Laboral
Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza

Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes. O colectivo de traballadoras das residencias privadas loita por condicións laborais dignas nun sector precarizado e silenciado.
 Escrache conselleira de política social Fabiola García y Feijoo Vigo - 5
Protesta do pasado xoves en Vigo contra a conselleira de Política Social, Fabiola García, nun acto con Alberto Núñez Feijóo. Juancho Everman

“Traballamos coma se fósemos robots nunha cadea de montaxe. Non podes atender ben aos usuarios porque non che da tempo”. Beatriz leva 18 anos traballando como xerocultora na residencia para maiores DomusVi de Ferrol. “Cando chegas a casa de volta do traballo rompes coa frustración”, afirma.

O colectivo de traballadoras das residencias privadas de Galiza denuncia as precarias condicións laborais e salariais do sector, así como a sobrecarga de traballo e a falta de tempo para ofrecer uns coidados axeitados ás persoas usuarias.

A sección de Servizos da Confederación Intersindical Galega (CIG) iniciou o pasado 10 de abril un calendario de folgas e mobilizacións —que culminará cunha manifestación en Santiago de Compostela este sábado 26 de abril— para demandar un convenio digno, así como para reclamar a mediación da Consellaría de Política Social na negociación, bloqueada dende o ano pasado.

 Escrache conselleira de política social Fabiola García y Feijoo Vigo - 3
A conselleira do ramo, Fabiola García. Juancho Everman

As traballadoras sinalan que dende a sinatura do último convenio no 2022 os salarios perderon máis dun 7% do poder adquisitivo, xa que se pactaron subas inferiores ao Índice de prezos de consumo (IPC) real. A maioría das categorías están por debaixo do Salario Mínimo Interprofesional (SMI); preto dunhas 8000 persoas, dun total de 12000 traballadoras en toda Galiza.

Dende a CIG tamén demandan a ampliación da cobertura das situacións de incapacidade temporal, xa que a pesar de que as enfermidades músculo-esqueléticas son moi comúns no sector, non están recoñecidas como profesionais. “Coller unha baixa é un luxo que non nos podemos permitir” recalca Beatriz. “Vas a traballar enferma porque non che poden faltar 200 euros ao mes”.

Moitas vense na situación de reclamar as enfermidades laborais ao Instituto Nacional da Seguridade Social (INSS) cando a mutua non as recoñece. Ademais, a exposición a enfermidades contaxiosas nos centros xeriátricos incrementa o risco a padecer virus; que tampouco son considerados como baixas laborais.

Outra das reivindicacións do colectivo é a actualización dos ratios de persoal, que non se axustan ás necesidades dos centros e derivan nunha sobrecarga de traballo que repercute na saúde das traballadoras e na calidade de vida das persoas usuarias.

“Eu pódolle adicar como moito 15 minutos a cada residente para duchalo, hidratalo e vestilo”, segundo explica Inés, xerocultora na DomusVi de Noia, a precariedade dos salarios dificulta a cobertura de persoal no caso das baixas por incapacidade temporal. “Se hai unha única persoa no posto de traballo e tes que levar a alguén ao baño, non podes abandonar unha estancia e deixar a 15 residentes sós”.

 Escrache conselleira de política social Fabiola García y Feijoo Vigo - 1

Doutra banda, a Xunta eliminou a obrigatoriedade de contar con persoal de enfermería as 24 horas, polo que nalgúns centros se está a formar a outras traballadoras cun curso “rápido” de Técnico de Coidados Avanzados en Enfermería. “Eu non estou capacitada para avaliar a necesidade de derivar a unha persoa que está enferma, nin tampouco para administrar medicación” alerta Ana Isabel, xerocultora e presidenta do comité de empresa de Cáser Residencial Pontevedra.

Esta carencia de persoal vese agravada trala decisión da Xunta de Galiza de ingresar nas residencias de maiores a persoas con doenzas psiquiátricas. As traballadoras advirten que a maioría dos centros “non están adecuados para este tipo de pacientes, nin contan co persoal formado para poder atendelos correctamente.”

