Extractivismo
As mulleres paran o espolio e defenden os territorios

Crónica dun encontro entre activistas medioambientais de Ecuador e Galiza onde reflexionaron sobre as prácticas das empresas extractivistas nos seus territorios coa complicidade dos gobernos de cada país.
Encontro Ecuador Ulloa Altri Non
Unha imaxe do encontro no Centro Social A Revolteira da Coruña entre os colectivos Yasunidos no Ecuador e a Plataforma Ulloa Viva. Diego Jiménez
5 nov 2024 09:44

Na rúa da Falperra da Coruña existe dende hai case un ano un novo centro social, A Revolteira, chamado a ser un espazo de encontro para tecer redes, construír alternativas e abrir debates sobre a realidade que habitamos e tentar transformala dende abaixo. Deste xeito, o pasado martes día 22 de outubro organizaron un encontro entre activistas medioambientais de Ecuador, convidadas pola ONG Entrepobos, coa xente da Plataforma Ulloa Viva para poñer en valor como tanto no Sur global coma no Norte, son as mulleres as que paran o espolio e as prácticas extractivistas das grandes empresas en colaboración cos gobernos de cada país.

Aproveitando unha viaxe dos colectivos ecuatorianos Yasunidos e Acción Ecolóxica a Xenebra para visitar ao Alto Comisionado da ONU para Ecuador, as activistas Ene Nenquino (vicepresidenta da nacionalidade Waorani), Dayuma Nango e Mencay Caiga (Asociación de mulleres Waorani), ademais de Manaí Prado (Acción Ecolóxica) están facendo unha xira para dar a coñecer a súa loita en distintos puntos do Estado Español e Europa. Por iso que na Galiza consideraron interesante compartir as súas experiencias e aprendizaxes coa Plataforma Ulloa Viva, que está a mobilizarse contra o proxecto de Altri apoiado pola Xunta do PP que declarou o mesmo coma de interese estratéxico para superar as cuestións medioambientais que afectarían a unha zona que está dentro da chamada Rede Natura. Precisamente, a conversa comezou lembrando coma sempre que se antepoñen as cuestións económicas á natureza e o seu entorno quen acaban pagando as consecuencias son as poboacións dos territorios onde se instalan esas industrias, sexa unha petroleira ou mineira no Yasuní ou sexa un fábrica de celulosa na Galiza.

Nese senso, Mónica Cea, voceira da Plataforma Ulloa Viva sinalou “as nosas familias levan séculos vivindo na comarca da Ulloa e agora queren vir de fóra a dicirnos como nos temos que desenvolver” algo que tamén apuntou a vicepresidenta da nacionalidade Waurani “a nosa loita foi e é polo territorio, e seguirá a selo porque é o noso patrimonio e as mulleres estaremos sempre en pé levantando a voz para defendelo.” Tamén ao inicio da conversa fíxose memoria coma xa, no seu momento, nas Encrobas foron as mulleres da zona de Cerceda as que se opuxeron cos seus corpos fronte á Guardia Civil co obxectivo de deter as expropiacións forzosas das súas terras para a exploración a ceo aberto do lignito e a posterior instalación da central térmica de Meirama fechada no ano pasado.

A loita polo Yasuní no Ecuador e as similitudes coa loita fronte a Altri

A nacionalidade orixinaria Waurani está formada por 79 comunidades delimitadas por tres rios que desembocan no Amazonas e repartidas no que agora son tres provincias da actual división administrativa do país: Orellana, Sucumbíos e Pastaza. Foron contactadas por primeira vez hai soamente 70 anos. Ata entón levaban séculos desenvolvendo formas de vida sostibles no seu entorno natural, no que se lle coñece popularmente coma o corazón da Amazonía. Dende eses primeiros contactos co chamado “mundo desenvolvido” comezaron a sufrir presións para explorar as súas terras por distintas empresas petroleiras e mineiras que chegaron a asinar acordos con distintos gobernos ecuatorianos ao longo do tempo.

