Coronavirus
As UCI hospitalarias, as melloras que non chegan e as medidas que non se aplican

A mediados de novembro deste 2020 o persoal das UCI galegas alertaba do colapso destas unidades hospitalarias. A isto engadían a obsolescencia dalgunhas destas unidades de coidados intensivos, nalgúns casos carentes de divisións por cubículos necesarias para tratar a Covid. A tensión foi aumentando ata o punto de chegar á convocatoria de folga por parte do persoal sanitario que atende a UCI do Clínico de Santiago (CHUS). A resposta das autoridades foi marcar uns servizos mínimos do 100%.

O persoal que se concentrou diante das portas do CHUS pedía condicións dignas de traballo ante a “improvisación” do SERGAS, non só en Santiago, senón en toda a rede pública de hospitais. Días antes denunciaban que as UCIs estaban a piques de colapsar. A mediados de novembro o número total de persoas igresadas nestas seccións era de 110, contando todos os hospitais de Galicia. Algúns casos tiñan unha ocupación do 100%.

SITUACIÓN XERAL

“Se as UCIs seguen funcionando é polo labor dos e das profesionais que traballan aí, dando máis de si” di María Xosé Abuín, de CIG-Saúde. Durante o verán pasado houbo reunións da mesa sectorial onde se pediron informes ás direccións hospitalarias e de seccións, para ter unha análise e poder actuar en caso dunha segunda vaga da Covid. Pedíase un aumento do cadro de persoal e que viñese con formación específica, pois o SERGAS ten unidades de formación específica.

A falta de persoal sanitario para esta sección hospitalaria e outras está ligada á marcha de profesionais especializados. Os motivos son a falta de persoal especial en listas de contratación. Este persoal debera estar formado para traballar en UCI, “o SERGAS non che dá esa formación porque non lle importa” sinala Abuín. A resposta á falta de persoal é recorrer ás listas de contratación e que ese persoal estea dispoñible as 24 horas.

Os e as sanitarias das UCI atenden ás persoas ingresadas co traxe EPI posto durante toda a xornada laboral, cando só se debera poñer por unhas horas. Por outra parte, cada paciente debera estar illado dos demais nun cubículo individual. Moitas veces ese illamento só se fai cunha cortina de plástico. Non se tomou nota da primeira onda e algúns centros hospitalarios sufriron as consecuencias da falta de previsión.

Os e as sanitarias das UCI atenden ás persoas ingresadas co traxe EPI posto durante toda a xornada laboral, cando só se debera poñer por unhas horas

No caso do Centro Hospitalaro da Coruña (CHUAC) a inspección clausurara unha das UCIs. Para compensar este peche, habilitáronse dúas áreas de quirófano atendidas por persoal temporal. O hospital Arquitecto Marcide de Ferrol chegou a colapsar a súa UCI, tendo que trasladar un enfermo ao HULA de Lugo. Foi aquí cando o SERGAS saiu ao paso e respondeu que dito traslado era unha medida preventiva. Mentres o CHUS abría unha antiga sala de reanimación para aliviar a carga de coidados intensivos.

PERSOAL

Rosa García, voceira do persoal da UCI do CHUS apunta que nesta unidade hai dezaoito enfermeiras e 18 auxiliares, o resto é persoal que se contrata por períodos dun mes e outros son mobilizados desde outras unidades. “En xuño asinouse un acordo polo que o persoal de intensivos non pode ser mobilizado a outra unidade” di García. A falta de persoal é cuberta con persoal de unidades auxiliares.

A descrición aportada por fontes consultadas para esta reportaxe é que as xerencias estarían obrigando a dobrar quendas. Por outra parte, denuncian as chamadas telefónicas cando o ou a sanitaria está de día libre. E o máis grave, insultos e ameazas.

A falta de persoal fixo que na EOXI de Santiago houbese cambios de horarios en quendas de traballo, estendendo as xornadas, “porque non hai quen atenda, non hai persoal”. García di non entender por que o hospital non estaba preparado para unha segunda vaga da COVID, o que incluiría o aumento do cadro de persoal.

As xerencias dos hospitais estarían obrigando a dobrar quendas. O persoal denuncia chamadas telefónicas cando o ou a sanitaria está de día libre. E o máis grave, insultos e ameazas.

Non obstante, a diminución do persoal fíxose constante e entre os motivos tamén está o trato dispensado ao cadro de sanitarios e sanitarias. Así Rosa García sinala que existe un ambiente dentro do CHUS que “fomenta” o abandono de persoal cualificado con destino a outros centros ou o estranxeiro. “Hai unha emigración de cadros para fóra de Galicia que responde a unha situación de precariedade laboral en Galicia”.

