Medio rural
José Rafael Antela: "A visión cultural do rural estábase pechando unicamente ao folclórico, e hai máis oferta"

José Rafael Antela dirixe un ciclo de música levado a cabo na igrexa de Barcia de Mera co obxectivo de descentralizar e ampliar a oferta cultural. Este ciclo, que alcanza a súa XI edición este ano, logrou ser unha vía para dar visibilidade e valorar o patrimonio.

ciclos música 1
O primeiro concerto da temporada; na imaxe, Florian Vlashi e Rediana Lukaçi.
15 jul 2019 10:30

José Rafael Antela Alfaya (51, Mondariz Balneario) é cura da parroquia de San Martiño de Barcia de Mera e un melómano autodidacta. Fusionou as súas dúas paixóns para crear o Ciclo de Música Relixiosa que este ano alcanza a súa XI edición levando catálogos musicais non convencionais ao entorno rural. Agora, como fundador da Asociación Cultural Ciclo de Música de Barcia de Mera e director dos ciclos, está convencido de que o proxecto reaviva a vida social e cultural do entorno, amplía os panoramas da poboación e axuda a brindarlle valor e visibilidade ao patrimonio galego, que nos entornos moitas veces se atopa en estado de semi abandono.

Que son os ciclos e cando se celebran?
Os ciclos lévanse a cabo cada ano entre abril e setembro, cun concerto ao mes na igrexa de San Martiño de Barcia de Mera (Covelo). O ciclo leva o nome de música relixiosa, pero non está cinguida unicamente a ela. Acostumamos armar repertorios entre a franxa do barroco e a música do século XX que non sexan habitualmente programados para chamar a atención da xente e que se anime a vir ata aquí, porque se programamos o mesmo que todo o mundo, non funcionaría.

Como xurdiu a idea dos ciclos de música?
Hai once anos restauráronse os retablos da igrexa e investíronse centos de milleiros de euros porque estaban nun estado terrible. Pareceume unha pena que, despois de que a administración investise eses cartos, a igrexa estivera pechada. Entón topei con Nieves García-Soto, que andaba por alí impartindo un campamento musical para nenos, faleille do tema e preguntoume "e que queres facer para a inauguración?" Eu díxenlle: "Un mesías de Händel". E fixémolo. Xurdiu tamén por vocación, por amor á música. Eu son un tolo da música, un melómano como Nieves, que agora é directora artística dos ciclos. Xuntámonos dúas que amamos a música.

ciclos música 2
José Rafael Antela Alfaya, cura da parroquia de San Martiño de Barcia de Mera. Sara Guerrero Alfaro

Por que se fai no rural e non en sitios máis poboados?
Para descentralizar. O proxecto nace como unha vía para descentralizar os lugares habituais de concerto, sobre todo en verán. Non somos os únicos; na Ribeira Sacra hai concertos, existe tamén Camiños Sonoros que vai polos mosteiros... Pero a nós parécenos que o rural é unha zona pouco aproveitada e pouco coñecida. Non só falando da súa paisaxe, senón tamén da súa historia e monumentos. É tamén un xeito de pór en valor o patrimonio.

Como se relacionan os veciños con este tipo de música?
Da parroquia aínda ven pouca xente. Veñen persoas de Vigo, Pontevedra, Mondariz, persoas aloxadas no balneario... A xente que ven responde ben, con sorpresa. Primeiro pregúntanse: "e isto aquí?" Despois entran e ven a igrexa e quedan pasmados. Cando saen, saen marabillados e dinnos: "non sabiamos que isto estaba aquí."

O rural é unha zona pouco aproveitada e pouco coñecida. Non só falando da súa paisaxe, senón da súa historia e monumentos. É tamén un xeito de pór en valor o patrimonio.

Tivo impacto o proxecto na poboación?
Si, a xente pregúntame sempre: "Cándo tes concerto? Nós non imos, pero por saber". Os bares tamén o notan porque a xente sube e baixa pola aldea, deténse a tomar algo... Foi tamén un xeito de que a aldea teña algo de vida.

