Ecologismo
Defensa violenta da Natureza ao estilo mutante

A miniserie de Marvel 'X-Men Green' actualiza o dilema do uso da violencia para salvar o planeta.
Fragmento de portada del n. 2 de X-Men Green.
Imaxe da capa do segundo número de X-Men Green. Copyright Marvel Comics. (©)

Coordinador do Instituto Resiliencia

31 jul 2024 10:00

En novembro de 2022 aparecía publicada por Panini a versión española dunha historia en dúas partes orixinalmente publicada nos EUA en X-Men Unlimited, con guión de Gerry Duggan (quen fora co-autor de Deadpool no seu relanzamento hai unha década) e debuxada polo italiano Emilio Laiso. A historia narraba a orixe dun grupo que xa fixera a súa aparición oficial un ano antes da man dos mesmos autores, en X-Men Unlimited Infinity Comic nº 7, un grupo de ecoterroristas mutantes autodenominados X-Men Green, mais alcumados de “fanáticos” greenies polos seus opoñentes, os mutantes respectuosos coa lei, os X-Men oficiais. Na historia que nos ocupa, as mutantes extremistas comparten protagonismo con algún supervilán tamén anoxado, mais no seu caso pola desfeita causada pola industria do fracking á súa subterránea gorida secreta, un aliado inicialmente circunstancial que utiliza o guionista para achegar á historia o elemento das amizades perigosas que teñen a súa propia axenda, algo que lle pode suceder no mundo real a calquera que loite por unha causa xusta, e que no caso desta banda deseñada é o clima, a Natureza, a Vida.

Nature Girl, unha moza mutante, impactada tras presenciar a morte dunha tartaruga mariña atragoada cunha bolsa de plástico, abandona o seu “paraíso” da nación insular de Krakoa —que non só é un santuario para mutantes, senón un ecosistema vivinte e consciente— para tomar cartas no desastre que ten lugar no resto do planeta. Desde o comezo resulta doado percibir nela unha personificación da xuventude máis rebelde que desde os países privilexiados está a rachar coas normas da protesta convencional para poñer freo á devastación que afecta especialmente outros países, os países empobrecidos.

“Non estou triste. Xa non... Agora só estou enfadada.”

A Rapaza Natureza, “chea de fuxir da emerxencia climática”, xa non está “triste”: “Agora só estou enfadada”, advirte no comezo da historia. E vainos amosando ao longo das noventa páxinas de que se compón que para ela o “sangue derramado” polo camiño de vinganza e contraataque que emprende, non é senón “un mal necesario”. Segundo as súas xustificacións, “todos temos que facer sacrificios” nestes tempos finais, porque “o tempo das medias medidas hai moito xa que rematou”, e topámonos agora no tempo das medidas drásticas. Así, ela opta por poñer os seus poderes ao servizo dunha acción directa non soamente violenta senón sen remordementos, pois non repara en asasinar a quen se interpoña no seu camiño ou calquera elemento identificado como “infección” do planeta. As persoas lectoras imos preguntándonos a medida que lemos, se é que a protagonista está “totalmente perdida” —como lle di Wolverine, enviado para deter a súa carreira de destrución— ou está “por fin facendo o correcto”, como pensa ela, decidida a “facer algo axiña para espertar os humanos”.

Resulta moi interesante, na onda do emerxente gaianismo do que falabamos na entrega anterior deste blog, atopar entre os poderes desta xove líder mutante unha conexión empática con Gaia (así denominada no propio cómic), e tamén implicitamente albiscar unha conexión de todas as especies entre si (a escena da cadela sentindo a morte da tartaruga, por exemplo). Será que é iso un superpoder mutante ou unha realidade científica que aínda temos os humanos de fóra do mundo dos cadriños por descubrir?

Mesmo podemos recoñecer mostras dun sutil anti-antropo/androcentrismo nesta historia dos X-Men Green, pois deberían ser mellor chamadas X-Women Green ou mesmo X-Living Beings Green (na edición española non tería sentido, pois optouse pola clásica tradución Patrulla X), ao seren un par de rapazas as que aparecen protagonizando a revolta xunto cunha cadela recoñecida polas humanas (en broma ou non tanto?) como líder do grupo; e por outra banda exponse ás persoas lectoras a idea, moi interesante desde o punto de vista filosófico e político, da necesidade de “escoitar” as outras especies afectadas pola desfeita da civilización industrial.

“Non podo simplemente sentarme aquí no noso paraíso mentres reducen o resto do mundo a cinzas”

Un dos textos intercalados entre as diversas escenas resulta especialmente suxestivo polo que nos pode dicir sobre a loita ecoloxista actual no que ten de dialéctica estratéxica entre as diferentes xeracións de activistas. Nel a protagonista describe un soño no que os violentos, procedentes como vimos dicindo das filas máis novas, convencen os máis pacíficos, a xeración dos seus pais e mestres, de se uniren a eles e se deixaren liderar polos mozos. Unha fértil idea sobre a que deberiamos reflexionar moitas de nós.

