Medio ambiente
A loita polo monte galego: lumes, eucalipto e ameazas á propiedade común

Galiza concentra un terzo dos incendios forestais rexistrados no Estado. Mentres a Xunta apunta aos montes veciñais, comuneiros e ecoloxistas denuncian unha estratexia política para favorecer a privatización e a expansión da industria madereira.

Incendios en Galiza — Unha parella de cabalos salvaxes buscan pasto en Gondomar, Pontevedra, logo dos incendios de 2017. Candela Prumm

Alba Cambeiro

@albacambeiro.bsky.social
@albacambeiro

20 may 2025 05:30

Segundo a Estadística Xeral de Incendios Forestais (EGIF), Galiza concentra o maior número de lumes forestais de todo o Estado español. O proxecto España en llamas, que analizou os datos do período comprendido entre 1983 e 2016, revelou que Galiza sufriu o 36% dos incendios rexistrados en todo o Estado. 80.162 lumes que queimaron 1.158.629 hectáreas.

No último Plan de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia (Pladiga), a Consellería do Medio Rural da Xunta inclúe una novidade; o análise do risco de incendios segundo o tipo de propiedade. O documento sinala a relación proporcional entre a superficie queimada e a superficie total existente nos montes públicos e nos montes veciñais en man común: un 15,01% e un 14,72%, respectivamente. No caso das propiedades privadas, a porcentaxe descende ao 6,16%. Deste xeito, o informe conclúe que na última década arderon 17.055,40 hectáreas menos en solo privado que no dos montes veciñais. A Organización Galega de Comunidades de Montes (Orgaccmm) ven de emitir un comunicado no que denuncia as informacións “manipuladoras” da Consellería do Medio Rural e pide á Dirección Xeral de Defensa do Monte que faga públicos os lugares onde se iniciaron os lumes na última década. Alfredo Pereira, presidente da organización de comuneiros, incide na diferenciación entre a orixe do lume e a superficie queimada: “A análise tense que facer a partir da orixe do incendio”. Pereira alerta dunha estratexia de “criminalización” dos comuneiros, aos que se vincula cos lumes, co obxectivo de “xustificar que na nova lei de montes se pretenda eliminar o carácter xermánico dos montes veciñais para poder proceder a súa municipalización ou a súa privatización”.

Cara unha nova lei de montes veciñais

A comezos do 2022 a Consellería do Medio Rural comezou o proceso para modificar a Lei de Montes Veciñais en Mancomún, aprobada en 1989. Varias organizacións presentaron recentemente unha declaración con esixencias á Xunta respecto ao borrador da lei, xa que segundo advirten, “roza a inconstitucionalidade”. As organizacións afirman que coa lexislación proposta sería posible perder a titularidade do monte e temen que a Consellería permita a privatización dos montes “para entregarllos á industria madereira”. Porén, reivindican que a futura norma debe garantir a propiedade colectiva da veciñanza comuneira. A declaración foi asinada pola Organización Galega de Comunidades de Montes (Orgaccmm), Asociación pola defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), Confederación Intersindical galega (CIG), Federación Rural Galega (FRUGA), Instituto Galego das Terras Comunitarias (Ingateco), Ecoloxistas en Acción e o Sindicato Labrego Galego (SLG). Segundo explican dende o Sindicato Labrego Galego (SLG), a actual lexislación ven sufrindo unha serie de modificacións en detrimento do carácter xermánico dos montes; isto é, que sexan xestionados pola comunidade de xeito asembleario. “Unha das propostas é que o monte se poida alugar por un prazo de 50 anos a unha entidade privada se está nun estado de abandono”, advirte Diego Sánchez, enxeñeiro forestal do sindicato.
Malia que os montes veciñais en man común teñen a declaración de utilidade pública; poden ser expropiados no caso de que outro uso teña prevalencia. “A Lei de Depredación outorgoulle a característica de utilidade pública a tódolos proxectos eólicos”, explica Sánchez.
A Orgaccmm presentou tamén unha iniciativa lexislativa popular (ILP) no Parlamento sobre a regulamentación dos montes veciñais para garantir a súa xestión pola veciñanza a través das comunidades propietarias. A proposta persegue blindar estes espazos fronte a intereses alleos, recoñecer o seu valor ecolóxico, cultural e social, e fomentar unha xestión sustentable baseada nos usos tradicionais.

