Música
Madame Birrots: “Emakumeok ez dugu izan beharrik super onak musika sortzeko"

Baztango taldea emakumez bakarrik eta euskaraz osatuta dago, eta gizonek ez dituzten agertokietan eskakizun bat dagoela dio. Landa eremutik eta ikuspegi feministatik mintzo dira.
El grupo de música Madame Birrots
Taldea entsegu saio batean. Irantzu Pastor

Soinu boteretsua dauka Madame Birrots taldeak. Boteretsuak dira. Bertsioak egiten hasi ziren eta disko propio batekin amaitu dute (momentuz). Bederatzi abesti, politikak zeharkatuak, dena politika delako: izan behar diren bezalakoak ez diren emakumeak, antolakuntzarako gonbidapenak, kapitalismoari kritika sotilak (edo ez hainbeste)...

Eta euskara hutsezko abestiak eta emakume guztiak diren musikariak: Kattalin Ezkerra Sobrino, ahotsa eta pandereta; Izargi Zumarraga Etxandi, gitarra elektrikoa eta koroak; Alazne Untxalo Erregerena, bateria eta koroak; Uhaina Apezetxe Murua, gitarra akustikoa eta koroak; eta Eneritz Mitxelena Irazoki, celloa. Asmo-adierazpen bat. Kattalin Ezkerra abeslariarekin hitz egin dugu.

El grupo de Baztan, Madame Birrots
Madame Birrots, emakumeek osatutako eta Baztanen bizi den taldea Irantzu Pastor

Nola jaio zen Madame Birrots?

Madame Birrots jaio zen badaukagulako lagun bat, Idoia Gillenea izena duena. Berak badauka jatetxe bat Erratzu eta Baigorri artean eta martxoaren 8aren harira proposatu zigun elkartzea eta bertsio batzuk prestatuz bertan kontzertu bat ematea. Normalean egun horretan batzuk espontaneoki elkartzen ginelako eta kantari hasten ginelako. Kontzertu hori eman behar genuen martxoaren 14ean. Eta justu sartu ginen pandemian, 2020a zen eta kontzertu hori ez genuen eman. Baina itxialdiak gauzak egiteko eta sortzeko gogo eta nahi bat sortu zigun. Orduan, itxialditik ateratzen hasi ginenean. Gure inguruan pare bat kontzertu eman genituen eta jendea hasi zitzaigun deika kontzertuak emateko eta segitu genuen. Bitartean, aldi berean, gure kantu propioak ere sortzen hasi ginen eta taldeko partaideak definitu ziren.

-Eta izena? Zergatik Madame Birrots?

Bi arrazoi ditu. Lehena: gure lehen abesti propioaren izena; Birrotxak. Mari Luz Estebanen Andrezaharraren manifestua liburutik hartutako lehenengo poema da, guk musikatutakoa. Andre zaharrak edo neska zaharrak esan nahi du. Beste alde batetik, gu bertsioak egiten hasi ginelako, “hotsak birsortzen” genituelako. Horregatik. Eta “madame”… bueno, gustatzen zitzaigulako sonoridade hori!

Gu bostok ez dugu Baztanen lan eta bizitzea lortu eta, beraz, gure sorkuntza prozesuan eragin du modu argi batean. Eta gero, gure hitzetan edo gure musika ulertzeko moduan, errango nuke nahi gabe bada ere edaten dugula folkloretik, euskal tradiziotik

-Maria-Mercè Marçal poeta katalanak esaten zuen hiru aldiz errebeldea zela: emakumea, langilea eta nazio zapaldukoa izateagatik. Zuen abestien letrek hiru elementu horiek konbinatzen dituztela iruditzen zait. Zenbateraino sentitzen duzue zapalkuntza-ardatz horiek adierazteko beharra?

Nazio zapaldu edo herri zapaldu izaera hori gurean, gure taldean, adierazten dugu hizkuntzaren erabileraz. Hau da, guk garbi genuen euskaraz kantatu nahi genuela. Hau da, gure hitzak euskaraz izango zirela. Orduan, hori bai, bada hor kontzienteki egiten den hautu bat. Herri zapalduaren izaeraren kontzientzia aurretik egiten dugun ariketa da. Bigarrena izango litzateke emakume izategatik bizi dugun zapalkuntzarean. Gure taldea bera bada ariketa feminista bat. Guk elkar ezagutu genuen feminismoari esker edo hor lotu zen gure izaera eta emakume izateak suposatzen dituen edo guk emakume izateko daukagun moduak suposatzen dizkigun egoerak bistaratzen ditugu letretan. Nik uste dut letretan hori nahiko argia dela ere. Eta hirugarrena, klasearena, ba horrela gara, gure arteko harremana ere horrela delako, langile klasekoa izateagatik.

