Elecciones
O voto desde o estranxeiro e outras claves das eleccións galegas

Unha análise das tendencias de voto por densidade de poboación, renda e orixe en vésperas das eleccións do 18 de febreiro.
17 feb 2024 06:00

Este domingo, 18 de febreiro, celébranse eleccións autonómicas en Galiza. O PP enfróntase á posibilidade de perder a maioría absoluta que mantén desde 2009, e isto permitiría a formación dun goberno de esquerdas. Neste artigo analizamos os resultados electorais da historia recente de Galiza, especialmente os últimos de 2020, para comprender o comportamento da poboación nas urnas segundo diferentes variables: como afecta a renda no voto, cales son as diferenzas entre o voto rural e o urbano, ou de que xeito se transfiren votos entre partidos. O obxectivo, máis que realizar unha predición electoral, é entender as fortalezas e as debilidades de cada formación política no territorio.

Para esta fin, revisamos os resultados electorais recentes recompilados no SEA Database polo Grupo de Investigación en Procesos Electorais e Opinión Pública (GIPEyOP) da Universitat de València, así como datos demográficos procedentes do Instituto Nacional de Estatística (INE), cruzando información de voto e outras variables a nivel de concello, distrito e sección censal. O procedemento de análise, centrado en agrupar a poboación en decís de menor a maior renda, densidade demográfica, etc. e ver se estes grupos comparten características, foi semellante ao xa realizado noutros artigos publicados en El Salto.

Todos os mapas e gráficos son interactivos, polo que é recomendable premer sobre os diferentes elementos para destacar información, ver datos ou ampliar mapas.

Desde comezos de século, Galiza leva experimentando un aumento constante da abstención. Con todo, é frecuente que a presentación dos datos sobre eleccións exclúa este fenómeno. Os partidos, tanto de esquerda como de dereita, perden votos en cada novo proceso electoral. Aínda que o PP sexa o partido dominante, ten perdido votos ao igual que as demais forzas políticas. Nas últimas eleccións, a abstención chegou ao 50 %.

Cabe preguntarse tamén se ten habido transferencia de apoio nas urnas entre o BNG e as Mareas/Anova. Se observamos a perda de votos por distrito, os datos indican que entre 2016 e 2020 houbo unha recuperación do BNG despois dos votos perdidos en favor das Mareas/Anova en 2012. Neses catro anos, a perda de votos de En Marea en favor do BNG prodúcese en todos os distritos. Ademais, aprécianse coincidencias entre estes ao seren agrupados segundo o apoio recibido por En Marea en 2016.

É difícil prognosticar se os votos restantes que recibiu Galicia en Común en 2020 continuarán en Sumar ou pasarán a outras formacións. Tendo en conta que a transferencia de voto analizada é tan perfecta, non é doado ter certezas nisto.

Se agrupamos o voto nos comicios de 2020 segundo a renda das seccións electorais, atopamos un resultado rechamante en comparación con outros territorios da xeografía estatal xa estudados. O voto cara á dereita non medra coa renda, senón que parece indiferente a esta variable (exceptuando as rendas máis altas, que si prefiren a dereita con diferenza). Respecto da esquerda, pola contra, o voto si medra coa renda e a abstención tende a diminuír, aínda que esta é unha relación máis ben sutil. Se consideramos a densidade de poboación, non obstante, observamos tendencias máis claras.

En termos xerais, a esquerda galega medra máis nas áreas con niveis medios de densidade poboacional no caso do BNG, e altos no caso do PSdG-PSOE, mentres que o PP ten máis apoio en zonas predominantemente rurais.

De feito, en 2020 foron as áreas metropolitanas do país –Vigo-Pontevedra e Ferrol sobre todo, con notable contribución dalgúns distritos da Coruña e Compostela– as que concentraron o apoio á esquerda. Así pois, a representación do PP no mapa pode levar a engano, xa que o voto progresista está concentrado nuns poucos distritos urbanos e o apoio conservador é máis disperso e rural.

Se dividimos os distritos galegos por grupos de renda, podemos apreciar que varias das cidades que dan o seu voto á esquerda son de renda alta. Así e todo, se se preme nestes distritos para ver os datos queda constatado que esa renda alta só o é no contexto de Galiza, xa que o seu nivel de renda é inferior ao estatal. Deste xeito, as rendas medio-altas galegas poden considerarse medio-baixas en termos de renda media española. Este factor explica a proximidade de voto entre os decís fóra dos extremos de renda.

A estratexia vitoriosa para a esquerda depende necesariamente da súa capacidade para reforzar esas áreas urbanas, gañar presenza nas rurais ou unha combinación de ambas. Con todo, outra cuestión a ter en conta é o voto desde o estranxeiro.

Nos últimos comicios autonómicos, máis de 450.000 electores e electoras, aproximadamente un 20 % do censo, residían fóra de Galiza. Os datos, con todo, indican que só unhas 5.000 desas persoas exerceron o seu dereito a voto. As causas son diversas, pero os resultados históricos amosan que a participación desde colectivo non sempre foi tan baixa: antes de 2012, o voto desde o estranxeiro variaba entre o 25 % e o 35 %, segundo o ano.

Entre as eleccións de 2009 e 2012, a introdución do sistema de voto rogado dificultou a participación do electorado galego no estranxeiro. Coa retirada do voto rogado en 2022, as deste domingo serán as primeiras eleccións galegas desde 2009 sen este requerimento. Agárdase un incremento da participación electoral desde o estranxeiro, así que partidos como o PP estenderon a súa campaña alén das fronteiras. Arxentina, que concentra preto dun terzo do censo electoral galego fóra do país, foi o principal destino desta campaña de captación de votos.

