Literatura
Heroísmos de libro

O vindeiro ano cúmprese un século do nacemento da Editorial Lar, e a algúns xa nos está entrando gana de lucir as nosas mellores galas para celebrar tanta fineza histórica.
Editorial LAR
Carné de correspondente de LAR de Camilo Díaz Baliño, asinado por Ánxel Casal o 19 de xaneiro de 1925.
Diego Ameixeiras
10 dic 2023 06:00

A elegancia revélase de múltiples formas. En tempos de flappers e traxes forrados de seda, Leandro Carré Alvarellos e Ánxel Casal tiveron a elegancia de fundar a Editorial Lar. Un fito histórico que consistiu en publicar novelas curtas, con prezos axustados, para os lectores en galego de 1924, en plena ditadura de Primo de Rivera. Nos salóns nobres de media Europa celebraban que Thomas Mann estivese rematando A montaña máxica, Scott Fitzgerald O gran Gatsby e Virginia Woolf A señora Dalloway. Pero na Coruña, para non quedaren atrás en elegancia, unha editora con sede na rúa Real dedicaba os seus esforzos a facilitar a entrada de Vicente Risco ou Otero Pedrayo nas casas por trinta céntimos, e con capas deseñadas por Camilo Díaz Baliño. Unha apostura cultural de primeira orde. Unha fazaña moi fina: popularizar a literatura galega contra as dificultades. Distinción de alto nivel, leal a un idioma, que se mantería en pé durante catro anos.

Porque a elegancia resiste. Especialmente a de espírito, que resiste moi ben ao óxido da derrota. A consigna máis elegante da edición en lingua galega ocorréuselle a Xosé María Álvarez Blázquez: Libros do pobo pra o pobo. Unha salvagarda popular coa que durante unha década triunfou a Colección Moucho de Edicións Castrelos, nacida en 1967 nun local da rúa viguesa Pi i Margall. Por primeira vez na nosa historia, as tiraxes alcanzaban os tres mil ou catro mil exemplares. E tanta elegancia a trinta pesetas chegaba non só ás librarías e aos quioscos, senón tamén a estancos, ferraxarías, tendas de ultramarinos. Unha expresión de moita clase, esa de levar libros aos mostradores obreiros, que permitía a un traballador marchar para a casa con algo máis ca un paquete de tabaco, unhas follas de bacallau e un utensilio de labranza. Tamén cun exemplar de Retorno a Tagen Ata, ese produto básico de Xosé Luís Méndez Ferrín.

O vindeiro ano cúmprese un século do nacemento da Editorial Lar, e a algúns xa nos está entrando gana de lucir as nosas mellores galas para celebrar tanta fineza histórica. Se cadra nunha gran velada en homenaxe a un heroísmo de libro cuxos festexos piden emular, como mínimo, o vestiario de Cary Grant e Audrey Hepburn en Charada. Deberiamos ter a elegancia de lembrar de novo o traballo de Ánxel Casal, asasinado polo fascismo en 1936, e dun Leandro Carré Alvarellos ao que a memoria do país aloxou nun lugar un chisco máis apartado, na sombra. A distinción de conmemorar a súa humanidade, esa operación tan refinada de poñer a funcionar unha editora en galego como a ritmo de charlestón, medio embruxados pola última danza de Josephine Baker. Fronte á excentricidade do oficio de escribir, Roberto Bolaño insitía na xentileza da actividade lectora: “Escribir non é normal. O normal é ler, o pracenteiro é ler. Mesmo o elegante é ler”. Nada que obxectar a iso. Pero engadimos aquí outra elegancia que consiste en editar libros fermosos e baratos, libres de solemnidade, para que asalten todas as casas.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

LGTBIAQ+
LGTBIAQ+ Unha casualidade, unha resposta masiva e un debate incómodo: a sentenza de Samuel Luiz en contexto
O 22 de maio, o TSXG ratificaba o veredicto do xurado popular e recoñecía que o asasinato de Samuel Luiz foi un crime motivado por LGTBIfobia. O caso supuxo unha mobilización sen precedentes.
O Salto medra contigo
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.
LGTBIAQ+
LGTBIAQ+ Unha casualidade, unha resposta masiva e un debate incómodo: a sentenza de Samuel Luiz en contexto
O 22 de maio, o TSXG ratificaba o veredicto do xurado popular e recoñecía que o asasinato de Samuel Luiz foi un crime motivado por LGTBIfobia. O caso supuxo unha mobilización sen precedentes.
Xunta de Galicia
Política A Xunta recibe ao embaixador de Israel en funcións mentres Gaza agoniza ao bordo da fame
O Goberno de Alfonso Rueda escenifica a súa boa sintonía coa Administración de Benjamín Netanyahu apenas unhas horas despois de que Israel bombardease unha escola que servía de refuxio e ordenase unha evacuación masiva en Gaza.
O Salto medra contigo
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.

Últimas

Alemania
Litigio climático Un tribunal alemán abre la puerta a que grandes emisores puedan ser responsabilizados de daños climáticos
El jurado descarta la demanda del agricultor peruano Saúl Luciano Lliuya por entender que el riesgo a su propiedad es demasiado bajo, pero esta misma argumentación podría llevar a condenas en otros casos.
Madrid
Derecho a la vivienda Victoria contra la Sareb: 16 familias consiguen firmar contratos después de años de lucha
Un bloque en lucha de Casarrubuelos (Comunidad de Madrid) consigue formalizar contratos con el banco malo, al que acusan de actuar “como un fondo buitre”. En Catalunya, diez ayuntamientos apoyan los reclamos de 62 hogares en huelga contra La Caixa.

Recomendadas

Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.