Por outra banda resulta agradablemente sorprendente ver nesta banda deseñada que se recoñecen os “+2 graos” de aumento de temperatura media do planeta como un obxectivo imposible, e isto é paradoxal pois nunha obra de ficción estannos a ofrecer datos máis realistas do que os supostos medios oficiais nos están a dicir, “e a Humanidade, no fondo, sábeo, pero... o traballo é o traballo”: e aí é onde aparece outro dos subtemas magnificamente escollidos para dotar de realismo á historia por parte de Duggan, o dilema de traballar para a destrución do mundo con tal de chegar a fin de mes.

Mais volvendo á parte máis psicosocial, a protagonista recoñece que agora xa non se agacha da dor da Terra e que comeza a combatela coa loita, xa non sinte dor nin tristeza, senón que se sente “viva”. De feito, vivir é resistirse á morte, e a loita, nese sentido existencial e esencial, non pode ser senón vida. Pode ficar alguén que non recoñeza aquí o “amor e furia” da xente moza de Extinction Rebellion ou de Futuro Vexetal, tamén acusados por algúns de “ecoterroristas” e por moitos de “extremistas radicais”?

“Non sinto dor nin tristeza, síntome viva”

E malia o cómic non profundar con detalle nin extensión nas causas da destrución da Natureza, non deixa de contar con suficientes elementos adicionais que dotan dun marco realista a esta historia fantástica, coma os efectos dos plásticos nos ecosistemas, a presenza de microplásticos nos corpos humanos (“pode que xa estean facendo cambiar a miña mente”), o petróleo, o “capitalismo terminal” e o seu fallo sistémico múltiple, a identificación social do ecoloxismo cos “hippies”... Elementos que converten esta banda deseñada en moito máis cargada de cru realismo ca moitos discursos gobernamentais ou pezas xornalísticas dos mass media.

Mais todo isto sen esquecer os toques de humor e unha morea de frases memorables dignas do coautor da serie de Deadpool: “quen non estea disposto a morrer polo petróleo, que lisque”, “cal é o teu prezo para vender o único mundo que tes?”, ou “o planeta non ten un protocolo de reanimación”. E aos que defenden gañar o seu diñeiro queimando o planeta, pregúntalles o guionista en boca da protagonista: “Pensabades que a Terra non ía defenderse?”. De novo todo nos trae, inevitablemente e dun xeito perfectamente coherente, á nosa realidade, como nas mellores obras de ciencia ficción.

Dentro dese discurso que nos fala do noso mundo real, non deberiamos deixar de ver unha advertencia ao movemento ecoloxista pacífico, que podería verse representado na frase do profesor Xavier, cando falando do sangue derramado por unha dos seus (os mutantes virían representar neste caso os ecoloxistas), advirte: “O mundo estará esperando para ver como respondemos” diante desa violencia. Porque non nos enganemos, no mundo real probablemente chegará o punto no que haxa algún morto nas accións en defensa do planeta (se non o houbo xa!), e daquela moitas organizacións e activistas estarán no punto de mira dos medios de comunicación e das forzas destrutivas do industrialismo capitalista agardando a resposta a esa violencia, coa porra e as leis na man preparadas para ser utilizadas na súa contra ante o menor indicio de apoio ou apenas comprensión. Así que este cómic pode servir como exercicio para pensarmos anticipadamente neses futuros escenarios e formular as preguntas éticas que presenta unha historia pasada polo matiz aventureiro e fantacientífico dos superheroes Marvel. Porque se o mandamento fundamental é “non matar”... seica “non estamos a matar coa nosa inacción”?

