Memoria histórica
O PP desmantela o departamento de Memoria Histórica da Deputación de Pontevedra

Desde as eleccións municipais, o PP paralizou a práctica totalidade das actividades relacionadas coa materia a pesar de ter ao deputado Rafael Domínguez asignado para iso. Reduciu o orzamento dedicado a memoria en máis dun 66%.
Luis López  Rafa Domínguez Diputación de Pontevedra
O presidente da Deputación de Pontevedra, Luís López xunto ao vicepresidente segundo e responsable do Museo de Pontevedra, Rafa Domínguez e outros membros do seu equipo, na visita ao convento de Santa Clara. Foto: Deputación de Pontevedra

Desde que houbo o intercambio de chaves, tras as eleccións municipais, entre PSOE e BNG e o Partido Popular o 14 de xullo, un par de reunións con asociacións. En catro meses, esa foi toda a actividade coñecida da área de Memoria Histórica da Deputación de Pontevedra. E a perspectiva para o ano que vén non parece ser moito mellor. O Goberno provincial de Luis López Diéguez reduciu en máis dun 66% a partida orzamentaria dedicada a dignificar a memoria de persoas represaliadas da ditadura franquista e a de todas as vítimas do golpe de Estado de 1936. Para 2024, en función dos orzamentos presentados ante o resto de deputadas e deputados provinciais, soamente se van destinar 50.000 euros a este traballo.

Memoria histórica
Memoria histórica Arquivada a querela contra o crime franquista de Moncho Reboiras
O asasinato do sindicalista galego Moncho Reboiras continúa impune porque a xustiza considera que os crimes do franquismo non poden ser xulgados pola súa prescrición e a Lei de Amnistía, pese aos cambios introducidos pola nova norma.

A redución é tremendamente significativa se se compara co orzamento do último exercicio, o do 2023. Para este ano, aínda en curso, o goberno bipartito de PSOE e BNG destinou 150.000 euros para esa mesma partida e contratou a dúas persoas, unha técnico e unha auxiliar administrativa. Ademais, reservou 100.000 euros extra para que a propia Deputación e os concellos pontevedreses puidesen retirar toda a simboloxía franquista que aínda hoxe vive en edificios, rúas e prazas por toda Galiza. É un imperativo legal. O artigo 35 da lei de Memoria Democrática establece claramente que “cando os elementos contrarios á memoria democrática estean situados ou colocados en edificios de carácter público, as institucións ou persoas xurídicas titulares dos mesmos serán responsables da súa retirada ou eliminación”. En cambio, este novo Goberno provincial decidiu eliminar tamén esta partida. O equipo do deputado Rafael Domínguez (PP), encargado desta área na nova lexislatura, non tivo a ben contestar as preguntas desta redacción.

A estratexia do PP de Galiza segue o rumbo que marcou Feijóo chamando “pelexa entre avós” á Guerra Civil ou promocionando retiros de ioga no campo de concentración franquista da illa de San Simón

A estratexia do Partido Popular en Galiza segue o ronsel do rumbo que veu marcando o seu presidente, Alberto Núñez Feijóo, que catalogou de “vergoña” a lei de Memoria Democrática e prometeu por activa e por pasiva que a derrogaría se algún día se convertese en presidente do Goberno do Estado. Algo cada vez máis improbable, polo menos no curto prazo. Da súa boca tamén saíron algunhas das maneiras máis equidistantes de dirixentes do PP para referirse á Guerra Civil: “Hai 80 anos os nosos avós e bisavós pelexáronse”. Un eufemismo sen parangón. Pero é que antes de ocupar a cadeira do seu despacho en Génova 13, como presidente da Xunta de Galiza, apenas se lle lembran accións para honrar a memoria das 4.699 persoas asasinadas e as 28.234 galegas e galegos que sufriron algún tipo de persecución xudicial polas autoridades militares da ditadura. Todo o contrario.

Desde a Xunta, especialmente nos 13 anos de Goberno de Núñez Feijóo, afanáronse mesmo en resignificar espazos tan simbólicos para a memoria histórica de Galiza como a illa de San Simón (Redondela, Pontevedra), un dos maiores campos de concentración en territorio galego durante o Franquismo e por onde pasaron máis de 6.000 presos republicanos de todo o territorio español entre 1936 e 1943. Moitos deles foron fusilados alí mesmo, na tapia do cemiterio, pero historiadores e historiadoras aínda non foron quen de concretar cuantos. A promoción financiada pola Xunta dese espazo chegou a rozar a infamia coa organización de retiros de ioga, festivais de música ou festas de Samaín.