As empresas foron mudando de nome pero os convenios permaneceron e xa nos anos 90, foi a multinacional española Repsol, quen asinou unha concesión de exploración petroleira da zona a cambio dun suposto desenvolvemento socioeconómico da mesma que nunca se deu. Ao contrario, as activistas denunciaron coma os diferentes gobernos “condonan débedas e tapan desfeitas das empresas coma no seu momento aconteceu coa Texaco” apuntou Ene Nenquino. Pola súa banda, Dayuma Nango sinalou tamén que moitas das veces “promoven conflitos internos dentro das comunidades para tentar rachar a súa resistencia aos proxectos extractivistas, contratan a uns e non a outros, empregan grupos paramilitares contra nós, recebemos chamadas con ameazas que nos convidan a saír do noso territorio e deixar de organizarnos.” Nese senso, Manaí engadiu que “dende que chegaron as empresas á zona aumentou o alcoholismo nas comunidades, os casos de violencia de xénero chegaron tamén ao mesmo tempo, mentres continuamos sen ter un sistema de saúde e educación dignas polo desinterese dos nosos gobernos que nos deixan nas mans das petroleiras.” Lembremos que estamos a falar dunhas zonas moi illadas, que están a máis de 30 horas de viaxe a Quito dende as cabeceiras departamentais, pero que poden chegar a ser “ata 40 e 50 horas aos diferentes bloques nos que dividiron o noso territorio para cederllo ás multinacionais” engadiu Ene Nenquino.

Pola súa banda Mónica Cea da Plataforma Ulloa Viva apuntou coma “nós sabemos o que é estar sen médicos, sen profesores, sen servizos de biblioteca na nosa área, para que veñan agora con contos e promesas.” Lembrou coma as primeiras novas sobre a fábrica de Altri non as coñeceron ata finais do 2022 e xa no verán do 2023 chegaron persoas preguntando por unha gran cantidade de fincas sen ter eles coñecemento de nada: “comezaron a falar de expropiacións, xente sen identificarse, xa daquela pedimos información que non nos deron ata que o proxecto comezou a saír en prensa” e continuou falando “deron moitas cousas por feitas, contando medias verdades ou directamente mentiras; cando tivemos acceso á documentación do proxecto descubrimos coma se nos cualificaba de analfabetos.”

Do mesmo xeito, as activistas coincidiron en sinalar coma nos dous casos, tanto na Galiza coma no Ecuador, o suposto desenvolvemento da zona ten que ir ligado á instalación dos proxectos, Mencay lembrou que lles decían que “se non se explota os recursos do Yasuni a economía do Ecuador vai crebar dicían, sen petróleo non hai desenvolvemento afirmaban os distintos ministros de economía ao longo dos anos e nós sempre contestabamos: “Que terán na cabeza eses ministros para non ofrecer outras alternativas?”. Nós queremos falar do futuro do país, precisamos que o Estado nos escoite, non queremos depender do desenvolvemento que ofrece a petroleira”. Mónica atopa similitudes coas mensaxes que chegan a Ulloa por parte do goberno da Xunta e da empresa “comezaron falando de miles de postos de traballo, agora xa son soamente centos, pero nós somos unha zona agrícola, que dependemos do sector primario e calquera posible emprego que se poida crear vai ser para xente de fóra.”

