Feminismos
Paula Fraga: “Non hai libre elección en condicións de miseria”

Paula Fraga Arias (Lugo, 1988) desenvolve o seu activismo principalmente no seu blog perspectivafeminista.com, que define como “un espazo dedicado á divulgación da teoría feminista”. Acaba de recibir un recoñecemento polo seu traballo como voluntaria na Asociación Concepción Arenal, que traballa pola reinserción de persoas que cumpren penas de prisión. Tamén escribe para outros medios, e nós coñecémola pola súa intensa actividade en Instagram. Paula responde estas preguntas por WhatsApp.

Unha xurista traballando en prisións?
É importante que o feminismo chegue a todas as mulleres en todas as partes. A asociación desenvolve unha formación para mulleres presas desde varias áreas: unha psicolóxica-condutual, outra parte dedicada á mellora das técnicas de expresión orais e escritas e a parte da que son responsable, a ensinanza de teoría feminista. O obxectivo é que as mulleres melloren a súa autoestima e autorrecoñecemento, que o curso sexa unha ferramenta de empoderamento real.

Que significa para ti “o meu corpo, a miña decisión”?
É unha clásica proclama feminista que significa que as mulleres debemos ter o completo control da nosa sexualidade e das nosas funcións reprodutivas, liberdade e autonomía. Esta é a idea que subxace por exemplo na loita polo dereito ao aborto. É indignante como se retorce esta máxima para perpetuar as explotacións reprodutiva e sexual. Quen perverte así a linguaxe son as elites patriarcais e neoliberais, que crean estas narrativas para seguir sacando rédito económico da explotación da muller.

O ‘mito da libre elección’ presupón que, nunha sociedade patriarcal, as mulleres non temos capacidade de decidir libremente. Como inflúe este argumento nos discursos pro abolición ou pro regulamentación da prostitución?
De xeito decisivo. A postura abolicionista ten en todo momento presente que a decisión de entrar na prostitución é coaccionada, motivada na inmensa maioría dos casos por circunstancias económicas e persoais durísimas. O regulacionismo fai norma da excepción (da muller que, tendo alternativa, decide estar en prostitución), e fala constantemente dunha libre elección que a maioría das mulleres en situación de prostitución non ten. Esta idea da “libre elección” forma parte das narrativas ás que antes me refería, formas novas de tentativas de lexitimación das institucións patriarcais.

Como poden as leis conxugar a regulamentación da xestación subrogada sen caer no capacitismo?
As narrativas pro ventres de alugueiro falan de ‘libre elección’ e ‘altruísmo’, pero non hai nin libre elección nin altruísmo en condicións de miseria, cun contrato polo medio, compensacións económicas que quedan nunha alta porcentaxe as empresas intermediarias e renuncia de dereitos como por exemplo, o de filiación. Os ventres de alugueiro son un negocio creado polo capital sobre a explotación reprodutiva da muller. Consecuentemente, como forma de explotación que é, non se poden regular. Temos que esixirlles ás institucións internacionais que a prohibición sexa global.

Hai quen compara a xestación subrogada coa prostitución, e quen a compara coa doazón de órganos. Como a enmarcas ti?
Na doazón de órganos prima salvar unha vida, nos ventres de alugueiro o desexo (que non dereito) de ser pais custe o que custe, aínda menosprezando a dignidade doutro ser humano. Ademais, non é unha doazón senón unha compravenda. Eu asimilo prostitución a ventres de alugueiro porque ambas as dúas operan, como explican teóricas como Kajsa Ekis ou Rosa Cobo, na intersección entre o patriarcado (onde os homes mercan as mulleres) e o capitalismo (onde os ricos mercan os pobres). Unha é prostitución sexual e a outra, uterina ou reprodutiva.