O prelo
As puntas da louza, un canto á vida entre o barullo neoliberal

O poemario de Lorena Conde pregunta polo espírito e o corpo nunha época ditada pola precariedade e a falta de futuro.
26 feb 2022 09:05

Que pensarán de nós” abre o poemario As puntas da Louza. Este primeiro verso presenta unha das liñas de reflexión que enfían unha a unha as páxinas do libro: a certeza da calidade perecedoira dun suxeito colectivo e feminino, que se pregunta polo futuro, polo que quedará del.

Gañador do XXXVI Premio de Poesía Cidade de Ourense, As puntas da louza: cancioneiro popular de labor foi editado o ano pasado polo selo Aira Editorial. A súa autora, Lorena Conde, traballa profesionalmente nos eidos da literatura, das artes escénicas e plásticas.

Comezou a súa carreira como actriz e despois sumou a dirección escénica de agrupacións teatrais universitarias. É directora da compañía Enlata Teatro e forma parte de Farrapo Teatro, Matrioshka Teatro e A Feroz. No 2016 gañou a XVIII edición del premio Miguel González Garcés en 2016, co seu primeiro poemario Entullo. No 2020, ademais do certame Cidade de Ourense, gañou o III Premio María Victoria Moreno de Literatura Xuvenil con Velloucas & Minchas.

Entre os seus títulos publicados, destacan o poemario O perfil da boca e a dramaturxia Santa Inés, ambos editados pola editorial Urutau entre o 2019 e 2020. 

As puntas da louza medita sobre o que supón ser muller nunha época aparentemente carente de futuro. A autora irmándanos ás mulleres cun pronome que se mantén ao longo do poemario e a partir do cal podemos asumir as cargas impostas nas nosas costas, mais que, por outra banda, posibilita unha enunciación plural, acompañada e revolucionaria.

E daquela nós, meniñas, señoras, obreiras,
obradoras das mudanzas:
saberemos de certo que a Máquina
é un panal anónimo de fantasmas,
que ten a consistencia do fume
e sempre as flutuacións e liquideces
e sucesos moitísimos máis urxentes cá nosa ruína
a manteñen convenientemente allea e ocupada.

E tamén entón seremos moito máis veloces,
máis audaces no empeño,
máis tenaces no tecer maromas fortes
que nos unan para desvestila
do seu terror.

Aquela figura da Máquina aparece ao longo de todo o poemario como unha sombra, como unha presenza inmaterial que define o decorrer da nosa existencia. Os versos transmiten a resignación compartida das mulleres fronte unha Máquina que oprime a nosa natureza e constrinxe os nosos desexos e albedrío. De tal xeito que, nun momento, a poesía parece estar a falarnos dunha distopía, cando só está a enunciar o que atravesa diariamente os nosos corpos; nomea un aspecto (espectro) da realidade contemporánea.

Queres que che conte o conto dese reino
no que se consome a Man de Obra
con temor a preguntarse
algunha vez o porqué?

Lorena Conde logra que nos estrañemos do normalizado. Revela aquilo que temos en fronte, aquelas cargas que arrastramos na contiandade. Así, a través da súa poesía, a autora transmite a crueza da vida na era neoliberal na que os corpos son só ferramentas da gran Máquina. E desde alí, Conde pregúntase que somos alén de carne, cal é o verdadeiro valor do noso corpo para, só entón, lanzar a cuestión: onde queda o espírito nesta era onde a vida vale menos que traballo?

Quizabes é por iso que, en medio desta devastación, xorde a necesidade de encomendarse á crenza, á promesa dun futuro mellor. Os poemas de As puntas da louza están cargados dun léxico relixioso, pois atopan na fe un refuxio.

A privación do máis básico conta das miñas faltas,
do baixo entendemento.
Esa é a miña pobrexa merecida,
dinme.
E eu créollo todo a esa lingua sagrada
porque ser que, aínda non nacida,
unxíuseme co óleo do servizo
e fun ordenada para sacrificio á Máquina.

