Tribuna
A celulosa e a mina son o modelo industrial do Partido Popular

É fundamental que tezamos unha rede social transversal na sociedade, capaz de unir a sectores diferentes que sexan quen de aglutinárense nun movemento social arredor dun denominador común: a defensa do noso territorio.
Mariscadora ría de Arousa
Mariscadora a pé traballando na ría de Arousa. Alba Cambeiro
Xaquín Rubido

Portavoz da Plataforma en Defensa da Ría de Arousa.

22 mar 2025 09:12

Estamos nun momento crítico para o futuro de Galicia. O goberno autonómico está totalmente decidido a promover dous grandes proxectos —a mina de cobre de Touro e a macrocelulosa de Palas de Rei— na bacía hidrográfica do rí Ulla. E faino utilizando os vellos eslogans de “progreso” e “postos de traballo” como forma de atraer a atención e tapar as eivas estruturais que teñen ambos.

Unha primeira consideración metodolóxica pode ser útil. O río Ulla forma unha unidade ecoxeográfica coa ría de Arousa, non son realidades estancas, senón, ao contrario, interconectadas moi intimamente porque o río Ulla é o máis caudaloso dos que alimentan a ría, cun caudal medio de 79,3 m3/s.

Costas
Costa A ría de Arousa, ao bordo do colapso ecosistémico
A principal produtora de marisco de Galiza afronta unha crise sen precedentes; o impacto da contaminación actual e a de potenciais industrias como Altri ou a reapertura da mina de Touro poñen en perigo o sector do mar.

Parecería lóxico, polo tanto, que se pretenderamos realmente avaliar o impacto de Altri ou da mina de cobre de Touro, teriamos que enfrontarnos a unha análise global, ou sexa, observar e cuantificar os efectos sinérxicos de ambos os dous proxectos conxuntamente sobre o río e a ría. Nada máis lonxe da realidade, a Xunta de Galicia permite unha avaliación individualizada e, aínda por riba, Altri só avalía o seu impacto hidrolóxico no encoro de Portodemouros e a mina de cobre só ten en conta o impacto nos ríos Lañas e Brandelos, afluentes do río Ulla.

Hai outra consideración xeral a ter en conta: ambos os dous proxectos —a mina e a celulosa— van ter 90 e 75 anos de concesión respectivamente. Son proxectos que van afectar ao futuro de Galicia e ás xeracións vindeiras. Son algo moi serio que precisamos ver con tranquilidade, sen presións e desde diversos ángulos de análise. E isto que eu entendo que é o máis razonable é o contrario ao que está a pasar porque a Xunta de Galicia declarou a estes dous proxectos de interese estratéxico (PIE) e iso acelera os procedementos e impide unha análise sosegada e mesmo un debate social plural. Declarar PIE un proxecto é o mellor xeito de que camiñe administrativa e socialmente como por unha autoestrada, para que cando nos decatemos xa se estea executando.

Ademais a lonxevidade de ámbolos dous proxectos obriga necesariamente a unha análise prospectiva de como lles vai afectar o cambio climático. Esta cuestión, que ten unha importancia capital para tomar unha decisión correcta cara ao noso futuro, non se está a abordar en ningún dos dous proxectos. No estudo Evaluación del impacto del cambio climático en los recursos hídricos y sequías en España (2017) avalíase ese impacto —ata 2100— no sistema hidrográfico Galicia Costa, dependente da comunidade autónoma. As conclusións son claras para calquera dos escenarios posibles: tendencia decrecente das precipitacións, incremento da evapotranspiración e diminución da recarga dos acuíferos. É dicir: vai haber menor cantidade de auga dispoñible tanto nos ríos como nas augas subterráneas. O verán será cada vez máis extenso e as choivas máis concentradas en pouco tempo con medias térmicas en gradual ascenso.

Mesmo cos datos históricos actuais do río Ulla podemos constatar que o promedio do caudal mensual no período 2009-2023 para os meses de xuño a outubro, ambos incluídos, é menor de 6 m3/s. Precisamente foi este criterio o que aduciu a consultora Pöyry, en calidade de experto independente, para rexeitar o traslado da fábrica de celulosa de Ence da súa ubicación actual en Pontevedra ao río Eume, por ter este un caudal medio de 6 m3/s (Localización y requerimientos. Industria global de celulosa Kraft. Mayo 2019, páx.25).

Altri vai producir máis pasta de papel que Ence e, polo tanto, terá unha vertedura maior. É curioso que esta consultora finesa Pöyry se fusionase coa sueca AF para converterense en AFRY e firmaren un contrato con Altri en 2021 para realizar os estudos preliminares e de viabilidade, seleccionar a ubicación, realizar os servizos de autorización ambiental e o deseño e inxeñería da planta de celulosas en Palas de Rei á beira do río Ulla.

