Decrecimiento
Industrias electrointensivas: as preguntas que ninguén fai

O consenso político a prol do mantemento destas industrias agacha un debate fundamental acerca da súa sostibilidade.

Electricas

Coordinador do Instituto Resiliencia

29 mar 2019 06:03

O debate que se abriu hai uns meses acerca do futuro de empresas que precisan un consumo intensivo ou hiperintensivo de electricidade no noso país, como Alcoa (40% dos seus custos totais), Ferroatlántica ou Megasa, demostra ser un debate carente dun enfoque integral desde o punto de vista da sustentabilidade en sentido forte. Apenas si se fala da viabilidade económica (mudanza de propietarios, redución de custos, se cadra algún sindicato se arrisca a falar de nacionalización a través da SEPI...) e do aspecto social-laboral (preservación dos postos de traballo: preto de 5.000 só en Galiza no conxunto do sector). Mais o que son os factores primeiros que fan posible este tipo de industrias —isto é, os materiais e a enerxía— fican totalmente fóra do debate e, polo tanto, non se integran nos cálculos e plans para a sustentabilidade deste tipo de empresas.

Os factores materiais que fan posibles este tipo de industrias fican totalmente fóra do debate público.

Porén, nós si que queremos espreitar nesa dirección e facer algunhas preguntas que ninguén está a facer. A primeira de todas é até que punto son viables, son "empresas de futuro" en "sectores estratéxicos", aquelas que dependen da extracción de minerais finitos. Se nos fixamos en Alcoa, malia ser a bauxita —o mineral do que se extrae o aluminio— relativamente abundante na codia terrestre, non podemos esquecer que hai que extraelo e transportalo a milleiros de quilómetros utilizando maquinaria movida por uns combustibles fósiles que están comezando o seu devalar. Á parte desta primeira limitación, a cantidade de enerxía en forma eléctrica que precisa a conversión deste mineral no aluminio, fai que sexa un dos materiais modernos con maior mochila enerxética ou enerxía embebida (emerxía) por quilogramo: 215 MJ (4 veces a do aceiro inoxidable). Se precisamos decrecer en consumo de enerxía e de materiais para nos adaptarmos aos límites biofísicos do planeta, semella claro que este tipo de materiais son os que máis cumpriría reducir (ao contrario do que está a suceder, cunha demanda mundial de aluminio que non para de medrar), minimizando así os seus notables impactos sociais e medioambientais a nivel mundial. E a reciclaxe do aluminio, malia ser importante e necesaria, nunca poderá ser do 100% por límites termodinámicos, á parte de requirir tamén unha cantidade non desprezable de enerxía (comezando pola recollida a cargo de camións movidos, aquí tamén, por combustibles fósiles).

Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país? Canto pode compensar producirmos para a exportación sen aumentar a nosa pegada ecolóxica e de carbono? Porque se agacha tamén no debate que a electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida da queima de combustibles fósiles ou das centrais nucleares, agravando así a mudanza climática e a xeración de residuos radioactivos.

A electricidade que consomen industrias como Alcoa procede en boa medida dos combustibles fósiles e nucleares.

Sorprende, ademais, a defensa acérrima que fan todos os partidos galegos, e mais os sindicatos, da conservación destes postos de traballo, coma se o importante non fose defender que a xente teña un medio de vida (traballe ou non), e en caso de ser este un traballo, non fose aceptable tanto un tipo coma outro, mentres fosen traballos en condicións dignas tanto de salario como noutras condicións laborais. Polo tanto, a posibilidade (ou mesmo conveniencia social e ambiental) da recolocación ou da reconversión de industrias de dubidoso futuro (non só polo factor enerxético, senón económico: ou seica pensamos que un novo propietario capitalista vai ter criterios de mantemento das fábricas moi diferentes dos da actual empresa?), debería estar enriba da mesa. E se realmente as nosas forzas políticas asumiran a sustentabilidade nun sentido forte, estarían a defender a reconversión deses postos de traballo noutros que realmente contribuísen á defensa da vida e das necesidades reais básicas da poboación galega, e non á elaboración de produtos convenientes pero de dubidoso futuro e de inasumible carga para o futuro do planeta e das nosas fillas e netos.

