Decrecimiento
A proposta decrecentista da CUP para Catalunya

“Falando de decrecemento non se gañan eleccións”, afirmou hai uns anos Juan Carlos Monedero. Mais a CUP semella non ter medo a presentar un programa decrecentista ás vindeiras eleccións catalás.
Asamblea CUP
Asamblea das Candidatures d'Unitat Popular (CUP).

Coordinador do Instituto Resiliencia

3 feb 2021 06:09

No mundo ecoloxista é amplamente coñecida a postura de moitos líderes políticos, que, malia ser máis ou menos conscientes de que o cul-de-sac civilizatorio no que nos atopamos requiriría políticas a prol dun decrecemento organizado e xusto da esfera económica, argúen en defensa do seu mantemento dunha política dirixida a aumentar permanentemente os valores do Produto Interior Bruto que a xente non aceptaría este tipo de políticas e que os condenaría ao esborramento electoral: sería o denominado efecto Carter, en lembranza da derrota electoral daquel presidente estadounidense poucos anos despois dun discurso televisado acerca da necesidade do sacrificio en aras da sustentabilidade, que poucos políticos hoxe en día se atreverían a dar. Porén, hai unha forza política no Estado español (con presenza no Congreso dos Deputados e no Parlament catalán e con centos de concelleiros) que leva anos camiñando nunha dirección ben diferente: a de incluír nos seus programas electorais aquilo que recoñecen no debate interno e coa comunidade científica e activista a prol da necesidade de pensar economías alén do crecemento.

Trátase da CUP, que acaba de presentar un programa para a súa candidatura conxunta co Guanyem Catalunya de Dolors Sabater, que inclúe expresamente propostas tan nidiamente decrecentistas, dentro do seu apartado de “Transición Ecosocial” como “Promover o decrecemento da esfera material da economía, é dicir, a redución do consumo de materia e enerxía en termos absolutos e especialmente o das clases dominantes, para unha redistribución efectiva da riqueza” (p. 64). É salientable que non sitúan o obxectivo na famosa mellora da eficiencia e na instalación de enerxías renovables, lugar común tecnooptimista noutros partidos políticos, que na práctica resultan inútiles nun sistema capitalista onde é imposible eludir o efecto rebote —ou paradoxo de Jevons— a anular calquera mellora da eficiencia e onde simplemente se suma a electricidade de orixe solar ou eólica a un consumo enerxético total sempre á alza, arrastrado pola teima dos gobernos en acadar incrementos permanentes no PIB. Se o obxectivo, pola contra, é claramente reducir o consumo, todas as políticas definiríanse en función del, obrigando por exemplo a unha “nacionalización do sector enerxético”, como expuxo no primeiro día da campaña electoral a candidata Sabater, ex-alcaldesa de Badalona, como condición para entrar a CUP-Guanyem nun futuro goberno independentista tras as eleccións do 14 de febreiro. E con enquisas outorgándolles de novo unha representación ao redor dos 10 asentos, como tiveron hai dúas lexislaturas, semella unha posibilidade non desbotable. É dicir, unha forza política con opcións de ter responsabilidades de goberno, está a propor políticas de Decrecemento organizado e democrático, en contra dos temores expresados habitualmente por forzas da esquerda española e tamén da galega.

O programa da CUP defende unha Transición Ecosocial baseada no decrecemento enerxético e material da economía

Se continuamos lendo no programa electoral da CUP veremos novas referencias ao decreixement: “consideramos que temos que avanzar cara a un modelo territorial non extractivo, equilibrado e eficiente en todos os aspectos, compatible coas políticas de decrecemento da esfera material da economía que a actual planificación territorial e urbanística dos Países Cataláns non garante nin fomenta” (p. 65), “promoveremos actuacións de decrecemento urbano e desurbanización cando fosen precisas para corrixir disfuncionalidades no territorio” (p. 67), “garantiremos os dereitos ambientais das xeracións futuras e reverteremos a crise ecolóxica global fomentando o decrecemento do consumo enerxético e material” (p. 74, onde tamén apostan pola “soberanía enerxética e alimentaria”). No apartado de “Modelo e Transición Enerxéticos” (p. 82) volvemos apreciar que claramente apostan por unha xestión pública da demanda enerxética para asegurar ese decrecemento e recoñecen que estamos ás portas dunha crise enerxética (nisto tamén son pioneiros) que vai obrigar a este tipo de medidas: “Para facer fronte á crise enerxética que vén, apostamos por un novo modelo enerxético baseado no decrecemento enerxético social, as enerxías renovables e o aforro enerxético e de respecto ao medio ambiente, coa planificación e participación activa e directa da cidadanía, tanto no deseño coma na implantación. Por isto, estabeleceremos un Pacto Nacional para a Transición Enerxética de Cataluña e impulsaremos unha futura Lei de Transición Enerxética, cos obxectivos de planificar, regular e estabelecer os límites da demanda enerxética en todos os sectores económicos”.

