Ecologismo
Defensa violenta da Natureza ao estilo mutante

A miniserie de Marvel 'X-Men Green' actualiza o dilema do uso da violencia para salvar o planeta.
Fragmento de portada del n. 2 de X-Men Green.
Imaxe da capa do segundo número de X-Men Green. Copyright Marvel Comics. (©)

Coordinador do Instituto Resiliencia

31 jul 2024 10:00

En novembro de 2022 aparecía publicada por Panini a versión española dunha historia en dúas partes orixinalmente publicada nos EUA en X-Men Unlimited, con guión de Gerry Duggan (quen fora co-autor de Deadpool no seu relanzamento hai unha década) e debuxada polo italiano Emilio Laiso. A historia narraba a orixe dun grupo que xa fixera a súa aparición oficial un ano antes da man dos mesmos autores, en X-Men Unlimited Infinity Comic nº 7, un grupo de ecoterroristas mutantes autodenominados X-Men Green, mais alcumados de “fanáticos” greenies polos seus opoñentes, os mutantes respectuosos coa lei, os X-Men oficiais. Na historia que nos ocupa, as mutantes extremistas comparten protagonismo con algún supervilán tamén anoxado, mais no seu caso pola desfeita causada pola industria do fracking á súa subterránea gorida secreta, un aliado inicialmente circunstancial que utiliza o guionista para achegar á historia o elemento das amizades perigosas que teñen a súa propia axenda, algo que lle pode suceder no mundo real a calquera que loite por unha causa xusta, e que no caso desta banda deseñada é o clima, a Natureza, a Vida.

Nature Girl, unha moza mutante, impactada tras presenciar a morte dunha tartaruga mariña atragoada cunha bolsa de plástico, abandona o seu “paraíso” da nación insular de Krakoa —que non só é un santuario para mutantes, senón un ecosistema vivinte e consciente— para tomar cartas no desastre que ten lugar no resto do planeta. Desde o comezo resulta doado percibir nela unha personificación da xuventude máis rebelde que desde os países privilexiados está a rachar coas normas da protesta convencional para poñer freo á devastación que afecta especialmente outros países, os países empobrecidos.

“Non estou triste. Xa non... Agora só estou enfadada.”

A Rapaza Natureza, “chea de fuxir da emerxencia climática”, xa non está “triste”: “Agora só estou enfadada”, advirte no comezo da historia. E vainos amosando ao longo das noventa páxinas de que se compón que para ela o “sangue derramado” polo camiño de vinganza e contraataque que emprende, non é senón “un mal necesario”. Segundo as súas xustificacións, “todos temos que facer sacrificios” nestes tempos finais, porque “o tempo das medias medidas hai moito xa que rematou”, e topámonos agora no tempo das medidas drásticas. Así, ela opta por poñer os seus poderes ao servizo dunha acción directa non soamente violenta senón sen remordementos, pois non repara en asasinar a quen se interpoña no seu camiño ou calquera elemento identificado como “infección” do planeta. As persoas lectoras imos preguntándonos a medida que lemos, se é que a protagonista está “totalmente perdida” —como lle di Wolverine, enviado para deter a súa carreira de destrución— ou está “por fin facendo o correcto”, como pensa ela, decidida a “facer algo axiña para espertar os humanos”.

Resulta moi interesante, na onda do emerxente gaianismo do que falabamos na entrega anterior deste blog, atopar entre os poderes desta xove líder mutante unha conexión empática con Gaia (así denominada no propio cómic), e tamén implicitamente albiscar unha conexión de todas as especies entre si (a escena da cadela sentindo a morte da tartaruga, por exemplo). Será que é iso un superpoder mutante ou unha realidade científica que aínda temos os humanos de fóra do mundo dos cadriños por descubrir?

Mesmo podemos recoñecer mostras dun sutil anti-antropo/androcentrismo nesta historia dos X-Men Green, pois deberían ser mellor chamadas X-Women Green ou mesmo X-Living Beings Green (na edición española non tería sentido, pois optouse pola clásica tradución Patrulla X), ao seren un par de rapazas as que aparecen protagonizando a revolta xunto cunha cadela recoñecida polas humanas (en broma ou non tanto?) como líder do grupo; e por outra banda exponse ás persoas lectoras a idea, moi interesante desde o punto de vista filosófico e político, da necesidade de “escoitar” as outras especies afectadas pola desfeita da civilización industrial.

