Crisis climática
Petrocalipsis vs. a Lei de Cambio Climático

O libro de Antonio Turiel expón o principal punto cego da nova Lei que deberá guiar a Transición Enerxética en España.
Antonio Turiel
Antonio Turiel. Cedida

Coordinador do Instituto Resiliencia

21 abr 2021 11:00

Petrocalipsis é o título do libro publicado en setembro do pasado ano polo máis coñecido divulgador do Teito do petróleo en España, o científico pescudador do CSIC Antonio Turiel. E o subtítulo é ben revelador do que as súas 200 páxinas lle ofrecen a calquera persoa interesada en coñecer a perspectiva desa apocalipse petroleira á que nos diriximos a toda máquina se os gobernos non toman cartas no asunto de verdade: “Crise enerxética global e como (non) a imos solucionar”. O libro vén resumir o estado da cuestión enerxética que o autor leonés radicado en Cataluña debulla desde hai máis dunha década no blog máis visitado da Web hispana sobre o Peak Oil, The Oil Crash.

O libro ofrece un completo repaso aos vinte e un porqués que explican —dun xeito sinxelo mais sen perder nunca o rigor que caracteriza o autor— a nosa situación e as vías erradas que se nos están a propor para saír dela: o fracking e outras fontes de pseudopetróleos, o carbón e mais o gas fósil (natural), a enerxía nuclear, as diversas renovables, a eficiencia, os coches eléctricos e mesmo trapalladas por desgraza aínda demasiado presentes no imaxinario de moita xente, coma o motor de auga ou as chamadas enerxías libres. Coa mesma intención didáctica ca no seu libro, Antonio Turiel acudiu o pasado 12 de abril ao Senado español para comparecer a petición de EH Bildu ante a Comisión de Transición Enerxética, precisamente no intre en que a Lei de Cambio Climático e Transición Enerxética (LCCTE) entraba nesta cámara despois dunha revolta tramitación no Congreso dos Deputados, no que recibiu máis de setecentas emendas. Malia tanta modificación, Turiel sinalou na súa comparecencia —seguida por milleiros de persoas a través do streaming e posteriormente nas redes sociais coma Twitter— que ía nacer cunha gravísima carencia: “Para min, o principal problema que ten (...) é que non integra a crise enerxética, que é un problema moi grave”.

Antonio Turiel advertiu no Senado de que a Lei de Cambio Climático vai nacer cunha grave carencia: non integra a crise enerxética.

Esta advertencia, aclarou Turiel aos membros desta comisión do Senado, non parte de ningún outsider, senón do propio organismo da OCDE encargado de asesorar os países industrializados sobre as perspectivas enerxéticas: a Axencia Internacional da Enerxía. E é que o físico e matemático leva tempo lanzando a voz de alarma, baseándose nos informes oficiais anuais da AIE dos que é un dos analistas máis sobranceiros, de que nos enfrontamos a moi curto prazo a un potencial descenso da dispoñibilidade de petróleo que pode situarse entre o 20 e o 50% dos niveis de extracción actuais. Porén, ao longo de todo o trámite da LCCTE, así como no debate social e mediático a que deu pé, este factor imprescindible para poder calibrar os prazos e tipo de Transición Enerxética que debe realizar España, estivo totalmente ausente, mesmo por parte dos partidos autodefinidos coma verdes ou ecoloxistas. “[A] incomprensión do nexo que existe entre enerxía e economía é o que fai que as políticas públicas sobre enerxía estean tan mal guiadas”, denuncia Turiel no seu libro.

Así, na redacción actual da Lei —que non é previsible que sexa emendado polo Senado, onde será aprobado coa máxima celeridade— non aparece a máis mínima mención ao declive na dispoñibilidade do combustible imprescindible para a mobilidade non só persoal da maioría da poboación, senón tamén das mercadorías transportadas por camión que fornecen os nosos supermercados e farmacias, por non falar da industria petroquímica que fornece de materias plásticas a unha infinidade de sectores, moitos deles tamén críticos, ou dos tractores e outra maquinaria agrícola que actualmente precisamos para o cultivo de alimentos. “Imos vivir, si ou si, unha situación de descenso enerxético e, polo tanto, de descenso material, e non é unha cousa que poidamos escoller. Imos experimentar un certo decrecemento, polo menos da base material, do que é o metabolismo na nosa sociedade. O que se pode escoller é como facemos este decrecemento”, advertiu aos grupos políticos presentes, nun fito histórico, pois probablemente fose a primeira vez que no Parlamento español alguén facía unha defensa tan explícita da necesidade ineludible do Decrecemento.

