Opinión
Sombreiros para argallantes

Nun artigo publicado nas páxinas de El Pueblo Gallego en 1926, Rafael Dieste lamentaba a imposibilidade de dialogar sobre certos asuntos en España. Lémbrao Xosé Luis Axeitos en Aproximacións a Manoel Antonio (Axóuxere): “Ser maleducado equivale a no entender ni querer entender a los demás, a negarles de antemano y como provisional medida nuestra estimación”. Os debates de hoxe comparten esa mesma crispación de hai un século. Alguén defende a diversidade lingüística do Estado discutindo o marco establecido, por exemplo, e xa aparecen os furiosos. En realidade, alén dos seus ámbitos xeográficos, o catalán, o éuscaro e o galego adoitan saltar ás portadas a través dalgún suposto agravio. Hai excepcións, por suposto. Vimos como se destacaba con todo merecemento a Olga Novo, Premio Nacional de Poesía, polo seu extraordinario Feliz Idade (Kalandraka). Pero o habitual, nalgúns foros, é deterse nese señor lendario que non puido solucionar un trámite na Xunta porque estaba todo nun idioma que falamos para molestar.

Un amigo de Xosé Luis Axeitos berroulle á saída dun acto: “Manoel Antonio é anarquista!”. Ao que académico contestou: “Tranquilamente”. Tranquilamente porque toda lectura non deixa de ser unha apropiación, segundo nos ensinaron os que saben de hermenéutica. A Feijóo, feliz de que o lean en Madrid coma un “xestor impecable”, tamén nos círculos contrarios, aféaselle en ocasións unha presunta imposición do galego dende os ambientes amigos. “En eso es como del PNV, pero disfrazado”, din os máis furiosos da M-30. Para consolo deses susceptibles, estes días encargouse de desmentir o seu porte de identitario encuberto cando se preocupou de difundir unha fantasía: que o Goberno está “tentando eliminar” o castelán da educación. Un de cada catro nenos galegos non sabe falar na lingua en que se escribiu De catro a catro ou A fiestra valdeira. Ao lamento de Rafael Dieste habería que sumar outro peor: en 2020 abundan os maleducados, pero tamén os argallantes.

En realidade, alén dos seus ámbitos xeográficos, o catalán, o éuscaro e o galego adoitan saltar ás portadas a través dalgún suposto agravio

Jumping the Shark é unha expresión televisiva que describe ese momento en que alguén se esforza en recibir atención, pero só consegue aumentar a súa intranscendencia. Non é o caso do presidente da Xunta. Cos ollos postos no seu futuro político, Feijóo “salta o tiburón” en doses moi ben medidas, cando ve necesaria a luz dalgúns focos madrileños. E vaille ben porque recibe a atención dos máis enfurecidos. Nada da irrelevancia en que caeu Happy Days, a sitcom dos anos 70 que buscou audiencia facendo brincar un dos seus protagonistas por enriba dun depredador mariño. Fala para preocuparse da saúde do castelán, que tan ben sabe defenderse só, mentres no Consello de Europa seguen denunciando a súa inquietante política lingüística respecto ao galego. Manuel Antonio era da estirpe dos mellores foraxidos. Escribiulle a Eugenio Montes, que criticara con dureza o seu manifesto Máis alá!: “Nós non pertencemos á clase de señoritos que denantes de mercar un sombreiro teñen que saber cantos centímetros de á están de moda en Madrid”. E díxollo así, tranquilamente.