LGTBIAQ+
“Deberiamos avanzar cara a un punto no que o xénero non sexa importante”

Falamos con Daniela Ferrández, presidenta de Amizando, da opresión da muller transexual, sobre as barreiras impostas e as facilidades adquiridas, sobre os factores sociais que lexitiman a súa situación actual, e o marco legal que a permite.

Falamos con Daniela Ferrández, presidenta de Amizando, da opresión da muller transexual, sobre as barreiras impostas e as facilidades adquiridas, sobre os factores sociais que lexitiman a súa situación actual, e o marco legal que a permite e reproduce. Unha conversa distendida na que Daniela fai un percorrido pola actualidade e polo cotián da comunidade transexual, con parada nos movementos sociais que se sitúan á marxe das institucións.

Cales son os principios fundamentais de Amizando?
Somos unha organización de xente trans, mais tamén contamos con apoios ou participacións de xente que non o é. Facemos tres cousas fundamentais: loitar por un discurso non estereotipado; tamén loitar polas leis, pois as que existen non nos permiten aínda acadar os dereitos que teñen o resto de persoas; e por último, tentamos realizar a función de acompañamento que o Estado non realiza. Asesorar, informar, desterrar prexuízos, estereotipos, aconsellar tamén, son os principais obxectivos de Amizando.

A diversidade de xénero é un feito patente. Como persoa trans ti es consciente de que é preciso crear conceptos para poñerlle nome a estas identidades, cres que isto pode chegar a ser un factor de división?
Depende de quen cre estes conceptos. Unha cousa é que nolos poñamos nós e outra é que veñan postos de fóra. Falouse da diferenza entre persoa transexual e transxénero, dependendo de se te operas ou non. Porén, se nos preguntas a nós non nos gusta dicir se nos operamos ou non, polo que isto é unha contradición. Isto pasa con moitos conceptos que se impoñen dende fóra, aínda que moitas veces si se precisen etiquetas para levar a cabo unha loita específica como a nosa.

Até o de agora a prensa cometeu sempre o erro de non escoitar, de pórse por diante, de tutelar

Cres que a prensa cumpre un papel importante á hora de dar visibilidade a esta realidade?
Penso que a prensa ten un papel moi importante, pois agora mesmo é o voceiro do que pasa e ten a capacidade de establecer unha axenda política pero sobre todo unha axenda mental. Ata agora a prensa fíxoo mal sempre con este tema, incluso moitas veces intentando facelo ben, pois cometeu sempre o erro de non escoitar, de pórse por diante, de tutelar. De feito, a intimidade para os medios é algo que dá igual. É unha ferramenta que teñen de demostrar que non somos iguais. A nosa intimidade é pública pero porque non se nos considera persoas con capacidade de decisión sobre nós mesmas

Existe unha especie de paternalismo cando se dirixen a vós en xeral?
É como unha forma de pór en funcionamento a patoloxización. Igual non te tratan de enfermos mentais pero si che din “pobriñas, temos que falar por elas, non son capaces de definirse” e ó mellor nin sequera nos preguntaron. O seu discurso leva implícitas estas cousas. Pasounos por exemplo no Orgullo de Lalín o pregoeiro, que era un presentador da TVG, un home cisgai chegou de abandeirado das persoas trans a dicir que tiñamos disforia de xénero e que tiñamos que facer operacións para acomodar o noso corpo á nosa mente. E esta persoa pensa que nos cambiou a vida.

Eu lembro cando tiña 10 anos e preguntei no colexio que era unha muller trans e a resposta foi “un home”

Para combater este descoñecemento é precisa unha formación que parta da educación?
Hai que levar a diversidade aos colexios. Eu lembro cando tiña 10 anos e preguntei no colexio que era unha muller trans e a resposta foi “un home”. Se ti con 10 anos recibes esa información, pois pensas: “eu non vou ser algo que estea mal porque quero cumprir as expectativas que se teñen de min, quero vivir como o resto de persoas”. Entón eu creo que é básica a formación nos colexios. Estamos chegando tarde.

Como levariades a cabo dende Amizando a promoción de charlas ou formación educativa?
As asociacións trans somos moi pequenas e non contamos con esta capacidade. Mais si a teñen asociacións de pais como ARELAS, que dan charlas, incluso formaron protocolos educativos fai uns anos. Mais é un labor que debe levar a cabo o Estado, nós non podemos reemprazalo ata ese nivel. É algo que se ten que lexislar.

Consideras que os profesionais da saúde están suficientemente informados e especializados no tema?
Agora estase a ver con distintas leis se se conseguen programas de formación para eles pero depende do profesional que che toque. Eu persoalmente tiven peor sorte cos profesionais que están formados que cos que non. Os que están formados trátannos cuns aires de superioridades moi nocivos. Se esa é a súa forma de axudarnos prefiro que non a teñan.