Alcoa
Alcoa comprou Inespal por uns 400 millóns de dólares e gozou dos beneficios da chamada tarifa G4 ata o ano 2008. Pablo Santiago

Nese sentido, debería lembrar a nosa clase política e sindical as perspectivas que achegan persoas como o profesor Xoán Doldán ou o Post-Carbon Institute no sentido de que o futuro non é industrial senón rural, e máis tarde ou máis cedo deberemos facilitar o retorno de boa parte da forza laboral industrial ao sector primario. O cal non debe ser ningunha traxedia, e mesmo tería aspectos sumamente positivos a nivel ecolóxico, territorial, cultural e social. Mais, por desgraza, aínda están lonxe de integrar esa perspectiva. E así, os grupos parlamentares da oposición galega son capaces na mesma sesión parlamentar de defender que se manteña Alcoa ao custo (ecolóxico) que for, ao tempo que se ataca ENCE en defensa da "ecoloxía".

Outra pregunta que, nomeadamente as formacións de esquerda, deberían estar pondo enriba da mesa é por que unha empresa como Alcoa debería recibir apoios públicos en forma de axudas, rebaixas fiscais, prezos da electricidade con desconto... outorgando así privilexios públicos a unha entidade privada con ánimo de lucro, mentres milleiros de persoas no país están a sufrir as consecuencias enerxéticas da pobreza. Vai contra os criterios a prol dunha Transición Enerxética e Ecolóxica rebaixar o prezo da luz a quen máis a consome, e está nas antípodas dunha suposta Transición Xusta. As rebaixas dos custos enerxéticos non priorizan o aforro nin a eficiencia, senón todo o contrario. Aquí debería formularse ou ben a nacionalización da industria, se se considera que produce bens de primeira necesidade, para despois redimensionala de maneira que se vaia reducindo progresivamente a súa produción até acadar niveis sustentables, ou obrigar a que sexa a propia empresa a que se dote de sistemas de xeración eléctrica a partir de fontes renovables se quere manter ou aumentar a produción de aluminio. E que o faga sen atentar contra un medio que é de todas nós, como xa sucedeu cos encoros propiedade de Ferroatlántica.

O futuro non é das industrias electrointensivas, senón do noso sector primario. Cómpre asumir a necesidade de decrecer.
Decrecimiento
A xanela de Overton

A nosa supervivencia como especie require ampliar o rango do aceptable politicamente.

Mentres non se abra a nosa xanela de Overton, en canto non se asuma a necesidade de decrecer (en produción e consumo material e enerxético) e de reconverter industrias retirándoas do control privado, e que a nosa perspectiva de futuro como país volverá ser (como foi no 99% da nosa historia) o sector primario, coas melloras que fosen precisas, este tipo de debates sobre o futuro de tal ou cal industria ou sector (lembremos o da automoción) estará condenado a ser un debate ilusorio, carente das premisas científicas básicas acerca do que é sustentable e do que non, neste contexto da grande emerxencia climática e enerxética. Resulta moi rechamante que a palabra que máis repitan políticos e sindicatos cando reclaman "garantías de futuro" para empresas como Alcoa sexa a demanda de "estabilidade" (nos prezos da electricidade, no subministro, etc.): revela que non comprenderon aínda que nos internamos nun período histórico no que xa nada será estable, e menos aínda aqueles aspectos do noso metabolismo social que máis se extralimitaron, como é o consumo de enerxía.

Industria
Alcoa: daquelas privatizacións, estes ERE

A empresa pretende deixar na rúa a case 700 traballadores da Coruña e Avilés, despois de pasar perto de dúas décadas obtendo beneficios millonarios incentivados polas subvencións estatais enmascaradas.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
Lupe Ces
31/3/2019 3:20

Valente e consciente. Obrigada. Somos muita gente que pensamos assim, hai que dar a conhecer todo isto... É que fazemos coas balsas de lodos tóxicos de Alcoa em Sam Cibram?

