Economía social y solidaria
Dez anos sementando outra forma de consumir

Conversamos con catro persoas que forman parte da Cooperativa de consumo responsable Zocamiñoca, un proxecto consolidado na cidade de A Coruña e arredores.

Zocamiñoca Cooperativa
Asamblea da Cooperativa Galega de Consumo Responsable Zocamiñoca que este mes cumpre 10 anos na cidade de A Coruña. Arquivo Zocamiñoca
8 ene 2020 13:39

Era o verán do ano 2007, os movementos sociais galegos gozaban de boa saúde logo de aproveitar a onda do Nunca Máis. Nese momento, na Coruña un grupo de catro ou cinco persoas, que co paso do tempo chegaron a ser case dez, comezan a pensar e indagar sobre a posibilidade de construír un proxecto de consumo responsábel adaptado ás necesidades da propia cidade. Ese proceso de reflexión e construción, que durou case un ano, levounos a visitar outros grupos de consumo en Galiza como Árbore en Vigo, A Xoaniña en Ferrol ou Panxea en Compostela. Coñeceron tamén proxectos similares en Catalunya, Euskal Herria ou Andalucía, onde observaron as diferentes posibilidades legais e as diversas experiencias noutros lugares. Esta información era fundamental para poder construir un proxecto minimamente sólido, con perspectivas de sustentarse no futuro e adaptado á realidade propia.

Neses primeiros momentos, como sinala Marcial Blanco —único traballador da cooperativa e membro do grupo inicial— “a idea era aprender de procesos previos que se deran tamén na cidade, como foran un grupo de consumo vinculado ao Centro Social Mil Lúas ou outro pequeno grupo en Perillo (Oleiros) chamado Millo Miúdo, que tras un tempo parado aínda segue activo e participa tamén con nós de Zocamiñoca”. Unha das preocupacións iniciais tamén tiña en conta a forma de participación, é dicir, que fose un proceso ameno, cordial, realmente participativo, cun claro posicionamento político pero sen adscricións ideolóxicas, nin ataduras ou débedas con outras organizacións, nin sequera ecoloxistas.

“Estamos consolidadas, pero non é doado (...); Zocamiñoca é como un caracol, imos devagar, non medramos moito nestes dez anos.”

En definitiva, “un proceso moi respectuoso cos tempos e as opinións de cada persoa, que permitise ir implicando a máis xente, contrastando moitos puntos de vista, deixando madurar as decisións para que todas as participantes nos debates tiveran unha idea clara do que e como se ía facer, incluíndo tamén a persoas produtoras ou labregas da contorna” engade Blanco. Finalmente, optaron por constituír unha cooperativa de consumo responsábel, con tenda propia para persoas asociadas, que abre mércores e xoves, onde poder conseguir alimentos de proximidade, de produción ecolóxica, e onde tamén se teñen en conta as condicións laborais das produtoras coas que se traballa e as canles de distribución cando os produtos veñen de lonxe.

Presente e perspectivas de futuro

Na cooperativa contan con unhas 150 persoas asociadas. As socias consumidoras actualmente están en torno ás 100 unidades de consumo, mais tamén existen socias que colaboran no día a día da cooperativa asumindo tarefas e que se organizan en diversos grupos de traballo, como poden ser a de produtoras, a económica, o grupo de comunicación e informática ou o de limpeza do local. Ao longo da década de existencia de Zocamiñoca os grupos de traballo van e veñen en función do tempo e dos intereses das persoas implicadas.

Maru Regueiro, outra das persoas que estivo no grupo promotor e que, dez anos despois, continúa participando no grupo de traballo de produtoras afirma que “estamos consolidadas, pero non é doado, faltaríanos máis difusión do que facemos para ter máis socias e poder facer máis cousas; Zocamiñoca é como un caracol, imos devagar, non medramos moito nestes dez anos —estamos mellor que ao inicio claro— e xa somos referente na comarca, xa nos chaman da Universidade cando hai que falar de soberanía alimentaria, etc”. Destaca tamén que un dos obxectivos do proxecto é manter o rural próximo vivo, que non morra, que as persoas poidan seguir vivindo dignamente do traballo labrego. Por iso é moi importante tamén a relación coas produtoras, coas que consensúan os prezos dos produtos frescos dúas veces ao ano. “Eu sempre digo que detrás de cada produto de Zoca hai unha historia, o que permite coñecer tamén proxectos moi interesantes na Galiza e noutros lugares, apoialos e potencialos”, acrecenta Regueiro.

“Trátase dunha filosofía de vida, que ten en conta o coidado do planeta e que permite acadar a autosuficiencia alimentaria”

A día de hoxe poden admitir a máis persoas asociadas, sendo conscientes de que o seu interese non é medrar por medrar, “pero ter máis socias consumidoras si nos permitiría chegar a máis produtos, estar máis presentes na cidade e ter máis equilibrio nas contas que garantan o noso funcionamento”, sinala Marcial Blanco. Polo tanto, son conscientes que existen riscos e perigos debido a que o consumo algunhas semanas non é o suficiente para garantir a viabilidade do proxecto. Neste senso Antón Núñez, outro dos membros dese grupo promotor, apunta que “hai un chan bastante sólido para resistir, pero non imos sobrados, teremos que ver se abrimos a tenda a persoas non asociadas, ver como facelo e que tipo de compromiso poderían asumir co proxecto esas consumidoras puntuais, ver como transcender ese modelo de socias exclusivas e quizais procurar fórmulas mixtas”.

