O prelo
A forma do fento: comentario de Feliz Idade

A obra de Olga Novo é un canto ao universo inmenso que acompaña e posibilita a nosa vida
13 feb 2022 09:32

Feliz Idade é un poemario e un cruzamento de carreriros. Está escrito como un encontro onde se atopan  a escoita dunha filla, dun pai, dun namorado. Por iso, a obra de Olga Novo, antes que todo, é un espazo común, unha reunión na que se convoca unha conversa atenta da que formamos parte. Alí, é posible descubrir que as sete partes da obra constitúen unha forma diferentes de escoitar. No poemario de Novo, o interlocutor non é unha figura ausente, senón unha subxectividade que se constrúe coa palabras da autora e a quen nós acompañamos.

A importancia que esta obra poética dedica ao seus propios interlocutores, mantén unha relación coa dimensión comunitaria que Marina Garcés asocia á lectura. Contrario á consideración habitual, para a filósofa, a lectura crea e mantén relacións insólitas, complicidades e afectos que conectan cun mundo sostido polas palabras. Xa que logo, Feliz Idade lémbranos que o acto de ler non é un xesto de soidade. Nesta obra somos testemuñas dunha conversa na que participamos coa nosa presenza.

Neste diálogo que atendemos como lectoras, é posible apreciar dous mundos que alimentan as palabras de Olga Novo: aquel das formas pequenas e sutís -os microorganismos, os cromosomas, os insectos-, e o outro que se sitúa na inmensidade -a lúa, os planetas, o universo-. A poética da autora móvese nesas dúas dimensións semánticas.

Nese sentido, parece alimentarse dunha tradición inmensa de poetas que nese Canto cósmico atopan formas de materialidade que animan a vida na súas formas máis simples e sofisticadas. Nese discurso, o inmenso e o pequerrecho comparten a posibilidade de alimentar a existencia. Así, o significado da materia e a vida é un dos temas máis importantes nesta obra e toma forma a través de dous polos: a maternidade e a morte.

O primeiro gran apartado da obra de Novo está dedicado á maternidade. E ten a forma dese dialogo sensible a un ser que descobre a súa propia creación, a súa preparación para experimentar a vida.

Velaí ves Velaí ves

en tódalas direccións máis íntimas

atraendo a miña existencia á creación da túa

facendo de min un oco no cosmos

eu

que sempre admirei as galerías dos roncos e dos grilos

e o burato que facía a miña mai cos dedos

pra plantar unha leituga

no profundo (...)

Para Olga Novo a maternidade non deixa de estar vinculada coas experiencias que se constrúen na terra, en compañía de seres pequenos e plantas que medran con forza no subsolo. Parece que a experiencia propiamente humana explícase desde esas formas silenciosas e poderosas que tamén manifestan formas de existencia. Como se, continuando co pensador Emanuele Coccia, a vida fose unha inmensa continuidade que atopa a súa potencia nesa conversa constante entre formas diversas de habitar o mundo. Acto que non deixa de ser plenamente colectivo:

Nalgún poema pasei frío e pasei fame

sentín padecementos que non eran meus

 

cos vosos fillos metidos no ferrado

coas vosas criaturas enriba dunha mula

cos vosos bebés nunha caixa de cartón (...)

Nesta obra poética hai unha herdanza infinita de xestos, de formas de vida, de maternidades. Eses versos manifestan esa experiencia que se partilla a través da palabra. A maternidade deixa de ser un saber e unha experiencia illada, individual, para se converter nun andar colectivo que é capaz de transmitir padecementos e saberes. É, entón, un esforzo por recuperar un rastro perdido.

E ese é un dos intereses desta obra: a  procura de pegadas, de lembranzas, de tempos extintos. Eses son os problemas que toman forma trala experiencia da morte e o deterioro. En “Anquises”, un dos poemas máis poderosos deste conxunto, hai unha chamada repetida a ese recordo que queda depositado na memoria do padre. Trátase dunha lembranza cotiá, sobria: “(...) e só lembras aquela feira de 1952 / cando lle caeron os cascos aos bois volvendo da Pedrafita”. En forma de repetición, esa lembranza simple, que nace nos momentos de deterioro, parece conter os últimos rastros do pasado vivido. A pregunta implícita que se suxire non está dedicada a aquel que envellece, senón ao que coida  e escoita: como afrontar o pasado que agora organiza o seu sentido nun recordo tenue e ordinario?

En Feliz Idade a vellez non é só infame. É tamén a posibilidade de ollar nas formas materiais diminutas os segredos que gardan para preservar a vida: as folerpas, a harmonía na forma dun fento ou o cantar pleno dun poema. A vellez, xa que logo, convida a esas outras experiencias que son invisibles para o oído e ollo áxil dos máis novos.

