CRTVG - Corporación Radio y Televisión de Galicia
A Xunta de Rueda executa a súa última manobra para facerse co control total da TVG

O que Alberto Núñez Feijóo comezou en maio de 2009 remátao esta semana o seu eterno aprendiz, Alfonso Rueda, agora titular da Xunta de Galiza: asumir o control político total da Corporación Radio e Televisión de Galicia (CRTVG). O movemento ten o nome de materia do grao de Xornalismo, pero ten forma de lexislación. Está previsto que este martes o Parlamento de Galiza aprobe, coa axuda da súa maioría absoluta, a Lei de servizos dos medios audiovisuais públicos de Galicia para a sociedade dixital. Un regulamento que outorga ao Goberno galego do Partido Popular a facultade de elixir o director da canle sen maioría cualificada, elimina a supervisión de contidos por profesionais independentes e abre a porta por primeira vez á produción de contidos en castelán.

Cómpre comezar polo tema máis serio: os cambios na forma de elección do director xeral da corporación. Segundo Raquel Lema, presidenta do Comité Intercentros da CRTVG, máximo órgano de representación dos traballadores e traballadoras, a manobra é “cruda, lamentable, retrógrada e descarada”. Cando menos, vistos os feitos, é oportunista. Apenas uns meses despois de que o actual director, Alfonso Sánchez Izquierdo, anunciase a súa decisión de deixar a dirección do ente público, as dependencias da Xunta, coordinadas por Alfonso Rueda, traballaron arreo para elaborar unha lei á medida do clima político. É dicir, que todo quedara atado e ben atado.

Despois de 15 anos no poder —oito deles temporalmente por outra xogada gañadora—, Alfonso Sánchez Izquierdo, escollido a dedo polo dedo dun recentemente elixido Feijóo en San Caetano e coa complicidade dun PSdeG-PSOE que hoxe intenta desvincularse do fondo electoral no que se atopa dende o 18 de febreiro de 2024, marcha. Atrás del queda un ronsel de procesos xudiciais —uns gañaron e outros perdidos— pero, sobre todo, quedan 15 anos de historia galega. Por unha banda, a historia oficial que non se contou porque tería sido incómoda para a Xunta e, por outra, unha historia na memoria colectiva das loitas sindicais e sociais, a maior folga rexistrada —con 355 venres negros en folga— e decenas de denuncias por manipulación informativa e mesmo por acoso laboral. Este último segue no xulgado e coa imputación de toda a súa dirección.

Sánchez Izquierdo marcha, pero o método do Partido Popular de Galicia segue e está hoxe máis vivo que nunca. Tras a aprobación desta lei, o director xeral da Corporación de Radio e Televisión de Galicia será elixido sen maioría cualificada, aínda que tamén hai algo de maquillaxe: “O titular da Dirección Xeral é elixido polo Parlamento de Galicia por maioría de dous terzos. De non acadarse esta maioría, poderase repetir a votación no prazo dun mes e será suficiente para a elección unha maioría de tres quintas partes”.

Isto significa, en tradución libre, simularemos un voto democrático e plural, simularemos unha falta de consenso e simularemos un acordo da cámara só cos votos garantidos do Partido Popular. Así, os titulares da prensa —hexemónica e sobrealimentada de cartos públicos— ao día seguinte da elección do substituto irán adornados co adorno da unidade: “O Parlamento de Galicia aproba a elección de...”.

O Partido Popular abre as portas ao uso do castelán

Aínda que volveu poñela no punto de mira a esquerda galega desde que asumiu a presidencia, a foto de Alfonso Rueda na manifestación da ultradereita e extinguida —ou máis ben en hibernación por falta de utilidade— Galicia Bilingüe, de Gloria Lago, hoxe presidenta da asociación nacionalista Hablamos Español, vaino acompañar para sempre. A conspiración para perseguir o castelán en Galiza foi unha das grandes achegas ao corpus teórico dun movemento ultra que Feijóo e o PP de Rueda aplaudiron nas rúas berrando “TVG bilingüe ya” e que, por suposto, empregaron, entre outras moitas tácticas de dubidosa ética política, para desbancar do Goberno galego ao PSdeG e o BNG.

A partir deste martes, grazas á nova lei do Partido Popular, a CRTVG podería iniciar un camiño cara á súa castelanización. Para que non haxa lugar á interpretación, así di o artigo, que foi duramente criticado —como todo o anteproxecto de lei— pola práctica totalidade dos axentes sociais e partidos políticos presentes en Galiza: 

“Os medios audiovisuais públicos de titularidade da Comunidade Autónoma de Galicia producirán os seus programas, contidos e servizos en galego e garantirán a publicación e difusión en galego dos programas, contidos e servizos producidos por outros, sen prexuízo da posibilidade de utilizar adicionalmente outras linguas cando así sexa xustificadi coa finalidade de dar a coñecer a identidade cultural de Galicia fóra do territorio da comunidade autónoma, en cumprimento da misión de servizo público definida nesta lei”.

Finalmente, a nova normativa eliminará para sempre a obriga de contar con órganos profesionais de control xornalístico que a corporación de Sánchez Izquierdo non conseguiu crear en 15 anos desde a súa aprobación no Parlamento. Unha das reivindicacións históricas tanto do comité de empresa como do movemento Defende a Galega.

Quince anos de loita por unha CRTVG plural

Desde 2009, a Corporación Radio e Televisión de Galicia (CRTVG) é escenario de diversos conflitos laborais que marcaron a relación entre a dirección e o seu persoal. As queixas por precariedade, censura informativa e vulneración de dereitos foron constantes, nun clima de tensión que se mantén ata hoxe.

Un dos principais puntos de fricción foi a contratación de traballadores a través de produtoras externas e a externalización de contidos informativos. Esta práctica, denunciada dende hai anos polos sindicatos, interpretouse como un intento de precarizar o emprego e reducir custos a costa dos dereitos laborais, e tamén como unha forma de evitar a fiscalización xornalística.

Anos despois, en 2015, o Comité Interempresa da CRTVG presentou unha demanda de conflito colectivo contra a dirección, alegando que a normativa de uso dos sistemas de información restrinxiu os dereitos laborais. Esta medida reflectía o crecente descontento dos traballadores, que percibían un intento de control excesivo das súas actividades.

Non obstante, o maior brote de descontento produciuse en 2018 co nacemento dos venres negros, unha serie de protestas semanais nas que xornalistas e empregados denuncian a manipulación informativa no seo do ente público. Vestidos de negro reclaman unha información plural e independente e denuncian a presión da dirección para favorecer os intereses do goberno autonómico.

Estas protestas prolongáronse no tempo ata hoxe e provocaron represalias contra algúns traballadores, o que supuxo un fito xudicial en 2022. O Tribunal Superior de Xustiza de Galiza condenou á CRTVG por vulnerar a liberdade de expresión dun empregado vinculado ás protestas, o que obrigou a anular unha sanción disciplinaria e indemnizarlle.

Os conflitos laborais na CRTVG puxeron en evidencia a continua tensión entre a dirección e os seus traballadores. As denuncias pola precariedade das condicións laborais e a censura xeraron un clima de protesta sostida, no que os traballadores mantiveron a súa loita por unhas condicións dignas e unha información pública libre de inxerencias políticas. Desde hoxe, e quen sabe ata cando, todo apunta a que esta loita vaise intensificando.