Decrecimiento
Industrias electrointensivas: as preguntas que ninguén fai

O consenso político a prol do mantemento destas industrias agacha un debate fundamental acerca da súa sostibilidade.

Electricas

Coordinador do Instituto Resiliencia

29 mar 2019 06:03

O debate que se abriu hai uns meses acerca do futuro de empresas que precisan un consumo intensivo ou hiperintensivo de electricidade no noso país, como Alcoa (40% dos seus custos totais), Ferroatlántica ou Megasa, demostra ser un debate carente dun enfoque integral desde o punto de vista da sustentabilidade en sentido forte. Apenas si se fala da viabilidade económica (mudanza de propietarios, redución de custos, se cadra algún sindicato se arrisca a falar de nacionalización a través da SEPI...) e do aspecto social-laboral (preservación dos postos de traballo: preto de 5.000 só en Galiza no conxunto do sector). Mais o que son os factores primeiros que fan posible este tipo de industrias —isto é, os materiais e a enerxía— fican totalmente fóra do debate e, polo tanto, non se integran nos cálculos e plans para a sustentabilidade deste tipo de empresas.

Os factores materiais que fan posibles este tipo de industrias fican totalmente fóra do debate público.

Porén, nós si que queremos espreitar nesa dirección e facer algunhas preguntas que ninguén está a facer. A primeira de todas é até que punto son viables, son "empresas de futuro" en "sectores estratéxicos", aquelas que dependen da extracción de minerais finitos. Se nos fixamos en Alcoa, malia ser a bauxita —o mineral do que se extrae o aluminio— relativamente abundante na codia terrestre, non podemos esquecer que hai que extraelo e transportalo a milleiros de quilómetros utilizando maquinaria movida por uns combustibles fósiles que están comezando o seu devalar. Á parte desta primeira limitación, a cantidade de enerxía en forma eléctrica que precisa a conversión deste mineral no aluminio, fai que sexa un dos materiais modernos con maior mochila enerxética ou enerxía embebida (emerxía) por quilogramo: 215 MJ (4 veces a do aceiro inoxidable). Se precisamos decrecer en consumo de enerxía e de materiais para nos adaptarmos aos límites biofísicos do planeta, semella claro que este tipo de materiais son os que máis cumpriría reducir (ao contrario do que está a suceder, cunha demanda mundial de aluminio que non para de medrar), minimizando así os seus notables impactos sociais e medioambientais a nivel mundial. E a reciclaxe do aluminio, malia ser importante e necesaria, nunca poderá ser do 100% por límites termodinámicos, á parte de requirir tamén unha cantidade non desprezable de enerxía (comezando pola recollida a cargo de camións movidos, aquí tamén, por combustibles fósiles).

Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país? Canto pode compensar producirmos para a exportación sen aumentar a nosa pegada ecolóxica e de carbono? Porque se agacha tamén no debate que a electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida da queima de combustibles fósiles ou das centrais nucleares, agravando así a mudanza climática e a xeración de residuos radioactivos.

A electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida dos combustibles fósiles e nucleares.

Sorprende, ademais, a defensa acérrima que fan todos os partidos galegos, e mais os sindicatos, da conservación destes postos de traballo, coma se o importante non fose defender que a xente teña un medio de vida (traballe ou non), e en caso de ser este un traballo, non fose aceptable tanto un tipo coma outro, mentres fosen traballos en condicións dignas tanto de salario como noutras condicións laborais. Polo tanto, a posibilidade (ou mesmo conveniencia social e ambiental) da recolocación ou da reconversión de industrias de dubidoso futuro (non só polo factor enerxético, senón económico: ou seica pensamos que un novo propietario capitalista vai ter criterios de mantemento das fábricas moi diferentes dos da actual empresa?), debería estar enriba da mesa. E se realmente as nosas forzas políticas asumiran a sustentabilidade nun sentido forte, estarían a defender a reconversión deses postos de traballo noutros que realmente contribuísen á defensa da vida e das necesidades reais básicas da poboación galega, e non á elaboración de produtos convenientes pero de dubidoso futuro e de inasumible carga para o futuro do planeta e das nosas fillas e netos.