Deste xeito, a voz colectiva que se enuncia no libro, ás veces aparece como un lamento do corpo, máis, noutras veces, toma a forma dun berro intransixente á metade dun mundo onde as palabras e os discursos están mediados polos tentáculos da Máquina. Porén, a voz colectiva adquire tamén o carácter de murmurio que, en medio da ameaza da perpetua escuridade, dá conta dos golpes de luz que alumean a existencia e nos manteñen a flote.

A inocencia das meniñas é unha anestesia.
un golpiño na cacha xusto antes de entrar coa agulla.
O candor das nenas sálvanos de ter que cegarnos,
de cortármonos esa man
coa que as empolicamos á leña
na pira do seu propio sacrificio á Máquina.

A voz lírica do poemario seméllase á dunha Casandra tráxica que, en troques de predicir o futuro, nomea o presente coa maldición de que ninguén a escoite nin se decate das propias cadeas que arrastra. E, así como Lorena Conde dá conta na súa poesía daquilo que Mark Fisher definiu no seu ensaio Realismo Capitalista (é dicir, a idea de que o capitalismo é o único sistema económico viable e que, polo tanto, atopámonos condenadas á carencia de futuro), tamén presaxia o cambio, a súa inminencia.

E non,
non perdemos a cabeza por completo
porque seguimos a contar os días para cada aniversario,
porque probamos as novas voces e balbucimos.
Porque conservamos o desexo aínda vivo
de meter o nariz en todos os buratos.

As puntas da louza afirma ser “unha homenaxe ás mans que traballan e ás que traballan coas mans”, e é un canto á herdanza daquelas que viñeron antes ca nós e que nos amosan o camiño para volver ao ser, a nós mesmas.

Alén dese momento (que desde a miña lectura como persoa migrante atopo como un pequeno tropezo) onde a autora chama “exótica” á carne das que se resignaron á balsa de xoguete, o poemario de Lorena Conde fai desa voz colectiva que somos todas, as protagonistas non dunha traxedia, senón dun poema épico do que só podemos saír vitoriosas. A autora usa a palabra como arma contra a alienación e convídanos a formar parte dalgo máis grande ca nós.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Poesía
Poesía La generación beat sigue latiendo
La generación beat es la del ritmo, del golpe, la de superar, la del latido en el papel y fuera de él. La del sentimiento desgarrador que sale del individuo, pero llega a la sociedad.
El Salto Radio
El Salto Radio Estellés, la veu del poble valencià
Demà farà trenta-un anys de la mort del poeta de Burjassot, autor d'obres tan importants com “Llibre de meravelles” o “Coral romput”.
Economía
En primera persona Instrucciones por si encuentras muerta a tu suegra
Todo el que está en el mundillo sabe que el sector funerario vive casi un duopolio de facto y lo máximo que se está dispuesto a hacer es poner una multa de vez en cuando. Cuando alguien llama a una, ni se imagina al entramado que está llamando.
Educación pública
Iglesia Semana Santa: negocios, procesiones en colegios, inmatriculaciones y fervor
Más allá de la expresión cultural, la Semana Santa tiene una esfera económica que genera millones de euros y otra social que le sirve a la Iglesia Católica para legitimar sus privilegios dentro del Estado español.
Genocidio
Ayman Qwaider “A la gente se le pide una cantidad excesiva de dinero para poder salir de este campo de exterminio de Gaza”
Profesor especializado en educación en emergencia y educación inclusiva, Ayman Qwaider vive en Australia. Desde allí, intenta ayudar a su familia a salir de Gaza, mientras denuncia la ocupación israelí y la complicidad de la comunidad internacional.
Venga, circula
Venga, circula Un paso, luego otro
Llega un día en el que vemos con claridad algo que solíamos observar en los demás pero que nunca —prometíamos— nos sucedería a nosotros.
Sexualidad
Consultorio de sexualidad ¿Qué tengo si me diagnostican Síndrome de Ovario Poliquístico?
Afecta a entre un 7 y un 13% de las mujeres en edad reproductiva, y el 70% están sin diagnosticar. Pero, ¿qué es el SOP y como podemos apaciguar sus síntomas?
Palestina
Palestina Viaje al fondo del horror
El fotoperiodista Javier Bauluz cubrió la primera Intifada, la primera gran rebelión del pueblo palestino desde la creación del estado israelí.
Ocupación israelí
Opinión Las palestinas también existen
La morbilidad femenina, el conjunto de enfermedades, factores de riesgo y motivos de consulta recurrentes en las mujeres que merecen una atención específica, tiene múltiples ejes de discriminación: no es lo mismo en Suecia que en Palestina.