O efecto da retirada do voto rogado non é doado de prognosticar. Pensábase que esta reforma, promovida polo PP a nivel estatal, prexudicaría á esquerda pola penalización da poboación emigrada a consecuencia da crise económica de 2008, que se percibía como progresista. Mais nas eleccións xerais de 2023, o voto en Galiza aumentou en comparación coas xerais previas (lixeiramente, ata un 6%) e foi máis favorable á dereita.

O resultado nas xerais, con todo, non sempre é representativo do resultado nas autonómicas: de feito, non coincide desde hai anos, como se pode observar no gráfico anterior. Así e todo, nun contexto de máximo equilibrio de forzas entre os bloques de dereita e esquerda, o voto desde o estranxeiro pode marcar a diferenza. A tendencia cara á dereita dese voto, aínda que sexa minoritario, pode ter un efecto radical.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Galicia
Galicia El Ayuntamiento de Vigo, condenado a pagar dos millones por el concierto de Guns N' Roses en el que simuló un concurso público
El Gobierno de Abel Caballero negoció el espectáculo con las promotoras, aseguró su financiación, sacó un concurso público al que solo se podía presentar una empresa y luego decidió abortarlo por un supuesto problema de forma.
Medio ambiente
Altri Quen é quen en Greenalia? A empresa que quere outra celulosa en Galiza e arrasa oliveirais en Andalucía
Os tentáculos da rede empresarial tras esta corporación tocan a gran parte da oligarquía galega. Desde medios de comunicación como 'La Voz de Galicia' até equipos de fútbol como o Deportivo ou entidades financeiras como Abanca.
Galicia
Galicia La Xunta maniobra para ampliar la balsa de lodos rojos de Alcoa pese a los riesgos medioambientales
La conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, garantizó al comité de empresa de la planta de Alcoa en San Cibrao, situada en Cervo (Lugo), que ampliará su capacidad a pesar del riesgo medioambiental.
Desahucios
Escudo social Sanitarios y sanitarias de atención primaria se unen contra los desahucios, “un problema de salud pública”
Depresión, ansiedad, empeoramiento de enfermedades crónicas o surgimiento de nuevas afecciones acompañan a los problemas habitacionales. Lo denuncian médicos de Vallecas (Madrid) y lo refrendan los estudios.
Argentina
Argentina “Existen solo dos géneros: fascistas y antifascistas”: las luchas LGTBIQ+ aglutinan el rechazo a Milei
Una gran movilización recorrerá centenares de localidades en Argentina y en grandes ciudades del mundo este 1 de febrero en respuesta al discurso de odio del líder ultra.
Estados Unidos
Extrema derecha Trump anuncia un campo de concentración para 30.000 migrantes en Guantánamo en el 80 aniversario de Auschwitz
La estrategia de llevar la detención de migrantes a territorios lejanos, opacos y sin garantías de derechos también ha sido la opción elegida por la Unión Europea en el último año.
Siria
Kurdistán Entre las bombas turcas y las negociaciones con el Gobierno: Rojava ante la construcción de la nueva Siria
La Administración Autónoma del Norte y Este de Siria presiona al nuevo Gobierno para crear un Estado que respete los derechos de las mujeres, descentralizado, tolerante y multiétnico.
Periodismo
Premio libertad de expresión Las periodistas de El Salto Aurora Báez y Susana Sarrión, premiadas por su trabajo sobre violencia sexual
La investigación que recoge la denuncia de nueve alumnas contra el director de una escuela de teatro por violencia sexual ha merecido el reconocimiento en los Premios de Periodismo de la Asociación de Periodistas de Granada.

Últimas

Palencia
Agresión El Sindicato de Estudiantes denuncia una agresión fascista en Palencia: “Rojo de mierda”
Los hechos ocurrieron delante del profesor del aula, que no actuó para evitarlos. El estudiante ya ha denunciado lo sucedido ante la Policía y exige la expulsión inmediata de los agresores y una investigación a la directora del centro y al docente.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.
Comunidad de Madrid
Sanidad a la madrileña Huelga indefinida de ambulancias en Madrid ante un nuevo concurso que consideran “fraude de ley”
Sindicatos denuncian que la empresa Santa Sofía ha impuesto sus condiciones para que ninguna otra empresa pueda presentarse al pliego. Temen que peligren la subrogaciones de parte de la plantilla.
Más noticias
Sareb
Madrid Una rentista planea desahuciar a una pareja con tres niños en Tetuán
Su vivienda pertenecía al parque de pisos de la Sareb, que puso a subasta pública en 2023. Hoy, la nueva propietaria pretende echar a la calle a Alam y a su mujer “para arrendar la casa a un precio mucho más alto”
Educación
Educación La escucha activa en la propaganda de Educación del Gobierno Vasco
El Departamento, que nunca se pone en contacto con el profesorado, nos escribió una carta tratándonos como “compañeras y compañeros” a raíz de la convocatoria de huelga
Hidrógeno
Descarbonización Los planes de expansión del hidrógeno en Europa chocan con la falta de energía verde para producirlo
La escasez de hidrógeno producido con renovables y el exiguo desarrollo del aluvión de proyectos anunciados ponen en entredicho la estrategia de descarbonización en Europa, según un informe de Global Energy Monitor.

Recomendadas

Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.