Cuidados
Lan asistentzialak

Bizi dugun testuinguru sozialaren gaineko analisia partekatu nahiko nuke, horren eraldaketari nire esparrutik ekarpen politiko bat egitearren. Orokortasun hori gainditzeko egin beharreko analisiak hartzen duen dimentsioaren jakitun izanik, eta bere konplexutasunean ez galtzearren, nire ekarpena emakumeon auzitik abiatuko dut. Gaurkoan, konkretuki, garrantzia hartu duen eta hartuko duen gai baten inguruan arituko naiz: lan asistentzialak; edo, bestela esanda, lan merkatutik at egin ohi diren lanak.

“Las asistentzialak ezinbestekoak dira norbanakoaren zein gizarte antolaketaren biziraupenerako, eta lan banaketa sexualaren arabera egituratuta daude”

Lan asistentzialak bi multzo nagusitan banatuko nituzke, osotasunean betetzen duten funtzioaren arabera. Alde batetik, lan indarraren erreprodukzioa bermatzeko funtzioa betetzen duten lanak daude: otorduak prestatzea, etxea deskantsurako eroso mantentzea, garbiketa lanak, erosketak eta abar. Bestetik, pertsona dependenteen biziraupena bermatzeko funtzioa betetzen duten zaintza lanak ditugu: familiako haurrena, pertsona nagusiena edota bizitzako oinarrizko jarduerak autonomoki egiteko ezintasunen bat duten pertsonena. Lan horiek guztiek bi ezaugarri nagusi dituzte: batetik, ezinbestekoak dira norbanakoaren zein gizarte antolaketaren biziraupenerako; eta, bestetik, lan banaketa sexualaren arabera egituratuta daude.

Lehenengo ezaugarriari helduz, osotasunean jarri behar dugu arreta, nola eta noren lanaren kontura erreproduzitzen diren jakiteko. Gizartearen biziraupena unean uneko ekoizpen moduaren araberakoa da. Egungoak forma kapitalista du, eta langileon lan indarra boterea dutenen kapital metaketara bideratzen da. Fenomeno horrek ez du etenik, sistemak etengabe duelako eskuragarri lan indar esplotagarria. Halaber, kapitalak ezinbestekoa du lan indar hori beti efizientea izatea, eta, horretarako, beharrezkoa du baita ere langileok gure lan indarra berritzeko janaria erostea eta prestatzea, behar afektibo zein psikologikoak asetzea, min fisikoak baretzea eta abar. Azken horiek ere lanak dira, baina ez dute gainbaliorik sortzen, ez dira produktiboak kapitala akumulatzeko; ordea, ezinbestekoak dira langileek etengabe lan indarra saltzen jarraitu ahal izateko. Hortaz, lan indarraren erreprodukzioa bermatzeko funtzioa duten lan horiek dira sistema kapitalista betikotzen dutenak.

Berdina gertatzen da hasieran aipatutako pertsona dependenteen zaintza lanekin; une jakin batean produktiboak ez diren pertsonen ardura langileok hartzen dugunez, sistemak lan horien kostua aurrezten du, eta etorkizunerako lan indarra bermatzen.

“COVID-19aren pandemiak eta krisi ekonomikoak  lan indarraren esplotazio formak perfekzionatzea ekarri dute, eta zerbitzuetako askoren pribatizaziorako joera ere”

Gainera, kontuan hartu behar dira baita ere lan asistentzialen fenomeno horrek testuinguru bakoitzean pairatzen dituen aldaketak, inplikazio zuzenak baitituzte lan horien egileengan eta hartzaileengan. COVID-19ak ekarri duen pandemia egoera eta azaleratu duen krisi ekonomikoa dela eta, alor ekonomikoaren, sozialaren eta politikoaren berrantolaketa gertatzen ari da. Horrek ekarri du lan indarraren esplotazio formak perfekzionatzea (lan baldintza malguak, kaleratzeak...) eta orain arte eskaintzen ziren zerbitzuetako askoren pribatizaziorako joera. Horietako asko bertan behera gerarazi dituzte, edo beste batzuekin ordezkatu.

Finean, Kapitalak fase berri hau erabiltzen du gainbalioa forma berri baten bidez eskuratu ahal izateko. Halabaina, lan asistentzialak etxean konfinatzen ditu, ezinezkoa zaiolako zerbitzuen eskakizun ekonomiko eta sozial berriak bere gain hartzea. Horrela, egituratu den lan banaketa sexualaren poderioz, ardura horiek emakume langileen gain geratzen dira, haien isolamendu sozial zein politikoa indartuz eta haienganako zapalkuntza erreproduzituz.

Horren aurrean, lan asistentzialen sozializazioa borrokatzea dagokigu. Baina ez forma merkantilizatua har dezaten, horrek ez baitio jendarte guztiari bermatzen zerbitzu horietarako irisgarritasuna, eta horrek ez baitu ekarriko sexuaren araberako lan banaketaren amaiera. Sozializazioaz ari naizenean, proletalgoaren interesei erantzungo dien zerbitzuen antolaketari egiten diot erreferentzia; hau da, guztiontzako eskuragarriak izango diren kalitatezko zerbitzuez ari naiz, eta, zehazki, emakumeok lan karga horretatik askatuko gaituen antolaketa sozialaz.