Las integrantes del grupo de música Madame Birrots, en Baztan
Madame Birrots musika taldeko kideak Baztanen paseatzen Irantzu Pastor

-Uste dut sorkuntza-lekua guk uste baino garrantzitsuagoa dela. Hirikoa edo landa-eremukoa, eta Euskal Herriko zein probintziatan dagoena ere. Nondik sortzen duzue eta nola eragiten dio horrek zuen musikari?

Gu baztandarrak gara, Nafarrak eta landa eremukoak. Eragiten dion modu bat, izan daiteke, mantsotasunean. Kantuak eta gure diskoa sortzeko denbora dexente behar izan dugu, eta nik uste dut horren erantzuleetako bat badela ordaindutako lana egiteko egin behar ditugun bidaiak. Hau da, batzuk lanera landa eremutik kanpo joan behar gara eta horrek elkartzeko zailtasun gehiago ekartzen dizkigu. Gu bostok ez dugu Baztanen lan eta bizitzea lortu eta, beraz, gure sorkuntza prozesuan eragin du modu argi batean. Eta gero, gure hitzetan edo gure musika ulertzeko moduan, errango nuke nahi gabe bada ere edaten dugula folkloretik, euskal tradiziotik. Eta hori ere lotuta dago bizi garen lurraldearekin, hemen oraindik ahoz ahozko euskal kantugintza bizirik dagoelako, nahiz eta nahiko modu apalean, baina ailegatu zaigu, eta nik uste dut propioki nire kantakeran islatzen dela. Bilbokoa izango banintz ziur aski ez nuke kantakera hori izango. Eta gure euskara, gure kantuen euskara, bertako euskara da, ez den-denetan, baina gehienetan baztaneraz daude hitzak, orduan, horrek ere badu, badu eragina.

-Raimundo el Canasterok elkarrizketa batean esan zuen ez zutela beren talderako neskarik ezagutzen Lizarra edo Iruñea inguruan. Zuek bost emakume zarete. Kostatu zaizue elkar aurkitzea?

Ez ditu aurkitu ez dituelako bilatu! Guri ez zaigu batere kostatu elkar aurkitzea eta pentsa ezazu, Baztanek 8.000 biztanle ditu eta Lizarra askoz handiagoa da. Hori da aitzakia bat, beti bezala. Aitzakiaz betetzen dituzte beraien argudiategiak egiten dutena zilegiztatzeko. Ez dago pisuzko arrazoi bat, nahiko balukete egingo lukete.

Askoz gogorragoa da emakume izanda edo gorputz ez normatiboa izanda eszenatoki batera igotzea. Kritikatuko da gehiago nola jotzen ditugun instrumentuak, nola kantatzen dugun, ze gorputz dugun, nola mugitzen garen, nola janzten garen…

-Emakumeak falta dira euskal musika eszenan, edo horiek kontuan hartuko dituzten programatzaileak falta dira?

Emakumeak kontutan hartuko dituzten programatzaileak falta direla edo orain arte falta direla argi dago. Hala ere, zapalkuntza hori bisibilizatzen ari dela errango nuke eta ondorioz, nik uste dut, aldaketaren hasiera ikusten ari garela. Geroz eta emakume gehiago ikusten dira euskal musika eszenaren erdigunean. Hala ere, erranen nuke emakumeok gure buruari aise edo askoz exijentzia gehiago jartzen diogula eszenatokira igotzeko edo plaza hartzeko edo jende aurrean jartzeko. Eta hori ere bada Madame Birrots: esateko modu bat, ez gara perfektuak, ez gara musikari izugarri onak. Eta zer? Ez dugu izan beharrik super onak musika sortzeko. Izan gaitezke mediokreak. Nik uste dut aldarrikapen hori sinetsi behar dugula. Askoz gogorragoa delako emakume izanda edo gorputz ez normatiboa izanda eszenatoki batera igotzea. Kritikatuko da gehiago nola jotzen ditugun instrumentuak, nola kantatzen dugun, ze gorputz dugun, nola mugitzen garen, nola janzten garen… eta horrek denak izugarri eragiten digu, gehiago kostatzen zaigu ateratzea, urrats hori ematea. Ondorioz, gure buruarekiko gehiegizko kritikotasuna daukagu. Hau da, zisheteropatriarkatua barruraino sartuta daukagu. Orduan, errango nuke bi gauzak: daudenak ez direla ikusarazten eta daudenei ere gehiago kostatzen zaiela egotea bizi dugun zapalkuntzagatik.

-Beno, ez nago guztiz ados honekin. Oso ondo entzuten da Madame Birrots eta.

Zapalkuntza horregatik izango da ez dugula gure burua balioesten!

