Decrecimiento
Industrias electrointensivas: as preguntas que ninguén fai

O consenso político a prol do mantemento destas industrias agacha un debate fundamental acerca da súa sostibilidade.

Electricas

Coordinador do Instituto Resiliencia

29 mar 2019 06:03

O debate que se abriu hai uns meses acerca do futuro de empresas que precisan un consumo intensivo ou hiperintensivo de electricidade no noso país, como Alcoa (40% dos seus custos totais), Ferroatlántica ou Megasa, demostra ser un debate carente dun enfoque integral desde o punto de vista da sustentabilidade en sentido forte. Apenas si se fala da viabilidade económica (mudanza de propietarios, redución de custos, se cadra algún sindicato se arrisca a falar de nacionalización a través da SEPI...) e do aspecto social-laboral (preservación dos postos de traballo: preto de 5.000 só en Galiza no conxunto do sector). Mais o que son os factores primeiros que fan posible este tipo de industrias —isto é, os materiais e a enerxía— fican totalmente fóra do debate e, polo tanto, non se integran nos cálculos e plans para a sustentabilidade deste tipo de empresas.

Os factores materiais que fan posibles este tipo de industrias fican totalmente fóra do debate público.

Porén, nós si que queremos espreitar nesa dirección e facer algunhas preguntas que ninguén está a facer. A primeira de todas é até que punto son viables, son "empresas de futuro" en "sectores estratéxicos", aquelas que dependen da extracción de minerais finitos. Se nos fixamos en Alcoa, malia ser a bauxita —o mineral do que se extrae o aluminio— relativamente abundante na codia terrestre, non podemos esquecer que hai que extraelo e transportalo a milleiros de quilómetros utilizando maquinaria movida por uns combustibles fósiles que están comezando o seu devalar. Á parte desta primeira limitación, a cantidade de enerxía en forma eléctrica que precisa a conversión deste mineral no aluminio, fai que sexa un dos materiais modernos con maior mochila enerxética ou enerxía embebida (emerxía) por quilogramo: 215 MJ (4 veces a do aceiro inoxidable). Se precisamos decrecer en consumo de enerxía e de materiais para nos adaptarmos aos límites biofísicos do planeta, semella claro que este tipo de materiais son os que máis cumpriría reducir (ao contrario do que está a suceder, cunha demanda mundial de aluminio que non para de medrar), minimizando así os seus notables impactos sociais e medioambientais a nivel mundial. E a reciclaxe do aluminio, malia ser importante e necesaria, nunca poderá ser do 100% por límites termodinámicos, á parte de requirir tamén unha cantidade non desprezable de enerxía (comezando pola recollida a cargo de camións movidos, aquí tamén, por combustibles fósiles).

Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país? Canto pode compensar producirmos para a exportación sen aumentar a nosa pegada ecolóxica e de carbono? Porque se agacha tamén no debate que a electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida da queima de combustibles fósiles ou das centrais nucleares, agravando así a mudanza climática e a xeración de residuos radioactivos.

A electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida dos combustibles fósiles e nucleares.

Sorprende, ademais, a defensa acérrima que fan todos os partidos galegos, e mais os sindicatos, da conservación destes postos de traballo, coma se o importante non fose defender que a xente teña un medio de vida (traballe ou non), e en caso de ser este un traballo, non fose aceptable tanto un tipo coma outro, mentres fosen traballos en condicións dignas tanto de salario como noutras condicións laborais. Polo tanto, a posibilidade (ou mesmo conveniencia social e ambiental) da recolocación ou da reconversión de industrias de dubidoso futuro (non só polo factor enerxético, senón económico: ou seica pensamos que un novo propietario capitalista vai ter criterios de mantemento das fábricas moi diferentes dos da actual empresa?), debería estar enriba da mesa. E se realmente as nosas forzas políticas asumiran a sustentabilidade nun sentido forte, estarían a defender a reconversión deses postos de traballo noutros que realmente contribuísen á defensa da vida e das necesidades reais básicas da poboación galega, e non á elaboración de produtos convenientes pero de dubidoso futuro e de inasumible carga para o futuro do planeta e das nosas fillas e netos.

