Feminismos
Dekolonialitateaz Kolonen hizkuntzan

Azaroaren hasieran Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministak ospatu ziren Durangon. Mugimendu autonomoetako kideak elkartu eta hiru egunez etorkizuneko mehatxuez eta erronkez eztabaidatu eta hausnartzeko, zein saretzeko tartea hartu genuen. Kolektibo bakoitzak bere ertzetik begiratuta, hainbat izan ziren landutako gaiak: gorputzak eta sexualitateak, indarkeriarik gabeko bizitzak, dekolonialitatea, burujabetzak eta abar.

Konbentzituta nago hausnarketa oso beharrezkoak sustatzeko balioko dutela hegi horietako bakoitzetik beste guztiei egindako interpelazioek, batez ere feminismoaren hegemonian kokatzen direnei, garenoi.

Esango nuke argi geratu dela, abian den neofaxismo ideologiko eta ekologiko horri aurre egiteko, agenda partekatu baten beharra duela euskal feminismoak; ertz guztietakook barne hartuko gaituen subjektu politiko bat behar duela, bertan esan bezala, feminismoak ez baitu subjektu iraultzailea zatitzen, indartu baino; eta gure gorputzak deseraiki beharra dugula, bertan zapalkuntzak eta pribilegioak elkar gurutzatzen baitzaizkigu.

Iruditzen zait, ordea, edozein delarik ere ertz bakoitzaren perspektiba, Euskal Herriko mugimendu feministaren pentsaera ezin dela kolektiboki eraiki bertoko testuinguru soziopolitiko eta linguistikoa aintzat hartu gabe.

Gerra Zibila, diktadura militarra, borroka armatua eta armagabetzea, errepresio politiko, linguistiko, judizial eta poliziala; hainbat dira gure azaletako orbainak; zauriak, kasu askotan. Euskal Herriko mugimendu feministak ez al dauka zer esanik orbain eta zauri horietaz? Adibidez, bakegintzari zer ekarpen egingo diogu? “Hau al da zuen bakea?”, egiten genuen oihu, askotariko errepresio indarrak interpelatuz. Zein da, bada, gure bakea?

Identitatea modaz pasa da eta globalizazioa errotu zaigu barnean. Ulerkera globala sartu zaigu gorputzean eta internazionalismoak ez ditu masak konbentzitzen. Baina kolektibitateaz, lurraren berjabetzeaz, burujabetzaz hitz egiten dugunean, zertaz ari gara? Sentsazioa daukat urruneko kultura eta hizkuntza gutxituetako komunitateetako borrokek liluratu egiten gaituztela, geurea gutxiesten dugun bitartean. Alabaina, gaztelaniaz ez bezala, zoruari lur deitzen diogu euskaldunok. Lurra, komunitatea, kultura eta hizkuntza batera baitoaz.

Badakit, historikoki, Euskal Herriko mugimendu feminista ez dela bereziki euskaltzalea edota abertzalea izan. Baina, “euskara erdigunera” irakur zitekeen Jardunaldietako panfletoan. Hau da, aldirietatik zentrora. Bizitzak ere bertara ekarri nahi ditugu, periferiak ere bai. Itxaropena daukat erdigune horiek erdirago egongo direla, Durangon euskara egon dena baino.

Feminismoaren intersekzionalitatea aldarrikatu da behin eta berriz. Feminismoaren izaera antikapitalistaz, antiarrazistaz eta antikolonialaz hitz egin da. Nola da posible Euskal Herrian dekolonialitateaz mintzatzea nazio zapalkuntza aipatu gabe eta Kolonen hizkuntzan?

Ez dut zalantzarik periferiek izan beharreko lidergoaz. Bat nator patriarkatuaren, arrazakeriaren eta kapitalismoaren aurkako borrokan abangoardia direla aldiriok: gorputz disidenteak, arrazalizatuak, pobretutakoak, praktika sexual subertsibodunak… Ulertzen dut “mendebaldezentrismotik”, “hirizentrismotik” eta “zurizentrismotik” at kokatzen direla periferiak; baina soilik zentroa horien erdigunean kokatzen denean. Zentro asko eta periferia gehiago baitaude.

Zein dago aldirietan? Akaso, gutxitutako hizkuntza eta kultura komunitatea estatu inperialistaren erdigunean koka dezake inork?

Euskal Herriko mugimendu feministaren diskurtsoa Euskal Herritik eta euskaraz egin behar da, baina ezin da feminismoaren hegemoniatik eraiki, ezin dira zapalkuntzak kapitalizatu, ezta borrokak mailakatu ere"

Pairatzen dugun zapalkuntza errazago ikusten dugu eragiten duguna baino. Hortaz jakitun, ados nago asko dela deseraikitzeko duguna. Emakume burges, heldu, zuri, euskaldun, heterosexual eta langilearen egoera eta transgenero migratzaile, gazte, arabiar, pobre eta langabetuarena ez dira alderagarriak; ez eta bollera euskaldun, ikasketadunarena eta espainiar prostitutarena ere. Transgeneroena eta zisgeneroena, homosexualena eta heterosexualena, pobretuena eta maila ertaineko burgesena, zuriena eta latinoena, zaharrena eta gazteena, euskaldunena eta frantziarrena. Hainbat konbinazio bezainbat aldiri, marjina, bazter.

Argi daukat Euskal Herriko mugimendu feministaren diskurtsoa Euskal Herritik eta euskaraz egin behar dela, baina ezin dela feminismoaren hegemoniatik eraiki, ezin direla zapalkuntzak kapitalizatu, ezta borrokak mailakatu ere. Negu Gorriak-ek kantatu bezala: “Borreroak baditu milaka aurpegi”. Eta Durangon kantatu bezala: “Salda badago!”.

Las feministas racializadas alzan la voz

Gessamí Forner

6

Feminismos

Las feministas racializadas alzan la voz

Gessamí Forner

6

El discurso de las feministas racializadas se impone ante el feminismo blanco en las quintas Jornadas Feministas de Euskal Herria, que durante tres días reúne a 3.000 mujeres en el municipio de Durango.