“Vai haber decrecemento si ou si, e o único que podemos escoller é como facemos ese decrecemento”.

Esta escandalosa carencia foi posta sobre a mesa polo científico ante as súas señorías, ás que advertiu nun dos intres máis cargados de dramatismo da súa intervención: “Entendo que é moi difícil; realmente, non lles envexo nada a súa situación. Ademais, cando veñan os problemas, será a vostedes a quen veñan reclamar; será a vostedes a quen os cidadáns van culpar se isto non se consegue afrontar da maneira axeitada”. Aínda que Turiel evitou mencionalo expresamente no Senado, no seu libro Petrocalipsis e nas entrevistas publicadas recentemente adoita ser moito máis explícito sobre o que sería “afrontar de maneira axeitada” a fin do petróleo abondoso e barato: cómpre abandonar o capitalismo, pois este require medrar permanentemente, e cando só teñamos as enerxías renovables, estas imporán un límite pois non permiten dispoñer dun fluxo sempre crecente de enerxía. “Non hai nada que se poida facer dentro do capitalismo. En tanto non abandonemos este sistema, esta crise non rematará nunca”, asegura con contundencia no seu libro, que xa leron varios milleiros de persoas, segundo as cifras das tres edicións que leva até o de agora.

Bomba petroleo
Bomba nun pozo petrolífero. Imaxe de drpepperscott230 en Pixabay

Na comparecencia do pasado luns quedarán outras escenas para a historia, como o intre en que, falando da mudanza climática e case de pasada pero con enorme énfase, lles dixo a senadoras e senadores: “o problema é moito peor do que se fala sempre, moitísimo peor... non se fan idea!”. Con todo, afirmou con retranca: “En canto a se imos conseguir a neutralidade de CO2 no 2050, teño unha boa nova para vostedes: creo que si... que a imos conseguir... porque non imos ter combustible para queimar!”. Isto coincide coas apreciacións que diversos analistas do declive enerxético xa sinalaran desde que a UE marcara obxectivos de redución de emisións para esa data que coincidían curiosamente cos ritmos previstos de declive da dispoñibilidade de combustibles fósiles, mais concretamente do petróleo. Porén, estanse marcando follas de ruta para ese declive que non teñen en conta que necesariamente nos deben levar a unha economía que en primeiro lugar reduza o seu metabolismo para posteriormente tentar manterse nesa “economía circular” que a relatora do PSOE no Senado, a presidenta do partido, Cristina Narbona, defendeu durante a quenda de preguntas a Turiel o pasado día 12. E, o que é peor, esas follas de ruta europeas, se teiman en manter niveis de consumo enerxético e material coma as actuais, conducirán inevitablemente a un espolio internacional de recursos, como non se cansa de advertir o propio Turiel por exemplo para o caso das necesidades actuais de transporte por estrada: “Europa non ten capacidade para producir hidróxeno abondo para manter a súa maquinaria pesada en marcha. En que está a pensar Europa? Está a pensar en África. Esquilmar e espoliar o enorme potencial eléctrico africano”.

“O problema do cambio climático é moitísimo peor do que se falar”, explicoulles Turiel aos senadores españois.

Con este panorama, e a LCCTE que estará xa aprobada cando este artigo vexa a luz, a única esperanza pode estar no Comité de Expertos que esta prevé para informar e asesorar sobre o desenvolvemento da Transición Enerxética, que aínda está a tempo de incorporar a persoas independentes do mundo da ciencia, coma Antonio Turiel, que axuden a corrixir dalgún xeito, por medio dos informes anuais que ha elaborar, a grave miopía coa que nace esta lei longamente esperada. Se cadra así poderemos dar como sociedade unha resposta á pregunta retórica que o científico lanza no seu libro: “Diante desta situación tan crítica, non estamos a facer nada realmente útil. Os nosos líderes políticos son incapaces de reaccionar ante o meirande perigo ao que fixo fronte a humanidade ao longo da súa historia. Por que?” Unha resposta que debe levar a unha solución drástica e urxente que evite a perspectiva da petrocalipse.