Precisamente Altri asinou un convenio coa sociedade Impulsa (Sociedade para o desenvolvemento de proxectos estratéxicos de Galicia S.L.) o 1 de outubro de 2021. Impulsa ten maioritariamente capital público (40%+ 3,43% de Reganosa + 5,1% de Sogama) pero o goberno do Sr. Rueda, por algún motivo inconfesable, agóchanos a letra pequena dese convenio que compromete o uso do diñeiro público.

Porque ese é outro aspecto moi importante deste cambio de modelo produtivo que está impulsando o Partido Popular. Faise utilizando o diñeiro público, sen facer públicos os documentos que asinan e convertendo á administración autonómica en voceira de empresas multinacionais que queren implantarse no noso territorio para beneficiarense dos nosos recursos e deixárennos a contaminación para a vida. A Xunta de Galicia abandonou a defensa dos intereses maioritarios da sociedade galega e pasou a ser o axente comercial de Altri e da mina de Touro. Nin siquera aparenta neutralidade no procedemento. Estamos a vivir en directo como o PP destrúe o noso modelo produtivo vertebrador do territorio —o sector agrogandeiro e marisqueiro/bateeiro— e o substitúe sen abrir un debate no conxunto da sociedade, sen diálogo e con prepotencia.

Evidentemente para imporen este modelo xa foron construíndo unha andamiaxe legal que lles permita facelo coas menores garantías ambientais posibles, no menor tempo posible para evitar que a sociedade poida organizarse e respostar.

Por iso é fundamental tecer unha rede social transversal na sociedade, capaz de unir a sectores diferentes que sexan quen de aglutinárense nun movemento social arredor dun denominador común: a defensa do noso territorio e dos nosos sectores produtivos cun modelo alternativo, sostible, que artelle a sociedade, que transforme os nosos produtos de calidade con trazabilidade, que asegure que o valor engadido dos nosos produtos queda na nosa terra. Un modelo integrador, máis humano, que garantice a nosa soberanía alimentaria e afortale a nosa identidade.

Tribuna
La celulosa y la mina son el modelo industrial del Partido Popular

Es fundamental que tejamos una red social transversal en la sociedad capaz de unir a sectores diferentes que sean capaces de aglutinarse en un movimiento social alrededor de un denominador común: la defensa de nuestro territorio.
Mariscadora ría de Arousa
Mariscadora a pie trabajando en la ría de Arousa. Alba Cambeiro
Xaquín Rubido

Portavoz da Plataforma en Defensa da Ría de Arousa.

22 mar 2025 10:20

Estamos en un momento crítico para el futuro de Galicia. El gobierno autonómico está totalmente decidido a promover dos grandes proyectos —la mina de cobre de Touro y la macrocelulosa de Palas de Rei— en la bacía hidrográfica del río Ulla. Y lo hace utilizando los viejos eslóganes de “progreso” y “puestos de trabajo” como forma de atraer la atención y tapar los defectos estructurales que tienen ambos.

Una primera consideración metodológica puede ser útil. El río Ulla forma una unidad ecogeográfica con la ría de Arousa; no son realidades estancas, sino, al contrario, interconectadas muy íntimamente porque el río Ulla es el más caudaloso de los que alimentan la ría, con un caudal medio de 79,3 m3/s.

Galicia
Galicia La ría de Arousa, al borde del colapso ecosistémico
La principal productora de marisco de Galicia se enfrenta a una crisis sin precedentes; el impacto de la contaminación actual y la de potenciales industrias como Altri o la reapertura de la mina de Touro ponen en jaque al sector del mar.

Parecería lógico, por lo tanto, que si pretendemos realmente evaluar el impacto de Altri o de la mina de cobre de Touro, tendríamos que enfrentarnos a un análisis global, o sea, observar y cuantificar los efectos sinérgicos de ambos proyectos conjuntamente sobre el río y la ría. Nada más lejos de la realidad, la Xunta de Galicia permite una evaluación individualizada y, por si fuera poco, Altri solo evalúa su impacto hidrológico en el embalse de Portodemouros y la mina de cobre solo tiene en cuenta el impacto en los ríos Lañas y Brandelos, afluentes del río Ulla.

Hay otra consideración general a tener en cuenta: ambos proyectos —la mina y la celulosa— van a tener 90 y 75 años de concesión respectivamente. Son proyectos que van a afectar al futuro de Galicia y a las generaciones venideras. Son algo muy serio que precisamos ver con tranquilidad, sin presiones y desde diversos ángulos de análisis. Y esto que yo entiendo que es lo más razonable es lo contrario a lo que está pasando porque la Xunta de Galicia declaró la mina y la celulosa como proyectos de interés estratégico (PIE) y eso acelera los procedimientos e impide un análisis sosegado e incluso un debate social plural. Declarar PIE un proyecto es la mejor manera de que camine administrativa y socialmente como por una autopista, para que cuando nos enteremos ya se esté ejecutando.

