Sector del juego
Xogar coas voltas do café?

“Comecei apostando en partidos do Barça e acabei metendo diñeiro na liga húngara” así o relataba Juan para o diario El Español, así empezan a maioría das historias relacionadas co xogo. Trátase da trampa das apostas, que comezan como un lecer inocente e que, en numerosas ocasións, acaba como unha sentenza ao ostracismo e á exclusión social.

As casas de apostas foron aos poucos integrándose na estrutura das cidades de todo o Estado, atacando especialmente os barrios máis excluídos. Seguindo a cultura británica de apostas, pero levándoo a un novo nivel coa integración dos terminais de xogo nos bares e cafeterías que van aos poucos substituíndo á xa clásica máquina comecartos á que estabamos tan mal afeitos. Con todo, neste caso as maquinas actúan como unha invitación, non son simplemente un fin en si mesmas, se non, unha porta de entrada, accesible e aceptada, onde poidas “apostar as voltas do café” a diversos espectáculos deportivos. Estas terminais, teñen unha clara finalidade, o obxectivo é que tras un tempo contentándote coa “ máquina do bar”, acudas directamente a un local ou a internet para dar renda solta a apostas de maior contía, xerando un compromiso entre usuario e apostas do que resulta especialmente difícil desprenderse.

Ademais destas máquinas, con presenza física nun bo número de locais de lecer, atopámonos cun sistema perfectamente orquestrado que trata de vincular o público habitualmente alleo, como pode ser o colectivo de xente nova, achegando as apostas a unha das fontes de lecer xuvenil como, por exemplo, os videoxogos. Tamén tratan de involucrar as mulleres, afortunadamente máis ausentes nesta práctica mediante a inclusión da “aposta social”, é dicir, aquela que non está vinculada con espectáculos deportivos.

Trátase de articular a maquinaria empresarial e poñer as persoas a disposición dos beneficios, cebándose especialmente cos barrios máis humildes.

Non é casualidade que a maior presenza de locais de apostas se atope, no caso da cidade da Coruña, na Rúa Barcelona, unha das zonas máis populares e multiculturais da cidade. Con todo, esta tendencia de situar as casas de apostas en barrios con maiores taxas de desemprego e problemáticas de exclusión social non é algo que suceda exclusivamente nesta cidade, se non que se repite no resto de Galiza e do Estado, tamén fóra das nosas fronteiras. No Reino Unido, por exemplo, as cidades con máis casas de apostas non son aquelas con maior poboación ou extensión, se non, aquelas con maior taxa de paro, como indican os informes trala investigación no territorio británico levada a cabo por ResPublica, onde destacaba por exemplo a cidade de Glasgow, cunhas cifras de desemprego superiores á media e cunha das maiores taxas de casas de xogo por habitante, unha por cada 2700 habitantes.

Atopámonos ademais cunhas campañas de publicidade dirixidas ao público masculino, utilizando rostros facilmente recoñecibles: futbolistas, tenistas, xornalistas alén dun desproporcionado investimento en patrocinar equipos de fútbol. É dicir, sempre preto da mocidade e sempre preto do lecer das clases máis desfavorecidas, cunha abraiante permisividade durante o horario infantil. Nun Estado que á vez que di defender o xogo responsable, e o “só para maiores de 18 anos”, prohibe os anuncios de tabaco mentres que permite as apostas e o bombardeo de marketing.

Neste senso, resulta especialmente importante analizar a publicidade que realizan as casas de apostas, que se relaciona estreitamente con elementos asociados coa masculinidade hexemónica e que pensamos que afecta de dúas maneiras diferentes ao mundo das apostas. En primeiro lugar, os roles masculinos de éxito, racionalidade e triunfo económico preséntanse como unha das claves. Pois os principais afectados son homes de mediana idade e de escasos recursos que son educados baixo a falsa premisa dunha igualdade que non existe. A mensaxe que lanzan é un tipo de éxito inalcanzable, pero aí están as apostas para salvarnos do fracaso, prometendo ingresos sinxelos e rápidos, tratando de convencer os clientes de que a súa posición se converterá en algo máis relevante e influínte. Atacando ademais, en segundo lugar, o fráxil ego masculino que a nosa sociedade constrúe. Esta necesidade de recoñecemento social vese intensificada se temos en conta cuestións étnicas, pois, en moitas das observacións realizadas nos distintos locais de xogo que se sitúan ao longo da Coruña, atopamos unha afluencia moi elevada de público estranxeiro.

