Decrecimiento
A proposta decrecentista da CUP para Catalunya

“Falando de decrecemento non se gañan eleccións”, afirmou hai uns anos Juan Carlos Monedero. Mais a CUP semella non ter medo a presentar un programa decrecentista ás vindeiras eleccións catalás.
Asamblea CUP
Asamblea das Candidatures d'Unitat Popular (CUP).

Coordinador do Instituto Resiliencia

3 feb 2021 06:09

No mundo ecoloxista é amplamente coñecida a postura de moitos líderes políticos, que, malia ser máis ou menos conscientes de que o cul-de-sac civilizatorio no que nos atopamos requiriría políticas a prol dun decrecemento organizado e xusto da esfera económica, argúen en defensa do seu mantemento dunha política dirixida a aumentar permanentemente os valores do Produto Interior Bruto que a xente non aceptaría este tipo de políticas e que os condenaría ao esborramento electoral: sería o denominado efecto Carter, en lembranza da derrota electoral daquel presidente estadounidense poucos anos despois dun discurso televisado acerca da necesidade do sacrificio en aras da sustentabilidade, que poucos políticos hoxe en día se atreverían a dar. Porén, hai unha forza política no Estado español (con presenza no Congreso dos Deputados e no Parlament catalán e con centos de concelleiros) que leva anos camiñando nunha dirección ben diferente: a de incluír nos seus programas electorais aquilo que recoñecen no debate interno e coa comunidade científica e activista a prol da necesidade de pensar economías alén do crecemento.

Trátase da CUP, que acaba de presentar un programa para a súa candidatura conxunta co Guanyem Catalunya de Dolors Sabater, que inclúe expresamente propostas tan nidiamente decrecentistas, dentro do seu apartado de “Transición Ecosocial” como “Promover o decrecemento da esfera material da economía, é dicir, a redución do consumo de materia e enerxía en termos absolutos e especialmente o das clases dominantes, para unha redistribución efectiva da riqueza” (p. 64). É salientable que non sitúan o obxectivo na famosa mellora da eficiencia e na instalación de enerxías renovables, lugar común tecnooptimista noutros partidos políticos, que na práctica resultan inútiles nun sistema capitalista onde é imposible eludir o efecto rebote —ou paradoxo de Jevons— a anular calquera mellora da eficiencia e onde simplemente se suma a electricidade de orixe solar ou eólica a un consumo enerxético total sempre á alza, arrastrado pola teima dos gobernos en acadar incrementos permanentes no PIB. Se o obxectivo, pola contra, é claramente reducir o consumo, todas as políticas definiríanse en función del, obrigando por exemplo a unha “nacionalización do sector enerxético”, como expuxo no primeiro día da campaña electoral a candidata Sabater, ex-alcaldesa de Badalona, como condición para entrar a CUP-Guanyem nun futuro goberno independentista tras as eleccións do 14 de febreiro. E con enquisas outorgándolles de novo unha representación ao redor dos 10 asentos, como tiveron hai dúas lexislaturas, semella unha posibilidade non desbotable. É dicir, unha forza política con opcións de ter responsabilidades de goberno, está a propor políticas de Decrecemento organizado e democrático, en contra dos temores expresados habitualmente por forzas da esquerda española e tamén da galega.

O programa da CUP defende unha Transición Ecosocial baseada no decrecemento enerxético e material da economía

