Dependencia
Servizo de atención ao fogar, dúas horas diarias para persoas dependentes

O Servizo de Atención ao Fogar dá cobertura ás persoas dependentes para mellorar a súa calidade de vida e retrasar a súa institucionalización. A falta de financiamento, de persoal e os baixos prezos impostos ás empresas que o prestan repercuten nas traballadoras e, especialmente, nas persoas usuarias.

Calle de Usera
A Asociación Estatal de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais vén alertando que os recortes en servizos sociais durante a crise non foron revertidos. Olmo Calvo
11 oct 2019 12:00

Muller de máis de 75 anos, cuns ingresos en torno aos 500 euros mensuais, moitas veces cunha persoa dependente ao seu cargo e con redes de apoio febles. É o perfil máis común das persoas dependentes na Galiza. Ana Vilar, traballadora social e membro do Colexio Oficial de Traballo Social de Galiza, explica que no territorio únese o envellecemento da poboación “o illamento e a falta de recursos para atender a estas persoas”.

Un dos servizos establecidos pola Lei de Dependencia do 2006 é o Servizo de Axuda no Fogar (SAF). “Trátase dun conxunto de actuacións que se levan a cabo no domicilio co obxectivo de evitar a institucionalización e mellorar a calidade de vida dunha persoa na súa contorna habitual. Inclúe atencións persoais, domésticas, de acompañamento ou tarefas de carácter persoal como o aseo, cambios posturais ou a administración das medicinas”, describe Vilar.

Cuidados
España tendrá cada vez más dependientes y menos personas cuidadoras
Un cuarto de la población española será mayor de 65 años en 2033, y la tasa de dependencia va en aumento. La población de entre 30 y 49 se verá mermada en los próximos 15 años, mientras que aumenta la mayor de 50.
Na Galiza máis de 60.000 persoas teñen recoñecida a súa dependencia. É ademais a segunda comunidade co maior envellecemento da poboación do Estado, o que fai prever que as persoas demandantes de servizos de atención á dependencia aumentarán nos vindeiros anos. En febreiro de 2019 23.309 persoas, segundo datos do Instituto de Maiores e Servizos Sociais, eran beneficiarias do SAF. Para Vilar esta é unha das prestacións máis importantes do catálogo de Dependencia: "Permite mellorar con moi pouco a calidade de vida dunha persoa”. 

A Asociación Estatal de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais vén alertando que os recortes en servizos sociais durante a crise non foron revertidos, prexudicando así a poboación máis vulnerábel. Sinalou a Galiza como unha das catro Comunidades Autónomas que non recuperaran o investimento en servizos sociais previo á crise económica. En 2019 a Xunta de Galiza destinou ao SAF 75 millóns de euros. Vilar sinala que outro dos problemas da xestión autonómica, ligado directamente ao presuposto, é o custo por hora que establece para as empresas que prestan o SAF: "É de 9,5 euros. Non é suficiente, sobre todo en concellos con poboación moi dispersa nos que as traballadoras teñen que realizar desprazamentos”. 

Familiares, piar dos servizos sociais

O SAF, de ámbito autonómico, é prestado polos propios concellos. “O normal é que as propias familias acudan a solicitar o servizo”, di Vilar. A outra vía é que os traballadores sociais do municipio detecten unha situación de risco, fagan unha valoración social e a solicitude no municipio.  A Xunta da Galiza organiza a prestación do servizo entre os municipios en forma de bolsa de horas, segundo as necesidades das persoas dependentes das que informe cada consistorio. No plano local os traballadores sociais fan a distribución das horas e realizan un seguimento que, por normativa, debe ser bimensual por cada caso. “Concellos onde o número de servizos cubre a 900 persoas fai imposíbel que o podamos facer”, denuncia Vilar.

As auxiliares de axuda a domicilio, quen en última instancia presta este servizo, adoitan dedicar dúas horas a persoas dependentes e unha a persoas que non teñen a dependencia recoñecida, mais que si precisan de coidados. “Nestes momentos, os servizos teñen un nivel de cobertura moi baixo. Unha persoa dependente precisa atención as 24 horas. Con dúas fas moi pouco, aínda que as repartas é imposíbel manter a unha persoa con dependencia severa no seu entorno sen a axuda familiar”, ditamina Vilar. “As familias son as que teñen a carga da atención dunha persoa dependente. O Sistema de Dependencia incorporou a figura dos coidadores non profesionais, un xeito de retribuír ese traballo de coidados, pero non se pode deixar nas súas mans”.

A traballadora social explica que nas áreas rurais as problemáticas agrávanse: “Nas urbes existen servizos complementarios, como os centros de día ou os xantares a domicilio. Mais no rural non, e o servizo de axuda non é suficiente para que a persoa dependente permaneza no seu medio”. Mais cando se baralla a opción de solicitar unha residencia pública a persoa atópase con que o tempo de agarda chega a un ano. “Entón só restan as residencias privadas, para quen poda pagalas xa que o custo ronda os 2000 euros”, di Vilar.