As compañías non captan xogadores que apostan en máquinas deportivas, se non que captan simplemente xogadores potenciais de todos e cada un dos seus servizos.

Unha das fontes á que este medio tivo acceso confirma ademais ser capaz de realizar apostas de forma habitual, case de xeito cotián desde que tiña 15 anos: “A primeira aposta fíxena con 15 anos no Luckia (…) botaba apostas cada certo tempo e ata que fun maior de idade (…) eu creo que me deberon botar dúas veces só ao pedir o DNI, tamén é que nos bares as máquinas xa non cho piden”.

Ademais, realizando observacións en distintos locais, puidemos observar que unha boa cantidade de xogadores de apostas deportivas, son tamén xogadores de xogos tradicionais de casino. É dicir, as compañías non captan xogadores que apostan en máquinas deportivas, se non que captan simplemente xogadores potenciais de todos e cada un dos seus servizos. Como confirman as cifras ofrecidas pola Dirección Xeral de Ordenación do Xogo que amosan un ascenso dos xogadores tradicionais de casino ou bingo a medida que aumentan os xogadores de apostas, só tendo en conta o xogo en liña, o auxe das apostas presenciais vén acompañado dunha subida nas realizadas en liña e esta á súa vez deu lugar a unha suba dun 40 % nos xogadores rexistrados en páxinas de casino. Deste xeito crean un círculo perfecto de consumo no que o gran perdedor é sempre o cidadán pertencente a esa suposta clase media tan falaz, herdeira dunha transición non menos enganosa e dun sistema, que deixa as clases baixas como un medio para alcanzar o único fin que lles parece relevante, aumentar os beneficios económicos e a dependencia no consumo. En definitiva, a saúde da clase obreira posta en liza para continuar o impasible xiro do sistema capitalista.

Existen diferentes medios para frear este auxe das apostas e realizar traballos de control/regulamento, como así expón o psicólogo da Asociación Galega de Ludópatas Rehabilitados (AGALURE): “A solución é limitar o acceso. Incluíndo lectores de DNI nas máquinas”. De feito, isto xa se inclúe en Italia nas máquinas de tabaco, cruzando o DNI cunha base de datos sanitarios e impedindo a menores de idade ou enfermos consumilo. Polo tanto, pódese concluír que non nos atopamos fronte a un problema técnico, o control/regulamento só depende da vontade política, pero esta non parece de momento disposta a cambiar o funcionamento do sistema. Así mesmo, a asociación reivindica destinar parte dos beneficios obtidos mediante impostos ao xogo, para o tratamento dos problemas que deste se derivan, como así se fai co recadado por alcol e tabaco.

A mocidade merece un futuro digno e para iso é necesario investir en educación para cambiar os intereses que poden desenvolverse, resultando tamén indispensable xerar programas de lecer sustentable. Estas alternativas deberían ser ofrecidas nos barrios en risco de exclusión, nos que resulta moito máis complicado atopar unha zona habilitada para xogar ao fútbol que un local para apostar. Ademais, a regulación tanto do uso dos terminais de apostas, como da publicidade das apostas son dous puntos fundamentais para tratar de xerar un mercado ético, que minimice os riscos para os usuarios e que evite na medida do posible as consecuencias que se derivan do xogo, que dependen das intencións da nosa clase política, mais que de limitacións técnicas.

Vivir fuera de juego, antes de que sea demasiado tarde

Igor Goikolea

4

Sector del juego

Vivir fuera de juego, antes de que sea demasiado tarde

Igor Goikolea

4

Las casas de apuestas continúan creciendo Euskal Herria al mismo tiempo que se incrementan los casos de ludopatía. 

Madrid, territorio de apuestas

Sara Plaza Casares

Sector del juego

Madrid, territorio de apuestas

Sara Plaza Casares

Madrid no impone límites a los locales de juego, importados de Reino Unido y que proliferan desde su regulación en 2006.