Tribuna
O Goberno, o Tribunal Constitucional e o labirinto da cidadanía obreira

As traballadoras coñecemos máis que ninguén a dureza e o drama do coronavirus. Como protesta naceu a proposta da caravana de vehículos o 1 de maio. O Goberno desautorizouna e o Constitucional avalou a prohibición.

É AVOGADO DA CENTRAL UNITARIA DE TRABALLADORAS (CUT).
6 may 2020 16:07

Cando a Central Unitaria de Traballadoras (CUT) decidiu levar ás últimas consecuencias xurídicas o debate social sobre a prohibición da nosa manifestación do 1º de maio non tentou tan só cuestionar as enferruxadas estruturas do edificio democrático español. Na actual fase tardía do neoliberalismo na que a clase traballadora perdeu, por causas diversas, a súa posición de forza, está en xogo incluso o propio status de cidadanía das traballadoras.

Co estalido da crise sanitaria da covid-19 recrutáronnos involuntariamente para a formación de vangarda do que o Goberno insistiu en denominar “o seu exército”. E non, non nos enrolamos voluntariamente. Fomos precipitadas de maneira salvaxe a soster en masa a súa produción, alí onde a loita semellaba innecesaria. Desde esta fase primaria, eslucida e aínda sen nome, as traballadoras estivemos no conflito corpo a corpo contra a pandemia e as súas consecuencias. E entrementes, do noso redor, esborrallábase o castelo de naipes de institucións que, como a Inspección de Traballo, prometeran velar pola nosa integridade física e psicolóxica.

As traballadoras coñecemos máis do que ninguén a dureza e o drama do coronavirus. Cada mañá desprazámonos ao traballo sen que ninguén nos diga como protexernos. Sen guións sostivemos os coidados compatibilizando a fraude do teletraballo coa saúde dos e das nosas. Aguantamos como puidemos un dioivo de ERTE que dicían “non eran paro”. E fomos nós, coas nosa mans, quen (non sen tragar cuspe e con moito medo) paramos a actividade alí onde a patronal decidira soster o seu lucro á conta das nosas vidas.

Nesta situación non era improbábel que nos comezase a irritar o circuíto de balcón que nos reservaba a CEOE: a ximnasia de media mañá, o pícnic solidario da unha, o aplauso enfático das oito, o botellón flamenco das nove ou a cacerolada antimonárquica das dez. E despois disto cada mañá, outra volta, cansas e atemorizadas, eramos devoltas a pé de choio.

Se este auto se confirma, deberemos solicitar no Tribunal Europeo de Dereitos Humanos ese acougo analítico que non parece ter un lugar predilecto no Reino de España cando se trata de depurar as súas propias violacións do Convenio Europeo de Dereitos Humanos.

Froito da unión medrou o desafío. Mentres a CEOE arremetía e o goberno se encartaba unánime, mentres nos devolvían á plena produción nos servizos non esenciais, parecía unha broma macabra a posibilidade de que alguén se propuxese sequera negarnos a palabra. Así nacía a proposta da caravana de vehículos como medio de loita na efeméride dos Mártires de Chicago. Un modo de mobilización nin máis seguro nin máis inseguro en termos preventivos que os nosos desprazamentos diarios ao traballo. Individualmente, en vehículos fechados, con luvas e nasabucos... é dicir, nas mesmas condicións nas que sostemos o seu patrimonio neto e as súas viaxes en iate ía celebrarse desta volta a marcha do Día Internacional da Clase Obreira.

Pero o sistema, devorador de dignidades, reaccionou. O Ministerio do Interior denegou en bloque as nosas comunicacións, prohibiu as nosas protestas e declarou o veto oficial á palabra obreira nunha inxerencia sen precedentes no dereito de reunión e manifestación que o artigo 21 da Constitución está chamado a preservar. Recibimos unha mensaxe contundente das autoridades: os vosos corpos fatigados e medoñentos non vos pertencen. Só a economía pode, neste contexto de pandemia, invocar o seu dereito de propiedade sobre as cousas e as súas xentes. O goberno de PSOE- UP infelizmente, en virtude de supostos criterios de saúde pública, accedía a desposuír á clase traballadora dos seus dereitos fundamentais e liberdades públicas. A clase obreira débese, entenden, soamente ao traballo.

