Cine
Quince películas galegas (curtas e longas) de Filmin para superar as festas

Nos últimos dez anos, o sector audiovisual en Galiza experimentou a creación de ducias de novas propostas en tódolos campos do cinema. Nesta texto, achegamos unha escolma de quince das mellores longametraxes e curtametraxes que atopamos activas no catálogo de Filmin para saír e superar as festas.

1. Eroski-Paraíso (Jorge Coira e Xesús Ron, 2019)

Retranqueira, Eroski-Paraíso é dos poucos filmes que usan o distintivo humor galego con perspectiva e conciencia de clase. Un filme que será de culto para quen saiba apreciar a maestría dunha boa comedia. Salvemos á comedia e a comedia salvaranos a nós!

2. Todas as mulleres que coñezo (Xiana do Teixeiro, 2018)

Xiana do Teixeiro demostra en Todas as mulleres que coñezo o consenso na violencia contra as mulleres. Nun relato interxeracional, colectivo e sinxelo —como deben tratarse os temas que nos afectan a todas— explica as estruturas que sosteñen esa violencia, cunha factura impecable a nivel de montaxe. Accurate nowadays!

3. Ser e voltar (Xacio Baño, 2014)

O debut de Xacio Baño, Ser e voltar é un filme curto e sensible, cunha dirección presente e ao mesmo tempo invisible, que desfruta do momento da rodaxe. Familiar, íntima e perfecta.

4. Matria (Álvaro Gago, 2017)

A curta que deu pé á longametraxe homónima. Ramona é o símbolo de mulleres que sustentan sen descanso e sen recoñecemento. De Matria extráese a crítica coa propia idea extendida do matriarcado galego. Que a resiliencia non se confunda con comer merda sen queixarnos!

5. Tatuados nos ollos levamos o pouso (Diana Toucedo, 2022)

Impactante que a directora Diana Toucedo consiga un nivel de proximidade tan alto coas persoas retratadas, todas elas amosándose sempre cómodas e confiadas con ela. A pesar da mistura de formatos en Tatuados nos ollos levamos o pouso a cámara nunca é un elemento disruptor da narrativa.

6. O que arde (Óliver Laxe, 2019)

O que arde é relato persoal sobre a problemática dos incendios en Galiza, con actuacións brillantes e naturais, onde a fronteira entre a realidade e a ficción pérdese por momentos.

Son os incendios causados por pirómanos? Pregunto. Porque o punto de vista do relato é tamén, as always, política!

7. Costa da Morte (Lois Patiño, 2013)

Excepcional traballo de fotografía do aclamado Lois Patiño. Costa da Morte é un filme contemplativo, marabilloso nos tempos, coma unha viaxe a un país descoñecido. A elección de non amosar ás persoas en primeiro plano pero escoller si á paisaxe e o son en primeiro plano despersonaliza, imprime á xente no territorio. Fai que a peza semelle case un obxecto raro, un souvenir.

8. 9 Fugas (Fon Cortizo, 2020)

A ópera prima de Fon Cortizo é a definición de experimental. 9 Fugas é un filme sensorial onde a sinfonía musical é a que une os nove episodios da trama. É xenial como encaixa a construcción do relato cruzado, orquestado, con actuacións que se sinten familiares. É un filme que xoga na casa.

—Impresionante como aproveita a forza da terra a bailarina Olga Cameselle nas Salinas de Ulló—.

9. Nación (Margarita Ledo, 2020)

Están os filmes e despois están os filmes importantes para a nosa historia.

Para as amantes do marcado cinema de autora de Margarita Ledo, que bebe das cineastas feministas como Chantal Akerman o Vardà. Nación é un bastión da súa obra. Un filme histórico, que xoga co tratamento das personaxes e o seu texto, nese sentido lembra a Vidros Partidos (2012) de Víctor Erice. A cineasta mantén en todo momento unha dirección firme e ancorada a rescatar a memoria. É un respiro asistir a unha película tan moderna. No sentido total desa palabra. “Non traballedes nunca gratis por favor!”, “a la mierda!”.

10. Sandwich Cat (David Fidalgo, 2022)

No outro extremo de Nación atopamos esta xoia da animación, de David Fidalgo, Sandwich Cat, un cotián absurdo sobre David Fidalgo. E un gato. Non pretende, é humilde, é divertida e joder quen non fantaseou nunca coa apocalipse? Esta é unha opción, mágoa que está en castelán!

11. A comuñón da miña prima Andrea (Brandán Cerviño, 2021)

A comuñón da miña prima Andrea é unha curta nesta mesma liña fresh que a anterior. Funciona coma un conto. Reúne moito do que atopamos nas correntes actuais de documental contemporáneo —uso de fotografía de arquivo propio apoiada con voz en off e manipulada, límites difusos entre o documental e o falso documental, mestura de formatos e aspect ratio—. Axudan a montar este conto da súa prima os efectos de Pablo Lamosa e a música de Boyanka Kostova.

12. Unicorn Wars (Alberto Vázquez, 2022)

Tan cuqui como espeluznante, podería servir como fábula para aprender a non fiarnos dos neons rositas, as voces suaves e os arco iris xamais. Reflexiona sobre a orixe do mal e do bondadoso rompendo os esquemas peluchiles e, por iso, contra todas as aparencias, Unicorn Wars non é un filme infantil.

13. Negro Púrpura (Sabela Iglesias e Adriana P. Villanueva, 2021)

Negro Púrpura é un documento extremadamente ben fundamentado sobre o papel do fungo alucinóxeno que gardan algúns cereais en Galiza, que leva existindo desde a prehistoria. Apto para freaks! E recomendado para ver antes de O Corno de Jaione Camborda.

14. Arima (Jaione Camborda, 2019)

Arima é a historia de catro mulleres e unha crianza ao Jaione Camborda, con moita sororidade e preguntas sen resolver, como nos ten acostumadas a directora, gañadora da Concha de Oro no Festival de San Sebastián en 2023. Hashtag Orgullo. Hashtag InJaioneWeTrust. Este foi o seu traballo de fin de carreira, levoulle moitos anos conseguir producilo e é toda unha declaración de intencións do que será o seu cinema.

15. Os días afogados (César Souto Vilanova e Luis Avilés Baquero, 2015)

Os días afogados é unha historia —outra historia repetida xa para as galegas— sobre como unha multinacional arrasou co territorio para a riqueza duns poucos. Por desgraza, un filme de rabiosa actualidade.