Balea Cultural
O cinema ultraviolento: o mellor aliado do capitalismo

Se hai algo que pode relacionar a todos os directores que fan actualmente cinema ultraviolento é o absoluto individualismo. Nun mundo capitalista en descomposición como o actual pode ser comprensible, mais que non pretendan ocultar os intereses reais aos que obedecen.

Gaspar Noe. Irreversible Balea Cultural
Fotograma de ‘Irreversible’ (Gaspar Noé, 2002)
23 mar 2019 12:30

O cinema non se debe analizar como algo illado. Ao igual que tampouco é illado a roupa que vestimos polas mañás, os comportamentos que ten un home soamente por selo ou o uso das redes sociais. Todo ten un por que e deriva dunha estrutura superior. Paréceme realmente importante entender esta afirmación tendo en conta o tema a tratar: o cinema ultraviolento.

“A violencia nunca é só violencia en abstracto”. Deste xeito comeza o filósofo Slavoj Zizek a súa análise de Taxi Driver, que remata coa afirmación de que “dirixir a violencia cara un mesmo sería facelo ao que nos ata á ideoloxía, sería poder cuestionala e criticala para porlle fin”. Disto pódense sacar unha morea de conclusións.

Balea Cultural
Gaspar Noé, figura controvertida do cinema
Hai moita polémica respecto á figura de Gaspar Noé. A maioría de criticas céntranse na súa crueza, na violencia sen disfrazar que exhibe.
Entendendo por tanto que a violencia nunca se pode entender como violencia por si mesma, senón que ten unhas causas e motivacións, non se pode entender o cinema ultraviolento como unha sorte de casuísticas onde o creador ten a intención de incomodar ao espectador ou expulsar algún tipo de pulsión interna. Tampouco é casual que esteamos nun punto onde cada vez este tipo de cinema estea máis normalizado e que ante calquera crítica se conteste cun dos adxectivos máis baleiros da lingua galega: provocador.
Lars Von Trier A Casa de Jack Balea Cultural
Fotograma de ‘The House That Jack Built’ (Lars Von Trier, 2018)
Seguindo con Zizek, el diferencia violencia subxectiva e violencia obxectiva. A obxectiva é en principio invisible porque é sistémica (facendo unha análise simplista e sen meternos en termos como acumulación orixinaria). Percíbese como normal, é cotiá e está asumida dun xeito ideolóxico pola poboación como inexistente. A subxectiva é a que exerce un actor, xa sexa este un asasino, un manifestante ou un indixente. A máis violencia subxectiva, máis percepción de violencia. Por tanto, o cinema ultraviolento é o que maior violencia subxectiva posúe, que non violencia de por si.

Con todo isto o que quero dicir é que a propia categorización é errónea e interesada. A violencia é o sustento do todo sistema político pero os medios de comunicación hexemónicos soamente falan de actos violentos que axudan a reforzalo. Asasinatos e violencia contra minorías e persoas de fóra do Estado que funcionan como reclamo que nos impide pensar. Algo parecido aparece con este cinema que podemos ver nos directores agrupados no Novo Extremismo Francés, Nicolas Winding Refn ou a última etapa de Lars Von Trier.

A violencia obxectiva percíbese como normal, é cotiá e está asumida dun xeito ideolóxico pola poboación como inexistente

Nestes directores, cos seus matices e diferencias, vemos como nunha estética polo xeral destacable se efectúa un discurso de impacto a través de actos explícitos e reprochables dende o punto de vista da moral cristiá sobre as que se constrúen as sociedades occidentais. O efecto que conseguen no espectador é de impacto. Unhas imaxes desagradables que se nos venden como que saen unicamente da cabeza de quen asina o filme e iso é rotundamente errado. Nin os pretendidamente subversivos nin os tolos teñen responsabilidade a nivel estrutural. A mostra máis orgánica é que unha película non se produce soa, non se distribúe soa. Hai moitos elementos por enriba do creador. Pero tampouco é culpa desas persoas, o fomento destas películas non pode ser atribuído a individuos concretos. Obedecen a lóxicas sistémicas, e polo tantos anónimas.

Sonatine Taskeshi Kitano Balea Cultural
Fotograma de Sonatime (Takeshi Kitano, 1993)
Se hai algo que pode relacionar a todos os directores que fan actualmente este tipo de cinema é o absoluto individualismo. Nalgúns aderezado co consumo de drogas, outros cun ego descomunal. Pero tampouco considero que isto sexa culpa dos directores directamente. Eles fano dende un punto de vista que pensan propio e si, nun mundo capitalista en descomposición como o actual é incluso comprensible en certos puntos, aínda que obedezan aos intereses que obedecen.

E por suposto podo entender que este tipo de películas teñan boa acollida. Nun mundo onde os traballadores viven con xornadas eternas por catro pesos e cunha redución do tempo libre reducido até niveis irrisorios. En tempos de traballos atomizados onde se tenta que non haxa ningún contacto colectivo. En momentos onde se fomenta un emprendemento imposible, onde se pretende que a mocidade coma de experiencia e exposición, entendoo. Non quero que estas liñas se entendan como unha crítica ao consumidor, soamente como unha análise dos por que das cousas.

Un filme non se produce só, non se distribúe só: hai moitos elementos por enriba do creador

O cinema ultraviolento cumpre, a través do exceso, a de tapar a violencia obxectiva. Por exemplo, películas que en teoría son reivindicativas, como Cafanaúm de Nadine Labaki, rematan sendo case un cartel dunha ONG. Ao final sempre é a mesma lóxica. Choromicar e ter unha rabincha por iso sería cuspir para o ceo, máis a situación é como é.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Balea Cultural
‘Star Wars’: As dúas caras da nostalxia

A historia de como Disney mercou os dereitos da saga de Star Wars sen ter antes unha idea clara de que facer con ela.

Balea Cultural
‘Casablanca’: revisitando o mito
De cando en vez non está de máis visionar de novo un dos grandes expoñentes do cinema clásico de Hollywood.
Altri
Altri Galiza elixe o rumbo da loita contra Altri nas eleccións á directiva da plataforma Ulloa Viva
A veciñanza da comarca máis afectada presenta dúas listas separadas logo de non chegar a unha proposta de consenso. Por unha banda, concorre unha candidatura continuísta e, pola outra, unha alternativa que se achega máis o nacionalismo institucional.
Medio rural
Medio rural A esperanza da xestión colectiva fronte ao espolio: os comuneiros de Tameiga contra o Celta
Mentres varios proxectos industriais tentan privatizar e destruír os ecosistemas galegos, algúns grupos de veciños e veciñas organizadas fan oposición social construíndo alternativas comunitarias. Ás veces, tamén gañan ao xigante.
O Salto medra contigo
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.
Ourense
Ourense Ourense organízase para loitar contra patrullas de extrema dereita nos barrios máis empobrecidos da cidade
A veciñanza e os movementos sociais responden ao discurso do medo promovido por Frente Obrero e sinalan a súa estratexia de criminalizar a pobreza e sementar odio en contextos de exclusión e abandono institucional.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'
Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.
Medio ambiente
Medio ambiente A loita polo monte galego: lumes, eucalipto e ameazas á propiedade común
Galiza concentra un terzo dos incendios forestais rexistrados no Estado. Mentres a Xunta apunta aos montes veciñais, comuneiros e ecoloxistas denuncian unha estratexia política para favorecer a privatización e a expansión da industria madereira.

Recomendadas

Feminismos
Feminismo Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo
Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.
Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.