Energía
É a eólica mariña unha boa idea?

No debate político e social que se está a dar na Galiza arredor da enerxía eólica existen diverxencias segundo se pretenda instalar en terra ou diante das costas.
Aerogeneradores Alemania
Aeroxeradores no mar

Coordinador do Instituto Resiliencia

5 ene 2023 09:38

Nos últimos tempos veu medrando con forza a protesta social ante a “invasión” eólica que se espalla por todo o país impulsada polos fondos da UE e co camiño achandado polas administracións autonómica e central, coa última dunha serie de grandes mobilizacións nacionais neste mesmo mes de decembro. As zonas onde se pretenden instalar moitos dos proxectos de xeración eléctrica chamada “renovable” por medio de aeroxeradores, adoitan ter poboación máis ou menos preto, o cal é inevitable nun país cun modo de poboar o territorio tan esparexido coma o noso. Mais cando se anuncia que os proxectos se queren instalar no mar, a pouca distancia da nosa costa, a oposición parece xa non ser tan uniforme, se cadra porque a nosa xente non habita no mar, malia moita dela vivir directa ou indirectamente do mar.

O pasado mes de novembro, ante a proposta dunhas instalacións de eólica flotante fronte ás Illas Cíes, Manoel Santos, de Greenpeace, alegaba que “as enerxías renovables van substituír as fósiles si ou si”, que se precisa captar mediante “grandes instalacións porque co autoconsumo non chega” e que instalalas no mar, onde non afectasen a pesca artesá, libera “o noso territorio” (costa adentro, enténdese) destas instalacións. O sindicato CC.OO. tamén defende a eólica, tanto mariña coma terrestre, de maneira comprensible cando se lles están a prometer, grazas a ela, rebaixas da factura eléctrica e a creación de milleiros de postos de traballo. O seu responsable de estratexias enerxéticas en Galiza, Francisco Méndez, acusou o BNG (xunto coas organizacións “que lle fan servidume”, disque, como CIG e ADEGA) de “mentir e enganar” cando se opón ás instalacións no rural para captar voto nestas áreas, e de “poñer en perigo” a economía e o “desenvolvemento industrial” de Galiza, dicindo que os colectivos que se opoñen á eólica non teñen “argumentos sólidos”.

Ministerio, Xunta, Greenpeace, sindicatos e  partidos políticos coinciden en defender a eólica mariña flotante.

Así e todo, e aínda que se opón ás instalacións convencionais, o BNG defende a eólica mariña de tipo flotante, e dá como argumento que isto daría traballo ao sector naval, concretamente en Ferrol, en consonancia co goberno municipal do socialista Ángel Mato e mais coa postura do sindicato nacionalista CIG, de maneira se cadra incongruente coa participación deste na Coordinadora Eólicos Así Non, oposta oficialmente aos plans deste tipo de instalacións. Como se pode interpretar esta aparente contradición da formación liderada por Ana Pontón? En principio, aparecen dúas explicacións posibles. Unha sería que se a construción dos sistemas eólicos mariños se encarga á industria galega, daquela é aceptable, e se non, rexéitase; se este é o motivo, cabería deducir que a prioridade de BNG e CIG está na defensa da industria antes cá do sector primario (rural ou mariñeiro), cando os intereses duns resultan opostos aos outros. A outra explicación plausible é que se está apostando por fabricar aquí a eólica flotante, mais instalala fóra, noutras costas afastadas de Galiza. Se isto for así, o beneficio en termos de emprego e actividade económica quedaría no país, e non habería que padecer en carne propia os custos destrutivos da súa instalación, porque estes terían lugar noutro lugar.

Para Begoña de Bernardo, presidente de Véspera de Nada, este tipo de posicionamentos terían unha triple orixe: en primeiro lugar, o descoñecemento do que implican estes sistemas modernos de captación de enerxía no mar; despois, o atractivo do “maná” dos fondos europeos destinados a financiar calquera cousa que poida encaixar coa “transición enerxética” ou a “descarbonización”; e finalmente, a ampla contestación social por parte de “decenas de asociacións opoñéndose” aos eólicos nos nosos montes. Estes factores parece que estarían levando algúns actores sociais a pensar nas instalacións mariñas como alternativa, pero sen un debate social realmente democrático, que en teoría debería impulsar o chamado Observatorio da Eólica Mariña, onde están excluídas as organizacións ecoloxistas e cidadás.

O BNG defende a eólica mariña flotante como sector industrial local ao tempo que pide a prohibición de eólica nas costas galegas.

