Música
Madame Birrots: “Emakumeok ez dugu izan beharrik super onak musika sortzeko"

Baztango taldea emakumez bakarrik eta euskaraz osatuta dago, eta gizonek ez dituzten agertokietan eskakizun bat dagoela dio. Landa eremutik eta ikuspegi feministatik mintzo dira.
El grupo de música Madame Birrots
Taldea entsegu saio batean. Irantzu Pastor

Soinu boteretsua dauka Madame Birrots taldeak. Boteretsuak dira. Bertsioak egiten hasi ziren eta disko propio batekin amaitu dute (momentuz). Bederatzi abesti, politikak zeharkatuak, dena politika delako: izan behar diren bezalakoak ez diren emakumeak, antolakuntzarako gonbidapenak, kapitalismoari kritika sotilak (edo ez hainbeste)...

Eta euskara hutsezko abestiak eta emakume guztiak diren musikariak: Kattalin Ezkerra Sobrino, ahotsa eta pandereta; Izargi Zumarraga Etxandi, gitarra elektrikoa eta koroak; Alazne Untxalo Erregerena, bateria eta koroak; Uhaina Apezetxe Murua, gitarra akustikoa eta koroak; eta Eneritz Mitxelena Irazoki, celloa. Asmo-adierazpen bat. Kattalin Ezkerra abeslariarekin hitz egin dugu.

El grupo de Baztan, Madame Birrots
Madame Birrots, emakumeek osatutako eta Baztanen bizi den taldea Irantzu Pastor

Nola jaio zen Madame Birrots?

Madame Birrots jaio zen badaukagulako lagun bat, Idoia Gillenea izena duena. Berak badauka jatetxe bat Erratzu eta Baigorri artean eta martxoaren 8aren harira proposatu zigun elkartzea eta bertsio batzuk prestatuz bertan kontzertu bat ematea. Normalean egun horretan batzuk espontaneoki elkartzen ginelako eta kantari hasten ginelako. Kontzertu hori eman behar genuen martxoaren 14ean. Eta justu sartu ginen pandemian, 2020a zen eta kontzertu hori ez genuen eman. Baina itxialdiak gauzak egiteko eta sortzeko gogo eta nahi bat sortu zigun. Orduan, itxialditik ateratzen hasi ginenean. Gure inguruan pare bat kontzertu eman genituen eta jendea hasi zitzaigun deika kontzertuak emateko eta segitu genuen. Bitartean, aldi berean, gure kantu propioak ere sortzen hasi ginen eta taldeko partaideak definitu ziren.

-Eta izena? Zergatik Madame Birrots?

Bi arrazoi ditu. Lehena: gure lehen abesti propioaren izena; Birrotxak. Mari Luz Estebanen Andrezaharraren manifestua liburutik hartutako lehenengo poema da, guk musikatutakoa. Andre zaharrak edo neska zaharrak esan nahi du. Beste alde batetik, gu bertsioak egiten hasi ginelako, “hotsak birsortzen” genituelako. Horregatik. Eta “madame”… bueno, gustatzen zitzaigulako sonoridade hori!

Gu bostok ez dugu Baztanen lan eta bizitzea lortu eta, beraz, gure sorkuntza prozesuan eragin du modu argi batean. Eta gero, gure hitzetan edo gure musika ulertzeko moduan, errango nuke nahi gabe bada ere edaten dugula folkloretik, euskal tradiziotik

-Maria-Mercè Marçal poeta katalanak esaten zuen hiru aldiz errebeldea zela: emakumea, langilea eta nazio zapaldukoa izateagatik. Zuen abestien letrek hiru elementu horiek konbinatzen dituztela iruditzen zait. Zenbateraino sentitzen duzue zapalkuntza-ardatz horiek adierazteko beharra?

Nazio zapaldu edo herri zapaldu izaera hori gurean, gure taldean, adierazten dugu hizkuntzaren erabileraz. Hau da, guk garbi genuen euskaraz kantatu nahi genuela. Hau da, gure hitzak euskaraz izango zirela. Orduan, hori bai, bada hor kontzienteki egiten den hautu bat. Herri zapalduaren izaeraren kontzientzia aurretik egiten dugun ariketa da. Bigarrena izango litzateke emakume izategatik bizi dugun zapalkuntzarean. Gure taldea bera bada ariketa feminista bat. Guk elkar ezagutu genuen feminismoari esker edo hor lotu zen gure izaera eta emakume izateak suposatzen dituen edo guk emakume izateko daukagun moduak suposatzen dizkigun egoerak bistaratzen ditugu letretan. Nik uste dut letretan hori nahiko argia dela ere. Eta hirugarrena, klasearena, ba horrela gara, gure arteko harremana ere horrela delako, langile klasekoa izateagatik.

Las integrantes del grupo de música Madame Birrots, en Baztan
Madame Birrots musika taldeko kideak Baztanen paseatzen Irantzu Pastor

-Uste dut sorkuntza-lekua guk uste baino garrantzitsuagoa dela. Hirikoa edo landa-eremukoa, eta Euskal Herriko zein probintziatan dagoena ere. Nondik sortzen duzue eta nola eragiten dio horrek zuen musikari?