Espazo de coidados e de aprendizaxe

Todas as persoas coas que falamos para esta reportaxe sinalan que Zocamiñoca é un espazo de convivencia e aprendizaxe mutuo, “un proxecto de transformación social onde a través do consumo podemos contribuír a cambiar moitas cousas. Trátase dunha filosofía de vida, que ten en conta o coidado do planeta e que permite acadar a autosuficiencia alimentaria” apunta novamente Maru. Pola súa banda, Helena Martínez unha das socias máis recentes, aínda que xa leva dende o 2016, sinala como “Zocamiñoca serve para coñecer a parte máis política do consumo, o negocio da alimentación. Mais tamén a nosa contorna e a xente que a traballa. Axúdanos a repensar hábitos: os xeitos de transporte que empregamos, o tipo de lecer que temos, ou o xeito no que tomamos decisións ou que atendemos a diversidade. O consumo responsábel é a vía de entrada a cambiar outras dinámicas do noso día a día, a recolocar prioridades”.

Deste xeito, promoven un intercambio digno entre campo e cidade “pois o rural nos alimenta, é de onde vimos, temos que axudar a manter as condicións de vida da xente que articula o noso territorio”, apunta novamente Marcial Blanco. Esa relación de proximidade permite apoiar en momentos de debilidade ás produtoras coas que traballan cando, por exemplo, precisan vender alimentos para que non se perdan. Polo que “se crean unhas relacións de confianza e de traballo conxunto totalmente distintas ás que te atopas noutros ámbitos do activismo ou no propio mercado. Ademais, fainos coñecer outras realidades e permite facer un traballo de transformación social moi integral, dende a nosa vida cotiá, dende o consumo, que é algo que todas e todos facemos”, conclúe Helena Martínez. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Tribuna
Tribuna Carta aberta a José Soares de Pina, CEO de Altri: “Paren este proxecto que Galicia nin quere nin necesita”
Os argumentos para apoiar o que dicimos son moitos. Situaríanse nun terreo no bordo da ZEC Serra do Careón; provocarían un novo ciclo de plantación masiva de eucalipto ou de importación de países do Sur; e o máis importante: non teñen licenza social.
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar intentan llegar a un acuerdo para no perjudicar con el IRPF a los trabajadores con el SMI
La ministra de Hacienda ha confirmado que sería “algún tipo de medida que permita compensar a aquellos pocos trabajadores” en la situación de tener que tributar con el salario mínimo.
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
Opinión
Opinión Bretón no es un monstruo, ni Martín el nuevo Capote
Frente a la libertad sin peros que defienden unos, la responsabilidad de muchos: la de ciudadanos y librerías que se niegan a comprar o vender, respectivamente, el libro que Anagrama ha tenido a bien materializar.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Música
Música Pervertidos y puritanos, a los pies de Ethel Cain
Proyectos musicales como ‘Perverts’ de Ethel Cain son capaces de imponer silencio en medio de tanto ruido para pensar en un momento en que las redes sociales son herramientas tendenciosas para la difusión de propaganda de ultraderecha.
Gasto militar
Gasto militar “No nos resignamos a la guerra”: 70 organizaciones rechazan la deriva militarista de la UE y el Gobierno
Más de 70 organizaciones y personalidades de la cultura y el activismo firman un manifiesto que rechaza la escalada belicista y el rearme frente a una posible agresión rusa.
Palestina
Cisjordania Hamdan Ballal, codirector de ‘No other land’, agredido por colonos israelíes
Según los testigos que presenciaron el ataque, el cineasta está herido. Poco antes de las 14h el codirector de la cinta ha anunciado que Ballal ha sido puesto en libertad.
Minería
Minería estratégica en Extremadura La Comisión Europea declara “estratégicos” tres proyectos mineros en Extremadura
Las Navas (Cañaveral), Aguablanca (Monesterio) y La Parrilla (Almoharín) obtendrán financiación, verán facilitados sus procesos de tramitación y se beneficiarán de plazos más reducidos. La mina de Valdeflores no es considerada estratégica.
Más noticias
Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Israel
Genocidio Mercadona vende tampones y patatas procedentes de Israel
En 2024 se produjo una reducción de las importaciones de tampones y patatas israelíes. Mercadona es una de las plataformas que trabajan con estos productos.
Madrid
Madrid La Sareb amenaza con el desahucio a dos jóvenes activistas en Carabanchel
Cadete 7, el bloque en lucha del que el ‘banco malo’ prevé desalojarles de forma inminente este jueves 27, fue el primero recuperado por el movimiento de vivienda de Madrid en 2013 tras haber permanecido deshabitado desde 2008.
Palestina
Palestina Egipto abre la puerta a un nuevo alto el fuego en Gaza con el visto bueno de Hamás y EEUU
A cambio de la retirada gradual de la tropas de Israel en la Franja, serían liberados cinco rehenes cada semana. El Gobierno de Netanyahu no se ha pronunciado y siguen los ataques contra población civil.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.
Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Nature, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Argentina
Estela de Carlotto “Faltan todavía muchos nietos por encontrar”
Al cumplirse 49 años del golpe cívico-militar, la presidenta de Abuelas de Plaza de Mayo dialogó con El Salto y apuntó contra el Gobierno de Milei y su ministra de Seguridad, Patricia Bullrich, que encabeza la represión de la protesta social.