A CIG solicitou unha reunión coa Consellería de Política Social o pasado setembro, pero aínda non recibiu resposta. O secretario de Negociación Colectiva da CIG-Servizos, Adolfo Naia, lamenta que a administración se “lave as mans” e ignore as demandas das traballadoras. “O único que fan é vulnerar o dereito fundamental de folga coa imposición duns servizos mínimos do 100%”, destaca.

 Escrache conselleira de política social Fabiola García y Feijoo Vigo - 2
Alberto Núñez Feijóo chegando ao acto coa conselleira de Política Social. Juancho Everman

A intención da Xunta: seguir a privatizar un servizo público

Unha enfermeira en quenda para 150 residentes, unha soa limpadora para unha planta de 44 camas ou unha cociñeira para 55 persoas. “Fannos incluso atender ás visitas e aos familiares cando non hai ninguén en recepción” afirma Silvia, xerocultora na residencia Servisenior de Santiago. As traballadoras denuncian o modelo de coidados da Xunta, que aposta pola privatización dos servizos e “antepón o lucro empresarial” ao benestar das persoas maiores e dependentes.

No 2023 a Asociación Galega de Inspectores e Inspectoras de Servizos Sociais advertía da filtración das visitas aos centros por parte da Consellería de Política Social —dirixida por Fabiola García— co propósito de tapar irregularidades nas residencias públicas xestionadas por empresas externas.

Segundo os últimos datos do Rexistro Único de Entidades de Servizos Sociais, en Galiza hai un total de 374 centros residenciais para maiores; entre os que se inclúen residencias, miniresidencias, vivendas comunitarias, grandes centros residenciais e pisos tutelados. No tocante á titularidade, a maioría dos centros están en mans de empresas privadas con ánimo de lucro —341— mentres que as administracións públicas xestionan 209 e as entidades sociais 140.

Un informe elaborado pola Asociación de Directoras e Xerentes en Servizos Sociais, determinou que Galiza ten un déficit de 13.850 prazas residenciais para acadar a proporción de 5 por cada 100 persoas maiores de 65 anos. Deste xeito, sitúase como a cuarta comunidade autónoma con maior déficit de prazas residenciais, por debaixo da media estatal.

O XXV Observatorio da Dependencia revela a dramática situación da atención á dependencia en Galiza. Dende o 2017 ata o 2024 faleceron 6.571 persoas en lista de espera sen ser atendidas, só no último ano; 345. En España a media de tramitación dun expediente é de 334 días, en Galiza; 386. A media de gasto público por persoa dependente é de 5.202,9 euros ao ano, por debaixo da media estatal de 6.188,7 euros. Ademais, o documento sitúa a Galiza como a segunda comunidade coa peor taxa de persoas atendidas.

 Escrache conselleira de política social Fabiola García y Feijoo Vigo - 6

Un sector altamente feminizado

O 84,7% das mulleres ocupadas en Galiza traballan no sector servizos. Segundo un informe da CIG, o aumento da taxa de actividade feminina na última década está estreitamente ligado á externalización dos coidados; o 65,7% das persoas asalariadas nos servizos sociais son mulleres.

A fenda salarial neste sector, ligada á forte presenza feminina e á precariedade, é do 16,2%. O documento da CIG revela que o 40,5% das mulleres asalariadas en Galiza teñen ingresos por debaixo do SMI. Dende o sindicato advirten da “desvalorización dos traballos feminizados, nomeadamente os de coidados, a pesar de seren esenciais”.

