O prelo
Un desexo fósil

“Cando saía á rúa, antes de soterrarme no metro, miraba un instante cara á montaña e imaxinábaas máis altas, máis baleiras e máis grandes. Convertíame nun animal preso que ergue os fociños e queda pensativo porque uliscou os dedos dun neno e quedou coa fame dentro”.

É difícil pensar que na morte do noso corpo haxa un oco húmido e cruel onde pode aparecer a vida. A protagonista de Mamut, unha muller sen nome, sente dentro a fame das bestas cazadoras. Eva Baltasar tráenos, co traballo editorial de Aira e o traballo de tradución de Isaac Xubín polo medio, o desxeo do desexo fosilizado por culpa da alienación da clase obreira no espazo urbano. Unha moza que traballa para a universidade facendo inquéritos a persoas maiores en residencias planea quedar embarazada. Non por instinto maternal ou por instinto se conservación, senón por falta deles, na súa busca, na busca dun incendio de vida que derreta o xeo. Ao non conseguilo, decide mudarse ao rural, onde aluga unha masía practicamente abandonada. Alí descobre un desexo que se cadra xa existía no limbo do permaxeo, esluído polo arfar xeriátrico da cidade, coa única compaña dos bechos, un can chamado Toc toc e un pastor. Será deste home de quen a protagonista aprenda todo o necesario para sobrevivir na nova contorna: desde como matar ata como desfacerse da dor das moas picadas.

“eu tamén quero ser así, parecer normal e ser salvaxe, comer galletas e non ter cepillo de dentes, tallar carbóns perfectos coma diamantes e encastalos nas moas para proclamarme raíña”

Non hai na novela de Baltasar unha romantización do rural. Presenciamos o asasinato dos gatos e a violencia entre as persoas. O ambiente cheira a merda e a carne. A protagonista semella habitar o intestino dun cordeiro. Porén, si hai na novela unha poetización desta crueldade cotiá como símbolo da liberación da sociedade plástica e o falso benestar. A autora achéganos esta historia sinxela cunha prosa inzada de imaxes que deixan entrever toda a profundidade do que lemos. Daquel malestar e esta necesidade.

“Nunca me sentira tan a gusto. Adoro este silencio, o das bestas fartas e durmidas que repousan. Teño a impresión de que no silencio acontecen cousas importantes. Acabo deitándome entre as balas e deixo que o sono faga o que lle pete. Que me colla e que me leve lonxe, que mentres me colle teño gando que me garda. Estou nun pesebre, o lugar máis illado do muno, o menos interesante e expugnable.”

Mamut non é (e non ter por que ser) un texto agradable de ler. Deixo isto por aquí a modo de aviso de contido, xa que as persoas con sensibilidade ao maltrato animal poden sentirse mal ao se adentrar neste libro. Polo demais, para quen sexa quen de enfrontar este tipo de imaxes, recomendo moito a lectura da obra de Eva Baltasar, que pecha a triloxía Tres corpos salvaxes, composta por novelas independentes.