Adeus a un oasis ante a amnesia institucional

Tanto no breve período do bipartito do PSOE e o BNG na Xunta de Galiza como no agora extinto goberno de coalición progresista na Deputación de Pontevedra tentáronse paliar as estratexias da dereita galega para difuminar o contido simbólico e político destes espazos de represión e, moito máis, propuxéronse axendas ambiciosas, as primeiras, para traballar en pos dunha reparación aínda moi afastada. Unha das persoas clave no traballo dos últimos anos desde a Deputación foi a xornalista Montse Fajardo. Especializada en historia e feminismos, Fajardo comisariou exposicións, coordinou a publicación de libros sobre a materia e dirixiu durante anos equipos que se centraron en traballar en memoria histórica. “Temos medo de que se retroceda en todo o avanzado e de que se levan a cabo accións arredor de figuras como Alexandre Bóveda ou Castelao, se difuminen os seus perfís políticos”, explica ao Salto a até agora técnica especializada en memoria da institución.

Entre a deputada María Ortega e a xornalista Montse Fajardo levouse a cabo unha das axendas institucionais máis ambiciosas da historia da democracia en Galiza en materia de memoria

Baixo a súa batuta e a de María Ortega, deputada do BNG na anterior lexislatura, levou a cabo una das axendas institucionais máis ambiciosas da historia da democracia en Galicia en materia de documentación, recoñecemento e concienciación. Publicáronse 16 libros con varias derivadas arredor da historia da provincia, dous documentais, exposicións con intervencións nas rúas pontevedresas, eventos de música represaliada, teatro, preto de 200 actividades divulgativas polos concellos da provincia e outras tantas charlas monográficas por persoas de recoñecido prestixio na área memorialista. Tamén tiveron a ocasión de colaborar desde o departamento e coa Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica de Salvaterra na realización de traballos previos á recuperación da foxa de Pastora (Salvaterra).

“Non podo facer ningunha valoración do que se fixo neste catro meses porque non se fixo nada en absoluto. Non sabemos ningún detalle da súa folla de ruta se é que a teñen”, denuncia a deputada María Ortega. “O que si que vemos é este recorte desproporcionado e que deixa moi claro que o que se vai a facer nesta área é totalmente limitado”, engade.

Como parte do Servizo de Patrimonio Documental e Bibliográfico da Deputación, adquiriu especial relevancia outro proxecto auspiciado polo departamento de Memoria Histórica: a creación dun arquivo de documentos, fotografías e publicacións relacionadas coas vítimas da represión, o propio funcionamento da ditadura ou a loita contra ela. “Esa foi a faísca que prendeu a posta en marcha, no Nadal de 2022, do programa Cae de Caixón, que anima a particulares e entidades a ceder o material que puideran gardar de maneira persoal, co fin de facelo público a través do noso buscador na rede, Atopo”, explican desde o antigo equipo.

