Movilidad
Soñan os políticos con coches eléctricos?

A promesa do coche eléctrico estase a converter nunha icona da chamada "Transición Enerxética". Mais canto ten de mito irrealizable?

Coche eléctrico_1

Coordinador do Instituto Resiliencia

18 ene 2019 06:00

Parafraseando o título da novela de Philip K. Dick no que se baseara a película Blade Runner, é preciso preguntármonos se os nosos políticos están a soñar con coches eléctricos ou realmente esta "transición" da mobilidade que nos comezaron a vender é algo realizable. Poñendo atrancos por un lado para eliminar paulatinamente (algúns) vehículos movidos a petróleo, mentres comezan a apuntar nos discursos e nas medidas de goberno cara á promoción dos eléctricos, os nosos gobernantes dan a entender que as autovías han estar cheas de coches eléctricos de aquí a poucos anos. Mais imos facer algunhas preguntas necesarias para comprender de que nos están a falar en realidade.

O coche eléctrico é un medio de trasporte que non contamina? Falso. En primeiro lugar, a construción de calquera vehículo, leve motor de combustión ou non, require extraer e traballar os materiais (minaría, fundición, moldeado, plásticos, fibra de carbono, vidro, etc.), transportalos (sumando en total milleiros de quilómetros ao seu lombo), ensamblalos nas factorías, e finalmente facelos chegar aos concesionarios onde se venden. Todo ese proceso implica un gran consumo de enerxía, en boa medida fósil, e polo tanto emisións de gases de efecto invernadoiro. Xa que logo, o coche "neutro en carbono" ou "de emisións 0" non existe, e xa cando sae de fábrica ten consumido a enerxía equivalente a uns 20 barrís de petróleo (máis ou menos o que gastaría un coche en gasolina para percorrer 78.000 km, case 2 voltas completas ao planeta!). E mesmo se ten calculado que esa enerxía é meirande no caso dos coches eléctricos, por culpa da batería e da electrónica. En segundo lugar, e partindo deste gasto inicial, xa se pode entrar a diferenciar en canto á enerxía que consume para circular un tipo de coche e mais o outro. Aquí son coñecidas as emisións dos coches de gasolina e gasóleo, mais non tanto as dos coches eléctricos. Porque o que se ve á primeira vista é que non teñen tubo de escape polo que saia fume ningún; porén, o que si fumea son as centrais térmicas (carbón), de ciclo combinado (gas natural) ou nucleares (uranio) que xeran os electróns cos que se cargan as baterías destes coches supostamente "limpos". Se tomamos a composición media da enerxía que se consume en España en forma eléctrica veremos que menos dun 50% procede de fontes chamadas "renovables". Así pois, o coche eléctrico afasta a contaminación aos lugares onde se produce a electricidade, pero non a elimina.

O coche eléctrico non é "de emisións cero": afasta a contaminación aos lugares onde se produce a electricidade de orixe non renovable.

Si, pero, a mobilidade eléctrica é o futuro, non si? É, e non é. É, porque unha vez se esgoten os combustibles fósiles, o transporte eléctrico poderá seguir tendo un lugar dentro das diversas modalidades de trasporte sostible (outras son vellas coñecidas da nosa especie: a tracción animal, a navegación a vela...; e diversos enxeños relativamente modernos e sostibles: a bicicleta, os dirixibles...). Mais non é "o futuro" no sentido que está implícito en todas as mensaxes que se lanzan desde os gobernos e desde a industria do automóbil: non poderemos ter 1.500 millóns de coches eléctricos como hoxe temos de combustión. E non poderemos, por varias razóns. En primeiro lugar, o custo enerxético e material de fabricalos. Fabricar 1.500 millóns de coches, consumiría aproximadamente 21.000 millóns de barrís de petróleo. E se temos en conta as emisións da súa fabricación, que se poden situar entre 5 e 35 toneladas de CO2 por vehículo, implicaría unhas emisións totais de até 52,5 xigatoneladas de CO2, que é o 141% de todo o CO2 emitido no mundo no 2018!