Se continuamos lendo no programa electoral da CUP veremos novas referencias ao decreixement: “consideramos que temos que avanzar cara a un modelo territorial non extractivo, equilibrado e eficiente en todos os aspectos, compatible coas políticas de decrecemento da esfera material da economía que a actual planificación territorial e urbanística dos Países Cataláns non garante nin fomenta” (p. 65), “promoveremos actuacións de decrecemento urbano e desurbanización cando fosen precisas para corrixir disfuncionalidades no territorio” (p. 67), “garantiremos os dereitos ambientais das xeracións futuras e reverteremos a crise ecolóxica global fomentando o decrecemento do consumo enerxético e material” (p. 74, onde tamén apostan pola “soberanía enerxética e alimentaria”). No apartado de “Modelo e Transición Enerxéticos” (p. 82) volvemos apreciar que claramente apostan por unha xestión pública da demanda enerxética para asegurar ese decrecemento e recoñecen que estamos ás portas dunha crise enerxética (nisto tamén son pioneiros) que vai obrigar a este tipo de medidas: “Para facer fronte á crise enerxética que vén, apostamos por un novo modelo enerxético baseado no decrecemento enerxético social, as enerxías renovables e o aforro enerxético e de respecto ao medio ambiente, coa planificación e participación activa e directa da cidadanía, tanto no deseño coma na implantación. Por isto, estabeleceremos un Pacto Nacional para a Transición Enerxética de Cataluña e impulsaremos unha futura Lei de Transición Enerxética, cos obxectivos de planificar, regular e estabelecer os límites da demanda enerxética en todos os sectores económicos”.

Por poñer isto en contraste con outras candidaturas de esquerda, podemos citar a proposta de En Comú-Podem: “Non utilizar o crecemento do PIB como medida do progreso económico e social” (p. 31), e en consonancia con este paso non mencionan os comúns o habitual obxectivo económico de crecemento aínda que tan só apostan expresamente polo decrecemento en sectores moi concretos coma o turístico e mais o urbanístico, pasos sen dúbida na boa dirección, pero demasiado tépedos e insuficientes para a gravidade da situación civilizatoria e ecolóxica. O PSC sitúase aínda máis atrás, ancorado na ortodoxia dos obsoletos obxectivos de “crecemento sostible”, agora tinxido de “verde”, “inclusivo” e “resiliente”: “O crecemento económico é preciso, aínda que non suficiente para o progreso da cidadanía”, afirma o seu programa (p. 10), o cal pretenden compatibilizar cunha “transición enerxética descarbonizada, renovable e xusta, economicamente próspera e medioambiental e demograficamente sostible”, nada menos (p. 108). Semella que as reflexións dos seus correlixionarios franceses acerca de que o desacomplamento do PIB respecto ao consumo de enerxía é en realidade un mito, aínda non atravesaron os Pireneos. En canto a ERC, tamén manteñen no seu programa as habituais mencións ao obxectivo político do “crecemento económico”, aínda que se cadra dunha maneira menos explícita ca no caso do PSC, pero sen saíren un ápice da ortodoxia tecnoutópica: “O progreso tecnolóxico é un dos aspectos determinantes do crecemento económico a longo prazo” (p. 12). Así pois, se atendemos ao que propoñen nos seus programas, a esquerda con presenza parlamentaria en Cataluña situaríase na actualidade, seguindo un eixo desde o máis claro crecentismo até o decrecentismo declarado, deste xeito: PSC-ERC-EnComúPodem-CUP.

En Comú-Podem tamén propón desbancar o PIB como guía de política económica. En Euskal Herria, Bildu leva anos transitando cara ao Decrecentismo e nos parlamentos francés e británico debátese xa con naturalidade sobre a cuestión.

Precisamente foi co líder de ERC Oriol Junqueras (daquela vicepresident da Generalitat, e máis tarde condenado pola Xustiza española polo seu papel no Procés) con quen o deputado da CUP Sergi Saladié mantivo en 2017 un primeiro debate ao redor do decrecemento no parlamento catalán, que ficou eclipsado polo famoso referendo pola independencia celebrado apenas un par de semanas despois. Se tras o vindeiro 14 de febreiro ERC encabeza un novo goberno independentista en Catalunya e a CUP ten a posibilidade, como algúns apuntan, de ser a chave para a formación dese goberno, probablemente veremos a continuación daquel debate, cunhas posicións decrencentistas aínda máis afianzadas no seo da organización soberanista, anticapitalista e ecofeminista despois das súas últimas asembleas centradas na cuestión ecolóxica nas que o sector decrecentista parece que acadou notables avances, que agora se verían reflectidos no programa co que concorren ao Parlament.