Últimas

Maternidad
Maternidades Reaprender la espera
El tiempo de gestación es largo y va a un ritmo distinto al que acostumbras: el ritmo natural al que desarrolla una playa, un monte, un océano. Y no estamos ya habituados a darle la mano a la pausa.
Momus Operandi
Momus operandi Todo es una narración
Nos dicen que las mentiras son la única realidad. Que aprendamos a mentirnos, que nos engañemos, que no nos importa la salud, ni los derechos laborales, ni las violencias estructurales.
Urbanismo
Urbanismo La nueva Ley del Suelo va al Congreso bajo la acusación de fomentar pelotazos urbanísticos
Sumar y Podemos no garantizan el apoyo a la ley, que limita las posibilidades de declarar nulos los planes urbanísticos, así como la acción ciudadana contra las irregularidades urbanísticas.
Más noticias
Industria
Transición industrial Mecaner, un cierre injusto o cuatro alternativas con mirada ecosocial para mantener la fábrica de Urduliz
ESK y LAB han presentado el ‘Plan de Transición Ecosocial’ que ha elaborado la cooperativa Garúa como una herramienta para la búsqueda de soluciones al ERE propuesto por la multinacional Stellantis.
Sidecar
Sidecar Crisis intratable en la República Democrática del Congo
Una y otra vez los actores externos han fracasado a la hora de contener la escalada de violencia en la República Democrática del Congo.
América Latina
Caribe Haití: el fracaso neocolonial y el “eterno castigo de su dignidad”
La crisis de gobernabilidad que vive Haití después del alzamiento paramilitar que liberó a más de 3.600 presos y expulsó al primer ministro es un capítulo más de una historia colonialismo y dependencia.
El Salto Twitch
El Salto TV Economía y titulares de guerra
En el programa en directo de Economía Cabreada del 26 de marzo se hizo un análisis de la deriva bélica de la Unión Europea, sus gobiernos y de los grandes medios con Tica Font y Miquel Ramos.

Recomendadas

Investigación
Investigación O Goberno galego repartiu 4.000 millóns de euros en contratos a dedo en só seis anos
Desde 2018, a Xunta asinou 1.034.964 contratos sen sacalos a concurso: algo máis do 30% do diñeiro do que dispón para o exercicio de 2024. Ademais, 35.362 deses contratos teñen un importe entre 14.000 e 14.999 euros, o límite legal.
Memoria histórica
Marc Solanes “Mi bisabuela luchó en el frente y fue considerada una mala madre, pero lo hizo por sus hijas”
En ‘Las niñas de Elna’ (Pollen, 2024) el periodista reconstruye la historia de las mujeres de su familia resolviendo enigmas para resignificar la imagen de la mujer en la historia.
Argentina
Argentina Myriam Bregman: “El de Milei es un típico gobierno neoliberal con recetas ortodoxas clásicas”
Quien fuera candidata de la izquierda a la presidencia en las elecciones en las que Milei salió victorioso, evalúa las consecuencias del gobierno de La Libertad Avanza y las respuestas que están dando los distintos actores políticos.
Ríos
Radiografía fluvial de España La tierra que no amaba sus ríos
Los ríos ibéricos agonizan. Casi la mitad de las masas de agua está en mal estado. Presas, sobreexplotación, contaminación y crisis climática son sus principales amenazas, con la agroindustria como mayor agresora.