“Non podo simplemente sentarme aquí no noso paraíso mentres reducen o resto do mundo a cinzas”

Un dos textos intercalados entre as diversas escenas resulta especialmente suxestivo polo que nos pode dicir sobre a loita ecoloxista actual no que ten de dialéctica estratéxica entre as diferentes xeracións de activistas. Nel a protagonista describe un soño no que os violentos, procedentes como vimos dicindo das filas máis novas, convencen os máis pacíficos, a xeración dos seus pais e mestres, de se uniren a eles e se deixaren liderar polos mozos. Unha fértil idea sobre a que deberiamos reflexionar moitas de nós.

Por outra banda resulta agradablemente sorprendente ver nesta banda deseñada que se recoñecen os “+2 graos” de aumento de temperatura media do planeta como un obxectivo imposible, e isto é paradoxal pois nunha obra de ficción estannos a ofrecer datos máis realistas do que os supostos medios oficiais nos están a dicir, “e a Humanidade, no fondo, sábeo, pero... o traballo é o traballo”: e aí é onde aparece outro dos subtemas magnificamente escollidos para dotar de realismo á historia por parte de Duggan, o dilema de traballar para a destrución do mundo con tal de chegar a fin de mes.

Mais volvendo á parte máis psicosocial, a protagonista recoñece que agora xa non se agacha da dor da Terra e que comeza a combatela coa loita, xa non sinte dor nin tristeza, senón que se sente “viva”. De feito, vivir é resistirse á morte, e a loita, nese sentido existencial e esencial, non pode ser senón vida. Pode ficar alguén que non recoñeza aquí o “amor e furia” da xente moza de Extinction Rebellion ou de Futuro Vexetal, tamén acusados por algúns de “ecoterroristas” e por moitos de “extremistas radicais”?

“Non sinto dor nin tristeza, síntome viva”

E malia o cómic non profundar con detalle nin extensión nas causas da destrución da Natureza, non deixa de contar con suficientes elementos adicionais que dotan dun marco realista a esta historia fantástica, coma os efectos dos plásticos nos ecosistemas, a presenza de microplásticos nos corpos humanos (“pode que xa estean facendo cambiar a miña mente”), o petróleo, o “capitalismo terminal” e o seu fallo sistémico múltiple, a identificación social do ecoloxismo cos “hippies”... Elementos que converten esta banda deseñada en moito máis cargada de cru realismo ca moitos discursos gobernamentais ou pezas xornalísticas dos mass media.

Mais todo isto sen esquecer os toques de humor e unha morea de frases memorables dignas do coautor da serie de Deadpool: “quen non estea disposto a morrer polo petróleo, que lisque”, “cal é o teu prezo para vender o único mundo que tes?”, ou “o planeta non ten un protocolo de reanimación”. E aos que defenden gañar o seu diñeiro queimando o planeta, pregúntalles o guionista en boca da protagonista: “Pensabades que a Terra non ía defenderse?”. De novo todo nos trae, inevitablemente e dun xeito perfectamente coherente, á nosa realidade, como nas mellores obras de ciencia ficción.

Dentro dese discurso que nos fala do noso mundo real, non deberiamos deixar de ver unha advertencia ao movemento ecoloxista pacífico, que podería verse representado na frase do profesor Xavier, cando falando do sangue derramado por unha dos seus (os mutantes virían representar neste caso os ecoloxistas), advirte: “O mundo estará esperando para ver como respondemos” diante desa violencia. Porque non nos enganemos, no mundo real probablemente chegará o punto no que haxa algún morto nas accións en defensa do planeta (se non o houbo xa!), e daquela moitas organizacións e activistas estarán no punto de mira dos medios de comunicación e das forzas destrutivas do industrialismo capitalista agardando a resposta a esa violencia, coa porra e as leis na man preparadas para ser utilizadas na súa contra ante o menor indicio de apoio ou apenas comprensión. Así que este cómic pode servir como exercicio para pensarmos anticipadamente neses futuros escenarios e formular as preguntas éticas que presenta unha historia pasada polo matiz aventureiro e fantacientífico dos superheroes Marvel. Porque se o mandamento fundamental é “non matar”... seica “non estamos a matar coa nosa inacción”?

