Literatura
María Ángeles Iglesias: “Calquera muller que fale de maneira aberta e real sobre si mesma está rachando coa norma”

'Crónica dunha heterosexual insatisfeita' (Urutau) é o libro da obra teatral homónima -que se estreou despois da primeira vaga da Covid- da dramaturga María Ángeles Iglesias. Un volumeque fala sobre unha muller común que se pregunta quen é, e quen quere ser.
María Ángeles Iglesias Libro Urutau
Foto: María Ángeles Iglesias
23 dic 2021 09:10

Crónicas dunha heterosexual insatisfeita foi orixinariamente pensada para ser unha obra de teatro e, de feito, así foi. Por que tamén un libro?
Eu tiña moitas ganas de materializar nun soporte físico e concreto todo o resultado da obra posta en escena. Tamén porque estabamos atravesadas pola pandemia, un momento no que nos decatamos de que a vida é algo moi efémero. E o teatro ten esa cualidade. O teatro necesita a presencia. É unha experiencia que supón unha vivencia conxunta. Entón ocorréuseme esta idea de plasmala nun obxecto no que aparezan todas as forzas que se aunaron para que a obra tivera forma. Refírome tanto ás cinco ilustradoras, Xoana Almar, Raquel Germade, Rebeca Cierto, Alejandra Lorenzo e Cristina G.Cao como á música a cargo de Tato López, e a todas as persoas que, dun xeito ou otro,se achegaron e foron parte do proceso. Porque eu considero que, tanto a ilustración como a música que conforman a obra, son dúas linguaxes fundamentais do resultado final. Non as entendo como un engadido, senon como esenciais para que teña sentido.

Unha obra mutidisciplinar...
Si. De feito no libro aparecen as ilustracións das artistas e un código QR para acceder á musica. Eu quería facer ver outra forma de traballar, unha forma máis horizontal e feminista na que cada quen puidese ensinar o seu traballo. O libro pareceume  o camiño máis axeitado para iso porque, ademais, a editora (Urutau) permitiume levar adiante o texto nas dúas linguas nas que eu falo: o galego e a miña lingua natural que é o castelán-arxentino. Iso, por outra banda, ten moito que ver coa dualidade constante que está presente na obra. Quen son, quen quero ser?

A obra de teatro depende do corpo, da túa presencia. Pero o libro dáche a oportunidade de dar a coñecer o teu traballo de escritura, de poder facer unha viaxe diferente. 

Cales pensas que son as diferencias máis importantes entre a obra no teatro e no libro?
Eu sinto que a publicación do libro é unha evolución persoal. Eu levo escritas moitas obras,pero o libro dáche a oportunidade de dar a coñecer o teu traballo de escritura,de poder facer unha viaxe diferente. A obra de teatro depende do corpo, da túa presencia. O libro viaxa por outros derroteiros. Iso paréceme marabilloso. O libro ten unha temporalidade que excede a unha mesma e que, quizáis, cae nas mans de alguén que pode pensar, incluso, na idea de representalo.

Crónicas dunha heterosexual insatisfeita ía ser representada xusto antes da pandemia. Como che afectou este acontecimiento a nivel persoal e como lle afectou á obra?
Eu creo que a pandemia fixo que moitas reflexionemos sobre ese carácter efémero da vida do que che falaba, sobre as tonterías nas que ás veces estamos immersos. Cando ocorre algo tan dramático como a pandemia, comezas a preguntarte que é o importante e que non o é. Por outra banda, tamén creo que é probable que para reflexionar sobre iso necesites un traballo previo persoal. Seguramente hai xente que saiu desta situación pensando en comprarse o Iphone 5, pero outras non. En canto á obra, Crónicas ía estrearse no mes de abril de 2020 e non puido ser. A protagonista pregúntase sobre o sentido da súa vida, e creo que isto tivo moito que ver co que nos tocou vivir. Moita xente pensou sobre o seu traballo ou sobre a súa parella, que son reflexións que teñen lugar na obra.

A protagonista é unha muller que se identifica como unha muller común que nun momento decide facer ese balance e abrirse a outra maneira de ver as cousas. Que foi o que te motivou a escribir esta personaxe?
Parecíame moi interesante que a protagonista fose unha muller que se animase a superar fronteiras, que quixera coñecerse máis alá do que se esperaba dela. E creo que tamén era unha oportunidade para falar de moitas cousas que nos atravesan ás persoas e, sobre todo, ás mulleres. Refírome á situación de insatisfacción na que moitas veces estamos metidas, xa sexa a nivel laboral ou persoal. Tamén me gustoua idea de xogar coas espectadoras e de xerar esa dúbida de quen fala, se é a personaxe ou a autora. En todo caso, a protagonista pode ser calquera muller. A min iso interesoume moito como proposta, porque se é normal que unha muller estea insatisfeita, a norma é a insatisfacción. E iso é para pensar.

A obra é unha chamada a experimentar, a seguir cometendo erros pero, sobre todo, é un recordatorio de que estamos vivos.

A situación persoal da protagonista sería entón unha cuestión cultural. Cres que é inevitable que, ao facer reflexións persoais, intrínsecamente esteamos a facer reflexións sociais?
Estou completamente dacordo. Como reza a máxima feminista “O persoal é político”. Vivimos nunha sociedade na que hai moitísima xente insatisfeita que non se cuestiona a súa situación, que non se fai preguntas sobre a súa vida.