Neste contexto o sindicato invocou a comparecencia do Tribunal Constitucional nun recurso de amparo. Con mala técnica xurídica e con peor resultado, o Supremo Compoñedor de dereitos dislocados e liberdades decaídas cedeu, non sen previa e intensa división, ao politicamente oportuno no seu auto do 30 de abril de 2020. A CUT, que non cuestionou a estrutura xurídica do estado de alarma ao que a doutrina constitucional impide suspender dereitos como o de reunión (21 CE) ou liberdade sindical (28 CE), si mostrou firmeza fronte á arbitrariedade na súa aplicación práctica, e fronte ao feito de que o Ministerio do Interior puxera en funcionamento un auténtico estado de excepción de facto, entre violencias policiais impunes e prohibicións discrecionais.

O Tribunal Constitucional validou tal prohibición e mesmo, pese á obvia relevancia do asunto, inadmitiu o recurso a trámite, negándose unha vez máis a nomear a pantasma da arbitrariedade. Pero este auto deixaba ademais algunha que outra sorpresa inesperada: o poder xudicial debe estar presto a dispensar á autoridade administrativa de xustificar os seus actos. Por moito que recoñeceu que a prohibición do Ministerio “é abertamente ambigua e nin sequera deixa clara a prohibición” serviuse da operación quirúrxica coa que o TSX de Galiza rescatara esa resolución da súa doenza terminal, poñendo en risco o propio principio de separación de poderes.

Por moito que, polo dagora, a motivación rigorosa dos actos administrativos que sacrifican dereitos é a única salvagarda que permite que a cidadanía sexamos consciente das razóns de tal ofrenda alén de sernos útil para organizar a nosa defensa, o Constitucional optou por revisar sen competencia para iso ditas razóns e ademais, parafraseando a Marx (o outro), por se aqueles motivos non eran de noso agrado accedeu a dar outros.

No que se refire ao concreto exercicio do dereito de reunión e manifestación a doutrina constitucional vén esixindo, con carácter previo a declarar o seu exercicio prohibido, unha procura activa de alternativas útiles e proporcionadas para a súa garantía, baixo o principio de que “para moitos grupos sociais este dereito é na práctica, un dos poucos medios dos que dispoñen para poder expresar publicamente as súas ideas e reivindicacións" ( STC 66/1995, do 8 de maio). Omitindo tal principio, os maxistrados e maxistradas do Tribunal Constitucional decidían sumarse, elas e eles voluntariamente, ao pelotón de sacrificio de dereitos do exército de salvación nacional que di loitar contra a pandemia.

Antonte a CUT presentou un recurso de súplica fronte a esa resolución. Estamos ante a última oportunidade que o Constitucional ten de reconsiderar un debate que se liquidou con moita présa e en falso. Se se foxe de respostas precipitadas e se lle mete o dente ao debate co acougo que require a protección dun dereito necesariamente molesto como o de reunión e manifestación, deixaremos de camiñar cara a atrás na historia. Porque no libre exercicio de dereitos por parte das obreiras xorde a cidadanía e na súa prohibición discrecional comezan os camiños angostos do labirinto da desposesión. Se este auto se confirma, deberemos solicitar no Tribunal Europeo de Dereitos Humanos ese acougo analítico que non parece ter un lugar predilecto no Reino de España cando se trata de depurar as súas propias violacións do Convenio Europeo de Dereitos Humanos.