Además, la longevidad de ambos proyectos obliga necesariamente a un análisis prospectivo de cómo les va a afectar el cambio climático. Esta cuestión, que tiene una importancia capital para tomar una decisión correcta para nuestro futuro, no se está abordando en ninguno de los dos proyectos. En el estudio Evaluación del impacto del cambio climático en los recursos hídricos y sequías en España (2017) se evalúa ese impacto —hasta 2100— en el sistema hidrográfico Galicia Costa, dependiente de la comunidad autónoma. Las conclusiones son claras para cualquiera de los escenarios posibles: tendencia decreciente de las precipitaciones, incremento de la evapotranspiración y merma del recargo de los acuíferos. Es decir: va a haber menor cantidad de agua disponible tanto en los ríos como en las aguas subterráneas. El verano será cada vez más extenso y las lluvias más concentradas en poco tiempo con promedios térmicos en gradual ascenso.

Incluso con los datos históricos actuales del río Ulla podemos constatar que el promedio del caudal mensual en el período 2009-2023 para los meses de junio a octubre, ambos incluidos, es menor de 6 m3/s. Precisamente, fue este criterio al que adujo la consultora Pöyry, en calidad de experto independiente, para rechazar el traslado de la fábrica de celulosa de Ence de su ubicación actual en Pontevedra al río Eume, por tener este un caudal medio de 6 m3/s (Localización y requerimientos. Industria global de celulosa Kraft. Mayo 2019, pág.25).

Altri va a producir más pasta de papel que Ence y, por lo tanto, tendrá un vertido mayor. Es curioso que esta consultora finesa Pöyry se fusionara con la sueca AF para convertirse en AFRY y firmar un contrato con Altri en 2021 para realizar los estudios preliminares y de viabilidad, seleccionar la ubicación, realizar los servicios de autorización ambiental y el diseño e ingeniería de la planta de celulosas en Palas de Rei al lado del río Ulla.

Precisamente, Altri firmó un convenio con la sociedad Impulsa (Sociedad para el desarrollo de proyectos estratégicos de Galicia S.L.) el 1 de octubre de 2021. Impulsa tiene mayoritariamente capital público (40%+ 3,43% de Reganosa + 5,1% de Sogama), pero el gobierno del Sr. Rueda, por algún motivo inconfesable, nos esconde la letra pequeña del convenio que compromete el uso del dinero público.

Porque ese es otro aspecto muy importante de este cambio de modelo productivo que está impulsando el Partido Popular. Se hace utilizando el dinero público, sin hacer públicos los documentos que firman y convirtiendo a la administración autonómica en portavoz de empresas multinacionales que quieren implantarse en nuestro territorio para beneficiarse de nuestros recursos y dejarnos la contaminación para la vida. La Xunta de Galicia abandonó la defensa de los intereses mayoritarios de la sociedad gallega y pasó a ser el agente comercial de Altri y de la mina de Touro. Ni siquiera aparenta neutralidad en el procedimiento. Estamos viviendo en directo cómo el PP destruye nuestro modelo productivo vertebrador del territorio —el sector agroganadero y marisquero/bateiro— y lo sustituye sin abrir un debate en el conjunto de la sociedad, sin diálogo y con prepotencia.

Evidentemente, para imponer este modelo ya fueron construyendo un andamiaje legal que les permita hacerlo con las menores garantías ambientales posibles, en el menor tiempo posible para evitar que la sociedad pueda organizarse y responder.