Alcoa
Alcoa comprou Inespal por uns 400 millóns de dólares e gozou dos beneficios da chamada tarifa G4 ata o ano 2008. Pablo Santiago

Nese sentido, debería lembrar a nosa clase política e sindical as perspectivas que achegan persoas como o profesor Xoán Doldán ou o Post-Carbon Institute no sentido de que o futuro non é industrial senón rural, e máis tarde ou máis cedo deberemos facilitar o retorno de boa parte da forza laboral industrial ao sector primario. O cal non debe ser ningunha traxedia, e mesmo tería aspectos sumamente positivos a nivel ecolóxico, territorial, cultural e social. Mais, por desgraza, aínda están lonxe de integrar esa perspectiva. E así, os grupos parlamentares da oposición galega son capaces na mesma sesión parlamentar de defender que se manteña Alcoa ao custo (ecolóxico) que for, ao tempo que se ataca ENCE en defensa da "ecoloxía".

Outra pregunta que, nomeadamente as formacións de esquerda, deberían estar pondo enriba da mesa é por que unha empresa como Alcoa debería recibir apoios públicos en forma de axudas, rebaixas fiscais, prezos da electricidade con desconto... outorgando así privilexios públicos a unha entidade privada con ánimo de lucro, mentres milleiros de persoas no país están a sufrir as consecuencias enerxéticas da pobreza. Vai contra os criterios a prol dunha Transición Enerxética e Ecolóxica rebaixar o prezo da luz a quen máis a consome, e está nas antípodas dunha suposta Transición Xusta. As rebaixas dos custos enerxéticos non priorizan o aforro nin a eficiencia, senón todo o contrario. Aquí debería formularse ou ben a nacionalización da industria, se se considera que produce bens de primeira necesidade, para despois redimensionala de maneira que se vaia reducindo progresivamente a súa produción até acadar niveis sustentables, ou obrigar a que sexa a propia empresa a que se dote de sistemas de xeración eléctrica a partir de fontes renovables se quere manter ou aumentar a produción de aluminio. E que o faga sen atentar contra un medio que é de todas nós, como xa sucedeu cos encoros propiedade de Ferroatlántica.

O futuro non é das industrias electrointensivas, senón do noso sector primario. Cómpre asumir a necesidade de decrecer.
Decrecimiento
A xanela de Overton

A nosa supervivencia como especie require ampliar o rango do aceptable politicamente.

Mentres non se abra a nosa xanela de Overton, en canto non se asuma a necesidade de decrecer (en produción e consumo material e enerxético) e de reconverter industrias retirándoas do control privado, e que a nosa perspectiva de futuro como país volverá ser (como foi no 99% da nosa historia) o sector primario, coas melloras que fosen precisas, este tipo de debates sobre o futuro de tal ou cal industria ou sector (lembremos o da automoción) estará condenado a ser un debate ilusorio, carente das premisas científicas básicas acerca do que é sustentable e do que non, neste contexto da grande emerxencia climática e enerxética. Resulta moi rechamante que a palabra que máis repitan políticos e sindicatos cando reclaman "garantías de futuro" para empresas como Alcoa sexa a demanda de "estabilidade" (nos prezos da electricidade, no subministro, etc.): revela que non comprenderon aínda que nos internamos nun período histórico no que xa nada será estable, e menos aínda aqueles aspectos do noso metabolismo social que máis se extralimitaron, como é o consumo de enerxía.

Industria
Alcoa: daquelas privatizacións, estes ERE

A empresa pretende deixar na rúa a case 700 traballadores da Coruña e Avilés, despois de pasar perto de dúas décadas obtendo beneficios millonarios incentivados polas subvencións estatais enmascaradas.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Opinión
Energías alternativas Más tren, menos carreteras. Contaminación, Agotamiento, Decrecimiento
Son ya muchas voces más que solventes las que invocan la urgente necesidad del “decrecimiento”, porque es evidente que todo tiene un límite y el mismísimo planeta está al borde del colapso.
Ecología
Saber Sustentar Gaianismo, a emerxencia dunha relixión sen deuses
Desde o activismo e a ciencia vai callando a necesidade dunha resposta espiritual ao colapso ecosocial.
Industria automovilística
Transición ecosocial Cómo puede decrecer el sector de la automoción: “El conflicto es inevitable, hay que lanzarse”
El investigador ecosocial Martín Lallana ha plasmado un posible plan de acción para reconvertir el sector de la automoción en Euskal Herria, que representa entre el 25% y el 30% del PIB, sin perder puestos de trabajo.
Lupe Ces
31/3/2019 3:20

Valente e consciente. Obrigada. Somos muita gente que pensamos assim, hai que dar a conhecer todo isto... É que fazemos coas balsas de lodos tóxicos de Alcoa em Sam Cibram?