Sen dúbida, ese escenario axudaría a que o debate se abrise por fin tamén a nivel do Parlamento español e do galego, seguindo ao vasco e mais ao navarro, onde tamén se comezou a escoitar nestes últimos anos falar da necesidade de decrecer, grazas a Podemos pero sobre todo a EH Bildu, sendo salientables as defensas pioneiras realizadas polo seu representante Dani Maeztu en 2011 e 2013 no parlamento de Vitoria-Gasteiz: “Para nós a única opción é o decrecemento”. Tamén compareceron diante de comisións parlamentares en Euskadi, Navarra ou Catalunya sobranceiros expertos con argumentos a prol do decrecemento, como Antonio Turiel, Jordi Solé, Antonio Aretxabala ou Pedro Prieto. Estes debates pioneiros nalgúns parlamentos autonómicos seguen a estela aberta por Francia, país no que xa virou un tema relativamente habitual no debate da Asemblea Nacional, e mais polo Reino Unido, onde existe mesmo unha comisión permanente que leva varios anos a estudar a cuestión dos límites ao crecemento. No parlamento galego non tiveron éxito os intentos para crear unha comisión similar, e semella difícil que tras perder o seu escano o único parlamentario recoñecidamente decrecentista que houbo (Antón Sánchez, de AGE, despois En Marea) se vaia dar na actual lexislatura este debate, tendo en conta tamén que o único soberanismo que ten representación parlamentar no Hórreo seguía vogando no programa electoral para as eleccións galegas do ano pasado por “estimular o crecemento económico”, algo nas antípodas do decrecentismo que se abre paso no soberanismo de esquerdas catalán. E será que vai sendo hora de ollar de novo cara a Catalunya?

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Crisis climática
Límites de la Tierra La Comisión de la Tierra alerta: la salud del planeta está en riesgo, pero aún hay tiempo
Una amplia investigación elaborada por 60 científicos de todo el mundo identifica el espacio planetario “justo y seguro” en el que se pueden minimizar los daños causados por la crisis climática y ecológica tanto a la humanidad como a la naturaleza.
Opinión
Energías alternativas Más tren, menos carreteras. Contaminación, Agotamiento, Decrecimiento
Son ya muchas voces más que solventes las que invocan la urgente necesidad del “decrecimiento”, porque es evidente que todo tiene un límite y el mismísimo planeta está al borde del colapso.
Ecología
Saber Sustentar Gaianismo, a emerxencia dunha relixión sen deuses
Desde o activismo e a ciencia vai callando a necesidade dunha resposta espiritual ao colapso ecosocial.
#81791
3/2/2021 18:46

Acabo de leerme el programa electoral de la CUP para la selecciones del día 14 de febrero y es un verdadero panfleto sin ninguna propuesta real y concreta. No se dónde ve el autor del artículo algo sobre decrecimiento en esas paginas que bien se pudiera denominar “soflama”

2
0
#81965
5/2/2021 21:29

Pues el autor lo indica con número de página y frase entrecomillada en el artículo.

0
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Crisis climática
Greenwashing De Messi a Nadal: ‘sportswashing’ para lavar la cara al petróleo
Una investigación recopila 205 contratos de patrocinio en activo entre las mayores responsables de la aceleración del cambio climático y la industria del deporte por un valor de 5.035 millones de euros.
El Salto Twitch
El Salto TV Más impuestos a los ricos, menos pedir al Estado
En este nuevo capítulo de Economía Cabreada charlamos con el diputado de Sumar Carlos Martín Urriza y los periodistas Javier H. Rodríguez de O Salto Galiza y Aurora Báez de El Salto Andalucía.
Opinión
BlackRock Bienvenido, Mr. Fink
España se vuelve a plegar ante BlackRock y autoriza que se haga con una de las empresas más estratégicas para el bolsillo del ciudadano, la energética Naturgy.
Partidos políticos
Partidos políticos Intención de voto: Sánchez sale más guapo que nunca en el barómetro de septiembre
La distancia entre PSOE y PP crece en la última encuesta del Centro de Investigaciones Sociológicas. Sumar frena su caída, pero Vox sigue siendo tercera fuerza.
O Teleclube
O teleclube Volve 'O Teleclube' con 'Bitelchús Bitelchús', unha secuela 36 anos despois da orixinal
Tim Burton súmase á moda das secuelas coa segunda parte da súa xa clásica película 'Bitelchús'. Logrará estar á altura da orixinal?