Por eso, es fundamental tejer una red social transversal en la sociedad, capaz de unir a sectores diferentes que se aglutinen en un movimiento social alrededor de un denominador común: la defensa de nuestro territorio y de nuestros sectores productivos con un modelo alternativo, sostenible, que articule la sociedad, que transforme nuestros productos de calidad con trazabilidad, que asegure que el valor añadido de nuestros productos queda en nuestra tierra. Un modelo integrador, más humano, que garantice nuestra soberanía alimentaria y refuerce nuestra identidad.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Medio ambiente
Medio ambiente Que papel xoga Abanca no proxecto da celulosa de Altri en Galiza?
A sociedade público-privada Impulsa Galica, que cimentou os primeiros plans da multinacional papeleira e Greenalia está participada fundamentalmente pola Xunta e polo banco que xurdiu da desastrosa fusión das caixas de aforro galegas.
Medio ambiente
Crise climática Sarria, cun dos peores índices de calidade do aire de Galiza, á espera dunha nova planta contaminante
Sarria convive dende hai décadas coa contaminación provocada pola cementeira do Oural. Agora, Votorantim Cimientos proxecta a instalación dunha nova planta para a produción de combustible a partir da coincineración de residuos.
Minería
Minaría Bruxelas cava fondo: litio galego para o novo militarismo europeo
No medio do rearme ordenado pola UE, Galiza entra no ámbito xeopolítico como potencial provedor de litio para a industria de defensa. Un enclave de alto valor ecolóxico en Doade (Ourense) converterase en canteira de baterías militares.
Israel
España El Gobierno español vuelve a romper su compromiso de no comprar armas a Israel
El Ejecutivo de Pedro Sánchez adquiere armamento israelí por valor de 6,6 millones de euros a pesar de haberse comprometido a un “embargo total”.
Gobierno de coalición
Carrera armamentística Izquierda Unida denuncia incumplimiento del PSOE y habla de “crisis de Gobierno”
El aumento del gasto en defensa y la compra de armas a Israel, a pesar del compromiso de no hacerlo, ha enfadado a tres pesos pesados de la coalición.
Estados Unidos
Extrema derecha Los beneficios de Tesla caen un 71% y Musk anuncia que reducirá su colaboración con Trump
Las protestas contra Elon Musk funcionan y hacen caer los beneficios y el valor en bolsa de la compañía. El anuncio del millonario hace que las acciones de Tesla crezcan cerca de un 5% en apenas unas horas.
Medio ambiente
Medio ambiente Que papel xoga Abanca no proxecto da celulosa de Altri en Galiza?
A sociedade público-privada Impulsa Galica, que cimentou os primeiros plans da multinacional papeleira e Greenalia está participada fundamentalmente pola Xunta e polo banco que xurdiu da desastrosa fusión das caixas de aforro galegas.

Últimas

Sáhara Occidental
Sáhara Occidental Crece la indignación por el apoyo de Sánchez a los planes expansionistas de Marruecos en el Sáhara
Los socios del Gobierno y el Frente Polisario acusan al Ejecutivo de Sánchez de dar la espalda al derecho internacional y usar el Sáhara como “moneda de cambio” para mejorar las relaciones con Rabat.
Reino Unido
Reino Unido La decisión del Supremo de Reino Unido da alas a la transfobia en un contexto antiderechos trans
Los términos “mujer” y “sexo” en la Ley de Igualdad se refieren únicamente a la mujer biológica y al sexo biológico, pese a que esta especificación no aparezca de forma literal en el texto.
Religión
Religión Muere el papa Francisco, el primer pontífice latinoamericano
Jorge Mario Bergoglio ha muerto este lunes 21 de abril en su residencia en la Casa de Santa Marta, en Roma, según ha informado el Vaticano. Tenía 88 años.
Culturas
Cultura Tiphaine Rivière y la necesidad de entender a Bourdieu
La francesa Tiphaine Rivière se enfrenta en ‘La distinción’ (Garbuix, 2025) a la obra de Bourdieu para entender el diálogo entre los diferentes estratos sociales.
Ocupación israelí
Ocupación Israelí Tel Aviv encubre en un informe “lleno de mentiras” el asesinato de 15 trabajadores humanitarios
Una investigación interna admite la masacre realizada el pasado 23 de marzo, pero oculta información, es contradictoria y llena de falsedades, según denuncia la Media Luna Roja y la organización israelí Breaking The Silence.

Recomendadas

Medio ambiente
Crise climática Sarria, cun dos peores índices de calidade do aire de Galiza, á espera dunha nova planta contaminante
Sarria convive dende hai décadas coa contaminación provocada pola cementeira do Oural. Agora, Votorantim Cimientos proxecta a instalación dunha nova planta para a produción de combustible a partir da coincineración de residuos.
El Salvador
El Salvador El caso Ábrego García destapa el turbio pacto de la Trump con Bukele
El joven salvadoreño no ha sido condenado ni en Estados Unidos ni en su país de origen, pero es uno de los cientos de personas con la vida pendiente de un hilo por las políticas de Trump y Bukele.
Historia
Historia Miguel Martínez: “En Villalar, la izquierda arrancó los comuneros al franquismo”
Miguel Martínez, profesor de historia y literatura españolas en la Universidad de Chicago, analiza desde una óptica progresista la Edad Moderna, el momento histórico fetiche de las derechas españolistas.
Siria
Siria Fragmentos de un retorno
Regresar no siempre es fácil. En estas misivas, los sirios Naoura A., residente en Francia, y Basem Al Bacha, residente en Alemania intercambian opiniones con motivo de la vuelta de Naoura a la ciudad donde se conocieron: Damasco.