Autogestión
“O Matadoiro ten a capacidade de ensinarlle á cidadanía de Compostela que somos capaces de autoxestionármonos”

Un centenar de persoas concentrouse o domingo 30 de maio para defender o futuro da casa do Matadoiro, autoxestionada por diversos colectivos e usuarias desde 2017. O Concello de Santiago cambiou a pechadura do centro hai máis dun mes e sen previo aviso, co motivo dunhas obras que aínda non teñen data de inicio.
Concentración Casa do Matadoiro Compostela
Concentración en solidariedade coa Asamblea de Autoxestión do Matadoiro. Amara Gándara
1 jun 2021 08:03

A Asemblea de Autoxestión do Matadoiro está formada por diversos colectivos e persoas usuarias que se encargan da organización do centro e da programación de diversas actividades culturais, sociais e deportivas. O espazo, de titularidade pública, foi cedido pola anterior corporación municipal de Compostela Aberta en 2017. Nos últimos catro anos, a casa albergou máis de 400 eventos, ademais da actividade propia dos corenta colectivos residentes. Malia que a programación foi suspendida o ano pasado por mor da pandemia, e que estaban agardando por unha mellor situación sanitaria para reactivala, continuaban empregando a casa para almacenar o seu material. Todo ata o pasado mes de abril, cando o Concello de Santiago, agora en mans do PSOE, decidiu mudar o fecho para “realizar amaños no edificio” e “por cuestións de seguranza”.

Co obxectivo de organizarse contra a desaparición do espazo, nas últimas semanas esta asemblea abriuse a máis xente que non estaba tan activa pero que era usuaria. “Metinme nesta loita contra o peche da casa cando se fixo a primeira xuntanza despois do cambio de pechadura. Uninme á asemblea nun proceso de resistencia”. Son as palabras de Enya, quen chegou á Casa hai uns tres anos para asistir a aulas de autodefensa e de capoeira. A raíz de participar nestas actividades comezou a empregala como espazo de encontro con outras persoas da cidade con intereses comúns.

A concentración diante da Casa, celebrada o pasado domingo 30 de maio, é a primeira convocatoria presencial organizada pola Asemblea para amosar o apoio popular que ten o espazo. Con todo, levan semanas tentando mobilizar a cidadanía a través das redes sociais.


O conflito

O pasado venres 16 abril, David, da coordinadora de Avante LGTB+ Compostela, intentou acceder á Casa do Matadoiro para coller unhas pancartas que precisaba para unha concentración. Non era quen de abrir a porta coas chaves que empregaba habitualmente. Cando levantou a cabeza, viu o cartel do Concello no que anunciaban que cambiaran a fechadura do centro “con motivo do inicio das obras”. “Non recibimos ningún correo, ningunha chamada, ningún aviso. Cheguei alí e atopei a porta pechada e o cartel na cara”. David informou do acontecido ás compañeiras do Matadoiro e, logo dunha fin de semana de conversas, decidiron solicitar unha xuntanza co goberno local para pedir explicacións.

“Non recibimos ningún aviso. Chegamos alí e atopamos a porta pechada e o cartel na cara”

Ese mércores, tres persoas da Asemblea acudiron a unha reunión en Raxoi con varios representantes do gabinete. Segundo nos contan algunhas das asistentes, amparan a súa decisión do cambio de pechadura en tres razóns: un informe técnico que alerta do mal estado do edificio, un proxecto de reforma do espazo e a imposibilidade de controlar a todo o mundo que ten chaves. Desde a Asemblea retrucan que só teñen copia das chaves os colectivos que organizaban actividades periodicamente antes da pandemia: “Para actividades puntuais abriamos e pechabamos desde a coordinación”. E aseguran que o Concello non lles da acceso á información solicitada sobre o informe técnico da casa. Tampouco lles puideron precisar cando comezarán as obras e o tempo que van durar.

Nese primeiro encontro, segundo a Asemblea, o consistorio deulles o prazo de 1 mes ás organizacións para retirar as cousas que teñen gardadas na casa, e ameazou con tiralas se non se recollían nese tempo. Ademais, solicitoulles unha listaxe dos colectivos que participan da casa. “Decidimos entre todes que non llo iamos facilitar. Nós xa lle mandamos un correo aos colectivos para informalos da situación. Quen queira xa se porá en contacto co Concello para retirar as súas pertenzas e para solicitar outro espazo, mais o resto de colectivos e individualidades do Matadoiro imos funcionar como un bloque. Non lle imos facilitar os contactos nin imos sacar as cousas”.