Últimas

Gobierno de coalición
"La máquina del fango" Sánchez presenta un plan descafeinado de regeneración que no toca la Justicia ni el grueso de la Ley Mordaza
El plan de regeneración democrática contempla acabar con los delitos contra los sentimientos religiosos y la corona, así como las sanciones por fotografiar policías, pero mantiene intacto el resto de leyes mordaza.
Derechos Humanos
Derechos humanos Milei pone en peligro tres décadas de lucha por la memoria, la verdad y la justicia en Argentina
El Gobierno de Milei plantea una ofensiva sin precedentes contra las políticas de derechos humanos post dictadura (1976-83). El lobby militar presiona para ganar la batalla cultural y reescribir la memoria colectiva.
Derecho a la vivienda
Derecho a la vivienda La proposición de ley que limita los alquileres temporales fracasa por los votos de Junts
El cambio de postura de Junts impide la toma en consideración de la proposición de ley impulsada por los sindicatos de inquilinos y apoyada por los socios de investidura de izquierda para tapar uno de los agujeros de la Ley de Vivienda.
Palestina
Palestina Ocho muertos y casi tres mil heridos en Libano y Siria al explotar sus 'buscas'
Hezbolà atribuye la explosión a un ataque indiscriminado de Israel y denuncian que hay una niña de ocho años entre los asesinados por la detonación coordinada de sus dispositivos de comunicación.
Unión Europea
Unión Europea Von der Leyen presenta una Comisión Europea que mira al Este en materia militar y de fronteras
Teresa Ribera será vicepresidenta de Transición limpia, justa y competitiva en el nuevo ejecutivo comunitario. El este gana peso en materia militar.
Más noticias
Recortes
Recortes Las Escuelas de Idiomas del País Valencià arrancan con protestas y estudiantes sin plazas
Las promesas de la Conselleria de ampliar la oferta en las EOI si la demanda así lo requería no se han materializado en un inicio de curso con protestas.
Memoria histórica
Memoria histórica Primera entrega de restos mortales de fusilados por el franquismo en la Comunidad de Madrid
Se han entregado a sus familias los restos exhumados de dos de las 108 víctimas de la represión que fueron enterradas en el cementerio parroquial del municipio madrileño. Otras 14 muestras esperan el cotejo de ADN con sus allegados.
Ayuntamiento de Madrid
Ayuntamiento de Madrid Colectivos de Lavapiés apremian al Ayuntamiento a hablar para mantener las sedes de Valiente Bangla y AISE
La EMVS anunció a dos asociaciones de migrantes, con reconocido trabajo en el barrio, que no serán renovados los contratos de cesión que mantenían con el consistorio. Colectivos urgen al Ayuntamiento una vía de diálogo.

Recomendadas

Cuba
Vijay Prahsad “Cuba nos enseña que gastar dinero en sanidad y educación es mejor que gastarlo en la guerra”
El historiador, editor y periodista indio Vijay Prahsad escribe en colaboración con Noam Chomsky el libro ‘Sobre Cuba’, un intento de recordar a las generaciones más jóvenes las conquistas del proceso revolucionario cubano, que comenzó hace 70 años.
Guerra en Ucrania
Diplomacia armada Misiles más cerca y negociaciones más lejos en una semana clave en la guerra de Rusia y Ucrania
Estados Unidos ultima la concesión del permiso de uso de misiles de largo alcance a petición del Gobierno de Zelensky. Rusia amenaza con consecuencias por lo que consideran una escalada de la OTAN en su auxilio a Kiev.