Gu baztandarrak gara, Nafarrak eta landa eremukoak. Eragiten dion modu bat, izan daiteke, mantsotasunean. Kantuak eta gure diskoa sortzeko denbora dexente behar izan dugu, eta nik uste dut horren erantzuleetako bat badela ordaindutako lana egiteko egin behar ditugun bidaiak. Hau da, batzuk lanera landa eremutik kanpo joan behar gara eta horrek elkartzeko zailtasun gehiago ekartzen dizkigu. Gu bostok ez dugu Baztanen lan eta bizitzea lortu eta, beraz, gure sorkuntza prozesuan eragin du modu argi batean. Eta gero, gure hitzetan edo gure musika ulertzeko moduan, errango nuke nahi gabe bada ere edaten dugula folkloretik, euskal tradiziotik. Eta hori ere lotuta dago bizi garen lurraldearekin, hemen oraindik ahoz ahozko euskal kantugintza bizirik dagoelako, nahiz eta nahiko modu apalean, baina ailegatu zaigu, eta nik uste dut propioki nire kantakeran islatzen dela. Bilbokoa izango banintz ziur aski ez nuke kantakera hori izango. Eta gure euskara, gure kantuen euskara, bertako euskara da, ez den-denetan, baina gehienetan baztaneraz daude hitzak, orduan, horrek ere badu, badu eragina.

-Raimundo el Canasterok elkarrizketa batean esan zuen ez zutela beren talderako neskarik ezagutzen Lizarra edo Iruñea inguruan. Zuek bost emakume zarete. Kostatu zaizue elkar aurkitzea?

Ez ditu aurkitu ez dituelako bilatu! Guri ez zaigu batere kostatu elkar aurkitzea eta pentsa ezazu, Baztanek 8.000 biztanle ditu eta Lizarra askoz handiagoa da. Hori da aitzakia bat, beti bezala. Aitzakiaz betetzen dituzte beraien argudiategiak egiten dutena zilegiztatzeko. Ez dago pisuzko arrazoi bat, nahiko balukete egingo lukete.

Askoz gogorragoa da emakume izanda edo gorputz ez normatiboa izanda eszenatoki batera igotzea. Kritikatuko da gehiago nola jotzen ditugun instrumentuak, nola kantatzen dugun, ze gorputz dugun, nola mugitzen garen, nola janzten garen…

-Emakumeak falta dira euskal musika eszenan, edo horiek kontuan hartuko dituzten programatzaileak falta dira?

Emakumeak kontutan hartuko dituzten programatzaileak falta direla edo orain arte falta direla argi dago. Hala ere, zapalkuntza hori bisibilizatzen ari dela errango nuke eta ondorioz, nik uste dut, aldaketaren hasiera ikusten ari garela. Geroz eta emakume gehiago ikusten dira euskal musika eszenaren erdigunean. Hala ere, erranen nuke emakumeok gure buruari aise edo askoz exijentzia gehiago jartzen diogula eszenatokira igotzeko edo plaza hartzeko edo jende aurrean jartzeko. Eta hori ere bada Madame Birrots: esateko modu bat, ez gara perfektuak, ez gara musikari izugarri onak. Eta zer? Ez dugu izan beharrik super onak musika sortzeko. Izan gaitezke mediokreak. Nik uste dut aldarrikapen hori sinetsi behar dugula. Askoz gogorragoa delako emakume izanda edo gorputz ez normatiboa izanda eszenatoki batera igotzea. Kritikatuko da gehiago nola jotzen ditugun instrumentuak, nola kantatzen dugun, ze gorputz dugun, nola mugitzen garen, nola janzten garen… eta horrek denak izugarri eragiten digu, gehiago kostatzen zaigu ateratzea, urrats hori ematea. Ondorioz, gure buruarekiko gehiegizko kritikotasuna daukagu. Hau da, zisheteropatriarkatua barruraino sartuta daukagu. Orduan, errango nuke bi gauzak: daudenak ez direla ikusarazten eta daudenei ere gehiago kostatzen zaiela egotea bizi dugun zapalkuntzagatik.

-Beno, ez nago guztiz ados honekin. Oso ondo entzuten da Madame Birrots eta.

Zapalkuntza horregatik izango da ez dugula gure burua balioesten!

El grupo de música de Baztan, Madame Birrots
Hordagorako posatu dute taldeko kideek Irantzu Pastor

Madame Birrotsen hurrengo kontzertuak:

-Abenduaren 13an Arizkun, Gamioxarrea (Baztan). 19:00h.

-Urtarrilaren 18an Beran, Kataku Ostatu.

-Otsailaren 28ean, Burlatan, Axular elkartean.

-Apirilaren 4an, Villabonan, Sahrijai aljibean.