No momento en que se discute algo tan serio os aliñamentos políticos e partidarios nas esferas xudiciais son sintomáticos. Para mostra o botón das posicións conformistas e lexitimadoras deste saqueo por parte do portavoz de Xuíces e Xuízas para a Democracia. Se a socialdemocracia española sigue a manter tal sentimento de propiedade sobre os dereitos fundamentais, as liberdades públicas e o seu exercicio, e se non deixa de os sacrificar en función do criterio de oportunidade política de saldo; o terreo seguirá fértil, moi fértil, para construír unha sociedade de traballadoras amortalladas na que estamos todas condenadas a observar, con frustración, como o virus da ultradereita se expande sen contención.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Medio ambiente
Altri Quen é quen en Greenalia? A empresa que quere outra celulosa en Galiza e arrasa oliveirais en Andalucía
Os tentáculos da rede empresarial tras esta corporación tocan a gran parte da oligarquía galega. Desde medios de comunicación como 'La Voz de Galicia' até equipos de fútbol como o Deportivo ou entidades financeiras como Abanca.
Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Activismo
Movementos sociais A Comunidade de Montes de Tameiga vence ao Celta de Vigo e frea a construción dun centro comercial e un estadio
Os comuneiros e comuneiras desta parroquia de Mos (Pontevedra) conseguen torcerlle o brazo á empresa de Marián Mouriño que accede a renunciar ao 99% do terreo que tentaba ocupar cunha cidade deportiva que o pobo rexeitou con grandes mobilizacións.
Estados Unidos
Extrema derecha Trump anuncia un campo de concentración para 30.000 migrantes en Guantánamo en el 80 aniversario de Auschwitz
La estrategia de llevar la detención de migrantes a territorios lejanos, opacos y sin garantías de derechos también ha sido la opción elegida por la Unión Europea en el último año.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.

Últimas

Crisis climática
Parlamento Ciudadano Climático Un jurado popular ciudadano para combatir la crisis climática y el retroceso democrático
En un momento crítico para la democracia y la acción climática, cinco organizaciones medioambientales reunieron en el Congreso de los Diputados a científicos, actores sociales y asambleístas para impulsar un Parlamento Ciudadano Climático Permanente.
Ayuntamiento de Madrid
Convenio colectivo Las cuidadoras ganan a Almeida: Madrid anuncia nuevos pliegos con la subida salarial pactada
Las trabajadoras de cuidados seguirán en huelga dado que “no hay nada tangible”. El anuncio afectaría a 12.000 personas empleadas por el Ayuntamiento, pero no a las 2.000 trabajadoras más convocadas a la huelga que trabajan para la Comunidad.
Madrid
Justicia El fiscal general del Estado, en el alambre, declara como investigado ante el Supremo
Álvaro García Ortiz acude al alto tribunal a explicar su versión de las filtraciones denunciadas por el entorno de la pareja de Isabel Díaz Ayuso. Es la primera vez que un fiscal de su categoría declara como investigado.
Lavapiés
Madrid Lavapiés gana un asalto a la organización fascista Hacer Nación
La empresa en la que se iban a organizar unas jornadas con figuras de la extrema derecha europea ha confirmado que comunicó a Hacer Nación que no le cedía su espacio.
Más noticias
Pensiones
Revalorización de las pensiones Los pensionistas no se fían y salen a la calle tras el rechazo al decreto ómnibus
La Unidad de Acción de Madrid convoca a manifestarse este viernes 31 frente a la sede del PP tras la “posición negativa de la derecha ultranacionalista, sea española o catalana”.
Energías renovables
Energías renovables en Madrid El Centro Cultural Palomeras quiere ser autosuficiente, los préstamos de sus vecinos pueden conseguirlo
Una universidad pública y una cooperativa de energías renovables lideran el proyecto de préstamos que quiere convertir en autosuficiente al histórico centro educativo vallecano, y que busca reunir 150.000 en financiación ciudadana a un interés ético.
Opinión
Opinión No es Poder Popular todo lo que reluce
VV.AA.
No hay alternativa capaz de cambiar este sistema que no hable claramente de socialismo y de clase trabajadora
Israel
Sionismo Maccabi - Baskonia: no colaboremos con la banalización del mal
El partido de basket en Gasteiz es una oportunidad de oro para mostrar nuestra determinación a no contribuir al blanqueamiento del Estado genocida de Israel, oponiéndonos decididamente.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Sin materiales, sin protección adecuada y sin financiación: los bomberos de Madrid denuncian “abandono”
La contaminación de los equipos de protección de cinco bomberos en un incendio en una nave de reciclaje hace levantar de nuevo la voz de los sindicatos, que ya tienen denunciada ante el TSJ de Madrid, la falta de financiación.

Recomendadas

Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.