Seat cadena montaje
Foto:SEAT

Vale, adiantariamos o esgotamento do petróleo e emitiriamos aínda máis CO2, pero... podería compensar facelo, non si? Dificilmente. En primeiro lugar porque a situación da mudanza climática é de tal emerxencia que suporía un erro suicida: no canto de deter as emisións, engadir case 1 ano e medio de emisións adicionais. Iso aceleraría aínda máis a mudanza climática, ¿e non era o coche eléctrico unha solución para a mudanza climática? Á parte do feito de que é dubidoso que existise o material preciso para fabricar 1.500 millóns de baterías e para ilas repoñendo cada poucos anos (as baterías teñen unha vida útil que, loxicamente, depende moito do seu uso, pero que sabemos que é duns poucos anos, no mellor dos casos): se tomamos para o cálculo unha batería con 3 quilos de litio, fabricar ese millardo e medio consumiría, dun golpe, un terzo de todas as reservas mundiais deste estratéxico mineral. En calquera caso, esa enerxía e eses materiais finitos poderían —e deberían— ser utilizados para outras cuestións realmente críticas para a sociedade. E iso lévanos a formular unha pregunta básica: cantos dos nosos desprazamentos actuais son realmente precisos e cantos deles se poderían evitar con medidas de reorganización social?

A enerxía e material finitos precisos para substituír o parque mundial por coches eléctricos sería mellor utilizalos para verdadeiras necesidades.

Pero, facer o trasporte "sustentable" non consiste simplemente en trocar motores de combustión por eléctricos? Falso. Iso non pode ser sustentable, polos problemas de enerxía, contaminación e materiais mencionados. A transición a un trasporte sustentable debe comezar por reducir a hipermobilidade que caracteriza o noso actual e insostible modo de vida. Debemos reducir, e moito, os desprazamentos das persoas e das mercadorías (neste último caso revertendo boa parte da irracional mundialización económica). Iso non se fai trocando un tipo de coche polo outro. Iso implica repensar o comercio a nivel nacional e internacional, e reestruturar as nosas cidades e entornos rurais para que a xente teña que desprazarse menos, para que atope os seus servizos básicos, o seu traballo, o seu alimento e o seu lecer en distancias curtas, maximizando os percorridos a pé ou en vehículos particulares sustentables (principalmente bicicletas). E para cando haxa que percorrer distancias maiores, transporte colectivo público ou vehículos compartidos. A transición cara a unha mobilidade sustentable non é que signifique a fin do coche movido a petróleo, é que significa a fin do coche particular como produto de masas. Seguirá habendo coches despois do petróleo, si, mais só para servizos de urxencias, taxis, e para unha minoría de persoas que o poderán comprar e manter.

Daquela, o coche eléctrico non é para todos? Non, non pode ser un produto de masas. Os seus prezos son prohibitivos hoxe en día para a maioría da poboación e non hai indicios de que vaian baixar até os prezos habituais dos vehículos de motor térmico. Daquela, o coche privado volvería ser un artigo de luxo, como o foi nos inicios da automoción. Isto quere dicir que resultaría inxusto financialo (e, sobre todo, financiar as súas infraestruturas de recarga) desde os gobernos como se está comezando a facer, mesmo os locais, pois implicará un transvase de riqueza dos máis pobres —que nunca o poderán ter— para os máis ricos —que serán quen o gocen—.

Financiar o coche eléctrico desde os gobernos implica un transvase de riqueza da maioría a unha minoría que será a que o goce.

Entón, non teñen futuro os vehículos eléctricos? Teñen, mais non deste tipo nin tantos. É dicir, ten moito máis sentido construír vehículos lixeiros, nos que se aproveite moito mellor a axuda dunha pequena batería eléctrica (patinetes e bicicletas eléctricas, principalmente) e para cuxa fabricación se requira moitísimo menos material e emisións, e non coches de 1 Tn movidos enteiramente por baterías de gran capacidade. E, sobre todo, teñen sentido os vehículos eléctricos colectivos, como curiosamente xa existían nas cidades galegas hai un século: tranvías, trens, trolebuses, etc.

En resumo, non podemos soñar con 1.500 millóns de coches eléctricos: o único futuro realista do trasporte pode ser, ou ben coches eléctricos para uns poucos —que acabariamos pagando entre todos—, ou ben trasporte colectivo eléctrico para todos, complementando con pequenos vehículos, e se cadra tamén con algúns biocombustibles procedentes de residuos. Cal destes dous futuros é o que imos escoller?