A colección Memoria Histórica supuxo integrar nos fondos do Servizo de Patrimonio Documental e Bibliográfico achegas tan importantes como a colección fotográfica de Os fillos do Sol, cedida pola filla de Natalio Abad, un dos promotores desta iniciativa de principios do século XX; a documentación da historia do nacionalismo galego na clandestinidade, a través do fondo Reboiras; fotografías inéditas da presenza de nazis no Val Miñor e Pontevedra ou a primeira fotografía que se fixo a marinense Neves Martínez tras recuperar o pelo rapado polos fascistas en 1936; listaxes manuscritas de persoas fusiladas; ou unha carta a Cruz Gallástegui informando dunha folga de traballadoras da Misión Biolóxica en pleno franquismo.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Investigación
Investigación Varios refuxiados denuncian á ONG Rescate Internacional por explotación laboral e agresión sexual
A Garda Civil investiga o centro de Mondariz-Balneario tras varias denuncias por parte de voluntarios migrantes que aseguran traballar sen contrato a cambio de 50 euros semanais. A ONG xestiona 1.700 prazas do programa estatal de acollida.
Medio rural
Rural A Escola dos Pobos chega a Lugo para reivindicar un mundo rural con futuro
A iniciativa, que impulsa a transformación dunha antiga casa solariega das Merindades nun espazo de formación e encontro, preséntase este mércores en Lugo co apoio do Sindicato Labrego Galego.
Altri
Altri Centos de persoas enchen o río Ulla nunha protesta histórica contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
O río potencialmente máis afectado por ambos proxectos converteuse este domingo nunha vía de protesta e conciencia ambiental grazas á decida de decenas de embarcacións dirixidas por activistas de todo o país.
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Industria armamentística
Genocidio Las relaciones armamentísticas de España e Israel han sido “más lucrativas que nunca” desde octubre de 2023
Un informe del Centre Delàs señala diferencias significativas en las armas que España dice que ha vendido a Israel y las que Israel registra. Las empresas israelíes han firmado 46 contratos con las administraciones por más de mil millones.
Comunidad de Madrid
Luis A. Ruiz Casero “Durante la transición la cárcel de Carabanchel albergó a más presos que en algunos años del franquismo”
De los presos franquistas que construyeron el penal, pasando por los que fueron fusilados, hasta los revolucionarios que pusieron patas arriba el centro penitenciario con iniciativas como la COPEL, Luis A. Ruiz Casero ofrece en 'Carabanchel. La estrella de la muerte del franquismo', un documentado homenaje a las luchas de las personas internas.

Últimas

Tribuna
Tribuna Para acabar de una vez con las nucleares: sobre el último intento de prolongar la vida de las centrales
Los voceros de la nuclear han encontrado la oportunidad ideal para difundir sus bulos con el apagón del 28 de abril. Quieren generar polémica para mantener operativa una infraestructura innecesaria, peligrosa y que genera residuos incontrolables.
Análisis
Análisis ¿Existe una identidad europea?
El 9 de mayo se celebra el “día de Europa”, que conmemora la paz y la unidad en el continente y que coincide con la declaración presentada en 1950 por Robert Schuman que sentó las bases de la cooperación europea. Pero, ¿qué es Europa realmente?
Estados Unidos
Libertad de expresión Canadá recomienda al profesorado LGTBQ+ o crítico con Trump no viajar a Estados Unidos
Una circular de la Asociación Canadiense de Profesores Universitarios (CAUT) recomienda “encarecidamente” que el personal académico viaje a los EEUU “solo si es esencial y necesario”.
Más noticias
El Salto Radio
El Salto Radio Malismo
Hacerse el “malote” aporta beneficios: entrevista con Mauro Entrialgo, autor de Malismo, un ensayo sobre los mecanismos de ostentación del mal
Madrid
Madrid El grito de ‘Altri Non!’ llega al Congreso de los Diputados
La Plataforma Ulloa Viva y organizaciones ecologistas exigen directamente al Gobierno español que rechace subvencionar el proyecto de la macrofábrica de celulosa y que respete la voluntad del pueblo gallego.
Sanidad
GENOCIDIO EN GAZA 200 trabajadoras del Hospital de Cruces piden vetar los fármacos de Teva Pharm
Las profesionales sanitarias registraron el pasado 2 de mayo una petición ante la Dirección de Osakidetza para exigir la retirada inmediata de todos los productos de la farmacéutica israelí.
Libertad de expresión
Libertad de expresión La Justicia da la razón al humorista Héctor de Miguel, Quequé, frente a la denuncia de Abogados Cristianos
La Audiencia Provincial de Madrid estima el recurso de apelación presentado por Héctor de Miguel, imputado por unas declaraciones tras una denuncia de Abogados Cristianos.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Pensamiento
Lola Olufemi “No me atraen las utopías lejanas, estoy más interesada en el ahora”
La escritora e investigadora británica Lola Olufemi trabaja desde la certeza de que el presente no es una jaula, desde la confianza en que viviremos cosas diferentes aunque no se sepa exactamente de qué tipo van a ser.
Catalunya
Acción directa Las Sublevaciones de la Tierra francesas llegan a Catalunya: “Necesitamos una forma nueva de luchar”
Una acampada de tres días y una acción simbólica han sido el pistoletazo de salida de Revoltes de la Terra. La organización ha sido capaz de unir a ecologistas de campo, de ciudad y campesinado en una dinámica de lucha “nueva”.