Pontevedra
Unha investigación revela alta contaminación por nitratos en augas superficiais da comarca do Deza

Unha investigación científica realizada por Ecoloxistas en Acción Galiza na comarca pontevedresa do Deza revelou niveis moi altos de concentración de nitratos en augas superficiais dos concellos que a conforman: Silleda, Agolada, Rodeiro, Dozón e Lalín. Segundo os resultados das 80 mostras recollidas en diferentes puntos da comarca, apenas un 19% dos enclaves hídricos analizados poden considerarse, a xuízo dos técnicos encargados, “fóra de todo perigo”.

Desde o colectivo ecoloxista, lembran que o exceso de nitratos nos corpos de auga xera significativos cambios ecolóxicos que afectan negativamente a calidade da mesma. A presenza de nitróxeno nas augas superficiais incrementa o proceso de eutrofización —o enriquecemento excesivo en nutrientes dun ecosistema acuático—, o que leva un crecemento excesivo de vexetación e unha maior actividade bacteriana. Isto, lembran, “esgota o osíxeno dispoñible, causando a asfixia de diversos organismos acuáticos”.

A comarca do Deza conta cunha elevada densidade de explotacións gandeiras e industriais porcinas e sofre unha contaminación hídrica xeneralizada debido ao exceso de nitratos desde hai anos polo manexo que se fai dos xurros —moitos máis dos que a base territorial pode absorber de maneira equilibrada—. Segundo Ecoloxistas en Acción, a mostraxe de augas realizada entre agosto e novembro de 2024 en 80 puntos da comarca, que abarca un 70 km², revelou que só o 19% das augas superficiais analizadas estaban fóra de perigo. O 40,47% revelou concentracións superiores aos límites permitidos (25 mg/l NON3), mentres que outro 40,47% alcanzou niveis preocupantes (10 mg/l NON3).

As rutas estudadas, partindo de Lalín (Pontevedra), incluíron os percorridos Silleda-Lalín, Dozón-Lalín, Rodeiro-Lalín e Agolada-Lalín. As diferenzas nos niveis de nitratos entre as áreas están asociadas coa densidade e tipo de gandaría en cada zona. Por exemplo, Silleda-Lalín e Rodeiro-Lalín presentan altas concentracións debido á gandaría porcina, mentres que Dozón-Lalín e Agolada-Lalín rexistran valores máis baixos pola predominancia doutros tipos de gando.

Ademais, as precipitacións xogan un papel clave na contaminación, xa que as choivas intensas facilitan o arrastre de nitratos cara ás augas superficiais. Ante esta situación, Ecoloxistas en Acción esixe á Xunta de Galiza cumprir coa directiva europea de nitratos e declarar a comarca do Deza como Zona Vulnerable aos Nitratos.

“É imprescindible que o Goberno galego actúe de inmediato para declarar ao Deza como zona vulnerable, limitando a carga gandeira, xa que a contaminación por nitratos afecta non só á auga potable e de rego, senón tamén a áreas de conservación como as Zonas de Especial Conservación (ZEC) e hábitats prioritarios para a avifauna, causando unha perda significativa de biodiversidade”, afirman desde o grupo ecoloxista. A organización tamén avisa que, de non tomarse medidas para regular a carga gandeira e a xestión de residuos, iniciarán accións legais contra a Xunta de Alfonso Rueda.