O proceso de busca da identidade e tamén de cambio de sexo no caso de que o haxa, como é para unha persoa trans?
Cada persoa trans é un mundo. Eu chegou un día no cal transcendín desas informacións tan pechadas que me chegaban dos medios e pensei que tería que haber algunha resposta para o que eu sentía. Comecei a encaixar as pezas da miña vida e deime conta de que era unha muller, de que encaixaba todo e a partir de aí puiden dar o paso con felicidade. Cada persoa é un mundo, como leva o proceso, se se quere hormonar ou non. Ademais, cada vez se fai antes. Non se ve pero hai un número moi elevado de nenos trans. Está a orde do día poder vivir toda a túa vida como quen es e non ter que facelo con 20 ou 30 anos.

Poderiamos falar dunha suma de opresións? Temos que falar de opresións de xénero, de raza, ou é unha opresión gradual?
Si eu penso que o é. Que é gradual. No noso caso temos moitas opresións comúns cos homes trans pero a meirande parte delas son por ser mulleres.

Penso que a igualdade non vai chegar polas leis pero son ferramentas precisas

A nova lei LGTBI proposta por Podemos está en trámite. Agrupa a lei de igualdade LGTBI e a lei integral de transexualidade, dado que moitas veces a lexislación cae en papel mollado. Cal sería a consecuencia para o movemento, e para a súa visibilización?
Son diferentes porque a Lei trans estatal, da que a nosa asociación é precursora, intenta levar a despatoloxización a tódolos aspectos da vida. Mentres que no caso da lei LGTBI trátase dunha lei de garantir o respecto. Eu penso que a igualdade non vai chegar pola lei pero son ferramentas precisas. A Lei trans pretende chegar á sanidade, ás institucións e penso que son ferramentas moi precisas.

E no caso de Galicia?
No caso de Galicia hai unha lei de 2014 que queda en papel mollado, non serve para nada. É unha lei de non discriminación. O ano pasado tentouse levar a cabo unha lei integral trans de dereitos específicos que o PP nin chegou a debater. É curioso porque toda a oposición estaba a favor, mais contamos cun partido nas urnas que ven directamente do Franquismo e non permitiron ese debate.

A nivel profesional, consideras que se levantan certas barreiras ao coñecerse a transexualidade da persoa?
Supoño que depende da empresa, do ámbito. Sei de xente que traballa no sector privado e se ten que esconder. Un dono dunha empresa por desgraza ten control sobre iso e se ten prexuízos vainos facer extensible a todo. Depende moitas veces se se che nota, mais sexa como for as mulleres trans sufrimos o 90 % de paro. No meu caso non sufrín ningún problema, foron todo facilidades.

E a nivel persoal?
Cando vas pola rúa, dáste conta que cando vives como muller, que te miren está á orde do día, que está normalizado. Iso foi o que máis me costou.

Cal sería a liña que separa a visibilidade e o sobre mérito?
Por exemplo que unha persoa trans fose a tele por ser político, non polo feito de ser trans: non ir por ser trans e ademais político.

O Orgullo tal e como se formula dá unha imaxe totalmente patriarcal, do poder de homes brancos, fortes e ricos

É adecuado o tratamento proporcionado ás cuestións LGTBIQ, especialmente á transexualidade por parte do movemento feminista? Que cambios son necesarios?
Penso que as mulleres trans, e con isto falo como mulleres trans de Galicia, non somos un suxeito fóra do feminismo, senón que somos un suxeito que temos que construír dende dentro e buscar o consenso con base no que é lóxico. Entón moitas veces penso que chegan dende fóra ataques ao feminismo por parte de mulleres trans que non están fundamentados e que non veñen de compartir espazos. Penso que temos que rachar con eses ataques ao feminismo, pois moitas voces nos falan como se fose o noso maior inimigo e parece que agora nos fai máis mal o feminismo que Hazte Oír. Eu penso que a moitas voces machistas non lles gusta que participemos como suxeito político dese feminismo.

Cres que o Orgullo está a ser mercantilizado?
Si, penso que o problema é o capitalismo, e se non levamos a cabo estratexias para combatelo estamos formando parte do problema. O Orgullo tal e como se formula da unha imaxe totalmente patriarcal, do poder de homes brancos, fortes e ricos. Agora, que se formule o Orgullo doutro xeito si que o vexo ben.

O que percibe a xente é unha festa duns poucos homes gais. Se hai xente a quen ver homes espidos pola rúa lle molesta, igual o problema o ten esa xente. Para min o problema non é tanto iso, senón que é algo que non ten capacidade crítica e construtiva, senón que é patriarcal e capitalista. Pero agora, se lle molesta a alguén, non son quen de moldear comportamentos, non lles fan dano a ninguén.

Na actualidade existe algún referente no colectivo trans?
Hai deputadas, profesoras de universidade, pilotos, etc. O problema é que os medios non nos tratan como deben. Por exemplo, no caso dos gais houbo unha época na que só saían por ser gais, non por algo máis. Nós nunca somos só trans, nunca aparecemos na tele polos nosos logros individuais, nin por nada máis.

Fai pouco chamáronme dun programa da TVG sobre as relacións dos trans como familia. Preguntáronme como era a relación coa miña familia eu dixen que estaba incluso mellor que antes, que moi ben. Entón dixéronme que non lles interesaba, que buscaban a alguén ao que lle fose mal. Entón claro, non fun. Isto é porque van a vender, non a resolver conflitos, senón a vender, e iso pouco axuda.