 Porén, a eólica tanto terreste como mariña non semella unha aposta industrial sustentable nin que teña sentido como sistema para fornecernos dunha electricidade da que, xa na actualidade, produce de sobra o noso país, e o presente “tsunami” eólico (como o denomina o activista e consultor ambiental Xabier Vázquez Pumariño) só tería sentido para alimentar máis industriais electrointensivas (outra aposta unánime das tres forzas políticas presentes hoxe no Hórreo) e para converter Galiza nunha das chamadas “zonas de sacrificio”, orientada á produción de hidróxeno para exportar á industria do norte de Europa, que non é quen de captar suficiente enerxía nesta forma por si mesma para paliar a queda dos combustibles fósiles nos usos que precisan maior intensidade enerxética.

Xa en 2005 se comezaba a considerar a posibilidade de instalacións eólicas mariñas nas nosas costas, mais o daquela director do INEGA, o economista ecolóxico Xoán R. Doldán advertía que o bipartito —entón á fronte da Xunta— non o contemplaba porque presentaba “importantes dúbidas sobre as interferencias que pode producir noutras actividades como as pesqueiras ou sobre o medio ambiente” e aconsellaba: “hai moito que estudar antes de que se lle dea para adiante”, sinalando que “hai opcións menos complicadas e menos conflitivas”.

Desde entón seguiuse estudando, mais as desvantaxes que presentaba este tipo de tecnoloxía de xeración eléctrica hai case 20 anos non desapareceron. Se cadra o único que mudou foi a cantidade de actores actualmente interesados en recibir suculentos fondos europeos destinados, entroutras, á instalacións eólicas mariñas. O profesor Carlos de Castro, experto en transición enerxética do grupo de investigación GEEDS da Universidade de Valladolid, opina que investir en eólica mariña é “perder tempo, enerxía, materiais e diñeiro” cando se precisa máis noutros lados. Explica que a chamada eólica “flotante” en realidade precisa estar ancorada ao fondo mediante grandes cabos, que en zonas con pouca plataforma continental “resulta un disparate” e que para as augas pouco profundas, onde se está a ensaiar, xa está a clásica eólica offshore. Sinala tamén que son precisamente as empresas construtoras de plataformas petrolíferas as que teñen o know-how para instalar eólica flotante, e que só lles compensa se hai subvencións europeas para a “transición enerxética”, porque a densidade enerxética obtida con esta, para o custo que implica a súa instalación, non sae rendible, como si viña sendo o caso do petróleo, que ofrece 150 veces máis densidade enerxética obtida por metro cadrado de ocupación.

Os impactos da eólica mariña son en boa parte descoñecidos e a flotante, ademais, non é axeitada para a nosa costa.

Dado que Galiza conta cunha plataforma continental moi estreita (lonxe polo tanto de ser o “paraíso” da eólica flotante coma vende algunha prensa), é preciso irse lonxe da costa, o cal podería reducir o impacto sobre a paisaxe turistificable, e mais sobre o marisqueo e a pesca, pero dispararía aínda máis o custo enerxético, económico e material. Precisamente a estreitez da nosa plataforma continental foi esgrimida polo propio BNG a comezos de 2022 como unha das razóns para reclamar a prohibición da eólica mariña en Galiza, ao tempo que reclamaban estudar mellor os impactos e non extrapolar directamente os que pode ter noutras plataformas continentais moi diferentes, coma a do Mar do Norte. Segundo Olaia Ledo, responsable de Ecoloxía na executiva da formación nacionalista galega, “sabemos que a flotante ten menos impacto cá convencional, pero teno, e na nosa costa tería o suficiente impacto” como para reclamar esa prohibición. Tamén denuncia que “é un despropósito falar de instalar os parques antes de realizar un estudo de impacto no sector pesqueiro e no medio ambiente e sen ter un POEM”, isto é, un plan de ordenación dos espazos mariños.

Como é sabido, a eólica offshore vén recibindo unha forte contestación por parte do sector pesqueiro de baixura galego, que vé prexudicado o seu medio e modo de vida. A eólica flotante estase a presentar por algúns como menos lesiva, e dado que non se coñecen aínda tanto as súas implicacións e a súa relación custo/beneficio, líbrase polo de agora dun rexeitamente social e político tan nidio coma o que se enfronta á offshore. Porén, non deixa de sorprender que sectores que veñen facendo do mito de “Galiza, potencia enerxética“ un dos seus mantras máis consolidados, alegando que nos sobra enerxía, consideren agora preciso instalar máis sistemas de xeración (un só dos parques proxectados representaría o 30% do consumo eléctrico total galego).

Que sentido ten instalar máis xeración eléctrica coa eólica mariña se xa nos sobra electricidade?