Arquivado en: Feminismos Música
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Argentina
La motosierra de Milei La canción infantil que Milei no quiere que se escuche
El Gobierno de La Libertad Avanza censura un tema musical que habla sobre los abusos a la infancia y ha servido para destapar casos de agresiones sexuales.
Música
Música Parquesvr: “Nos encantaría hacer una canción sobre Mario Conde, el Donald Trump español”
Hijos del extrarradio de Madrid, inclasificables aunque encasillados en la música-humor, Parquesvr pasea nuevo disco, “Si molesto, os vais”, con una mezcla ecléctica de guitarras, teclados y dardos contra la clase política.
Inteligencia artificial
Resumen 2024, el año en que nos hartamos de la Inteligencia Artificial
El rechazo de quienes crean cultura al uso de los modelos de inteligencia artificial generativa ha sido una tónica habitual a lo largo de 2024. El Ministerio de Cultura ha impulsado medidas que no convencen a artistas y autores.
Vigo
Sanidade Unha multitudinaria manifestación enche Vigo contra a privatización sanitaria orquestrada desde a Xunta
Ducias de miles de persoas e os partidos da oposición acoden ao chamado de SOS Sanidade Pública para reclamar “a reconstrución da área sanitaria de Vigo”, empobrecida pola privatización de servizos e os sobrecustos do Álvaro Cunqueiro.
Vigo
Política A exdirectora financeira de Povisa perfílase como a nova líder do PP de Vigo
Luisa Sánchez Méndez foi entre 1999 e 2023 alto cargo do Hospital Povisa desde onde Alfonso Rueda deulle o pulo á sanidade pública, dirixindo os Recursos Humanos da Consellería de Sanidade na área sanitaria de Pontevedra e O Salnés.
Medio ambiente
Minaría A Xunta xestiona a reactivación de 51 minas en Galiza coa licenza caducada
O goberno de Alfonso Rueda publicou medio centenar de concursos de dereitos mineiros con permisos caducados que abrirán as explotacións unha vez conclúa unha fase de análise e investigación do solo.
Ocupación israelí
Ocupación israelí Israel firma el acuerdo con Hamás, pero todavía tiene que votarlo el Gobierno
Los representantes israelíes en Doha validan el pacto para un cese temporal de las hostilidades y un intercambio de prisioneros. Este viernes se vota en el Gobierno israelí, donde dos partidos ultras se oponen.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición El CIS vuelve a situar la vivienda como el principal problema de la población
Uno de cada dos votantes de las izquierdas sitúan la vivienda entre los tres grandes problemas que afronta el país. La encuesta del CIS muestra a los partidos de la izquierda en la misma situación de desinfle que el mes pasado.

Últimas

Galicia
Galicia La exdirectora financiera del mayor hospital privado de Galicia se perfila como la nueva líder del PP de Vigo
Luisa Sánchez Méndez fue entre 1999 y 2023 alto cargo del Hospital Povisa desde donde Alfonso Rueda le dio el empujón a la sanidad pública, dirigiendo los Recursos Humanos de la Consellería de Sanidade en el área sanitaria de Pontevedra y O Salnés.
Argentina
La motosierra de Milei La canción infantil que Milei no quiere que se escuche
El Gobierno de La Libertad Avanza censura un tema musical que habla sobre los abusos a la infancia y ha servido para destapar casos de agresiones sexuales.
Más noticias
Euskal Herria
El Salto recomienda Diez películas en Filmin sobre historia alternativa, el conflicto y la cultura vasca
Hordago recomienda diez películas del catálogo de Filmin sobre la historia de Euskal Herria, su convulsa sociedad y una cultura rica y enigmática.
País Vasco
Euskal Herria Dos bollitos, un zumo y una botella de agua: las cenas para personas vulnerables de un albergue en Donostia
El centro La Sirena solo abre cuando hace frío, el resto del año sirve al turismo. El año pasado fueron dos días. Kaleko Afari Solidarioak se pregunta: “¿Qué considera frío el alcalde?” y “¿es esto una cena digna?”.
Comunidad de Madrid
Mala climatización Centros escolares públicos denuncian presiones de la Comunidad de Madrid para bajar la calefacción
El sindicato CC OO presenta una denuncia ante Inspección de Trabajo después de constatar centros con temperaturas de hasta 10 grados en el interior y órdenes de contener la temperatura en los radiadores.

Recomendadas

Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Ocupación israelí
Expansionismo israelí El Golán sirio, radiografía de una joya natural diezmada por la ocupación israelí
Las actividades extractivistas del Estado israelí sobre los recursos hídricos o proyecto de parque eólico en las tierras colonizadas amenaza el sustento diario de las comunidades locales.
Represión
Represión Cómo descubrir a un infiltrado, el manual
Un grupo de afectadas por el espionaje policial publica un texto colectivo como herramienta y reflexión sobre este fenómeno.
Brasil
Ana Carolina Lourenço y Fabiana Pinto “Organizar la imaginación es la lucha de nuestro tiempo”
En la vanguardia de los movimientos que plantaron cara a la extrema derecha bolsonarista, las mujeres negras cuentan con una largo recorrido en la disputa política brasileña. Un libro recoge su genealogía y sus miradas para el futuro.