Medio rural
José Rafael Antela: "A visión cultural do rural estábase pechando unicamente ao folclórico, e hai máis oferta"

José Rafael Antela dirixe un ciclo de música levado a cabo na igrexa de Barcia de Mera co obxectivo de descentralizar e ampliar a oferta cultural. Este ciclo, que alcanza a súa XI edición este ano, logrou ser unha vía para dar visibilidade e valorar o patrimonio.

ciclos música 1
O primeiro concerto da temporada; na imaxe, Florian Vlashi e Rediana Lukaçi.
15 jul 2019 10:30

José Rafael Antela Alfaya (51, Mondariz Balneario) é cura da parroquia de San Martiño de Barcia de Mera e un melómano autodidacta. Fusionou as súas dúas paixóns para crear o Ciclo de Música Relixiosa que este ano alcanza a súa XI edición levando catálogos musicais non convencionais ao entorno rural. Agora, como fundador da Asociación Cultural Ciclo de Música de Barcia de Mera e director dos ciclos, está convencido de que o proxecto reaviva a vida social e cultural do entorno, amplía os panoramas da poboación e axuda a brindarlle valor e visibilidade ao patrimonio galego, que nos entornos moitas veces se atopa en estado de semi abandono.

Que son os ciclos e cando se celebran?
Os ciclos lévanse a cabo cada ano entre abril e setembro, cun concerto ao mes na igrexa de San Martiño de Barcia de Mera (Covelo). O ciclo leva o nome de música relixiosa, pero non está cinguida unicamente a ela. Acostumamos armar repertorios entre a franxa do barroco e a música do século XX que non sexan habitualmente programados para chamar a atención da xente e que se anime a vir ata aquí, porque se programamos o mesmo que todo o mundo, non funcionaría.

Como xurdiu a idea dos ciclos de música?
Hai once anos restauráronse os retablos da igrexa e investíronse centos de milleiros de euros porque estaban nun estado terrible. Pareceume unha pena que, despois de que a administración investise eses cartos, a igrexa estivera pechada. Entón topei con Nieves García-Soto, que andaba por alí impartindo un campamento musical para nenos, faleille do tema e preguntoume "e que queres facer para a inauguración?" Eu díxenlle: "Un mesías de Händel". E fixémolo. Xurdiu tamén por vocación, por amor á música. Eu son un tolo da música, un melómano como Nieves, que agora é directora artística dos ciclos. Xuntámonos dúas que amamos a música.

ciclos música 2
José Rafael Antela Alfaya, cura da parroquia de San Martiño de Barcia de Mera. Sara Guerrero Alfaro

Por que se fai no rural e non en sitios máis poboados?
Para descentralizar. O proxecto nace como unha vía para descentralizar os lugares habituais de concerto, sobre todo en verán. Non somos os únicos; na Ribeira Sacra hai concertos, existe tamén Camiños Sonoros que vai polos mosteiros... Pero a nós parécenos que o rural é unha zona pouco aproveitada e pouco coñecida. Non só falando da súa paisaxe, senón tamén da súa historia e monumentos. É tamén un xeito de pór en valor o patrimonio.

Como se relacionan os veciños con este tipo de música?
Da parroquia aínda ven pouca xente. Veñen persoas de Vigo, Pontevedra, Mondariz, persoas aloxadas no balneario... A xente que ven responde ben, con sorpresa. Primeiro pregúntanse: "e isto aquí?" Despois entran e ven a igrexa e quedan pasmados. Cando saen, saen marabillados e dinnos: "non sabiamos que isto estaba aquí."

O rural é unha zona pouco aproveitada e pouco coñecida. Non só falando da súa paisaxe, senón da súa historia e monumentos. É tamén un xeito de pór en valor o patrimonio.

Tivo impacto o proxecto na poboación?
Si, a xente pregúntame sempre: "Cándo tes concerto? Nós non imos, pero por saber". Os bares tamén o notan porque a xente sube e baixa pola aldea, deténse a tomar algo... Foi tamén un xeito de que a aldea teña algo de vida.

Como se logrou chegar á XI edición e como se mantén a audiencia?
Con moito traballo, moita paciencia e moita mano esquerda porque comezamos sen ningunha axuda de institucións oficiais. Por iso cobramos a entrada (5 euros). Os músicos que viñan viñan pola súa amizada con Nieves porque ela levaba unha empresa de concertos. Nós propoñíamos, explicábamoslles todo, eles aceptaban e ao final dábamoslles o que sexa que recaudaramos coas entradas. Xuntámonos con músicos que aman o que fan e que non lles importa vir ata aquí; entón si sacábamos corenta euros, dábamosllos; se eran cen, cen. Ata que, ao cuarto ano, a Xunta fíxonos caso porque fomos gañando audiencia. O ano pasado eramos cen persoas no concerto que menos público tivo. Agora dannos unha subvención que se invirte no ciclo ata o último céntimo e ao final iso tamén ten a súa recompensa.