Segundo o profesor De Castro, o custo en materiais é meirande na flotante ca na offshore convencional. Ademais, os cabos de ancoraxe esténdense tanto que poden implicar un risco para a navegación, ademais de obrigar a separar máis os aeroxeradores entre si, co cal hai que levar os cables que trasportan a electricidade xerada desde máis distancia e ampliar a superficie afectada (que é nalgún dos proxectos de centos de quilómetros cadrados). Afirma que esta tecnoloxía hai décadas que existe pero que ten “custos ambientais, económicos, materiais e enerxéticos” que se disparan e que mesmo se están comprobando como máis altos do que se pensaba a medida que se van instalando máis polas costas de todo o mundo.

O motivo de fondo polo que cómpre deter o “tsunami” eólico, sinálao o biólogo Pumariño, é que “a substitución das fósiles por electricidade é simplemente inviable”, e pon enriba da mesa a verdadeira cuestión, que non é eólica terreste vs. eólica mariña senón outra que atinxe aos fundamentos do sistema socioeconómico e cuestiona que esteamos a facer unha Transición Enerxética verdadeiramente democrática, como reclama unanimente o movemento ecoloxista: “É posible a redución da demanda? O que non é posible é seguir igual, ou mesmo pretender incrementala. Se o facemos de xeito planificado, consensuado, e atendendo aos máis altos estándares democráticos, iso chámase decrecemento. Se nos deixamos ir sen máis, chámase colapso, e a súa consecuencia é o ecofascismo.” Velaí o auténtico dilema que volve poñer sobre a mesa o debate da eólica: decrecemento democrático ou colapso ecofascista.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Accidentes laborales
Accidentes laborais A morte dun traballador migrante esmagado nun estaleiro pon en guerra o naval galego
Os sindicatos CIG, CCOO e UXT sinalan a falta de compromiso da Xunta de Galicia e a Inspección de Traballo que “desatenderon denuncias” polas condicións de traballo do estaleiro Armón e das súas ETT.
Memoria histórica
Exhumación Recuperando a memoria de catro represaliados polos falanxistas en Bértoa
Atopan no cemiterio de Bértoa as primeiras evidencias dos posibles restos de Francisco Miguel Fernández, Juan Boedo, Andrés Pinilla e Pedro Pinilla, represaliados polos falanxistas no ano 36.
A Catapulta
Poesía galega A regueifeira Lupe Blanco visita o martes 19 A Catapulta, o noso programa sobre poesía
O programa póderase seguir en directo o vindeiro martes 19 de setembro ás 19.30. Está conducido polo poeta Samuel L. París e conta tamén con versión en podcast.
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Política
Política Río revuelto a izquierda y derecha en la antesala de la investidura de Feijóo
La convulsión interna es el rasgo común de todos los partidos en momentos de máxima tensión por evitar una repetición electoral. La mayoría plurinacional logra su segundo éxito parlamentario pero quedan semanas de negociación.
Política
XV Legislatura Garzón se distancia de Díaz y sus derivas “unilaterales”
El líder de Izquierda Unida aboga por la convocatoria de primarias para la reformulación de un “frente amplio” en el que Movimiento Sumar “sea un partido más” y critica a la vicepresidenta por haber escogido a dedo las portavocías.
Argentina
Personas desaparecidas Equipo Argentino de Antropología Forense: cuarenta años buscando la verdad
El EAAF se creó para identificar los restos de las personas desaparecidas tras la dictadura argentina. Desde entonces ha estado involucrado en investigaciones en más de 65 países. Actualmente busca crear una oficina en España.
Racismo
Violencia en el transporte Renfe pide apartar a cuatro agentes de seguridad tras una agresión racista en Barcelona
Un vídeo de seis minutos que circula por las redes deja buena constancia de una actuación desmedida de cuatro agentes de seguridad contra un joven negro en la estación de Plaça de Catalunya en Barcelona.
Accidentes laborales
Accidentes laborais A morte dun traballador migrante esmagado nun estaleiro pon en guerra o naval galego
Os sindicatos CIG, CCOO e UXT sinalan a falta de compromiso da Xunta de Galicia e a Inspección de Traballo que “desatenderon denuncias” polas condicións de traballo do estaleiro Armón e das súas ETT.
Memoria histórica
Memoria histórica El Ayuntamiento de Palma paraliza el derribo del monumento fascista de Sa Feixina
La coalición de izquierdas Con Málaga pide la demolición del monolito homenaje al Crucero Baleares, que bombardeó la costa malagueña durante La Desbandá.
Cumbre Social Granada
Cumbre Social Granada Más allá de la cumbre de líderes de la UE: construir otra Europa desde Granada
La Cumbre Social de Granada será el “centro” durante dos semanas de los movimientos sociales, ecologistas, anticapitalistas, feministas y antirracistas frente al Consejo Europeo extraordinario que se celebra en la ciudad el próximo 5 y 6 de octubre
Memoria histórica
Exhumación Recuperando a memoria de catro represaliados polos falanxistas en Bértoa
Atopan no cemiterio de Bértoa as primeiras evidencias dos posibles restos de Francisco Miguel Fernández, Juan Boedo, Andrés Pinilla e Pedro Pinilla, represaliados polos falanxistas no ano 36.

