Política
Crecemento do BNG en votos e concelleiras en detrimento das Mareas

As eleccións deste 28 de maio de 2023 serán recordadas en Galiza polo ascenso do PPdeG e do BNG en número de votos e concelleiras –133 e 135 máis, respectivamente–, e polo descenso do PSdeG-PSOE –171 menos– respecto dos resultados de 2019. As Mareas, que foran as protagonistas nas municipais de 2015 e resistiran en 2019, desaparecen das corporacións municipais da Coruña e Vigo e manteñen unha presenza testemuñal en Ferrol e Compostela. 

Entre as candidaturas independentes que se presentaron con relativo éxito a esta cita electoral destacan Alternativa dos Veciños, que pasou de 28 a 32 concelleiras tras expandir a marca política máis aló de Oleiros, e as coalicións Contamos e Concellos do Interior con Futuro, que acadaron 16 concelleiras cada unha en concellos de Lugo e Ourense e poden chegar a influír nas deputacións provinciais.

A cara B do avance nacionalista

Ana Pontón, desde o BNG, destacou na noite electoral que os resultados do 28M “confirman o cambio de ciclo político que se abriu coas pasadas eleccións galegas” de 2020. Con todo, para a formación nacionalista debeu ser unha xornada agridoce porque os resultados deste domingo revelan tímidos avances e significativos retrocesos en alcaldías de concellos baixo o limiar dos 40.000 habitantes.

O BNG consolida maiorías con máis concelleiras soamente en sete das súas 28 alcaldías: Carballo, Moaña, Fene, San Sadurniño, Santiso, Toques e Verea. Mantén resultados nalgunhas, pero retrocede significativamente en Rianxo (de 6 a 2), Tomiño (de 11 a 9) e Ponteareas (de 9 a 6), onde ao mesmo tempo recupera votos e suma concelleiras o PPdG. Esta tendencia repítese en concellos con alcaldías nacionalistas como Ribadeo, Poio e As Neves, onde os populares acadan a maioría absoluta contra todo pronóstico. O BNG tamén abandona a alcaldía en Mondariz, aínda que polo avance de partidos municipalistas saídos da escisión nacionalista de 2012; perde a histórica maioría absoluta de hai catro anos no Rosal e retrocede levemente en Allariz, sen risco en ambos casos pero con valor simbólico polo que representaban esas vitorias.

Para a formación nacionalista, a cidade de Pontevedra e a comarca lindeira do Morrazo continúan sendo centros de poder importantes. O BNG mantén as alcaldías da capital provincial, Moaña e Bueu; sube considerablemente en Cangas (de 3 a 6), onde a súa candidata está lexitimada para liderar unha coalición de goberno con ela como alcaldesa; e suma tres concelleiras en Marín (de 1 a 4) a pesar de que o PPdG conserva a maioría absoluta no concello.

As Mareas, un movemento político que se dilúe

As máis prexudicadas do avance do BNG nas grandes cidades de Galiza foron, sen dúbida, As Mareas. Marea Atlántica, que el 2015 gañou dez concelleiras e en 2019 baixou a seis na Coruña, quedou sen representación na corporación municipal, onde suman maioría PSdG-PSOE e BNG. Marea de Vigo, que se presentaba en coalición electoral con Podemos, tamén perdeu as dúas concelleiras que tivo durante o último mandato para beneficio do BNG, que pasou de unha a tres representantes. En Compostela e Ferrol mantívose esta tendencia: Compostela Aberta e Ferrol en Común, que ao igual que Marea Atlántica na Coruña chegaran á alcaldía hai oito anos, baixaron a dúas concelleiras, unha representación testemuñal que nin sequera influirá na formación de goberno de coalición na capital galega.

No marco deste movemento político que foron As Mareas tamén atopamos candidaturas municipalistas en concellos máis pequenos que entran en corporacións municipais ou se manteñen, amparadas noutras estruturas de liderado. É o caso de Vilalba Aberta, con tres novas concelleiras en Vilalba, o de Movemento Salceda, que conserva as súas catro representantes en Salceda de Caselas.

A dereita gaña apoio na Galiza rural de interior

O PPdG foi o partido máis votado en 200 dos 313 concellos galegos, revelando unha tendencia conservadora no voto alén das grandes cidades.

Na provincia de Pontevedra, os populares pasaron de 365 a 414 concelleiras, quitándolle a Deputación ao PSdG-PSOE e ao BNG, que suman 391. Tamén avanzaron considerablemente na provincia de Ourense, con 19 concelleiras máis que en 2019 que, con todo, non aseguran a maioría absoluta na Deputación. Foi precisamente nun concello desta provincia, o de Avión, onde Vox acadou a súa primeira representación nunha corporación municipal de Galiza, un territorio que se lle estaba resistindo a esta formación política de ultradereita.

Na provincia de Lugo observamos un mesmo padrón, co PPdeG gañando 21 concelleiras respecto de 2019. PSdG-PSOE e BNG suman neste territorio 315 concelleiros, polo que dependerán do apoio de pequenos partidos como Contamos, Concellos de Interior con Futuro e Vilalba Aberta para continuar nesta Deputación. O avance dos populares na provincia da Coruña non foi menor, pois pasaron de 475 a 519 concelleiras, mais a suma de PSdeG-PSOE e BNG permítenlles seguir controlando a Deputación.