Anarquismo
Nace o Seminario de Estudos Libertarios Galegos

O vindeiro sábado, 24 de febreiro, celebrarase a primeira xornada do Seminario de Estudos Libertarios Galegos (SELG) na Revolteira da Coruña, un novo centro social situado no número 13 da rúa da Falperra da cidade herculina. Nesta primeira xornada de traballo, titulada “Socialismo libertario na Galiza”, están previstas diversas actividades que arrincarán ás 12 horas cunha charla de Dolors Marín (Hospitalet de Llobregat, 1957). Trátase dunha investigadora especializada na historia dos movementos sociais europeos contemporáneos, principalmente do movemento anarquista en Catalunya. A idea da charla é presentar as orixes, principios, estratexias e obxectivos do anarquismo para aquelas persoas non iniciadas, pois a intención deste Seminario é tentar achegar as ideas anarquistas a todos os públicos, que “non sexan actos pechados ou para xente militante, que poida vir todo o mundo”, sinalan dende o colectivo organizador.

Despois dun xantar popular na propia Revolteira, a xornada vai continuar ás 16 horas coa charla de Eliseo Fernández (Ferrol, 1967) sobre o anarquismo na historia do movemento obreiro galego, a súa especialidade como investigador. A seguir, sobre as 18 horas, haberá unha mesa de debate con tres persoas, militantes de base con certa traxectoria no anarquismo galego, para botar unha ollada libertaria á Galiza de hoxe en día. A idea é pensar as cuestións actuais que afectan ao país dende unha perspectiva anarquista: desde a crisis ecolóxica e o extractivismo ata os dereitos basicos. Finalmente, a xornada rematará ás 20 horas co concerto de Bombus Bombus, unha proposta musical de Xoel López e Pablo Caamiña Ursusson.

Unha longa traxectoria

Dende finais do século XIX ata o golpe fascista de 1936, o anarquismo galego publicou arredor de 100 libros agrupados en media ducia de bibliotecas. A Galiza libertaria foi un terreo moi fértil para iniciativas culturais hai agora máis dun século, abranguendo dende propostas centradas na educación infantil e a chamada educación non formal e para adultos ata diversos proxectos editoriais. Do mesmo xeito, puxéronse en marcha numerosos ateneos e centros sociais e promovéronse actividades artísticas a moreas, que tamén empregaban a acción directa.

O 8 de setembro de 1907 constituíase na Coruña a Unión Campesina, primeira organización agraria revolucionaria promovida polo anarquismo galego, coa finalidade de estender as loitas do proletariado cara a contextos non urbanos. Precisamente neses contextos urbanos como A Coruña o apoio mutuo e a acción directa, principios motores do anarquismo, traducíronse nunha grande cantidade de iniciativas nos barrios obreiros do Orzán e Monte Alto. Foi no Orzán onde xurdiu o Centro de Estudos Sociais Germinal no ano 1902, a biblioteca Aurora (1914-1918) e décadas antes a Escola Laica para Adultos (1891), alén de numerosos xornais de matriz anarcosindicalista. Cómpre falar tamén das casas-refuxio das mulleres libertarias no barrio das Atochas en Monte Alto, xa cando triunfara a sublevación fascista, e cuxa traxectoria recupera e reivindica a asociación Refuxios da Memoria dende hai anos na Coruña o día 10 de xullo, día das mapoulas libertarias.

Lembremos que A Coruña era, segundo o cronista político de comezos do pasado século Sangro y Ros de Olano, “un caso único no mundo do anarquismo práctico, unha colonia libertaria”. Esta sona fora gañada ao longo dun proceso de mobilización obreira que comezara cunha serie de conflitos gremiais a mediados do século XIX na cidade e que se dotou de certa estrutura coa fundación da Federación Local Obrera (FLO) no 1871, que pertencía á Asociación Internacional de Traballadores (AIT) ou Primeira Internacional.

Outras actividades do SELG

Logo duns anos de traballo arredor da memoria anarquista galega da asociación Refuxios da Memoria, dende a mesma xorde a necesidade de crear espazos de reflexión colectiva sobre as prácticas e ideas anarquistas na actualidade, “tentar deixar ao lado esa especie de minifundio, onde existen bastantes colectivos e individuos ao longo do país que practican a acción directa, pero onde faltan espazos de encontro e reflexión para pensar a organización política dende o anarquismo“. Con ese obxectivo, alén da primeira xornada do día 24 de febreiro xa comentada, vaise organizar unha segunda xornada baixo o título ”Organizando a resistencia I: Anarcosindicalismo" o sábado 6 de abril.

Posteriormente, nunha terceira xornada o sábado 18 de maio, abordaranse os modelos e experiencias organizativas do sindicalismo social libertario na península ibérica. Contará coa participación de persoas e colectivos de todo o Estado que falarán das súas experiencias na defensa da vivenda e outras cuestións de actualidade. Segundo comentan dende o colectivo organizador, "temos a impresión de que fai falla un suxeito colectivo libertario con capacidade de facer unha análise da situación do país; non só da cuestión laboral, senón pensar o país dende unha perspectiva anarquista”. Neste senso, o 20 de xullo terá lugar unha cuarta xornada do SELG máis centrada no país e no territorio, onde se vai tratar a cuestión do autogoberno e as diversas experiencias das que extraer aprendizaxes para intervir na realidade actual do país. Finalmente, esta primeira edición do SELG vai rematar coa III Feira do Libro Anarquista da Coruña (FLAC) os días 14 e 15 de setembro. Neste evento presentarase unha pequena publicación que recolla as conclusións das xornadas.

Esta iniciativa xorde para quedar. Está previsto que haxa máis SELG, e que cada un deles aborde unha cuestión en profundidade mediante diversos eixos de debate desenvolvidos en xornadas bimestrais coma as deste ano. Ademais, todas as conclusións das xornadas serán recollidas en relatorios públicos coa idea de que poidan replicarse noutros lugares, a través de grupos de autoformación libertaria autónomos que emerxan ao longo do país.