Represión
As Nais contra a impunidade, absoltas de inxurias á Garda Civil
A condena contra as quince de Arteixo por inxurias ás autoridades do Estado baseábase na vulneración do dereito ao honor da Garda Civil por envorcar acusacións inxuriosas sobre o corpo armado. Porén, o tribunal da Audiencia Provincial da Coruña que as absolveu considerou que berrar “a Garda Civil tortura e asasina” neste caso non constitúe unha inxuria.

O proceso para a clarificación das circunstancias da morte de Diego non se vai reabrir, pero a sentenza do pasado martes devolve a situación ao punto inicial. “Nin hoxe nin entón sabemos o que pasou realmente”. Para Fran del Buey, avogado do colectivo Nais contra a impunidade, a sentenza absolutiva é “claramente condenatoria” contra o corpo da Garda Civil, pois admite como xustificación a inconsistencia da versión oficial dos feitos.
Cronoloxía do caso de Diego Viña
Denuncia falsa e detención ilegal: na noite do 21 de setembro de 2004 Diego Viña é denunciado ante a Garda Civil por seu pai. Cun parte de lesións na man que non indicaba lesión alguna, pero si acreditaba síntomas de embriaguez, o pai de Diego —ex Garda Civil— acusa a seu fillo de mal trato, e os axentes acordan a súa detención no cuartel da localidade coruñesa de Arteixo. Logo dunha denuncia falsa, con probas inconsistentes, existindo indicadores de que a detención fora pactada entre pai e axentes, Diego ingresa en prisión contra as 2,50h do 22 de setembro e nunca foi posto en liberdade.Neglixencia e omisión: esa noite, coñecedores da situación psiquiátrica do detido e do seu tratamento farmacolóxico, os axentes non subministran a medicación a Diego, que levaba a receita entre as súas pertenzas. Pola mañá estaba en situación desesperada, só, angustiado e sen medicación, berrando e baixo un estado de excitación que lle impedía o control sobre si mesmo. Despois de escoitar berros e golpes durante horas, cando se fai o silencio, entón e non antes, os axentes baixan a comprobar o estado do detido. Son as 16,50 horas do 22 de setembro e Diego xa non vive.
Desaparecen probas: as cámaras de videovixiancia non gravan e a prenda de vestir para autoproducirse a morte non aparece. Por todo isto, sumado ao anterior, a nai de Diego, Carmen Castro, xunto con familiares, persoas achegadas e simpatizantes esixen responsabilidades penais pola morte baixo custodia do rapaz e nace Nais contra a impunidade, que recolle o testemuño de PreSOS e traballa pola defensa dos dereitos fundamentais das persoas privadas de liberdade. En 2005 comezan as protestas, que non deixan de repetirse cada ano o 12 de outubro, día da patroa da Garda Civil, ata 2013.
E precisamente nun deses actos comeza esta parte da historia. Ao grito de “a Garda Civil tortura e asasina”, o 12 de outubro de 2010 as Nais contra a impunidade protestan na porta da igrexa onde a Garda Civil festexa a súa patroa.
A condena baseábase na vulneración do dereito ao honor da Garda Civil por envorcar acusacións inxuriosas sobre o corpo armadoO corpo armado interpón unha denuncia por inxurias contra a nai e a irmá de Diego, e trece persoas máis que puideron identificar entón. A querela prospera, e en 2016 as quince de Arteixo son condenadas por vulnerar o honor dunha institución armada. O equipo legal de Nais contra a impunidade recorre a sentenza, que finalmente rematou o pasado martes na absolución de todas as persoas condenadas hai un ano.
Segundo o auto da absolución, “non toda lesión do dereito ao honor, por si soa, é constitutiva de delito”. A condena contra as quince de Arteixo por inxurias ás autoridades do Estado baseábase na vulneración do dereito ao honor da Garda Civil por envorcar acusacións inxuriosas sobre o corpo armado.
Porén, o tribunal que as absolveu considerou que berrar “a Garda Civil tortura e asasina” neste caso non constitúe unha inxuria. Fran del Buey destaca que “a Garda Civil quixo dar escarmento á xente que os chamaba asasinos e nós aquela mañá estabamos facendo algo lícito. Esta absolución lexitímanos para volver berrar o mesmo outro doce de outubro”.
“Esta sentenza será citada de agora en diante”
Para o avogado de Nais contra a impunidade, a sentenza absolutoria é “claramente condenatoria” contra o corpo da Garda Civil, pois admite como xustificación a inconsistencia da versión oficial dos feitos. A absolución lexitima o significado das expresións “non foi suicidado, foi asasinado” e “a Garda Civil tortura e asasina”.Segundo o auto, “a consigna que os acusados berraron non pode xulgarse sen ter en conta a situación na que se atopaban familiares, amigos e veciños do rapaz”. O tribunal considerou relevante o contexto no que se dixeron esas consignas, no marco dunha protesta pola clarificación das causas da morte de Diego, e outras circunstancias que xustificaban a actitude das persoas manifestantes, como a demora na resolución, o ocultamento de probas ou a desconexión das cámaras de seguridade do calabozo.
Sancións contra as vítimas
A denuncia que rematara en condena en 2016 non era a primeira que enfrontaban. Entre os anos 2005 e 2013, o colectivo manifestouse todos os 12 de outubro, día da patroa da Garda Civil, nun acto de loito e de reivindicación contra a impunidade coa que actúan as institucións policiais e penitenciarias.“En 2005 concentrámonos na rotonda de entrada a Arteixo, e xa nos abriron un procedemento sancionador por ‘alarma social’ e constituír un perigo contra a estabilidade dunha estrutura viaria”. Despois pasaron a concentrarse diante da parroquia local, e “en 2008 tamén abriran dilixencias contra nós por un suposto delito contra a liberdade de culto”, lembra Fran.
Tortuoso proceso legal
As Nais contra a impunidade levan doce anos na procura dunha explicación das circunstancias da morte de Diego baixo custodia. “Non todas as asociación de familiares de persoas presas teñen a oportunidade de contar cunha estrutura legal”, reflexiona o avogado.No caso de Diego Viña, Nais contra a impunidade apelou todos os estamentos xudiciais, desde Xulgados de Instrución, Penal, Contencioso Administrativo, Audiencia Provincial, Tribunal Supremo, Tribunal Constitucional e Tribunal Europeo de Dereitos Humanos chamando ao clarificación das circunstancias desta morte baixo custodia.
Nais contra a impunidade pretendeu elevar o umbral de demanda ao que pode aspirar unha asociación sinxela, e chegaron ao Alto Tribunal de Dereitos Humanos de Estrasburgo. Segundo Fran del Buey, chegar ata alí “é inasumible para outras organizacións ou particulares, no plano humano e no económico. O sumario de todo o caso pesa 45 quilos, e percorremos 7,000 quilómetros polo estado español na loita pola liberdade e contra a impunidade e a represión”.
“Tiñamos dereito ao enfado”
Segundo o comunicado emitido polo colectivo Nais contra a impunidade, o recoñecemento deslexitima a hipótese oficial sobre o falecemento de Diego, restitúe o honor do falecido, pon fin á criminalización que por máis de dez anos sufriron a familia e os movementos sociais que a apoiaron, e significa por fin a exoneración de responsabilidades penais graves polos feitos de 2010.Relacionadas
Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.
Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!