2
0
Daniel de Vega
30/3/2019 13:02

Cuestiono se CASAL LODEIRO diría o mesmo ós chineses... porque semella que se limita a negativizar a existencia mesma das empresas. CUESTIONA: "Precisamos realmente ter unha industria do aluminio? Canto aluminio precisamos como país?" NON AS RESPOSTA, E POR RIBA SENTENZA "o futuro non é industrial senón rural" ... e repito: dillo ti ós chineses ! que eles si saben xogar estratéxicamente !!!!!!!!!!!!!!! https://www.facebook.com/rebelinaluminio/videos/417544008790381/

0
4
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Galicia
Galicia ¿Quién es quién en Greenalia? La empresa que quiere otra celulosa en Galicia y arrasa olivares en Andalucía
Los tentáculos del entramado empresarial tras esta corporación tocan a gran parte de la oligarquía gallega. Desde medios de comunicación como 'La Voz de Galicia' hasta equipos de fútbol como el Deportivo o entidades financieras como Abanca.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.
Hidrógeno
Descarbonización Los planes de expansión del hidrógeno en Europa chocan con la falta de energía verde para producirlo
La escasez de hidrógeno producido con renovables y el exiguo desarrollo del aluvión de proyectos anunciados ponen en entredicho la estrategia de descarbonización en Europa, según un informe de Global Energy Monitor.
Madrid
Justicia El fiscal general del Estado, en el alambre, declara como investigado ante el Supremo
Álvaro García Ortiz acude al alto tribunal a explicar su versión de las filtraciones denunciadas por el entorno de la pareja de Isabel Díaz Ayuso. Es la primera vez que un fiscal de su categoría declara como investigado.

Últimas

Dana
Tres meses de la dana “Aquí no llovió casi nada”
VV.AA.
Un vecino de Benetússer explica cómo la riada arrasó y cambió para siempre las vidas de miles de personas.
El Salto Radio
EL SALTO RADIO Cultura y resistencia desde América del sur
Cuatro historias sonoras de experiencias creativas y comunitarias en algunas ciudades de Perú, Argentina y Paraguay
Opinión
Opinión Monetizadores de la estupidez
Ser un chalado anticiencia puede llevar a pasearte por radios, televisiones y streamings porque eres rentable para gente sin un mínimo de ética periodística.
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez resucita el decreto ómnibus con más ayudas a los propietarios
El Gobierno anuncia un acuerdo con Junts para reflotar el decreto que permite revalorizar las pensiones con nuevos avales estatales para caseros. El presidente se compromete a convocar una moción de confianza.
Crímenes del franquismo
Víctimas de la dictadura Admitida a trámite otra querella por los crímenes del franquismo en Madrid
Carlos Serrano Suarez denuncia que fue sometido a torturas por parte de cinco policías de la Brigada Político Social. El juzgado número 41 ha decidido abrir el caso, algo que desde CEAQUA califican como “excepcional”.
Galicia
Galicia La Xunta maniobra para ampliar la balsa de lodos rojos de Alcoa pese a los riesgos medioambientales
La conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, garantizó al comité de empresa de la planta de Alcoa en San Cibrao, situada en Cervo (Lugo), que ampliará su capacidad a pesar del riesgo medioambiental.
Madres protectoras
Justicia Colectivos feministas piden medidas para asegurar un juicio justo a una madre protectora acusada de secuestro
Las organizaciones piden que se tome en consideración la denuncia por abusos sexuales contra el progenitor, los intentos de la mujer por buscar medidas de protección en España y el arrancamiento de su hija.

Recomendadas

Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Jaén
Andalucía Lopera no quiere que Greenalia especule con sus olivos
Decenas de pequeños olivareros de la Campiña Norte de Jaén podrían perder sus terrenos en beneficio de una empresa que quiere talar los árboles para instalar siete parques fotovoltaicos.