A importancia dos traballos de prevención

Dende a Asociación Forestal de Galicia (AFG) consideran que o Pladiga é un documento “continuísta” e botan en falta unha valoración dos danos reais sobre os montes. “Sempre se incide sobre as vivendas e as persoas, pero non se fai unha valoración da perda de servizos ecosistémicos que supón un incendio” explica Xosé Covelo, o seu presidente. En abril do 2023, o Consello da Xunta aprobou o inicio da tramitación do anteproxecto de Lei de Loita Integral contra os Incendios Forestais. A AFG bota en falta a definición de áreas estratéxicas de defensa no monte; e critica que toda a carga da protección civil fronte aos incendios recaia exclusivamente nos propietarios forestais próximos aos núcleos de poboación, sen un reparto xusto da responsabilidade. Os colectivos forestais defenden a adopción de medidas que reduzan a combustibilidade do monte, así como unha maior dotación económica para as liñas de axuda á prevención de incendios. Neste senso, Alfredo Pereira salienta a importancia das actividades de silvicultura, apicultura ou a posta en valor do patrimonio: “A verdadeira prevención é camiñar cara o monte multifuncional e sustentable”. Unha das directrices marcadas no Plan Forestal de Galicia 2021-2040 é a de rebaixar nun 5% a superficie de eucalipto no horizonte do 2040. Mais segundo o Inventario Forestal Continuo de Galicia (IFCG), a superficie de eucalipto aumentou un 1,4% respecto a 2022, acadando as 419.051 hectáreas. As organizacións ecoloxistas recordan a alta perigosidade do eucalipto no incremento do risco de incendios forestais; e veñen de solicitar á Xunta de Galicia a prórroga da moratoria para novas plantacións ata o 2030. Denuncian o incumprimento dos obxectivos do Plan Forestal e reclaman medidas efectivas para frear a expansión da especie e garantir a protección dos ecosistemas galegos. Dentro do corpo de bombeiros forestais de Galiza hai unha parte significativa que pertence ao colectivo de persoal laboral fixo-discontinuos; e que traballa só 8 meses ao ano. “Isto provoca que moitos efectivos non poidan dedicarse de maneira continua ás tarefas de prevención, o que repercute directamente na eficacia do dispositivo”, afirma Oscar, bombeiro forestal en Ourense. Xulio, traballador en As Pontes, nega que se realicen traballos de prevención específicos para evitar a proliferación do eucalipto: “Cando non estamos nos meses de alto risco o que facemos é mantemento de infraestrutura, mellora de cortalumes e queimas prescritas”. Ademais, segundo explica, o número de prazas fixadas oficialmente no Pladiga non reflicte a realidade dos efectivos operativos, xa que hai vacantes sen cubrir por xubilacións ou baixas. “Saen os números que están na Relación de Postos de Traballo da Consellería do Medio Rural, pero iso non significa que estean cubertos”, sinala.

Arquivado en: Incendios ‧ Xunta de Galicia ‧ O Salto Galiza ‧ Galicia ‧ Medio ambiente

Informar de un error

Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Tribuna

Tribuna Decrecimiento azul: un enfoque necesario para mares al límite

Lucas Barrero , Cecilia del Castillo Moro

Mientras se celebra la UNOC3 y en el contexto de cambio climático y pérdida de biodiversidad al que nos enfrentamos se necesita —también en el mar— un cambio de paradigma donde el crecimiento y la ausencia de límites dejen de ser la norma.