“Os colectivos e individualidades do Matadoiro imos funcionar como un bloque. Non lle imos facilitar os contactos nin imos sacar as cousas”

O obxectivo ao rematárense os traballos na zona é, segundo lles trasladaron, que o Concello se encargue da xestión como acontece noutros centros cívicos da cidade. Isto implica que os colectivos van poder organizar actividades pero non van permitir que sexa un espazo de almacenamento como ata agora. “Para nós esa opción é inviábel, precisamos dun espazo para desenvolver o noso activismo. A batukada ten alí, por exemplo, 130 tambores”, reclama Sela, activista feminista e unha das integrantes da Asemblea.

Foto batuque feminista no Matadoiro
Batuque Feminista Tamborililás. Foto: Asamblea Autoxestión do Matadoiro

Após da primeira reunión, os contactos do grupo co goberno local continuaron vía correo electrónico. No fío de mensaxes das últimas semanas, Raxoi retractouse e explicou que o destino do material que non sexa retirado polas asociacións será unha estancia municipal mentres duren as obras, non o lixo. Tamén insisten coa entrega do listado de colectivos que forman parte do Matadoiro. Segundo comenta Sela, non volveron insistir na urxencia de marcharen.

As reivindicacións da Asemblea

A Asemblea do Matadoiro esixe que lle deixen seguir usando o espazo ata que empecen as obras: “Os traballos aínda non teñen data de comezo e tampouco nos facilitaron o informe técnico que avalaría que o local non se pode empregar por motivos de seguranza”. Insisten en que a casa funciona como un equipo e, durante o tempo que duren os arranxos, queren instalarse nun edificio semellante. “Igual non hai outro espazo tan grande coma o Matadoiro en Compostela e non podemos organizar o mesmo número de actividades ca antes, mais adaptarémonos. Queremos manter activa a casa e que cada colectivo teña espazo para gardar o seu material”.

“Hai moitos movementos sociais ligados á casa. O concello quítanos o espazo para desactivarnos”

As integrantes da asemblea consideran que o Concello non lles ofrece un traslado conxunto porque queren dividir os colectivos. “Nesta casa había moita movida cultural e moi diversa, desde 0 a 99, desde as maternidades feministas ata as señoras que bailaban o domingo pola tarde. Hai moitos colectivos ligados a temas sociais e se nos quitan o espazo é para desactivarnos. Termos un espazo para poder exercer o noso activismo é básico”, reflexiona Sela. Unha vez rematen as obras, o seu obxectivo é seguir autoxestionando a casa.

A cesión

Compostela Aberta estivo gobernando a cidade de 2015 a 2019. Logo de desenvolver un proxecto experimental de mediación cultural no Matadoiro que durou poucos meses, en 2017 a corporación municipal cedeu a casa a unha Asemblea de Autoxestión composta por diversos colectivos e persoas usuarias que xa empregaban o espazo. “A cesión fíxose mediante un acordo verbal e había un contacto periódico con Jorge Duarte, concelleiro de Espazos Cidadás naquela altura”, recorda Sela. Ela pertence a diversos colectivos vencellados co feminismo e chegou ao Matadoiro un ano despois: “En 2018, cando desfixeron Escarnio, marchamos para Matadoiro e empezamos a colaborar a nivel colectivo e a nivel individual. Eu estou no grupo de xestión das propostas, encárgome de recoller as novas solicitudes de actividades e repartir os espazos”.

Ademais do grupo de propostas, que confecciona o calendario das actividades, todo o que pasa dentro da casa decídese desde a Asemblea de Coordinación, que se reúne cada mes. Esta asemblea tamén se encargaba das comunicacións co consistorio. Ademais, hai outro grupo ‘de mantemento’ que ten como función detectar as necesidades loxísticas e remitir as avarías. “De pagar as facturas da auga, da electricidade, do internet e do mantemento estrutural encargábase o Concello, pero o mobiliario e o equipamento pertence á Asemblea, grazas ás cousas que a xente foi cedendo”.