2
0
Daniel de Vega
30/3/2019 13:02

Cuestiono se CASAL LODEIRO diría o mesmo ós chineses... porque semella que se limita a negativizar a existencia mesma das empresas. CUESTIONA: "Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país?" NON AS RESPOSTA, E POR RIBA SENTENZA "o futuro non é industrial senón rural" ... e repito: dillo ti ós chineses ! que eles si saben xogar estratéxicamente !!!!!!!!!!!!!!! https://www.facebook.com/rebelinaluminio/videos/417544008790381/

0
4
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Austria
Unión Europea Austria se prepara para la victoria de la ultraderecha
La izquierda califica como de poco creíbles los intentos de la derecha del ÖVP de distanciarse de los ultras del FPÖ. Todo indica que este último partido no solo entrará en el Gobierno sino que, por primera vez, será el partido líder de la coalición.
Palestina
Tareq Baconi “El 7 de octubre demuestra que no puede haber un sistema de apartheid indefinido sin un coste”
En su obra, ‘Hamás: auge y pacificación de la resistencia palestina’, el investigador Tareq Maconi recorre los orígenes de Hamás y su rol en la región.

Últimas

O Salto medra contigo
O Salto medra contigo Eles por diñeiro, nós por un futuro mellor: subscríbete ao Salto
Sempre que unha multinacional ou un goberno intentaron cometer un atentado medioambiental no noso territorio estivemos alí para contalo. Puidemos facelo porque a nós sostennos a nosa comunidade, pero queremos chegar máis lonxe e por iso precisámoste.
Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN)
30 años del levantamiento del EZLN “Buscad a las Buscadoras”. El Zapatismo y la lucha por las y los desaparecidos
Las comunidades zapatistas no sólo han dado acompañamiento político y moral a las luchas por los desaparecidos en el país sino que, fieles a su costumbre, han lanzado iniciativas nacionales de construcción de alternativas por la justicia.
Análisis
Análisis Los niños en Ceuta
Deshumanizar a los niños hace más fácil cuestionar la categoría humana del resto de personas migrantes, pero también deshumaniza sin retorno a la sociedad que lo permite.
Análisis
Análisis Poniendo a prueba los límites de la limpieza étnica en Cisjordania
Las campañas militares de Israel, si bien no están llegando a un punto muerto, se han convertido en una guerra de desgaste. La manera de recuperar la iniciativa es abrir otro frente.
La vida y ya
La vida y ya Dormir es resistir
La fiesta tenía como objetivo ofrecer un espacio de encuentro entre las personas migrantes y los habitantes de la ciudad.
Francia
Francia Macron nombra primer ministro a Michel Barnier en un guiño al partido de Le Pen
La Francia Insumisa llama a la movilización y la izquierda al completo censura el nombramiento del exministro de Asuntos Exteriores de Chirac. La extrema derecha apoya tácitamente la operación.
Entrevista La Poderío
Entrevista La Poderío “Con el duelo migratorio te enfrentas a muchos duelos diferentes al mismo tiempo”
Carmen Gollonet Bautista lleva 14 años en Holanda. Su historia es, como todas las de migración, a la vez única y representativa. Con ella hablamos de duelo migratorio, del “torbellino de emociones” que supone alejarte para siempre de tu tierra.

Recomendadas

Ence
Redes clientelares Rueda coloca como Directora de Calidade Ambiental á muller dun alto cargo de Ence en Galiza
Grupos ecoloxistas e veciñais denuncian “un conflito de intereses e unha trama familiar” entre María José Echevarría Moreno e o seu marido Antonio Casal Lago, Director Territorial da empresa produtora de celulosa.
Greenwashing
Greenwashing O ‘biomanual’ de Ence para lavar a súa imaxe en Galiza
Charlas sobre medio ambiente en colexios, escolas de xornalismo, barcos para confrarías, proxectos con universidades e publicidade para os medios. O xigante da celulosa empeza o curso financiando un imaxinario ficticio sobre a súa sustentabilidade.
Migración
Migración ¿Quién teme a la migración? El curso político comienza con la mirada en las fronteras
El marco de la crisis migratoria se ha asentado durante el verano en el debate político y los medios de comunicación, mientras el nuevo Pacto Europeo de Migraciones y Asilo habilita un endurecimiento de las políticas migratorias.