Entón, a obra de Olga Novo percorre a dor da perda, a potencia do nacemento e tamén a indeterminación que posibilita o acto amoroso. Como se o encontro entre dous suxeitos os desdebuxara nunha especie de materia nova e misteriosa. E esa unha das grandes insistencias desta obra: a forza que a materia e os corpos son capaces de soportar para organizar a vida.

Feliz Idade foi gañador do Premio Nacional de Poesía 2020. É publicada desde o 2019 por Kalandraka Editora e forma parte da súa colección Tambo.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Poesía
Poesía La generación beat sigue latiendo
La generación beat es la del ritmo, del golpe, la de superar, la del latido en el papel y fuera de él. La del sentimiento desgarrador que sale del individuo, pero llega a la sociedad.
El Salto Radio
El Salto Radio Estellés, la veu del poble valencià
Demà farà trenta-un anys de la mort del poeta de Burjassot, autor d'obres tan importants com “Llibre de meravelles” o “Coral romput”.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegio, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Urbanismo
Urbanismo La nueva Ley del Suelo va al Congreso bajo la acusación de fomentar pelotazos urbanísticos
Sumar y Podemos no garantizan el apoyo a la ley, que limita las posibilidades de declarar nulos los planes urbanísticos, así como la acción ciudadana contra las irregularidades urbanísticas.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Poesía
Poesía La generación beat sigue latiendo
La generación beat es la del ritmo, del golpe, la de superar, la del latido en el papel y fuera de él. La del sentimiento desgarrador que sale del individuo, pero llega a la sociedad.
Literatura
Literatura ‘La santita’ de Mafe Moscoso: para escribir sobre el fin del mundo
‘La santita’, libro de relatos de Mafe Moscoso, es el método pero también es el fin: pone a convivir lo precolonial con las formas de nuestro presente ultracapitalista, ultramuerte, sin exclusiones ni jerarquías.
Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.

Últimas

Industria
Transición industrial Mecaner, un cierre injusto o cuatro alternativas con mirada ecosocial para mantener la fábrica de Urduliz
ESK y LAB han presentado el ‘Plan de Transición Ecosocial’ que ha elaborado la cooperativa Garúa como una herramienta para la búsqueda de soluciones al ERE propuesto por la multinacional Stellantis.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
Más noticias
América Latina
Caribe Haití: el fracaso neocolonial y el “eterno castigo de su dignidad”
La crisis de gobernabilidad que vive Haití después del alzamiento paramilitar que liberó a más de 3.600 presos y expulsó al primer ministro es un capítulo más de una historia colonialismo y dependencia.
El Salto Twitch
El Salto TV Economía y titulares de guerra
En el programa en directo de Economía Cabreada del 26 de marzo se hizo un análisis de la deriva bélica de la Unión Europea, sus gobiernos y de los grandes medios con Tica Font y Miquel Ramos.
Sidecar
Sidecar Soluciones bonapartistas
Las turbulencias en el seno de los dos partidos estadounidenses dominantes refleja el problema más amplio de un sistema capitalista cada vez menos capaz de proporcionar ganancias materiales a la clase trabajadora.
Memoria histórica
Memoria histórica Las nuevas leyes de memoria histórica recuperan la “concordia” franquista
La ofensiva legislativa de gobiernos autonómicos como el de Castilla y León y el País Valencià, adoptan un enfoque revisionista que amenaza los avances en el reconocimiento memorialista.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La PAH València clama por el derecho a una vivienda digna: “¿Duermen tranquilos?”
Centenares de personas protestan frente al palacio de la Generalitat para exigir que se haga efectivo el derecho a la vivienda ante la insoportable alza de los precios.

Recomendadas

Investigación
Investigación O Goberno galego repartiu 4.000 millóns de euros en contratos a dedo en só seis anos
Desde 2018, a Xunta asinou 1.034.964 contratos sen sacalos a concurso: algo máis do 30% do diñeiro do que dispón para o exercicio de 2024. Ademais, 35.362 deses contratos teñen un importe entre 14.000 e 14.999 euros, o límite legal.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.
Cine
María Alché y Benjamín Naishtat “El cine puede proponer imágenes y reflexionar, y por eso Milei necesita destruirlo”
María Alché y Benjamín Naishtat dirigen ‘Puan’, una película optimista y amarga, entre la comedia y el cine social, que ofrece nuevas lecturas tras los primeros cien días de gobierno de Milei en Argentina.