Con ese tipo de reflexións éticas marca Marvel, postas agora ao día coa desfeita climática, é que nos deixa esta banda deseñada. Unha obra de cultura popular moi recomendable para adolescentes ou adultos afeccionados ao xénero e que gosten de historias que fagan pensar e sentir sobre os problemas do noso mundo real, especialmente aqueles que están a traumatizar toda unha xeración de xente moza.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Infraestructuras
Infraestructuras El Gobierno español ordena iniciar los sondeos del TAV en Otxobi (Navarra) sin notificarlo al ayuntamiento
Alegan estar en terrenos de ADIF, aunque técnicos municipales defienden que deben pedir permiso o informar a los consistorios por el uso de maquinaria pesada en pistas municipales
Huelva
Andalucía Fosfoyesos, gas e hidrógeno verde: la contaminación se diversifica en Huelva
Colectivos ecologistas llevan décadas denunciando la contaminación y las consecuencias para la salud de la industria en el Polo Químico de Huelva, epicentro del mercado del gas fósil
Decrecimiento
Decrecer para sobrevivir De la recesión inevitable al decrecimiento justo y solidario
Frente a los cantos de sirena de un crecimiento ilimitado, de “eco-capitalistas” y Green New Dealers, pasos radicales para salvar un planeta y a quienes lo poblamos.
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Medio ambiente
Medio ambiente Montes comunais en Galiza: á procura de relevo xeracional e dun novo paradigma
Máis de 30 persoas participan nunha xornada interxeracional no Ecolectivo de Vigo para abordar a construcción de comunidades máis inclusivas e adoptar unha visión máis rexenerativa dos montes.
O Teleclube
O teleclube 'O Teleclube' visita 'A Habitación do Lado' de Pedro Almodóvar
O director manchego traslada o seu estilo emblemático a Nova York con dúas grandes actrices para falar sobre a morte digna.
Valencia
València La Generalitat prohíbe la entrada de voluntarios en doce municipios afectados por la Dana
La orden 5/2024 coincide con la visita de los reyes y el presidente de la Generalitat a los municipios afectados y solo afecta al 3 de noviembre, última jornada festiva del puente de noviembre.

Últimas

Laboral
DANA Derechos laborales tras la DANA: ¿tengo que ir a trabajar mañana?
El Ministerio de Trabajo y el sindicato CNT Valencia publican los derechos que tienen las personas trabajadoras tras el temporal y responden a las preguntas más frecuentes.
La vida y ya
La vida y ya Pan palestino
Les dice que estar bien ahora en Gaza no significa tener comida o casa, que estar bien significa que sigues viva, o vivo.
Valencia
València Las labores de limpieza en Benetússer, Paiporta y Picanya en imágenes
Continúa a mano la limpieza de agua y lodo acumulado por la gota fría, mientras que la extracción de vehículos sigue sin poder completarse por la falta de medios disponibles.
La vida y ya
La vida y ya Pan palestino
Les dice que estar bien ahora en Gaza no significa tener comida o casa, que estar bien significa que sigues viva, o vivo.
Más noticias
Valencia
Valencia Directo | Los reyes visitarán la zona afectada por la Dana junto con Carlos Mazón y Pedro Sánchez
Minuto a minuto del impacto de la DANA que anegó el 29 de octubre varios municipios de València. Un total de 211 personas han perdido la vida y se desconoce el número de desaparecidos.
Valencia
DANA en Valencia Mazón y Marlaska piden a los voluntarios que no colapsen accesos y siguen sin dar cifra de desaparecidos
La Generalitat ha puesto en marcha una web para coordinar las iniciativas de personas de organizaciones y varios teléfonos para voluntariado. Marlaska anuncia que el sábado se sumarán a los trabajos otros 500 efectivos militares.
Opinión
Opinión Zánganos de buena familia y un furgón del Mercadona
Cuando los populares recuperaron el Govern de la Generalitat, tras las elecciones de mayo de 2023, el militante valencianista Ricard Chulià reiteró la siguiente plegaria: “Por favor, que esta vez solo se dediquen a robarnos”.
Valencia
DANA Tras 72 horas, la Generalitat permite intervenir a bomberos de otras zonas a los que había rechazado
El Grupo de Actuaciones Especiales (GRAE) de los bomberos catalanes ha hecho público que el miércoles les activaron para ir a Valencia, pero Mazón rechazó su colaboración
Francia
Colonialismo Francia y su puño de hierro en sus territorios de ultramar
La Francia de ultramar está formada por 12 territorios.Cada región tiene su historia, su cultura y su población. Aquello que comparten es “un pasado colonial y un presente que lleva las cicatrices de ese pasado

Recomendadas

Medio ambiente
Ecoloxismo Así gañou un pobo á expansión eólica: A Groba contra as multinacionais enerxéticas
Activistas do Instituto de Estudos Miñoráns e da asociación SOS Serra da Groba reflexionan sobre as súas recentes vitorias xudiciais fronte as empresas promotoras de parques eólicos na zona do Val Miñor (Pontevedra)
Fronteras
Fronteras Cientos de personas refugiadas, incluidas menores, duermen al raso en la isla griega de Rodas
Organizaciones humanitarias denuncian que unas 350 personas refugiadas, algunas de ellas procedentes de Líbano, están durmiendo a la intemperie sin comida, sin agua, sin baños y sufriendo la violencia de las fuerzas de seguridad en Rodas.
Feminismos
Política De Nevenka al caso Errejón: cuando el feminismo exige de derecha a izquierda
Denunciar en comisaría, anónimamente, individual o colectivamente genera la misma reacción: odio contra las mujeres, independientemente del signo político donde ocurre la violencia.