Por poñer isto en contraste con outras candidaturas de esquerda, podemos citar a proposta de En Comú-Podem: “Non utilizar o crecemento do PIB como medida do progreso económico e social” (p. 31), e en consonancia con este paso non mencionan os comúns o habitual obxectivo económico de crecemento aínda que tan só apostan expresamente polo decrecemento en sectores moi concretos coma o turístico e mais o urbanístico, pasos sen dúbida na boa dirección, pero demasiado tépedos e insuficientes para a gravidade da situación civilizatoria e ecolóxica. O PSC sitúase aínda máis atrás, ancorado na ortodoxia dos obsoletos obxectivos de “crecemento sostible”, agora tinxido de “verde”, “inclusivo” e “resiliente”: “O crecemento económico é preciso, aínda que non suficiente para o progreso da cidadanía”, afirma o seu programa (p. 10), o cal pretenden compatibilizar cunha “transición enerxética descarbonizada, renovable e xusta, economicamente próspera e medioambiental e demograficamente sostible”, nada menos (p. 108). Semella que as reflexións dos seus correlixionarios franceses acerca de que o desacomplamento do PIB respecto ao consumo de enerxía é en realidade un mito, aínda non atravesaron os Pireneos. En canto a ERC, tamén manteñen no seu programa as habituais mencións ao obxectivo político do “crecemento económico”, aínda que se cadra dunha maneira menos explícita ca no caso do PSC, pero sen saíren un ápice da ortodoxia tecnoutópica: “O progreso tecnolóxico é un dos aspectos determinantes do crecemento económico a longo prazo” (p. 12). Así pois, se atendemos ao que propoñen nos seus programas, a esquerda con presenza parlamentaria en Cataluña situaríase na actualidade, seguindo un eixo desde o máis claro crecentismo até o decrecentismo declarado, deste xeito: PSC-ERC-EnComúPodem-CUP.

En Comú-Podem tamén propón desbancar o PIB como guía de política económica. En Euskal Herria, Bildu leva anos transitando cara ao Decrecentismo e nos parlamentos francés e británico debátese xa con naturalidade sobre a cuestión.

Precisamente foi co líder de ERC Oriol Junqueras (daquela vicepresident da Generalitat, e máis tarde condenado pola Xustiza española polo seu papel no Procés) con quen o deputado da CUP Sergi Saladié mantivo en 2017 un primeiro debate ao redor do decrecemento no parlamento catalán, que ficou eclipsado polo famoso referendo pola independencia celebrado apenas un par de semanas despois. Se tras o vindeiro 14 de febreiro ERC encabeza un novo goberno independentista en Catalunya e a CUP ten a posibilidade, como algúns apuntan, de ser a chave para a formación dese goberno, probablemente veremos a continuación daquel debate, cunhas posicións decrencentistas aínda máis afianzadas no seo da organización soberanista, anticapitalista e ecofeminista despois das súas últimas asembleas centradas na cuestión ecolóxica nas que o sector decrecentista parece que acadou notables avances, que agora se verían reflectidos no programa co que concorren ao Parlament.