Como se logrou chegar á XI edición e como se mantén a audiencia?
Con moito traballo, moita paciencia e moita mano esquerda porque comezamos sen ningunha axuda de institucións oficiais. Por iso cobramos a entrada (5 euros). Os músicos que viñan viñan pola súa amizada con Nieves porque ela levaba unha empresa de concertos. Nós propoñíamos, explicábamoslles todo, eles aceptaban e ao final dábamoslles o que sexa que recaudaramos coas entradas. Xuntámonos con músicos que aman o que fan e que non lles importa vir ata aquí; entón si sacábamos corenta euros, dábamosllos; se eran cen, cen. Ata que, ao cuarto ano, a Xunta fíxonos caso porque fomos gañando audiencia. O ano pasado eramos cen persoas no concerto que menos público tivo. Agora dannos unha subvención que se invirte no ciclo ata o último céntimo e ao final iso tamén ten a súa recompensa.

Lanzamos o reto de deixarse seducir polo arte porque o rural estase despoboando e a xente vai a centros máis urbanizados nos que a administración lle parece máis normal que haxa cousas.

Cales son os obxectivos do festival?
Descentralizar. Dar a coñecer o patrimonio. Atraer a un público que non está acostumbado á música. Visibilizar os templos e o patrimonio que hai no interior de Galiza e que (o ciclo) sexa unha oferta, sobre todo, atractiva. Ensinar, que a xente amplíe o seu repertorio. Que non sexa só Mozart, Beethoven, Vivaldi, Bach, Verdi, Händel, que tamén os programamos, pero que tamén se poida escoitar a Ligeti, Shostakovich... a compositores que non é habitual escoitar.

ciclos música 3
Cal é o estado da relación entre o rural e a cultura?
Eu creo que, polo menos nesta zona, ampliouse grazas ao ciclo. Porque penso que a visión cultural do rural estábase pechando unicamente ao folclórico, na gaita e o baile tradicional. E hai máis oferta. Hai que loitar contra a reticencia da xente. A min custoume traballo presentar o proxecto á xente de aquí, que non o vía factible. Trátase de que a xente pouco a pouco vaia decatándose de que hai máis cousas, que o rural non é só serán e baile galego. Hai que ofertar cousas para que a xente lle perda o medo ao clásico, ao diferente.

Por que consideras que é importante que se cren proxectos culturais en zonas rurais?
É importante atraer xente e facer que coñezan o que cren coñecer pero non coñecen. A xente cre que coñece Galiza, pero coñece catro cousas que están máis ou menos promocionadas. Proxectos coma este, ou outros que hai parecidos, abren portas e camiños. Lanzamos o reto de deixarse seducir polo arte porque o rural estase despoboando e a xente vai a centros máis urbanizados nos que a administración lle parece máis normal que haxa cousas. Nós dicimos que si, pero que aquí tamén o podemos facer.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Religión
Religión ‘El minuto heroico’ rompe el silencio sobre el Opus Dei: “Es un documental sobre la vulneración sistemática de derechos”
Dirigido por la prestigiosa periodista Mònica Terribas, el documental visibiliza los testimonios de 13 mujeres que relatan abusos y coerciones sufridas dentro de la organización. Conversamos con Terribas y con Marina Pereda, exagregada de la Obra.
Culturas
Cultura ‘O minuto heroico’ racha co silencio sobre o Opus: “É un documental sobre a vulneración sistemática de dereitos”
Dirixido pola prestixiosa xornalista Mònica Terribas, o documental destaca os testemuños de 13 mulleres que relatan os malos tratos e coaccións sufridos no seo da organización. Falamos con Terribas e Marina Pereda, antiga membro do Obra.
Historia
Descifrando a historia As 4.000 cigarreiras da Coruña: a primeira folga de mulleres na historia de Galiza
O 7 de decembro de 1857, as mulleres da Real Fábrica de Tabacos iniciaron unha revolta polos seus dereitos que fixo historia no imaxinario do sindicalismo galego.
Culturas
Cultura ‘O minuto heroico’ racha co silencio sobre o Opus: “É un documental sobre a vulneración sistemática de dereitos”
Dirixido pola prestixiosa xornalista Mònica Terribas, o documental destaca os testemuños de 13 mulleres que relatan os malos tratos e coaccións sufridos no seo da organización. Falamos con Terribas e Marina Pereda, antiga membro do Obra.
Tribuna
Tribuna Ladróns de luva branca no Parlamento
As traballadoras e traballadores da CRTVG pagaremos os efectos dunha lei antidemocrática que nos retira algunhas das poucas ferramentas que tiñamos para defendérmonos e esixir respecto pola misión de servizo público que a corporación ten encomendada.
Feminismos
Feminismos As mulleres galegas ocupan o segundo posto de menor retribución por hora de todo o Estado español
A súa precariedade maniféstase na contratación temporal, oportunidades limitadas de promoción e acceso limitado a postos de dirección. A desigualdade estrutural afecta especialmente ás traballadoras do sector primario, onde permanecen invisibles.