Espazo interior da Casa do Matadouro
Imaxe dun dos cuartos interiores da Casa do Matadoiro. Foto: Asamblea de Autoxestión do Matadoiro

Relevo no Concello

Nas eleccións municipais de 2019, Compostela Aberta perdeu a alcaldía de Santiago, que recuncou no socialista Xosé Sánchez Bugallo. “Co cambio de goberno, Duarte trasladounos que o PSOE estaba polo labor de manter o espazo e que eles, desde a oposición, ían tentar por todos os medios que así fose”, lembran desde a Asemblea. Ao chegar ao poder, o novo gabinete municipal mantivo unha xuntanza con elas para solicitar acceso ao espazo. “Démoslles unhas chaves e trasladáronnos, xa daquela, que o tema da autoxestión non os convencía demasiado pero que non nos preocupásemos, que a Casa ía seguir aberta e que poderiamos seguir empregándoa”.

Logo desta reunión, o grupo de mantemento fixo unha revisión do local e mandoulle un mail coa listaxe de cousas que habería que amañar. “Nunca soubemos nada. Só viñeron arranxar os calefactores e a caldeira para que o Mercado da Estrela tivera calefacción en 2019.” Un ano despois, en marzo de 2020, coa chegada da pandemia, a Asemblea do Matadoiro e o Concello acordaron suspender as actividades. Desde entón non volveron contactar ata o conflito actual polo cambio de pechadura.

“Ten o mesmo valor un contrato escrito que un contrato verbal: trátase dun contrato de cesión sen data de finalización”

María, activista de Stop Desafiuzamentos e usuaria da casa, asegura que a expulsión dos colectivos do Matadoiro non ten amparo legal. “Ten o mesmo valor un contrato escrito que un contrato verbal e neste caso trátase dun contrato de cesión de uso que non ten data de finalización”. Polo tanto, defende que o dono do local ten as mesmas condicións para reclamar o espazo que se se tratase dun local polo que se pagase alugueiro. “Hai uns prazos para informar. Trátase dun local de titularidade pública. Están obrigados a iso”.


O poderío do Matadoiro

En 1984 o Concello ordena a demolición do antigo matadoiro municipal e constrúese no seu lugar o edificio que hoxe coñecemos como Casa do Matadoiro, un espazo de 1.600 metros cadrados situado na entrada do casco histórico de Compostela, á beira da porta do Camiño. Para María, a localización e o tamaño do local son algunhas das razóns que explican a relevancia da casa para a cidadanía, mais non as únicas: “O poderío do edificio reside na capacidade que se acadou de xestionar un espazo cun montón de colectivos súper diversos e sen problemas de fondo”. Sela reivindica que non houbo, nos últimos catro anos, ningún espazo da cidade nin centro sociocultural que organizase tantas actividades gratuítas como o Matadoiro e coincide coa reflexión da súa compañeira: “As grandes capacidades do Matadoiro son ensinarlle á cidadanía de Compostela que somos capaces de autoxestionármonos e de demostrarlle ao capital que non o precisamos para ter actividade cultural e asociativa”. A experiencia de Enya como usuaria da casa permitiulle achegarse máis aos movementos sociais: “o meu activismo no feminismo de rúa e autónomo comezou grazas a Matadoiro. Esta casa é un exemplo de que hai outras formas de ser e de estar no mundo”. Para David, este local comezou coma unha plataforma “para achegar o traballo de Avante LGTB+ a outres compañeires”, e agora xa se refire as súas integrantes como “unha familia”.