Teatro

Teatro en Madrid A Panadaría, en su obra ‘Las que limpian’: “Hay quien nunca limpia un váter y hay quien limpia 500 al mes”

Susana Albarrán Méndez

Estrenada en 2022, la obra de teatro de la compañía gallega A Panadaría, se presenta en Madrid hasta el domingo 15 de junio en el Teatro Infanta Isabel.

Galicia

Discriminación Dos años a la espera de reparación tras sufrir lesbofobia en un registro en Galicia

Patricia Reguero Ríos

Un funcionario de un registro de Pontevedra se negó a inscribir al hijo de Antía y su pareja. Un error de redacción en la ley trans está detrás de los argumentos que el funcionario esgrime para defender su actuación.

Comentarios (1) Es necesario acceder para comentar

Comentar

Suscríbete y comenta sin moderación Si ya estás suscrita
inicia sesión

Paco Caro

20/5/2025 14:53

"El término cercamiento (enclosure o inclosure en inglés) se refiere al proceso de división o consolidación de campos comunales, praderas, pastos y otras tierras de cultivo en Inglaterra y se expandió al resto de Europa Occidental, convirtiéndose en parcelas agrícolas cuidadosamente delineadas y de propiedad y administración individual; desde el siglo XIII hasta tiempos modernos." (Wikipedia). La privatización de los montes comunales, que eran claves para la subsistencia de los pobladores del territorio, les empobreció hasta la hambruna. Muchos escoceses debieron emigrar a Irlanda, y, sus descendientes, a EEUU, donde se hicieron famosos por su dureza asesinando indios, o en el ejercito, la policía y la mafia. La privatización de cualquier propiedad pública, es un robo que se hace a toda la nación, sólo para hacer más ricos a los ricos.

Responder

Feminismos

Feminismo Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo

Patricia Reguero Ríos

Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.

Medio ambiente

Medio ambiente Iberdrola proxecta un parque eólico que pon en risco un dos maiores xacementos fortificados de Galiza

Alba Cambeiro

A Xunta vén de declarar a utilidade pública para o parque eólico Castro Valente, a pesar de que a súa construción está suspendida cautelarmente polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.

Medio ambiente A guerra do vento

O Teleclube

O Teleclube 'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'

O Salto Galiza

Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.

Culturas

Cultura Máis de 30 artistas esixen aos catro festivais galegos de KKR que cumpran coas demandas do pobo palestino

Javier H. Rodríguez

Bandas como Bala, Highpaw, O Leo de Matamá, Dakidarria, Zénit, Hugo Guezeta ou Teresa Ferreiro apoian publicamente as demandas da maior coalición da sociedade palestina contra o fondo proisraelí.

Política A Xunta recibe ao embaixador de Israel en funcións mentres Gaza agoniza ao bordo da fame

O Salto medra contigo

Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri

O Salto Galiza

Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.

Filosofía

Brais Arribas, filósofo “Non se trata de empoderar senón de disolver o poder”

Nicolás Filgueiras , Raúl García Amoedo

Durante a conversa, o profesor reflexiona sobre a saúde da filosofía galega, o poshumanismo, as novas masculinidades ou a experiencia da pandemia.

Últimas

Opinión

Opinión Invasión cultural de quen, bro?

Pablo Prado

A viñeta de Pablo Prado.

Palestina

Solidaridad Israel asalta la Flotilla de la Libertad en aguas internacionales y detiene ilegalmente a sus activistas

Redacción El Salto

La organización de este barco de ayuda denuncia que los doce activistas han sido detenidos violentamente. Exigen la liberación inmediata de todos los miembros del pasaje.

Genocidio De Palestina a Cuba: una lucha compartida

Alemania

Litigio climático Un tribunal alemán abre la puerta a que grandes emisores puedan ser responsabilizados de daños climáticos

Redacción El Salto

El jurado descarta la demanda del agricultor peruano Saúl Luciano Lliuya por entender que el riesgo a su propiedad es demasiado bajo, pero esta misma argumentación podría llevar a condenas en otros casos.

Medio ambiente A loita polo monte galego: lumes, eucalipto e ameazas á propiedade común