Música
Kaixo: “Quero conscienciar co que digo pero centrándome máis no como do que no que”

Aínda que Kaixo foi o organizador do concerto de hai dous anos na sala Masterclub en Vigo, sempre que Dellafuente vén á cidade adoitan facer algo en conxunto. Cúmprese un ano tamén da presentación do Mallory de Kaixo na fábrica de chocolate.

Kaixo e Abelo Valis –xunto co resto de membros de BBM– son recoñecidos como uns dos máximos expoñentes da música urbana galega a nivel estatal. Explican que queren facer música dun xeito que, por parteis iguais, poida conscientizar as masas e empregar recursos artístiscos para embelecela. Kaixo desenvolve esta filosofía artística por medio do Newpunk, considera que a nova onda da música urbana bebe do movemento punk.

Levabades un par de meses de parón na canle de BBM ata que subichedes o OOMM fai apenas un mes. Avecíñase algo novo?
Kaixo: En conxunto, estamos a producir unha mixtape con Banana Bahía, que se vai chamar La Bahía. Por separado, estamos a facer cada un a súa movida, eu estou preparando un triple EP que agardo que estexa para finais de maio. O EP sairá cun selo moi potente e unas colaboracións bastante interesantes.
Abelo: Tamén ten un disco preparado para cando morra (risas). Persoalmente, quero seguir facendo música e medrar profesionalmente.

Beauty Pikete, recoñeceu nunha entrevista a este medio que non hai ninguén que invista cartos en levarvos a outros sitios para darvos a coñecer. Está no certo?
Kaixo: En Galiza hai un problema clave que sempre existiu e é a localización xeográfica. Os grupos que triunfaron de aquí foi porque marcharon fóra. Se non estás en Madrid é moi difícil facer nada, porque non chega o producto, aínda que sexa moi bo. A xente de aquí non entende que hai que moverse. Se non te moves, morres. Eu teño 29 anos e coa idade de Beauty Pikete hei de dicir que nin sequera pensaba niso, dábame igual. Nese momento non existía recoñecemento para este tipo de música e non podías plantexar as cousas que a día de hoxe sí podes. Para min, a miña carreira profesional comezón hai dous anos, agora síntome coma se tivese 20 anos de novo.
Abelo: O dito, avanza ou morre.

Nas súas cancións, Dellafuente usa ritmos flamencos típicos da cultura andaluza, Bad Gyal fixo cancións en catalán e en Galiza está o exemplo de Boyanka Kostova. Incluso ti, Abelo, faslle referencias á Santa Compaña nas túas cancións. Credes que é importante exportar o producto galego dun xeito diferencial?
Abelo: Si, eu creo que é o guai. Agora estou facendo un disco rememorando a “movida” que pasou en Vigo nos anos 80. Paréceme interesante exportar o bo que temos, como a Santa Compaña ou as meigas –que a xente de fóra non sabe o que son– e Galiza mola.
Kaixo: Opino o mesmo. Os galegos sempre molamos. Galiza hai que exportala: tanto o modus operandi como o modus vivendi da xente de aquí. Nós diferenciámonos do resto de España, non temos nada que ver cun madrileño ou un andaluz. Temos tamén un xen diferencial respecto ao resto, que nos trouxo tamén unha cultura diferente. O noso carácter case lusófono diferéncianos e na variedade está o bonito.

Nos medios de comunicación mainstream nun principio sempre se relacionou aos novos artistas de música urbana co uso dunha temática infantil, narcisista e coa apoloxía do consumo de drogas. Ademais, englóbase dentro do xénero trap a quen usa autotune, hit-hats, 808s… Mellorou a vosa imaxe nestes últimos anos nos medios?
Abelo: É o show bussines tío, úsanno para iso. Penso que ten que haber xente da nosa xeración informando e non xente que nos leva a nós 30-40 anos.
Kaixo: Nos mass media hai moitos dinosaurios traballando. Cren que poden facer unha review de Miguel Bosé un día e ao seguinte outra sobre min ou Dellafuente usando os mesmos coñecementos. Os mass media infantilizan todo, só fican coa imaxe ególatra e superficial do artista sen aprofundar na súa obra artística. Se ti es capaz de abrir a túa mente e entender esta xeración, é outra cousa. Nos medios de comunicación ten que empezar a escribir xente que fale o noso idioma e empatice. Hai que entender o discurso e a vontade de cambiar certas cousas dentro desta xeración.