Últimas

Política
Política Sánchez ganaría las elecciones y Sumar desbancaría a la ultraderecha, según el CIS
El PSOE conseguiría el 33,5% de los votos, el PP pasaría a ser segunda fuerza con el 31,7% de los apoyos y Sumar se consolidaría como tercera con el 11,9% de los sufragios.
Precariedad laboral
Precariedad laboral Trabajadores de una cafetería de la Universidad Politécnica de Madrid llevan tres meses sin cobrar
Más de tres decenas de estudiantes acudieron a una concentración en solidaridad con la plantilla, una acción que, según denuncian, terminó con “agresiones” por parte de un responsable de una escuela técnica.
Centros de Internamiento de Extranjeros
Racismo Cies No denuncia espionaje policial en las visitas a internos en Zapadores
El Defensor del Pueblo ha abierto una investigación ante las repetidas denuncias de espionaje por parte de colectivos de apoyo a las personas internas en el CIE valenciano, una práctica que va en contra de resoluciones judiciales previas.
Opinión
Opinión Señoros S.A.
Las declaraciones machistas de Alfonso Guerra sobre Yolanda Díaz se sustentan en la creencia de que las mujeres no debemos estar en la esfera pública y mucho menos haciendo política.
Más noticias
Laboral
Laboral CGT se manifiesta por la aplicación de los coeficientes reductores de jubilación en trabajos penosos
Ante la falta de información de ciertas empresas sobre sus índices de penosidad, insalubridad, mortalidad o toxicidad, el sindicato denuncia la inacción de los ministerios de Trabajo y Seguridad Social en expedientes de jubilación anticipada.
Crímenes del franquismo
Represión franquista La Fiscalía pide una investigación por torturas durante el franquismo por primera vez en la historia
Las torturas sufridas por el sindicalista Carles Vallejo en la comisaría de Vía Laietana durante 21 días podrán ser investigadas gracias al beneplácito de la Fiscalía de Barcelona, amparada en la Fiscalía General del Estado.
Opinión
Opinión El hambre y la galleta
Con nostalgia, mi abuela me habla de la niña que fue, de todos sus hermanos, de lo rápido que aprendieron a utilizar todos los aperos y de cómo las manos les crecían a mayor ritmo que el resto del cuerpo a fuerza de trabajo.
Residencias de mayores
Residencias Familiares y trabajadoras piden que Europa investigue lo que ocurrió en las residencias madrileñas
Marea de Residencias vuelve a Bruselas para pedir que una misión de europarlamentarios valore la acción del Gobierno madrileño en la gestión de los centros sociosanitarios al inicio de la pandemia por covid.
LGTBIQ
Bisexualidad El Club de los Indecisos
Artículo por el Día Internacional de la Bisexualidad.

Recomendadas

Actualidad africana
Actualidad africana Los cambios no detienen la rueda de la violencia en diferentes puntos del continente
La inseguridad fue uno de los factores que debilitó a los gobiernos electos en el Sahel y que explicó el recibimiento como héroes de los militares tomaron el poder en algunos de estos países.
Política
XV Legislatura El PSOE evita hablar de amnistía, pero el consenso con Catalunya empuja a Feijóo al precipicio
El bloque progresista trata de ensanchar “con discreción” un acuerdo con el independentismo y los agentes sociales mientras un Partido Popular errático es incapaz de elaborar una estrategia política sin contradicciones.
Fútbol
Mar Mas (Asociación Mujeres para el Deporte Profesional) “Hay muchos Rubiales dentro del mundo del deporte”
La presidenta de la Asociación Mujeres para el Deporte Profesional (AMDP) explica la reivindicación de federaciones bicéfalas o independientes para que el deporte femenino supere los tutelajes del masculino.
Colombia
Un año de Petro Desmantelar el negocio del narcotráfico: hacia una nueva política de drogas en Colombia
Cuando se cumple un año de Gobierno de Gustavo Petro, el Gobierno de Colombia ha tomado la iniciativa mundial en proponer un cambio de paradigma en el tratamiento del comercio mundial de drogas psicoactivas.