Alcoa
Alcoa comprou Inespal por uns 400 millóns de dólares e gozou dos beneficios da chamada tarifa G4 ata o ano 2008. Pablo Santiago

Nese sentido, debería lembrar a nosa clase política e sindical as perspectivas que achegan persoas como o profesor Xoán Doldán ou o Post-Carbon Institute no sentido de que o futuro non é industrial senón rural, e máis tarde ou máis cedo deberemos facilitar o retorno de boa parte da forza laboral industrial ao sector primario. O cal non debe ser ningunha traxedia, e mesmo tería aspectos sumamente positivos a nivel ecolóxico, territorial, cultural e social. Mais, por desgraza, aínda están lonxe de integrar esa perspectiva. E así, os grupos parlamentares da oposición galega son capaces na mesma sesión parlamentar de defender que se manteña Alcoa ao custo (ecolóxico) que for, ao tempo que se ataca ENCE en defensa da "ecoloxía".

Outra pregunta que, nomeadamente as formacións de esquerda, deberían estar pondo enriba da mesa é por que unha empresa como Alcoa debería recibir apoios públicos en forma de axudas, rebaixas fiscais, prezos da electricidade con desconto... outorgando así privilexios públicos a unha entidade privada con ánimo de lucro, mentres milleiros de persoas no país están a sufrir as consecuencias enerxéticas da pobreza. Vai contra os criterios a prol dunha Transición Enerxética e Ecolóxica rebaixar o prezo da luz a quen máis a consome, e está nas antípodas dunha suposta Transición Xusta. As rebaixas dos custos enerxéticos non priorizan o aforro nin a eficiencia, senón todo o contrario. Aquí debería formularse ou ben a nacionalización da industria, se se considera que produce bens de primeira necesidade, para despois redimensionala de maneira que se vaia reducindo progresivamente a súa produción até acadar niveis sustentables, ou obrigar a que sexa a propia empresa a que se dote de sistemas de xeración eléctrica a partir de fontes renovables se quere manter ou aumentar a produción de aluminio. E que o faga sen atentar contra un medio que é de todas nós, como xa sucedeu cos encoros propiedade de Ferroatlántica.

O futuro non é das industrias electrointensivas, senón do noso sector primario. Cómpre asumir a necesidade de decrecer.
Decrecimiento
A xanela de Overton

A nosa supervivencia como especie require ampliar o rango do aceptable politicamente.

Mentres non se abra a nosa xanela de Overton, en canto non se asuma a necesidade de decrecer (en produción e consumo material e enerxético) e de reconverter industrias retirándoas do control privado, e que a nosa perspectiva de futuro como país volverá ser (como foi no 99% da nosa historia) o sector primario, coas melloras que fosen precisas, este tipo de debates sobre o futuro de tal ou cal industria ou sector (lembremos o da automoción) estará condenado a ser un debate ilusorio, carente das premisas científicas básicas acerca do que é sustentable e do que non, neste contexto da grande emerxencia climática e enerxética. Resulta moi rechamante que a palabra que máis repitan políticos e sindicatos cando reclaman "garantías de futuro" para empresas como Alcoa sexa a demanda de "estabilidade" (nos prezos da electricidade, no subministro, etc.): revela que non comprenderon aínda que nos internamos nun período histórico no que xa nada será estable, e menos aínda aqueles aspectos do noso metabolismo social que máis se extralimitaron, como é o consumo de enerxía.

Industria
Alcoa: daquelas privatizacións, estes ERE

A empresa pretende deixar na rúa a case 700 traballadores da Coruña e Avilés, despois de pasar perto de dúas décadas obtendo beneficios millonarios incentivados polas subvencións estatais enmascaradas.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
Lupe Ces
31/3/2019 3:20

Valente e consciente. Obrigada. Somos muita gente que pensamos assim, hai que dar a conhecer todo isto... É que fazemos coas balsas de lodos tóxicos de Alcoa em Sam Cibram?

2
0
Daniel de Vega
30/3/2019 13:02

Cuestiono se CASAL LODEIRO diría o mesmo ós chineses... porque semella que se limita a negativizar a existencia mesma das empresas. CUESTIONA: "Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país?" NON AS RESPOSTA, E POR RIBA SENTENZA "o futuro non é industrial senón rural" ... e repito: dillo ti ós chineses ! que eles si saben xogar estratéxicamente !!!!!!!!!!!!!!! https://www.facebook.com/rebelinaluminio/videos/417544008790381/