Noutras entrevistas, ti Kaixo, falabas de que o new punk é como “dicir o que pensas dunha forma visceral, o como o dis”, e que se xera unha conexión público-artista nos concertos coma na época do punk. Cres que este estilo de música pode aportar cambios significativos á sociedade?
Kaixo: Entendo que o New Punk é iso, un berro desde dentro coa idea de conscienciar. Busco que mentres o escoites teñas un período de tempo no cal che den ganas de bailar, de gritar, de sentirte vivo. Quero conscienciar tamén co que digo, pero máis centrándome no como que no que. Hai cousas que me parecen interesantes de mudar, mais moito deste discurso lévoo máis cara a un ámbito personal e artístico fóra dunha canción.

Con Tekilas tes unha canción na cal falades de xeración durmida e de que a revolución non será televisada… Ti cara a onde ves que se dirixe ese cambio?
Kaixo: Hai que destruir para construir. Considero que o sistema está podre e tes dúas opcións: entrar dentro e construír outro novo desde aí ou ben unha guerra. Persoalmente, prefiro entrar no sistema e facer os cambios que están en cada un. Considérome unha persoa de esquerdas, nuns aspectos comunista e noutros anarquista. Non me clasifico nunha ideoloxía concreta, mais entendo que o mundo de agora está por riba das masas, porque estas están dormidas e alienadas.

Creo que os artistas que están máis preto da miña idade –25/30 anos– temos a responsabilidade de poder mandarlle unha mensaxe á masa social e conscienciala. Isto é un cambio que penso que se verá dentro de pouco. As ideas e os conceptos vitais están mudando, poden chegar a imporse incluso mudanzas no modelo de produción a través da conscienciación social, que é o que busco. Ademais, a idea de que o modo de producción debe cambiar é algo que cada vez se ve na mente de máis persoas, aínda que tampouco sei con certeza se se vai materializar. Sei que ás veces podemos parecer algo nihilistas e que pareza que nos “suda o carallo” o mundo, mais iso non é así porque formamos parte del.

Kaixo: Van rapeiros ao cárcere porque estamos nunha dictadura encubierta

Valtonyc marchou para o exilio porque tiña que entrar en prisión. Considerades o que pasou un ataque á liberdade de expresión?
Kaixo: Si, clarísimo. É un escándalo que vaian entrar no cárcere rapeiros e non políticos por fraude fiscal. É a mafia controlando o Estado. Van rapeiros ao cárcere porque estamos nunha dictadura encuberta.
Abelo: Son unha mafia, eu agardo que a Kaixo non o metan na cadea.
Kaixo: Eu vou ao Tribunal de Estrasburgo e fódoos vivos! Tío… Os fiscais que están postos a dedo polo PP e PSOE elixen coellos de indias. Xa che digo que Valtonyc tampouco ten unha repercusión social estratosférica nin moitísimos seguidores, pero fanno como cabezas de turco para que a xente non o imite. Van conseguir o contrario, que a xente saia á rúa. Cando te pasas fodendo ao pobo, este protesta, sempre foi así. Aínda que como dicïamos antes, parece que para que a xente desperte vai ter que haber máis casos así.

Entón… Pode ser que algún día fagades un contido tan explícito en contra do Estado e do sistema capitalista coma o que fixo Valtonyc?
Kaixo: Iso paréceme interesante, creo que se pode facer dunha forma máis sutil e directo á vez.
Abelo: Dicir “Rajoy que te jodan quiero meterte un palo por el culo” non me parece bonito. Aínda que poida compartilo, penso que falando de arte pódense explotar máis as capacidades de cada un.
Kaixo: Claro que haberá moita xente que queira quitar a familia real de onde están. Co máximo respeito cara a Valtonyc e todos os artistas condenados, penso que a clave é dicir as cousas dunha forma máis útil para que a xente o entenda e que un fiscal non te poida foder. O xogo da metáfora e da ironía paréceme máis atractivo. Eu non digo que a miña forma sexa mellor, de feito, penso que se a túa rabia te leva a iso… Por que non o vas dicir?

Ambos os dous estades moi en contacto co marketing. Como de importante o vedes na sociedade dixital en que vivimos?
Abelo: A peña que domina o mundo está facendo que en Facebook ti lle des clic ao que eles queren. A publicidade está dirixida con base nas cookies e chega a dar medo. Ademáis, o control que ten Facebook sobre o que ti publicas é brutal.
Kaixo: É case o 90 % de todo tío. O marketing é moi importante, pero considero que chegará un momento que todo esto se sature e volverá o anonimato. É moi impactante o bombardeo de imaxes que temos día a día só con desbloquear o móbil. Susan Sontag en Sobre a fotografía nos anos 70 xa falaba desta sobresaturación de imaxes. Isto pasa a día de hoxe cos videoclips, que a min persoalmente me parecen un coñazo.
Abelo: Si, Naomi Klein en No logo fala sobre o poder que teñen as marcas. Así, Nike non representa para a xente o mesmo que Tommy Hilfiger. Dá moitas pistas sobre o marketing nas grandes marcas e a súa psicoloxía. Dalles un carácter humano. A min interésame crear algo bonito e artístico a través da música. Tamén se poden aproveitar certos nichos, coma o caso das Valisciaga