O trato ao cadro de persoal tamén inclúe “chantaxes e malas maneiras por parte de supervisores” di García, que non sabe se isto responde a unha estratexia para tomar medidas de castigo. “Si que temos a impresión de que hai represalias”, sobre todo se se participa en folgas ou en protestas. “Hai cadros de estrés altísimos por estar dentro do EPI durante horas, suando, o estrés polo tratamento e a falta de escrúpulos dalgúns cadros”.

SEGURIDADE LABORAL

As medidas de seguridade laboral para o cadro sanitario pasarían por abandonar UCIs “sucias”, aquelas sen separacións entre pacientes e coa carga viral pairando no aire. Isto é o que obriga a levar o EPI posto durante horas. No CHUS compostelano habilitaron o espazo da antiga Reanimación con divisións, cousa que non se fixo na mesma UCI, espazo que conta con 15 camas.

“Os e as sanitarias deberían quitar o EPI nun lugar seguro e non levalo posto tantas horas” di Xosé Manuel Marcote, tamén de CIG-Sanidade. “Temos unhas infraestruturas minúsculas, cunha ducha onde debemos agardar para entrar, polo menos media hora, para cambiarte e logo media para retirar o EPI e vestirte, co que sumas unha hora máis á xornada” di Rosa García.

Rosa García: “Hai unha emigración de cadros para fóra de Galicia que responde a unha situación de precariedade laboral en Galicia”

“De momento non houbo cambios para que a situación cambie” di Marcote. Preguntado se se realizaron informes de cara a accións preventivas, sinala que “Preventiva realizou un informe moi xenérico cando tería que ser por paciente e traballador”.

A preparación contra riscos laborais (RRLL) é un exercicio tamén xenérico sobre “a colocación do EPI e do uniforme de traballo para non contaminarse”. E con estas condicións, aseguran desde a CIG, que se contrata persoal con dous meses de prácticas. Logo está o persoal do “pool”, xente que está pendente as 24 horas de que os chamen, “estes son os máis precarios”. O resume que fan do estado laboral dos e das sanitarias é de “cansanzo”, que pode levar a situacións de accidente laboral ou contaxio.

CHEGARON AS ELECCIÓNS DE 2020

Cando se quixo aliviar dalgunha maneira a presión da pandemia ante a convocatoria de eleccións autonómicas, houbo un acordo en xuño de 2020 para crear dúas salas para 12 camas cada unha. O prazo dado para o remate das obras, cinco semanas.

A sorpresa chega cando comezan os primeiros casos da segunda vaga de coronavirus. Aínda que o acordo estaba asinado entre xerencia, enfermaría e contaba con aval facultativo, durante unha semana foise recollendo material sanitario. A dificultade apareceu cando non se encontrou unha empresa que quixese levar adiante as obras.

A pregunta que fan algúns facultativos é “estar en obras cinco semanas durante a segunda vaga?” Para moitos o efecto electoral estaba detrás deste acordo de ampliación. “Querían borrar todo, que a xente non estivese preocupada” apuntan fontes santiarias. Chegou a segunda crise do coronavirus e a pregunta que fan algúns é: “Que sucederá se vén unha terceira”?

A carencia de espazos acaídos máis a falta de persoal están dificultando a atención aos e ás enfermas de Covid e doutras patoloxías. A sanidade galega perde profesionais por falta de calidade laboral, que inclúe salarios e horarios dignos, ademais de dotar os centros públicos, sobre todo a atención primaria, de cadros e medios.

Chegou a segunda crise do coronavirus e a pregunta que fan algúns é: “Que sucederá se vén unha terceira”?

En relación á falta de persoal, está a “taxa de reposición”, unha porcentaxe que se pode completar sen chegar ao 100% das persoas que deixaron os seus postos públicos. Por outra parte, os recortes levaron tamén a facer difícil contratar persoal e por outra, o aforro en persoal en parte foi destinado á compra de material. Ao mesmo tempo, os profesionais da sanidade pública denuncian estarse favorecendo á sanidade privada, mentres se aforra na pública para facer o mesmo con menos.

A segunda vaga de COVID volveu demostrar, segundo os profesionais consultados, que os recortes da última década deixaron moi debilitada a sanidade pública. Sobre todo en persoal e en servizos como ambulancias, en áreas como enfermaría e outras especializadas. Volvemos á pregunta de antes: “que sucederá se hai unha terceira vaga”?