0
4
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Industria armamentística
Genocidio Las relaciones armamentísticas de España e Israel han sido “más lucrativas que nunca” desde octubre de 2023
Un informe del Centre Delàs señala diferencias significativas en las armas que España dice que ha vendido a Israel y las que Israel registra. Las empresas israelíes han firmado 46 contratos con las administraciones por más de mil millones.
Congreso de los Diputados
Aranceles El Congreso aprueba el decreto de aranceles por la mínima
La mayoría parlamentaria que invistió al ejecutivo, con la abstención de Podemos, se impone al voto en contra de PP y Vox.
Pensamiento
Lola Olufemi “No me atraen las utopías lejanas, estoy más interesada en el ahora”
La escritora e investigadora británica Lola Olufemi trabaja desde la certeza de que el presente no es una jaula, desde la confianza en que viviremos cosas diferentes aunque no se sepa exactamente de qué tipo van a ser.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'Os Pecadores' loitan contra montruos reais e mitolóxicos no novo episodio de 'O Teleclube'
O dúo do director Ryan Coogler e o actor Michael B. Jordan estrean unha película sobre a experiencia afroamericana cunha ameaza sobrenatural engadida.
Estados Unidos
Libertad de expresión Canadá recomienda al profesorado LGTBQ+ o crítico con Trump no viajar a Estados Unidos
Una circular de la Asociación Canadiense de Profesores Universitarios (CAUT) recomienda “encarecidamente” que el personal académico viaje a los EEUU “solo si es esencial y necesario”.
Madrid
Madrid El grito de ‘Altri Non!’ llega al Congreso de los Diputados
La Plataforma Ulloa Viva y organizaciones ecologistas exigen directamente al Gobierno español que rechace subvencionar el proyecto de la macrofábrica de celulosa y que respete la voluntad del pueblo gallego.
Sanidad
GENOCIDIO EN GAZA 200 trabajadoras del Hospital de Cruces piden vetar los fármacos de Teva Pharm
Las profesionales sanitarias registraron el pasado 2 de mayo una petición ante la Dirección de Osakidetza para exigir la retirada inmediata de todos los productos de la farmacéutica israelí.
Libertad de expresión
Libertad de expresión La Justicia da la razón al humorista Héctor de Miguel, Quequé, frente a la denuncia de Abogados Cristianos
La Audiencia Provincial de Madrid estima el recurso de apelación presentado por Héctor de Miguel, imputado por unas declaraciones tras una denuncia de Abogados Cristianos.
Más noticias
Ayuntamiento de Madrid
Fórmula 1 en Madrid Madring: el gran evento de la “marca Madrid” que no respeta trámites ni esperas
El Ayuntamiento ha aprobado la licencia de obras del futuro circuito de Fórmula 1 mientras el plan urbanístico del mismo está recurrido en el Tribunal Superior de Justicia de Madrid y sin resolver a las alegaciones de la oposición ni vecinales.
Capitalismo
Opinión Araba frente a la nueva fiebre verde: cuando la transición energética amenaza a la tierra común
Más de 80 macroproyectos energéticos y una red de alta tensión planean atravesar Araba, vendiéndonos la transición verde mientras arrasan bosques, pastos y comunidades rurales. Pero este territorio ya conoce otra forma de gestionar la energía.
There Is Alternative
There Is Alternative There Is Alternative #3: de bancos que financian genocidios, finanzas éticas y todo lo que no sea Netanyahu
Tercer episodio del podcast There Is Alternative de El Salto Radio sobre empresas que ganan dinero con la masacre al pueblo palestino, de la banca armada que les ayuda y de las alternativas de las finanzas éticas.
República Dominicana
República Dominicana El Gobierno de Abinader desafía a la ONU expulsando mujeres embarazadas y recién paridas desde los hospitales
La campaña contra las migrantes haitianas del Gobierno de República Dominicana ha llegado a las maternidades. Decenas de mujeres embarazadas o con sus bebés en brazos han sufrido esta política.
Violencia machista
Violencia machista Estadística del INE sobre violencia de género: disminuye un 5% en 2024 tras aumento histórico del 12% en 2023
En 2024 se registraron 34.684 mujeres víctimas de violencia de género correspondientes a los asuntos en los que se habían dictado medidas cautelares u órdenes de protección.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Catalunya
Acción directa Las Sublevaciones de la Tierra francesas llegan a Catalunya: “Necesitamos una forma nueva de luchar”
Una acampada de tres días y una acción simbólica han sido el pistoletazo de salida de Revoltes de la Terra. La organización ha sido capaz de unir a ecologistas de campo, de ciudad y campesinado en una dinámica de lucha “nueva”.