Con posterioridade á realización deste artigo, o propio Turiel publicou no seu blog unha análise detallada da LCCTE.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Opinión
Opinión Cinco ideas decrecentistas frente al apagón
El autor de ‘La espiral de la energía’ (Libros en Acción, 2014) reflexiona sobre las lecciones que se pueden extraer del corte de suministro eléctrico del pasado 28 de abril.
Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Nacionalismo galego
Pensamento A incómoda liberdade de pensamento de Castelao
Este ano cúmprese o 75º aniversario do pasamento do artista e intelectual Alfonso Daniel Rodríguez Castelao. O profesor Xoán Carlos Garrido investigou sobre a obra desta figura clave da historia de Galiza.
Galicia
Economía Social Por que Galicia non precisa Altri, ou como a economía local e solidaria actúa de escudo
Galicia é o exemplo máis visible do que ocorre cando a megaindustria se topa cun tecido produtivo e social forte: un escudo. As zonas despoboadas corren peor sorte ante a ameaza de eólicos, solares ou macrogranxas.
Islas Canarias
Manifestación “Canarias tiene un límite” une a miles de personas contra el modelo de sol y ladrillo
Más de cien mil personas, según la organización, han recorrido las calles de las ocho islas canarias para denunciar el modelo depredador de suelo y territorio que fomenta el turismo como monocultivo del archipiélago.
Culturas
Cultura As Letras Galegas e a pregunta pendente: que tradición queremos?
Baixo o lema “De ser BIC, non así”, colectivos e persoas vinculadas á cultura tradicional galega reclamaron transparencia, coidado e participación nun proceso que, neste Día das Letras Galegas, convida á reflexión.
Historia
Ocio y política Puy du Fou: la historia al servicio del relato reaccionario
Mientras en España el parque se posiciona dentro de la batalla cultural de la nueva derecha, en Reino Unido la propuesta de apertura de uno nuevo abre el debate sobre los vínculos del grupo Puy du Fou con Putin y la derecha europea.
Rumanía
Rumanía Simion y Dan se disputan la presidencia en unas elecciones que definirán la crisis del europeísmo en el país
El ultranacionalista George Simion y el proeuropeo Nicușor Dan se enfrentan este domingo a la segunda ronda de las elecciones presidenciales en Rumanía, tras la anulación de las elecciones de noviembre.

Últimas

Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
O Teleclube
O Teleclube 'Os Pecadores' loitan contra montruos reais e mitolóxicos no novo episodio de 'O Teleclube'
O dúo do director Ryan Coogler e o actor Michael B. Jordan estrean unha película sobre a experiencia afroamericana cunha ameaza sobrenatural engadida.
Genocidio
Genocidio Israel mata a 153 personas en 24 horas mientras se prepara para su lavado de cara anual en Eurovisión
Se cierra una de las semanas más mortíferas del año, en la que Israel ha bombardeado hospitales e infraestructuras civiles. La hambruna se extiende por el territorio de Gaza.
Que no te lo cuenten
El Salto Radio Del abuso de poder y protestas contra las celulosas
VV.AA.
La Asociación de Terapia Gestalt expulsa a un centro de su red y cientos de gallegos salen en protesta contra Altri y la mina de Touro
Más noticias
La vida y ya
La vida y ya Ganas de saber más
Una de ellas dice: “Son muchos”, y se queda callada con la mirada puesta en unas piedras. Después, cuando nos alejamos del lugar, se acerca al profesor de historia. Tiene ganas de saber más.
Gobierno de coalición
Reducción de jornada Yolanda Díaz apuesta todo a quebrar el ‘no’ de Junts mientras el PSOE mira de lejos
Desde el PSOE y también en Sumar aseguran que el sprint final de la negociación con Junts está a cargo de la vicepresidenta, que se muestra optimista. Los socialistas, entre la equidistancia y el interés electoral.
Portugal
Elecciones Portugal: derecha para todos los gustos
Todos los sondeos dan por segura una victoria conservadora en un país en el que los buenos datos económicos contrastan con salarios estancados y alquileres por las nubes.

Recomendadas

Galicia
Pensamiento La incómoda libertad de pensamiento de Castelao
Este año se cumple el 75º aniversario del fallecimiento del artista e intelectual Alfonso Daniel Rodríguez Castelao. El profesor Xoan Carlos Garrido ha investigado sobre la obra de esta figura clave de la historia de Galicia.
Abusos a la infancia
Pau Lluc “La casa no es un lugar seguro para muchos niños y niñas”
Pau Lluc (Alboraia, 1974) sufrió violencia sexual cuando era pequeña por parte de su padre. Asegura que necesitamos relatos para que la sociedad tome conciencia de que ella no es la excepción.