O Instituto das Mulleres abordou en diversas publicacións as graves consecuencias do desmantelamento dos servizos públicos e como esta carencia afecta especialmente ás mulleres traballadoras, ao non contar co apoio necesario para ser suplidas nas tarefas de coidados. Neste senso, outra das demandas do colectivo de traballadoras das residencias privadas é a adopción de medidas de conciliación para facilitar a compatibilidade entre a vida laboral e persoal. “Nas negociacións as empresas vense envalentonadas porque teñen o respaldo da Consellería”, destaca Ana. “Vai ser un conflicto longo”.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Altri
Altri Dimite a directora de Patrimonio que asinou o informe onde se cualificaba de “icónica” a cheminea de Altri
Tras máis dunha década á fronte da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, María del Carmen Martínez Ínsua abandona o seu cargo, que asumira a comezos de febreiro de 2013.
Investigación
Investigación Varios refuxiados denuncian á ONG Rescate Internacional por explotación laboral e agresión sexual
A Garda Civil investiga o centro de Mondariz-Balneario tras varias denuncias por parte de voluntarios migrantes que aseguran traballar sen contrato a cambio de 50 euros semanais. A ONG xestiona 1.700 prazas do programa estatal de acollida.
Medio rural
Rural A Escola dos Pobos chega a Lugo para reivindicar un mundo rural con futuro
A iniciativa, que impulsa a transformación dunha antiga casa solariega das Merindades nun espazo de formación e encontro, preséntase este mércores en Lugo co apoio do Sindicato Labrego Galego.
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Pensamiento
Pensamiento Michael Hardt: “La respuesta a Trump no debe ser volver a la normalidad”
Pensador estadounidense y colaborador de Antonio Negri en algunas de sus mejores páginas, el filósofo Michael Hardt ha seguido dedicando su trabajo a la idea y a las prácticas del común.
Energía
Límites planetarios Reducir el consumo energético, el debate olvidado (e incómodo) del gran apagón
España proyecta un 43% de aumento de consumo eléctrico en los próximos cinco años. Especialistas opinan que la electrificación de la demanda, clave para abandonar los combustibles fósiles, tiene que ir acompañada de la suficiencia energética.

Últimas

Palestina
Palestina Imputan a dos capitanes de buque implicados en el comercio de armas con Israel
El Juzgado de Instrucción nº 6 de Barcelona investiga la implicación de la naviera Maersk en el suministro de armas al ejército israelí y le requiere que identifique a dos capitanes.
Sanidad pública
Sanidad Pública España necesita 100.000 enfermeras para alcanzar la media europea
Casi un 40% de enfermeras manifiesta que dejará la profesión en los próximos 10 años. Son datos del Ministerio de Sanidad y las profesionales exponen las razones: falta de conciliación y contratos precarios.
Más noticias
València
Lawfare La Audiencia de València dicta que la causa contra Mónica Oltra llegue a juicio
Aunque la Fiscalía y el juez instructor descartaron que existiera indicios de delito contra la ex consellera y el resto de acusados, la Audiencia ratifica la celebración del juicio.
Estados Unidos
Guerra comercial Estados Unidos y China acuerdan una rebaja en los aranceles durante 90 días
Tras una reunión en Suiza, los dos países anuncian que reducirán los impuestos a las importaciones a partir del 14 de mayo.
Educación
Eduación La educación vasca no irá a la huelga tras llegar a un acuerdo tildado de “histórico”
Los sindicatos desconvocan los paros para esta semana al haber alcanzado mejoras en las condiciones laborales del profesorado y una mejor financiación para los centros públicos.
Justicia
Justicia Cómo retorcer el derecho antidiscriminatorio: apuntes del juicio por delito de odio a una activista trans
La presidenta del Partido Feminista pide cinco años de prisión y 50.000 euros en daños a una mujer trans por considerar que un tuit que no la mencionaba constituye una amenaza y una incitación al odio. Pero, ¿qué son los delitos de odio?

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Estados Unidos
Roberto Montoya “Nos dicen que hay que armarse contra Putin cuando el mayor peligro para el mundo es Trump”
Más Donald Trump que nunca, el multimillonario ha regresado para terminar lo que no pudo hacer en su primer mandato. El periodista Roberto Montoya bucea en el personaje y su contexto en el libro ‘Trump 2.0’ (Akal, 2025).
Cine
Cine Colectivo y sin autor: breve historia de otro cine
La película ‘Una isla y una noche’, autoproducida y autodistribuida por el colectivo francés Piratas de Lentillères, es la puerta de entrada para recordar otros modos de hacer cine, alejados de la firma de autor y los grandes estrenos.