En Crónicas póñense os praceres e os desexos no centro. Porque pensas que segue a ser tabú falar de quen quere ser unha, e de que lle gusta a unha?
Eu, como muller, pregúntome todo o tempo quen quero ser. E penso que moita xente non o fai por medo. Creo que é importante cuestionarse a relación que temos co noso propio corpo, ou facerse preguntas sobre o matrimonio ou a monogamia. Estas cuestións -o facerse preguntas- están normalizadas nos homes, pero cando unha muller se cuestiona  quen quere ser, a situación adquire outra connotación. Calquera muller que fale de maneira aberta e real sobre si mesma está rachando coa norma. Ademais penso que como persoas estamos pouco habituadas e habituados ao pracer. Vivimos máis centrados nas obrigas laborais, nas preocupacións e nas culpas que no disfrute. Nun momento da obra a protagonista recoñece que se vai apagando. Eu creo que iso é pola desconexión cos praceres derivada da hiperactividade e das obrigas nas rutinas. Creo que todas e todos nalgún momento nos automatizamos e perdemos a conexión con quen somos. O cansancio vital vese en moita xente. Na apatía, na falta de paixón polas cousas. E creo que a obra é unha chamada a experimentar, a seguir cometendo erros pero, sobre todo, é un recordatorio de que estamos vivos.

Ao igual que na obra, na que a protagonista fai unha paréntese para facer balance, a pandemia foi unha sorte de paréntese tamén. Cres que se ten reflexionado sobre o valor da cultura nesta fenda sanitaria que vivimos?
Eu agardo que si. Tamén é certo que moitas ideas vanse diluíndocando voltamos á situación de antes e nos esquecemos do que pasou. Eu tiven a sorte de poder estrear a obra despois  do primeiro confinamento, pero tiña medo porque pensaba “que quen ía vir?” Pois afortunadamente, coas medidas sanitarias garantidas, o teatro encheuse, e quédome con iso. Con que sempre necesitamos a cultura para darlle sentido ás nosas vidas.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Artes escénicas
Artes Escénicas ‘iSlave’: tecnología, esclavos y consumo
En ‘iSlave’, el compositor Alberto Bernal propone, junto a Mar Gómez y Pablo Ramos, reflexionar en el escenario sobre la esclavitud que la tecnología provoca en este sistema a un lado y otro de la pantalla.
Teatro
Teatro Atrabiliaria Angélica en busca de su desaparición
Solo 500 personas pueden asistir en Madrid a la que muchos consideran la obra cumbre de Angélica Liddell, ‘Vudú (3318) Blixen’, una pieza de casi seis horas de duración donde se escenifica su propio funeral.
Teatro
Teatro ‘Cámara lenta’, escenas costumbristas de la degradación de la vida en una dictadura
La representación en Madrid de la obra ‘Cámara lenta’ invita a recordar a Eduardo Pavlovsky, dramaturgo argentino exiliado en España durante la dictadura de Videla que hiló la denuncia con la vanguardia escénica y el psicoanálisis.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Poesía
Poesía La generación beat sigue latiendo
La generación beat es la del ritmo, del golpe, la de superar, la del latido en el papel y fuera de él. La del sentimiento desgarrador que sale del individuo, pero llega a la sociedad.
Literatura
Literatura ‘La santita’ de Mafe Moscoso: para escribir sobre el fin del mundo
‘La santita’, libro de relatos de Mafe Moscoso, es el método pero también es el fin: pone a convivir lo precolonial con las formas de nuestro presente ultracapitalista, ultramuerte, sin exclusiones ni jerarquías.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.

Últimas

Industria
Transición industrial Mecaner, un cierre injusto o cuatro alternativas con mirada ecosocial para mantener la fábrica de Urduliz
ESK y LAB han presentado el ‘Plan de Transición Ecosocial’ que ha elaborado la cooperativa Garúa como una herramienta para la búsqueda de soluciones al ERE propuesto por la multinacional Stellantis.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
América Latina
Caribe Haití: el fracaso neocolonial y el “eterno castigo de su dignidad”
La crisis de gobernabilidad que vive Haití después del alzamiento paramilitar que liberó a más de 3.600 presos y expulsó al primer ministro es un capítulo más de una historia colonialismo y dependencia.
El Salto Twitch
El Salto TV Economía y titulares de guerra
En el programa en directo de Economía Cabreada del 26 de marzo se hizo un análisis de la deriva bélica de la Unión Europea, sus gobiernos y de los grandes medios con Tica Font y Miquel Ramos.
Sidecar
Sidecar Soluciones bonapartistas
Las turbulencias en el seno de los dos partidos estadounidenses dominantes refleja el problema más amplio de un sistema capitalista cada vez menos capaz de proporcionar ganancias materiales a la clase trabajadora.
Memoria histórica
Memoria histórica Las nuevas leyes de memoria histórica recuperan la “concordia” franquista
La ofensiva legislativa de gobiernos autonómicos como el de Castilla y León y el País Valencià, adoptan un enfoque revisionista que amenaza los avances en el reconocimiento memorialista.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.

Recomendadas

Investigación
Investigación O Goberno galego repartiu 4.000 millóns de euros en contratos a dedo en só seis anos
Desde 2018, a Xunta asinou 1.034.964 contratos sen sacalos a concurso: algo máis do 30% do diñeiro do que dispón para o exercicio de 2024. Ademais, 35.362 deses contratos teñen un importe entre 14.000 e 14.999 euros, o límite legal.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Cine
María Alché y Benjamín Naishtat “El cine puede proponer imágenes y reflexionar, y por eso Milei necesita destruirlo”
María Alché y Benjamín Naishtat dirigen ‘Puan’, una película optimista y amarga, entre la comedia y el cine social, que ofrece nuevas lecturas tras los primeros cien días de gobierno de Milei en Argentina.