El grupo de música de Baztan, Madame Birrots
Hordagorako posatu dute taldeko kideek Irantzu Pastor

Madame Birrotsen hurrengo kontzertuak:

-Abenduaren 13an Arizkun, Gamioxarrea (Baztan). 19:00h.

-Urtarrilaren 18an Beran, Kataku Ostatu.

-Otsailaren 28ean, Burlatan, Axular elkartean.

-Apirilaren 4an, Villabonan, Sahrijai aljibean.

Arquivado en: Feminismos Música
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Música
Cultura Coros, danzas y electrónica: la resignificación de la cultura vernácula
A nadie se le escapa que durante los últimos años hemos asistido a una revitalización de la cultura popular tradicional; en general, de la vinculada a los territorios periféricos del Estado.
Filosofía
Filosofía Cantando filosofía y bailando pensamiento crítico con Rigoberta Bandini
Es cantar desde el desasosiego, desde la alienación de una existencia dónde bailamos para que nos miren, cantamos para que nos oigan y seguimos los pasos de un baile que no es nuestro.
Xunta de Galicia
Sanidade A Xunta de Feijóo, condenada por negar as visitas a unha muller falecida de cancro por ter covid-19
A xuíza di que a situación requiriu medidas de prevención “flexibilizadoras”. Faleceu a principios de 2022 no Hospital Álvaro Cunqueiro durante os últimos meses de administración do xefe do PP con Julio García Comesaña como conselleiro.
Madrid
La burbuja del alquiler Sumar, Podemos y sindicatos de inquilinos presionan para convertir en indefinidos los contratos de alquiler
Sumar lanza una propuesta legislativa para transformar en indefinidos los contratos de alquiler, una de las principales demandas de la manifestación por la vivienda del 5 de abril. Una moción de Podemos, rechazada en el Congreso, pedía lo mismo.

Últimas

Historia
Descifrando a historia Así foi a rebelión antifiscal galega de 1790 contra a burocracia española
A monarquía española quixo implantar a Contribución Única, algo que provocou fortes protestas. A máis coñecida foi o motín da Ulloa, chamado así porque se produciu nas zonas desta comarca. Foi a maior revolta antifiscal do Antigo Réxime en Galiza.
Xunta de Galicia
Vivenda O ‘teléfono antiokupas’ da Xunta recibiu só tres chamadas por ocupacións en 2024
O servizo foi renovado este ano cun orzamento de 61.000 euros, coa colaboración do Consello da Avogacía Galega e 135 avogados para atender as consultas. O pasado ano atenderon 109 consultas, a maioría sobre desafiuzamentos.
Madrid
Acusaciones de violencia sexual Monedero, bajo investigación de la Universidad Complutense por la denuncia de acoso sexual de una alumna
La confidencialidad del expediente no permite saber cuándo se presentó la denuncia ante la Unidad de Igualdad o cuánto se demorará la resolución. La Complutense afirma que la Inspección de Servicios está tramitando la acusación.
Más noticias
Justicia
Justicia Rubiales, condenado por agresión sexual y absuelto del delito de coacciones
18 meses de multa con cuota de 20 euros al día por un delito de agresión sexual. Es la condena al expresidente de la RFEF Luis Rubiales por los hechos ocurrido en la ceremonia de entrega e medallas del pasado mundial celebrado en agosto en Sidney.
Egipto
Egipto Ashraf Omar continúa en prisión provisional por dibujar
Ashraf Omar, caricaturista político del medio digital AlManassa, sigue en prisión preventiva indefinida tras ser arrestado violentamente en su domicilio el 22 de julio de 2024.
Fascismo
Memoria antifascista Allí donde hay humo, hay fuego
A unos días de las elecciones alemanas, donde la ultraderecha acude fortalecida, un repaso sobre el proceso de desnazificación posterior a la Segunda Guerra Mundial y sus medias verdades.

Recomendadas

Feminismos
Ana Bueriberi “El activismo tiene que ser colectivo: para contribuir al cambio es imprescindible despersonalizar la causa”
La periodista madrileña Ana Bueriberi reconoce que no sintió la discriminación hasta que llegó a la Universidad. Hoy, desde el proyecto Afrocolectiva reivindica una comunicación antirracista, afrofeminista y panafricanista.
Inteligencia artificial
Militarismo La máquina de los asesinatos en masa: Silicon Valley abraza la guerra
Las fantasías distópicas sobre los futuros usos de las máquinas en la guerra están más extendidas que el relato de lo que ya está pasando en los campos de batalla.
América Latina
Extrema derecha Los soldados de Donald Trump en América Latina
Mientras algunos presidentes latinoamericanos, con mayor o menor ímpetu, intentan ponerle freno, otros tantos se arrodillan y le rinden pleitesía sin recibir nada a cambio. ¿Quiénes son los súbditos latinoamericanos de Trump?