Feminismos
Feminismoaren asimilazioaz

1960ko eta 1970eko hamarkadetan, hau da, proiektu iraultzaileak gainbeheran zeudenean eta emakumeei lan munduan integratzeko prozesu berri bat zabaldu zitzaien garaian, feminismoak suspertzeko behar zuena aurkitu zuen. Ordura arte indarra izan zuten erreferente iraultzaileen beheraldiak eta horrek eragindako krisi politikoari osotasun batez erantzuteko gaitasun ezak mugimenduak zatikatzeko aukerak areagotu zituen. Hala, feminismoak mugimendu gisa erreproduzitzeko beharrezkoa zuen legitimazio diskurtsoa garatzeari ekin zion. Garrantzi berezia hartu zuten, alde batetik, patriarkatuaren teorizazioak –hau da, dominazio harreman guztien oinarrian sexu dominazioa dagoela ulertzeak–, eta, bestetik, emakumea subjektu sozial gisa aitortzeko beharrak. Eta, izan ere, horren guztiaren ondorioz agertzen da mugimendu feministaren izaera autonomoa. Halere, ezin aipatu gabe utzi, besteak beste, garai hartako ezker mugimenduetan eta alderdi komunistetan gailendu zen izaera kontserbadoreak bereizketa horretan izan zuen ardura. Testuinguru hartan, feminismoak mugimendu iraultzailearekin izan zezakeen lotura alboratu zuen, eta, garapen teoriko-politiko horren bidez, ordena sozialean integratzeko aukerak sortu zituen.

“Feminismoak mugimendu iraultzailearekin izan zezakeen lotura alboratu zuen, eta ordena sozialean integratzeko aukerak sortu zituen”

Mugimendu feministaren mundu mailako gorakada eta haren hegemonia soziala egoera horren ondorio gisa ulertu behar ditugu. Era berean, feminismoak mugimendu gisa izandako hazkundeak horren asimilaziorako aukera ere garatu du. Hala, feminismoa Estatuaren baitan txertatzen joan da, kapitalaren logikaren dinamika gisa. Manifestu Komunistan bertan Marxek eta Engelsek (1848) ondo azaldu zuten bezala, burgesiak modu bakarra du bere existentzia bermatzeko, ekoizpen bitartekoen etengabeko eraldaketa eta, ondorioz, baita harreman sozialena ere. Beraz, errealitate sozialera egokitzeko beharrezkotasuna du. Hau da, sistema kapitalistak bere dominazioaren ondorioz sortzen diren erantzun mugimenduak kontrolatzeko beharra du, ordena soziala mantenduz, bere etekinak ziurtatzeko.

Feminismoaren kasuan, mundu mailako hegemonia sozialak balio erantsi bilakatu du aurpegi publikoa hobetzeko eta kapitalaren errentagarritasunerako. Jokoan dauden etekinak ikusita, klase jabedunek ez dute asko tardatu euren burua feministatzat jotzen; izan ere, eta esan bezala, balio eraginkor bilakatu da momentu zailetan kapitala metatzen jarraitzeko. Antzezlanaren errealismoa bermatu nahian, protokolo eta hizkuntza enpresarial berriak ere moldatu dituzte, eta goi-postuetako emakumeen presentzia ere areagotu dute.

Esan bezala, ez da harritzekoa azken hamarkadetan instituzio burges eta alderdi instituzional gehienek feminismoaren alde egindako apustua. Aldiz, haien helburu bakarra da emakumeok gure zapalkuntza gainditzeko aukera gisa ikustea instituzio horiek. Hau da, emakumeok lege burgesaren baitan ordezkatuak izatea bilatzen dute, emakume langileon zapalkuntza gainditzeak eskatzen duen konpromisoa beren gain hartu gabe. Hori dela eta, beren aurpegia zuritzeko aldarriak zabaltzen dihardute, emakume langileok zapalduta mantentzen gaituen logika burgesa indartzen duten bitartean.

Beraz, sistemaren agenteek beren etekinak eta status quo-a mantentzeko erabiltzen dituzte masa zabalen sektoreek beren biziraupena bermatu nahian garatzen dituzte borrokak. Horrela, garaipen gisa saltzen digute zenbait emakumek politikan, instituzioetan eta enpresetan parte hartzea lortu izana. Horrek, aldiz, gauza bakarra ekarri du, hau da, antagonismo soziala sostengatzen duen Estatu aparatua indartzea eta kapitalaren etekinak mantentzera zuzendutako indarrak metatzea. Kollontai-k (1907) argi adierazi zuen bezala, “emakume burgesak lortzen duen kontzesio berri bakoitza bere ahizpa txikia esplotatzeko beste arma bat izango litzateke, eta aurkako bi gizarte eremuetako emakumeen arteko banaketak handitzen jarraituko luke”.

Politika burgesak janzten duen mozorroa edozein delarik ere, emakume langileontzat dakartzan arriskuak ebidentzia bat dira: zapalkuntzen kontrako aldarria lau haizetara zabaltzen duen bitartean, langile klasea, bere heterogeneotasunean, muturreko esplotaziora kondenatzen du. Baina egoera are larriagoa da; izan ere, politika forma horiek –kapitalari aurre egingo dion antolakuntza iraultzaile indartsurik gabe–, txanponaren beste aldean, sentimendu misogino eta matxistak (zein arrazistak, homofoboak…) areagotzen dituzte, eta begi bistakoa da ideologia eta mugimendu erreakzionarioak suspertzeko aukera. Beraz, urgentzia politikoa ukaezina da. Orain, egoerari aurre egingo dion borondate iraultzailea eraikitzea dagokigu.

El rumor de las multitudes

El infeliz matrimonio entre marxismo e interseccionalidad

Laia Jubany de Solà Guillem Verd Llabrés

Marxismo

El infeliz matrimonio entre marxismo e interseccionalidad

Laia Jubany de Solà ,  Guillem Verd Llabrés

El desencuentro entre marxismo e interseccionalidad se debe más a posturas interesadas que a una evaluación crítica de los límites (reales) entre ambos enfoques.