Que perspectiva de futuro ves para a comunidade transexual?
Supoño que teremos que chegar a un punto en que ser trans sexa coma ser rubia que ó fin e ao cabo é o que é. Moitas veces, en base a esta patoloxización dísenos que temos que vestir todas igual, actuar todas da mesma forma, que nos vestimos todas da mesma forma. E ao final é simplemente unha condición humana como pode ser a cor do pelo. Respecto á sociedade en xeral, penso que deberiamos avanzar ata un punto en que o xénero non fose nin sequera importante.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

LGTBIAQ+
Extrema derecha “Todo por ser un hombre trans”: la pesadilla de un estudiante transgénero que quería estudiar en Berkeley
Este estudiante chocó contra las políticas tránsfobas de Donald Trump. Pese a los repetidos intentos, no pudo llegar a disfrutar de una beca en la prestigiosa Universidad de Berkeley que ya había sido concedida.
Feminismos
Andrea Proenza “Debemos aproximarnos a nuevos horizontes feministas en nuestra forma de amar”
‘Cartografías del deseo amoroso’ es el título de un ensayo intimista sobre chicas que quieren ser Bravo y buscan no solo el amor, sino un buen relato.
Ley Trans
Ley trans El Constitucional enfrenta el recurso del PP a la ley trans, los colectivos piden evitar la senda antiderechos
El Alto Tribunal deliberó por primera vez sobre este recurso sin llegar aún a ninguna decisión. Plataforma Trans pide que no se sume a la carrera de odio contra las personas trans y avale la norma.
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Industria armamentística
Genocidio Las relaciones armamentísticas de España e Israel han sido “más lucrativas que nunca” desde octubre de 2023
Un informe del Centre Delàs señala diferencias significativas en las armas que España dice que ha vendido a Israel y las que Israel registra. Las empresas israelíes han firmado 46 contratos con las administraciones por más de mil millones.
Estados Unidos
Libertad de expresión Canadá recomienda al profesorado LGTBQ+ o crítico con Trump no viajar a Estados Unidos
Una circular de la Asociación Canadiense de Profesores Universitarios (CAUT) recomienda “encarecidamente” que el personal académico viaje a los EEUU “solo si es esencial y necesario”.
República Dominicana
República Dominicana El Gobierno de Abinader desafía a la ONU expulsando mujeres embarazadas y recién paridas desde los hospitales
La campaña contra las migrantes haitianas del Gobierno de República Dominicana ha llegado a las maternidades. Decenas de mujeres embarazadas o con sus bebés en brazos han sufrido esta política.
Catalunya
Acción directa Las Sublevaciones de la Tierra francesas llegan a Catalunya: “Necesitamos una forma nueva de luchar”
Una acampada de tres días y una acción simbólica han sido el pistoletazo de salida de Revoltes de la Terra. La organización ha sido capaz de unir a ecologistas de campo, de ciudad y campesinado en una dinámica de lucha “nueva”.
Violencia machista
Violencia machista Estadística del INE sobre violencia de género: disminuye un 5% en 2024 tras aumento histórico del 12% en 2023
En 2024 se registraron 34.684 mujeres víctimas de violencia de género correspondientes a los asuntos en los que se habían dictado medidas cautelares u órdenes de protección.

Últimas

Represión
València Activistas valencianos por el derecho a la vivienda enfrentan penas de cárcel y miles de euros en sanciones
El movimiento de lucha vecinal contra la turistificación y la especulación inmobiliaria de Caixers, así como en el proyecto de vivienda conocido como La Peseta, denuncian el hostigamiento represivo.
Más noticias
Madrid
Derecho a la vivienda Izquierda parlamentaria y organizaciones sociales reclaman medidas para acabar con el racismo inmobiliario
Una proposición no de ley ha sido registrada en el Congreso para solicitar al Gobierno que actúe contra las prácticas discriminatorias contra personas migrantes a la hora de acceder a una vivienda.
Música
Música E150, a mil por hora en este matadero
Vuelve, por cuatro noches, la zapatilla hardcore del mítico grupo catalán.
Reducción de jornada
Trabajo El Gobierno aprueba el proyecto de ley para reducir la jornada laboral a 37,5 horas
La norma pasará al Congreso donde no cuenta con los apoyos necesarios de todos los socios de Gobierno, por lo que la Ministra de Trabajo ha apelado a la responsabilidad del Partido Popular para que esta nueva jornada laboral salga adelante.
Ley de Extranjería
El Salto Radio El laberinto de la ley de extranjería y la ILP Regularización Ya
La abogada antirracista Florencia Brizuela y la escritora Vivi Alfonsín cuestionan la existencia de la Ley de Extranjería y analizamos en qué punto está la ILP que regularizaría a 500.000 personas.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Alemania
Alemania Ines Schwerdtner: “Los conservadores tienen esta estrategia de normalizar la AfD, pero eso ha salido muy mal”
De profesión periodista, Ines Schwerdtner ha sido una de las responsables del ascenso de Die Linke, un partido que pasó de no aparecer en las encuestas a superar el 8% en las elecciones de febrero.