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
#29297
18/1/2019 13:23

Muy buen artículo, Manuel, yo añadiría sin embargo muchas cosas importantes:
1.- Ahora las baterías de litio tienen entre 5 y 10 kg del mineral, como calculamos nosotras, según las cantidades de las explotaciones a cielo abierto que nos amenazan, una mina a cielo abierto cuyo mineral, ambligonita, tiene como mucho un 0.7 % de litio, daría para menos de 10.000 coches y destruiría para siempre miles de hectareas de suelo fértil, dejando a toda una comarca sin agua potable. ¿Es eso soste- qué? o es extractivismo sucio y devastador.
2.-Todo el oeste de la península ibérica está amenazado de minería de litio por culpa de los malditos coches eléctricos que serán sólo posibles para cuatro, y habría que cambiar la batería en menos de 5 años...como ya se explicó perfectamente en el Blog de Antonio Turiel: http://crashoil.blogspot.com/2016/12/apuntes-sobre-vehiculos-electricos.html
3.- El coche eléctrico necesita cobalto, y según los entendidos las reservas de cobalto son aún mucho más reducidas y localizadas y si se hiciera esa transformación sólo habría para 16 años!!
Bueno, pues qué es lo que están pensando los políticos y los que les asesoran de esa tan cacareada transición energética? Todo mentira. Todo imposición de la Inquisidora UE del norte de Europa, todo para unos pocos y muy pocos..
Y no quiero decir ya nada de las tierras raras y la que están liando. Gracias Manuel

5
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Galicia
Galicia ¿Quién es quién en Greenalia? La empresa que quiere otra celulosa en Galicia y arrasa olivares en Andalucía
Los tentáculos del entramado empresarial tras esta corporación tocan a gran parte de la oligarquía gallega. Desde medios de comunicación como 'La Voz de Galicia' hasta equipos de fútbol como el Deportivo o entidades financieras como Abanca.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.
Hidrógeno
Descarbonización Los planes de expansión del hidrógeno en Europa chocan con la falta de energía verde para producirlo
La escasez de hidrógeno producido con renovables y el exiguo desarrollo del aluvión de proyectos anunciados ponen en entredicho la estrategia de descarbonización en Europa, según un informe de Global Energy Monitor.
Madrid
Justicia El fiscal general del Estado, en el alambre, declara como investigado ante el Supremo
Álvaro García Ortiz acude al alto tribunal a explicar su versión de las filtraciones denunciadas por el entorno de la pareja de Isabel Díaz Ayuso. Es la primera vez que un fiscal de su categoría declara como investigado.

Últimas

Dana
Tres meses de la dana “Aquí no llovió casi nada”
VV.AA.
Un vecino de Benetússer explica cómo la riada arrasó y cambió para siempre las vidas de miles de personas.
El Salto Radio
EL SALTO RADIO Cultura y resistencia desde América del sur
Cuatro historias sonoras de experiencias creativas y comunitarias en algunas ciudades de Perú, Argentina y Paraguay
Opinión
Opinión Monetizadores de la estupidez
Ser un chalado anticiencia puede llevar a pasearte por radios, televisiones y streamings porque eres rentable para gente sin un mínimo de ética periodística.
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez resucita el decreto ómnibus con más ayudas a los propietarios
El Gobierno anuncia un acuerdo con Junts para reflotar el decreto que permite revalorizar las pensiones con nuevos avales estatales para caseros. El presidente se compromete a convocar una moción de confianza.
Crímenes del franquismo
Víctimas de la dictadura Admitida a trámite otra querella por los crímenes del franquismo en Madrid
Carlos Serrano Suarez denuncia que fue sometido a torturas por parte de cinco policías de la Brigada Político Social. El juzgado número 41 ha decidido abrir el caso, algo que desde CEAQUA califican como “excepcional”.
Galicia
Galicia La Xunta maniobra para ampliar la balsa de lodos rojos de Alcoa pese a los riesgos medioambientales
La conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, garantizó al comité de empresa de la planta de Alcoa en San Cibrao, situada en Cervo (Lugo), que ampliará su capacidad a pesar del riesgo medioambiental.
Madres protectoras
Justicia Colectivos feministas piden medidas para asegurar un juicio justo a una madre protectora acusada de secuestro
Las organizaciones piden que se tome en consideración la denuncia por abusos sexuales contra el progenitor, los intentos de la mujer por buscar medidas de protección en España y el arrancamiento de su hija.

Recomendadas

Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Jaén
Andalucía Lopera no quiere que Greenalia especule con sus olivos
Decenas de pequeños olivareros de la Campiña Norte de Jaén podrían perder sus terrenos en beneficio de una empresa que quiere talar los árboles para instalar siete parques fotovoltaicos.