Auxiliares, o último elo da cadea de coidados

Ramona Penedo comezou a traballar en domicilios a principios dos 90, no municipio de Teo. Aínda non existía a Lei de Dependencia, lembra. “A atención no fogar estaba comezando, o Concello daba cartos ás familias para que pagasen pola atención na casa. Dúas horas ao dia, de luns a venres. Máis tarde a Xunta de Galicia empregou o método dos cheques asistenciais. As persoas que tiñan recoñecida a axuda asistían ao Concello, que lles daba unha lista de empresas que prestaban ese servizo e entre as que podían escoller”, di.

Ao longo dos anos, explica Penedo, as tarefas do SAF multiplicáronse: “Ao comezo estaba centrado na atención á persoa usuaria: o aseo, coidar o cuarto, facer acompañamento. Logo incluíronse outras atencións como ir ao médico polas receitas, subministrar a medicación ou acompañar aos usuarios ao Sintrom. Sanidade recorta e a nós amplíannos as funcións”.

“Sanidade recorta e a nós amplíannos as funcións

Paz Veiga, María Dolores Calderón e Cristina Mara tamén traballan como auxiliares do SAF. Lamentan que a súa profesión non está o suficientemente valorada. “Nunha das empresas nas que traballei por cada nova alta dunha persoa con dependencia contrataban a unha nova persoa, co que iso supón á hora de establecer horarios e salarios”, explica Calderón. Engade que a falta de ferramentas de traballo nos domicilios, como grúas para axudar a levantarse ás persoas en mobilidade ou camas adaptadas, repercute na súa saúde. Mara traballa directamente para un municipio. As condicións son boas, conta, teñen un mes de vacacións, festivos e "un contrato de 35 horas semanais". “Cada certo tempo temos que ir ao paro, pero dannos de alta rápido. A verdade é que o preciso, para descansar, é un traballo moi agotador”.

A dificultade para conformar horarios e de conciliación, así como a carga de traballo, explican a alta rotación das auxiliares no Sector de Axuda ao Fogar. Ana Vilar salienta que isto repercute nas persoas usuarias: “Para moitas a visita da auxiliar é a única que reciben ao día, para esas persoas son un referente”. Vilar subliña as reivindicacións das auxiliares de que se recoñeza o seu importante labor, así como unhas políticas sociais acordes ás necesidades da poboación. “Son servizos que terían que estar moi ben dotados, non só en canto a financiamento senón en canto ao número de profesionais que os realizan”, conclúe.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Laboral
Cuidados Las empleadas domésticas avanzan en sus derechos con una herramienta de prevención de riesgos
Aunque Trabajo ha contado con su participación, algunas organizaciones se preguntan quién inspeccionará esta evaluación y cuándo estarán en el régimen general de trabajadores.
Energía
Energía La organización colectiva, el verdadero kit de supervivencia en tiempos de emergencia y caos
Decenas de centros sociales, cooperativas y grupos autogestionados de vecinos en todo Madrid hicieron frente a los embates del parón eléctrico a través de improvisadas iniciativas comunitarias.
Galicia
Galicia Cuidar sin derechos: la lucha de las trabajadoras en las residencias privadas de Galicia salta a la huelga
Sin tiempo ni medios para ofrecer unos cuidados adecuados, alertan de una situación insostenible en los centros y denuncian la privatización de un servicio a costa del bienestar de las personas mayores y dependientes.
Xunta de Galicia
Política A Xunta recibe ao embaixador de Israel en funcións mentres Gaza agoniza ao bordo da fame
O Goberno de Alfonso Rueda escenifica a súa boa sintonía coa Administración de Benjamín Netanyahu apenas unhas horas despois de que Israel bombardease unha escola que servía de refuxio e ordenase unha evacuación masiva en Gaza.
Palestina
Genocidio La ONG anti-UNRWA lanzada por exespías y marines de EEUU siembra el caos en el reparto de alimentos en Gaza
La Fundación Humanitaria de Gaza (GHF) creada a comienzos de este año y vinculada a agentes del ejército y la inteligencia estadounidense ha sido acusada de desaparecer a una persona y disparar a quienes estaban esperando ayuda.
Alemania
Litigio climático Un tribunal alemán abre la puerta a que grandes emisores puedan ser responsabilizados de daños climáticos
El jurado descarta la demanda del agricultor peruano Saúl Luciano Lliuya por entender que el riesgo a su propiedad es demasiado bajo, pero esta misma argumentación podría llevar a condenas en otros casos.
Madrid
Derecho a la vivienda Victoria contra la Sareb: 16 familias consiguen firmar contratos después de años de lucha
Un bloque en lucha de Casarrubuelos (Comunidad de Madrid) consigue formalizar contratos con el banco malo, al que acusan de actuar “como un fondo buitre”. En Catalunya, diez ayuntamientos apoyan los reclamos de 62 hogares en huelga contra La Caixa.

Últimas

Universidad
Genocidio Las universidades españolas han firmado 44 proyectos con Israel desde septiembre de 2024
Los acuerdos dentro del programa Horizon Europe se han sucedido a pesar de las declaraciones de decenas de universidades de suspensión de relaciones con Israel.

Recomendadas

Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.