En definitiva, ao longo do encontro as decenas de persoas que participaron puideron escoitar testemuños de primeira man sobre os abusos e violacións de dereitos que as grandes empresas enerxéticas cometen a un e outro lado do Atlántico coa complicidade dos gobernos e, salvando as distancias, coma na actualidade moitas desas estratexias están a ser replicadas tamén naqueles sures do Norte, coma é o caso galego e da fábrica de celulosa Altri, onde a colonialidade e o extractivismo danse a man en favor dos intereses económicos das elites multinacionais para continuar o espolio en nome dun suposto desenvolvemento.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Movimiento ecologista
Represión Organizaciones ecologistas cierran filas en torno a Greenpeace tras la multa millonaria por una protesta
Un tribunal estadounidense ha condenado a la ONG a pagar más de 660 millones por una protesta de 2016, lo que podría poner en peligro la actividad de Greenpeace en Estados Unidos: “Hoy le pasa a Greenpeace, mañana le puede pasar a cualquiera".
Barcelona
Activismo Absueltos los ecologistas que pintaron el megayate de Walmart en Barcelona
La sentencia afirma que la acción no constituye un delito de daños leves, ya que “la pintura biodegradable fue fácilmente limpiada con una manguera de agua”.
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar intentan llegar a un acuerdo para no perjudicar con el IRPF a los trabajadores con el SMI
La ministra de Hacienda ha confirmado que sería “algún tipo de medida que permita compensar a aquellos pocos trabajadores” en la situación de tener que tributar con el salario mínimo.
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
Opinión
Opinión Bretón no es un monstruo, ni Martín el nuevo Capote
Frente a la libertad sin peros que defienden unos, la responsabilidad de muchos: la de ciudadanos y librerías que se niegan a comprar o vender, respectivamente, el libro que Anagrama ha tenido a bien materializar.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Música
Música Pervertidos y puritanos, a los pies de Ethel Cain
Proyectos musicales como ‘Perverts’ de Ethel Cain son capaces de imponer silencio en medio de tanto ruido para pensar en un momento en que las redes sociales son herramientas tendenciosas para la difusión de propaganda de ultraderecha.
Gasto militar
Gasto militar “No nos resignamos a la guerra”: 70 organizaciones rechazan la deriva militarista de la UE y el Gobierno
Más de 70 organizaciones y personalidades de la cultura y el activismo firman un manifiesto que rechaza la escalada belicista y el rearme frente a una posible agresión rusa.
Palestina
Cisjordania Hamdan Ballal, codirector de ‘No other land’, agredido por colonos israelíes
Según los testigos que presenciaron el ataque, el cineasta está herido. Poco antes de las 14h el codirector de la cinta ha anunciado que Ballal ha sido puesto en libertad.
Minería
Minería estratégica en Extremadura La Comisión Europea declara “estratégicos” tres proyectos mineros en Extremadura
Las Navas (Cañaveral), Aguablanca (Monesterio) y La Parrilla (Almoharín) obtendrán financiación, verán facilitados sus procesos de tramitación y se beneficiarán de plazos más reducidos. La mina de Valdeflores no es considerada estratégica.
Más noticias
Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Israel
Genocidio Mercadona vende tampones y patatas procedentes de Israel
En 2024 se produjo una reducción de las importaciones de tampones y patatas israelíes. Mercadona es una de las plataformas que trabajan con estos productos.
Madrid
Madrid La Sareb amenaza con el desahucio a dos jóvenes activistas en Carabanchel
Cadete 7, el bloque en lucha del que el ‘banco malo’ prevé desalojarles de forma inminente este jueves 27, fue el primero recuperado por el movimiento de vivienda de Madrid en 2013 tras haber permanecido deshabitado desde 2008.
Palestina
Palestina Egipto abre la puerta a un nuevo alto el fuego en Gaza con el visto bueno de Hamás y EEUU
A cambio de la retirada gradual de la tropas de Israel en la Franja, serían liberados cinco rehenes cada semana. El Gobierno de Netanyahu no se ha pronunciado y siguen los ataques contra población civil.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.
Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Nature, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Argentina
Estela de Carlotto “Faltan todavía muchos nietos por encontrar”
Al cumplirse 49 años del golpe cívico-militar, la presidenta de Abuelas de Plaza de Mayo dialogó con El Salto y apuntó contra el Gobierno de Milei y su ministra de Seguridad, Patricia Bullrich, que encabeza la represión de la protesta social.