Sen dúbida, ese escenario axudaría a que o debate se abrise por fin tamén a nivel do Parlamento español e do galego, seguindo ao vasco e mais ao navarro, onde tamén se comezou a escoitar nestes últimos anos falar da necesidade de decrecer, grazas a Podemos pero sobre todo a EH Bildu, sendo salientables as defensas pioneiras realizadas polo seu representante Dani Maeztu en 2011 e 2013 no parlamento de Vitoria-Gasteiz: “Para nós a única opción é o decrecemento”. Tamén compareceron diante de comisións parlamentares en Euskadi, Navarra ou Catalunya sobranceiros expertos con argumentos a prol do decrecemento, como Antonio Turiel, Jordi Solé, Antonio Aretxabala ou Pedro Prieto. Estes debates pioneiros nalgúns parlamentos autonómicos seguen a estela aberta por Francia, país no que xa virou un tema relativamente habitual no debate da Asemblea Nacional, e mais polo Reino Unido, onde existe mesmo unha comisión permanente que leva varios anos a estudar a cuestión dos límites ao crecemento. No parlamento galego non tiveron éxito os intentos para crear unha comisión similar, e semella difícil que tras perder o seu escano o único parlamentario recoñecidamente decrecentista que houbo (Antón Sánchez, de AGE, despois En Marea) se vaia dar na actual lexislatura este debate, tendo en conta tamén que o único soberanismo que ten representación parlamentar no Hórreo seguía vogando no programa electoral para as eleccións galegas do ano pasado por “estimular o crecemento económico”, algo nas antípodas do decrecentismo que se abre paso no soberanismo de esquerdas catalán. E será que vai sendo hora de ollar de novo cara a Catalunya?

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
#81791
3/2/2021 18:46

Acabo de leerme el programa electoral de la CUP para la selecciones del día 14 de febrero y es un verdadero panfleto sin ninguna propuesta real y concreta. No se dónde ve el autor del artículo algo sobre decrecimiento en esas paginas que bien se pudiera denominar “soflama”

2
0
#81965
5/2/2021 21:29

Pues el autor lo indica con número de página y frase entrecomillada en el artículo.

0
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.
Madrid
Justicia El fiscal general del Estado, en el alambre, declara como investigado ante el Supremo
Álvaro García Ortiz acude al alto tribunal a explicar su versión de las filtraciones denunciadas por el entorno de la pareja de Isabel Díaz Ayuso. Es la primera vez que un fiscal de su categoría declara como investigado.
Dana
Tres meses de la dana “Aquí no llovió casi nada”
VV.AA.
Un vecino de Benetússer explica cómo la riada arrasó y cambió para siempre las vidas de miles de personas.
Opinión
Opinión Monetizadores de la estupidez
Ser un chalado anticiencia puede llevar a pasearte por radios, televisiones y streamings porque eres rentable para gente sin un mínimo de ética periodística.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez resucita el decreto ómnibus con más ayudas a los propietarios
El Gobierno anuncia un acuerdo con Junts para reflotar el decreto que permite revalorizar las pensiones con nuevos avales estatales para caseros. El presidente se compromete a convocar una moción de confianza.

Últimas

Crímenes del franquismo
Víctimas de la dictadura Admitida a trámite otra querella por los crímenes del franquismo en Madrid
Carlos Serrano Suarez denuncia que fue sometido a torturas por parte de cinco policías de la Brigada Político Social. El juzgado número 41 ha decidido abrir el caso, algo que desde CEAQUA califican como “excepcional”.
Galicia
Galicia La Xunta maniobra para ampliar la balsa de lodos rojos de Alcoa pese a los riesgos medioambientales
La conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, garantizó al comité de empresa de la planta de Alcoa en San Cibrao, situada en Cervo (Lugo), que ampliará su capacidad a pesar del riesgo medioambiental.
Madres protectoras
Justicia Colectivos feministas piden medidas para asegurar un juicio justo a una madre protectora acusada de secuestro
Las organizaciones piden que se tome en consideración la denuncia por abusos sexuales contra el progenitor, los intentos de la mujer por buscar medidas de protección en España y el arrancamiento de su hija.
Más noticias
Música
Música Apoteòsic Muguruza
Barcelona, Palau Sant Jordi. 24 de enero de 2025.
Militarismo
Militarismo Reloj, no marques las horas que quedan hasta el apocalipsis (marca los segundos)
El Boletín de los científicos atómicos lanza su anual advertencia sobre la proximidad del fin del mundo. Se trata un instituto fundado en 1945 por Albert Einstein, J. Robert Oppenheimer y los científicos del Proyecto Manhattan.
Opinión
Opinión Un monstruo camina sobre suelo urbanizable
El cojín socioeconómico y cultural que sostiene los sucesivos desfalcos del PP valenciano solo se entiende desglosando un ecosistema alimentado por la catalanofobia y las fiestas con toros.

Recomendadas

Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Jaén
Andalucía Lopera no quiere que Greenalia especule con sus olivos
Decenas de pequeños olivareros de la Campiña Norte de Jaén podrían perder sus terrenos en beneficio de una empresa que quiere talar los árboles para instalar siete parques fotovoltaicos.