Con ese tipo de reflexións éticas marca Marvel, postas agora ao día coa desfeita climática, é que nos deixa esta banda deseñada. Unha obra de cultura popular moi recomendable para adolescentes ou adultos afeccionados ao xénero e que gosten de historias que fagan pensar e sentir sobre os problemas do noso mundo real, especialmente aqueles que están a traumatizar toda unha xeración de xente moza.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Huelva
Medio ambiente Los vertidos al río Tinto tras la borrasca Laurence reabren el debate sobre los fosfoyesos en Huelva
El movimiento vecinal y ecologista denuncia que el Plan Restore 20/30 para el tapado de los fosfoyesos impulsado por la empresa Fertiberia no es la solución a esta problemática medioambiental
Granada
Medio ambiente El movimiento vecinal y ecologista consigue paralizar la planta fotovoltaica en Víznar
Ecologistas en Acción celebran la decisión con una “sensación agridulce”, ya que “los daños han sido muy graves y creen que irreparables. Actualmente en la provincia de Granada hay en marcha más de cien proyectos de energía renovable
Movimiento ecologista
Represión Organizaciones ecologistas cierran filas en torno a Greenpeace tras la multa millonaria por una protesta
Un tribunal estadounidense ha condenado a la ONG a pagar más de 660 millones por una protesta de 2016, lo que podría poner en peligro la actividad de Greenpeace en Estados Unidos: “Hoy le pasa a Greenpeace, mañana le puede pasar a cualquiera".
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar intentan llegar a un acuerdo para no perjudicar con el IRPF a los trabajadores con el SMI
La ministra de Hacienda ha confirmado que sería “algún tipo de medida que permita compensar a aquellos pocos trabajadores” en la situación de tener que tributar con el salario mínimo.
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
Opinión
Opinión Bretón no es un monstruo, ni Martín el nuevo Capote
Frente a la libertad sin peros que defienden unos, la responsabilidad de muchos: la de ciudadanos y librerías que se niegan a comprar o vender, respectivamente, el libro que Anagrama ha tenido a bien materializar.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Música
Música Pervertidos y puritanos, a los pies de Ethel Cain
Proyectos musicales como ‘Perverts’ de Ethel Cain son capaces de imponer silencio en medio de tanto ruido para pensar en un momento en que las redes sociales son herramientas tendenciosas para la difusión de propaganda de ultraderecha.
Gasto militar
Gasto militar “No nos resignamos a la guerra”: 70 organizaciones rechazan la deriva militarista de la UE y el Gobierno
Más de 70 organizaciones y personalidades de la cultura y el activismo firman un manifiesto que rechaza la escalada belicista y el rearme frente a una posible agresión rusa.
Palestina
Cisjordania Hamdan Ballal, codirector de ‘No other land’, agredido por colonos israelíes
Según los testigos que presenciaron el ataque, el cineasta está herido. Poco antes de las 14h el codirector de la cinta ha anunciado que Ballal ha sido puesto en libertad.
Minería
Minería estratégica en Extremadura La Comisión Europea declara “estratégicos” tres proyectos mineros en Extremadura
Las Navas (Cañaveral), Aguablanca (Monesterio) y La Parrilla (Almoharín) obtendrán financiación, verán facilitados sus procesos de tramitación y se beneficiarán de plazos más reducidos. La mina de Valdeflores no es considerada estratégica.
Más noticias
Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Israel
Genocidio Mercadona vende tampones y patatas procedentes de Israel
En 2024 se produjo una reducción de las importaciones de tampones y patatas israelíes. Mercadona es una de las plataformas que trabajan con estos productos.
Madrid
Madrid La Sareb amenaza con el desahucio a dos jóvenes activistas en Carabanchel
Cadete 7, el bloque en lucha del que el ‘banco malo’ prevé desalojarles de forma inminente este jueves 27, fue el primero recuperado por el movimiento de vivienda de Madrid en 2013 tras haber permanecido deshabitado desde 2008.
Palestina
Palestina Egipto abre la puerta a un nuevo alto el fuego en Gaza con el visto bueno de Hamás y EEUU
A cambio de la retirada gradual de la tropas de Israel en la Franja, serían liberados cinco rehenes cada semana. El Gobierno de Netanyahu no se ha pronunciado y siguen los ataques contra población civil.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.
Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Nature, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Argentina
Estela de Carlotto “Faltan todavía muchos nietos por encontrar”
Al cumplirse 49 años del golpe cívico-militar, la presidenta de Abuelas de Plaza de Mayo dialogó con El Salto y apuntó contra el Gobierno de Milei y su ministra de Seguridad, Patricia Bullrich, que encabeza la represión de la protesta social.