A canción de Guerrera de Dellafuente e C. Tangana acaba de gañar un disco de platino. Credes que con este tipo de cousas se lle dá o recoñecemento que se merece á música urbana?
Kaixo: Si, a música urbana é a música do presente e dos próximos dez anos. O que está a pasar agora en España xa pasou en Estados Unidos nos anos 90 coa cultura do Hip-Hop. A inicio dos 2000, o que estaba no Top de ventas era o rap. A día de hoxe, se Drake saca unha canción sae en billboard prácticamente no top 100 asegurado.
Abelo: O dito, que morran os vellos e os dinosetos! (risas)

Se comparamos con Europa: artistas coma MHD, PNL (Francia) ou Ghali (Italia), están tendo moito recoñecemento no ámbito internacional. Que fai falta en España para que isto chegue?
Abelo: O primeiro, a educación. Que aos nenos se lles empece a ensinar a valorar a arte e a cultura nos colexios. Que aprendan a crear a súa propia arte, que lean, que vaian ao cinema… Tamén a arte na arquitectura o unha propia filosofía, que dá vergoña que a sacasen coma materia obligatoria
Kaixo: España sempre vai á cola. Ademais, paréceme que o máis importante para valorar a arte é xerar pensamento crítico e empático. A cultura urbana forma parte da nosa xeración e está pedindo paso. Hai un paradigma novo dentro da cultura e da música, ao que os grandes promotores se deben adaptar. Ou te adaptas ou morres.

Abelo: Nos colexios débese ensinar a valorar a arte e a cultura

Falando de cultura de masas… Ti Kaixo tes un tema chamado Pape Cheikh en homenaxe ao ex-xogador do Celta de Vigo e deixaste ver polas gradas de Balaídos. Cal é a vosa opinión sobre o fútbol e a súa cultura de masas?
Kaixo: A min o hooliganismo encántame. Non me gusta como se usa para idiotizar. Foi moi bonito no seu momento, mais agora hai un dito claro que o describe: “Odio eterno ao fútbol moderno”. Iso represéntame bastante, igual que a moitos xogadores, que non o din. O fútbol pasou de ser un conxunto de sentimentos moi viscerais pola equipa da túa cidade a ser un negocio. Sempre tivo detrás uns intereses económicos, pero a día de hoxe está súper acotado por eles. Molaban máis xogadores coma Lucarelli e Sócrates, activistas que representaban a cultura e ideoloxía dunha zona dentro do espectáculo.
Abelo: Sen ir máis lonxe, fútbol é política tío e se o controlas e o levas cara onde ti queiras xa sabemos cara onde vai… A min os futbolistas parécenme os gladiadores romanos do século XX e XXI.

Vós tamén podedes representar esa cultura nosa cara a fóra…
Kaixo: Por aí fóra pénsanse que aínda andamos con tractores e con vacas e é algo que deberían empezar a reformularse. Eu dígolles que son un viquingo e que pesco coas mans (risas). Dame mágoa de que Galiza non sexa nada recoñecida. Só o son pola xente de dentro da escena, os medios de comunicación pasan de min.
Abelo: Ningún é profeta na súa terra, a verdade.

Kaixo: Dame mágoa de que Galiza non sexa nada recoñecida

Fai falta máis participación femenina dentro da escena?
Kaixo: Si desde logo, sobre todo rapazas que fagan máis estilos que Reaggetón. Máis variedade, xa hai unha Bad Gyal que está guai, pero fagamos máis cousas.Abelo: Si, menos copias, demándanse rapazas con máis mensaxe nas cancións.

Outra Gata Cattana?
Kaixo: A min flipábame… Mira que non era o meu estilo favorito, pero era algo distinto, moi poético e visceral todo. A min coa súa entrega e o seu contido representábame. O seu timbre de voz a través do que representaba a súa alma en palabras era incrible, o seu eu interior falaba por ela.

É posible un tema con Dellafuente?
Kaixo: Iso xa sabes a quen llo tes que preguntar (risas). Fálalle tambén das porcentaxes e dille que se llo deixamos ben a el. Nós estariamos dispostísimos.
Abelo: Eu faría una peli con el e que me fiche de dianteiro para o Dellafuente F.C
Kaixo: Eu adestrador e director deportivo!