Lanzamos o reto de deixarse seducir polo arte porque o rural estase despoboando e a xente vai a centros máis urbanizados nos que a administración lle parece máis normal que haxa cousas.

Cales son os obxectivos do festival?
Descentralizar. Dar a coñecer o patrimonio. Atraer a un público que non está acostumbado á música. Visibilizar os templos e o patrimonio que hai no interior de Galiza e que (o ciclo) sexa unha oferta, sobre todo, atractiva. Ensinar, que a xente amplíe o seu repertorio. Que non sexa só Mozart, Beethoven, Vivaldi, Bach, Verdi, Händel, que tamén os programamos, pero que tamén se poida escoitar a Ligeti, Shostakovich... a compositores que non é habitual escoitar.

ciclos música 3
Cal é o estado da relación entre o rural e a cultura?
Eu creo que, polo menos nesta zona, ampliouse grazas ao ciclo. Porque penso que a visión cultural do rural estábase pechando unicamente ao folclórico, na gaita e o baile tradicional. E hai máis oferta. Hai que loitar contra a reticencia da xente. A min custoume traballo presentar o proxecto á xente de aquí, que non o vía factible. Trátase de que a xente pouco a pouco vaia decatándose de que hai máis cousas, que o rural non é só serán e baile galego. Hai que ofertar cousas para que a xente lle perda o medo ao clásico, ao diferente.

Por que consideras que é importante que se cren proxectos culturais en zonas rurais?
É importante atraer xente e facer que coñezan o que cren coñecer pero non coñecen. A xente cre que coñece Galiza, pero coñece catro cousas que están máis ou menos promocionadas. Proxectos coma este, ou outros que hai parecidos, abren portas e camiños. Lanzamos o reto de deixarse seducir polo arte porque o rural estase despoboando e a xente vai a centros máis urbanizados nos que a administración lle parece máis normal que haxa cousas. Nós dicimos que si, pero que aquí tamén o podemos facer.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Libertad de expresión
Arte y política La censura sobre Gaza fue una de las principales amenazas a la libertad de expresión artística en 2024
El informe anual de la organización Freemuse sobre el estado de la libertad de expresión artística en 2024 alerta del incremento de la censura y la persecución en un contexto de guerra e inestabilidad.
Culturas
Opinión Macrofestivales o la romantización del hiperconsumo
No hay macrofestival ético, del mismo modo que no hay banco que piense en las personas. La forma de construir relaciones sociales, así como el lugar desde donde estas se producen son importantes.
A Catapulta
A Catapulta O mapa afectivo conectado a través da poesía
O poeta, escritor e dinamizador Tiago Alves visita A Catapulta e reflexiona sobre as conexións na lusofonía
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Alemania
Alemania Friedrich Merz es elegido canciller alemán por la gran coalición tras una jornada de suspense
El nuevo canciller alemán supera una votación extraordinaria tras un sonoro fracaso en su primer intento. Los conservadores gobernarán con el partido socialdemócrata.
Israel
Israel Netanyahu acelera los planes de ocupación total de una Gaza diezmada por el hambre
El ejército israelí quiere movilizar a 30.000 reservistas para una nueva expansión de la ofensiva sobre Gaza. Las organizaciones dependientes de la ONU alertan de la hambruna y las enfermedades en un enclave en el que escasea el agua potable.

Últimas

Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Madres organizadas contra los arrancamientos piden una reunión con Infancia
Pamela L.C. ve a su bebé dos horas a la semana después de que se lo retiraran dos días después de su nacimiento. Ella y otras madres han decidido organizarse para pedir medidas que frenen los arrancamientos.
Madrid
Madrid Sareb amenaza con desahuciar el centro social La Animosa, en Hortaleza
Los colectivos que participan del centro social okupado, y que han dado vida a este espacio durante los últimos cuatro años, convocan a defender su permanencia aunque se ha retrasado la fecha de desalojo hasta el 26 de mayo.
Opinión
Opinión España ya roza el 2,5% en gasto militar
Según el autor, investigador del Centre Delàs, el gasto militar real del Estado español será de 40.457 millones de euros y representará respecto al PIB el 2,48%. A esto se sumarán las inversiones comprometidas en programas de armamento.
Comunidad de Madrid
Universidad pública El alumnado de la UNED denuncia el “modelo antipedagógico” tras la supresión de tutorías presenciales
El proceso de eliminación de clases se remonta a 2008, aunque ha sido este año, con el nombramiento Claudia Sevilla como directora de centros asociados de Madrid, cuando el gobierno de Ayuso “ha pisado el acelerador”.
Opinión
Opinión El rentismo es racismo
La posición de las personas migrantes y racializadas en el conflicto del alquiler nos coloca como sujetos esenciales e imprescindibles en la lucha por la vivienda.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Alemania
Alemania Ines Schwerdtner: “Los conservadores tienen esta estrategia de normalizar la AfD, pero eso ha salido muy mal”
De profesión periodista, Ines Schwerdtner ha sido una de las responsables del ascenso de Die Linke, un partido que pasó de no aparecer en las encuestas a superar el 8% en las elecciones de febrero.