Últimas

Congreso de los Diputados
Congreso Sumar hace malabares con el debate de la defensa y apunta contra la “izquierda frívola”
El grupo que lidera Yolanda Díaz se reacomoda al compás de los nuevos hitos en la geopolítica, no sin contradicciones y con Podemos en colisión. Desde el PSOE advierten que será un debate “no de semanas sino de meses”.
Gasto militar
Gasto militar Militarismo, disuasión y cultura de paz
¿Qué garantías plantea la UE y sus Gobiernos para que ese plan de rearme masivo no haga escalar aún más las amenazas y desafíos a los que pretende dar respuesta?
El Salto Radio
El Salto Radio Fallece Juana Orta, la memoria de la mujer trabajadora
El pasado 8 de Marzo fallecía Juana Orta y las señales de hoy escriben en el aire su nombre. Una mujer cuya vida ha estado indisolublemente ligada a la historia de los movimientos sociales, sindicales y políticos de Andalucía.
Galicia
Galicia La ría de Arousa, al borde del colapso ecosistémico
La principal productora de marisco de Galicia se enfrenta a una crisis sin precedentes; el impacto de la contaminación actual y la de potenciales industrias como Altri o la reapertura de la mina de Touro ponen en jaque al sector del mar.
Palestina
Cisjordania Después del desplazamiento masivo, se asienta la ocupación militar en Yenín y Tulkarem
Cada vez son más comunes los testimonios de personas que se arriesgan a entrar al campo de refugiados para tratar de alcanzar sus casas y recuperar las pertenencias que dejaron atrás cuando fueron forzados a huir.
Más noticias
Argentina
Argentina Milei pisa el acelerador en Argentina con la represión feroz de una protesta frente al Congreso
Una marcha de jubilados respaldada por aficionados de fútbol desata la mayor violencia desplegada por el Gobierno del presidente argentino desde el comienzo de su mandato hace más de un año.
Opinión
Opinión De aquellos traidores que nos metieron en la OTAN a estos irresponsables que nos llevan a la guerra
Ante el hecho, inevitable y deseable, de que el movimiento por la paz se alce contra este desvarío, la izquierda entera será puesta a prueba, echándosele en cara su reconversión belicista por mor de un atlantismo que nos lleva hacia el desastre.
València
València Podemos pide a la jueza las grabaciones del Cecopi y Compromís los brutos del canal À Punt
Podemos ha presentado una diligencia en el juzgado de Catarroja y Compromís, una petición parlamentaria tras conocer la exclusiva de este medio sobre la foto de Mazón entrando al Cecopi.
Sevilla
Derecho a la vivienda La última noche de Cristina antes de ser desahuciada en Sevilla
La Asamblea por la Vivienda de Sevilla señala a la compañía hostelera La Vida en Tapas de que Cristina y su hija, menor de edad, se queden sin la casa en la que llevan más de diez años.
Serbia
Protestas estudiantiles Belgrado se prepara para una protesta multitudinaria
El Gobierno de Aleksandar Vučić se enfrenta a una de las manifestaciones más importantes en la historia reciente del país

Recomendadas

Costas
Costa A ría de Arousa, ao bordo do colapso ecosistémico
A principal produtora de marisco de Galiza afronta unha crise sen precedentes; o impacto da contaminación actual e a de potenciais industrias como Altri ou a reapertura da mina de Touro poñen en perigo o sector do mar.
Música
Música Una improbable historia de punk y autogestión en la Cuenca de los años 90
Carlos ‘Piwi’, quien fuera voz y guitarrista de Kuero, añorada banda de punk rock, recuerda cómo se desarrolló en Cuenca en los años 90 una escena contracultural, autogestionada y antifascista muy activa y peculiar.