A Asemblea está establecendo contactos cos partidos políticos da oposición e con grupos de espazos municipais autoxestionados doutras cidades do Estado. Polo momento, fican pendentes da resposta do Concello aos últimos correos electrónicos e das reaccións á concentración, e non descartan continuar e intensificar as mobilizacións nas vindeiras semanas.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Extremadura
25-m, Día de Extremadura El 25 de marzo como ‘Día de Extremadura’ se celebrará este año en Los Santos de Maimona
La jornada se celebrará el próximo sábado 22 de marzo en el espacio de ‘La Fábrika detodalavida’, comenzando a las 10 de la mañana con charlas y debates y continuando por la tarde con conciertos.
Extrema derecha
Malismo Defender lo común para sobrevivir al delirio tecnomacho
Los antihéroes ultra se han convertido, a través de consignas y discursos plagados de violencia política, en los referentes ideológicos de miles de jóvenes.
Serbia
Serbia La multitudinaria manifestación contra el presidente Vučić termina en Belgrado con 22 personas arrestadas
Los organizadores dicen que ha acudido un millón de personas, mientras que las autoridades serbias calculan 100.000. La marcha ha sido la culminación de cuatro meses de protestas diarias contra la corrupción del gobierno serbio.
Dependencia
Dependencia Los cuidados necesitarán entre 300.000 y 600.000 trabajadores más en cinco años
Las empleadas de residencias y ayuda a domicilio reclaman mejoras en esas nuevas plazas. “Debemos tener un sistema de cuidados universal y público, debe ser un derecho y no un negocio”, piden desde el sindicato ELA.
Cómic
Cómic Un gran poder conlleva una gran responsabilidad: ¿los superhéroes de cómic son de derechas o de izquierdas?
¿Encarna Superman a la socialdemocracia liberal, es Batman un militante anarcocapitalista y el Capitán América la bandera del nacionalismo? La respuesta no es tan sencilla si se repasa la historia del género.
Comunidad de Madrid
Sanidad Universal Sociedades sanitarias critican el SMS amenazante que el Gobierno de Ayuso está enviando a personas migrantes
Cuatro sociedades científicas denuncian un texto amenazante en el que se indica al destinatario que dispone de 30 días para seguir de alta en la Tarjeta Sanitaria, lo que está generando “incertidumbre” y “desprotección”.
Memoria histórica
Manuel Pérez, ‘camarada Arenas’, tras salir de prisión “Cordón trató de escaparse, se cayó y se mató”
El militante histórico del PCE reconstituido y, según la Justicia, líder de los Grapo, mantiene su inocencia en todos los casos que le han llevado a pasar 32 años en prisión.

Últimas

Economía
IPC La inflación interanual cae hasta el 2,3% en marzo gracias a las lluvias
Las precipitaciones han reducido el precio de la electricidad.La subyacente también se reduce dos décimas hasta situarse en el 2%.
México
México El Coyul, un ejemplo de resistencia indígena frente al despojo en el Istmo de Oaxaca
La Sociedad Agrícola y Ganadera El Coyul continúa apelando la sentencia por despojo agravado y secuestro interpuesta a 21 de sus miembros
Más noticias
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar llegan a un acuerdo para que el SMI no tribute el IRPF
Pese a adelantar la ministra de Trabajo que se habían roto las negociaciones, finalmente las personas que cobren el salario mínimo no tendrán que declarar en 2025.
Opinión
Opinión Sobre la cancelación de Georgina Orellano en el Foro ESPAL 2025
La cancelación de Georgina redunda en esta incapacidad para escuchar a las trabajadoras sexuales y en el pánico que tienen de que se las escuche. Denota inmadurez política, cerrazón dialéctica y pacatería moral.
Madrid
Derecho a la vivienda Consumo abre expediente a Alquiler Seguro por prácticas abusivas contra los inquilinos
La decisión del Ministerio de Pablo Bustinduy, según el Sindicato de Inquilinas, “abre la puerta a la devolución de millones de euros a las inquilinas que reclamen sus derechos”.
Notas a pie de página
Notas a pie de página Mansiones encantadas y casas sin cocina
La casa encantada como símbolo de la opresión del espacio doméstico recorre la literatura de muchas escritoras. Pero hubo un tiempo en el que algunas feministas trataron de imaginar otro hogar posible, en el que se liberase el trabajo doméstico.

Recomendadas

Contaminación
Contaminación Un municipio galego demanda á Xunta pola contaminación do encoro das Conchas
A veciñanza das Conchas, na comarca da Limia, leva á Xunta ao Tribunal Superior de Xustiza de Galicia pola contaminación provocada debido á cría intensiva de gando porcino e avícola.
América del Sur
América del Sur La batalla por el litio: pueblos originarios resisten un “genocidio medioambiental y cultural”
Sudamérica se ha convertido en la proveedora mundial de materias primas para la transición energética. Las comunidades afectadas se rebelan ante una actividad que genera desposesión de tierras, contaminación, sequía y conflictos internos.
El Salvador
Ivania Cruz “El estado de excepción se está utilizando en El Salvador para gobernar en base al miedo”
A esta defensora de derechos humanos y comunitarios le allanaron su casa mientras se encontraba en un viaje internacional. Desde el exterior, denuncia la persecución del gobierno salvadoreño hacia su organización y hacia las comunidades que defiende.
Yemayá Revista
México Sobrevivir en la frontera: el cuerpo como moneda de cambio
En Tapachula, punto clave de la frontera sur de México, miles de mujeres migrantes permanecen atrapadas sin poder seguir su camino hacia Estados Unidos.