Agricultura
Árbores xeneticamente modificadas, a ameaza toma terra

Despois de anos de desenvolvemento, as primeiras árbores XM comezan a ser plantadas en diversos países.
Avión fumigando
Avión fumigando unha plantación

Coordinador do Instituto Resiliencia

25 ene 2023 11:26

Os eucaliptos, a única especie catalogada pola ciencia coma invasora que ten autorización legal non só para evitar a súa erradicación senón para promover a súa plantación masiva, aínda se poden converter nunha ameaza meirande. Podemos imaxinar un novo ser creado a partir da mestura de xens do eucalipto cos do chícharo? Pois alguén fixo algo máis ca imaxinalo, e creou semellante enxendro, que poderiamos bautizar coma eucachícharo ou chichalipto. Mais este é tan só é un exemplo máis dunha ondanada de árbores xeneticamente modificadas (AXM), algunhas mesmo mesturando xens de diversas especies, isto é, árbores transxénicas, que terían comezado hai vinte anos na China cun choupo XM.

Os países que máis levan experimentado neste campo son os EUA e o Brasil, e tamén son onde primeiro se pretenden comezar a plantar se ninguén o impide: serían castiñeiros XM no país do norte do continente americano, e eucaliptos XM no do sur. Primeiro é a industria forestal a que desenvolve estes seres artificiais en contornas (supostamente) controladas, posteriormente son os gobernos quen autorizan legalmente a súa plantación, e finalmente chega o momento no que son efectivamente introducidos na contorna natural, mediante plantacións comerciais. Malia ser legal desde 2015 plantar algunhas destas AXM en EUA e Brasil, aínda é agora en 2023 cando se vai comezar a facer. Entre as empresas á fronte neste novo negocio está a pasteira brasileira Suzano (a maior produtora mundial de celulosa de eucalipto), coa súa subsidiaria FuturGene, a biotecnolóxica ArborGen, e varios centros de pesquisa de universidades estadounidenses, chilenas, surafricanas, chinesas, etc.

Pasteiras, biotecnolóxicas e universidades lideran a introdución da manipulación xenética das especies arbóreas en numerosos países.

O noso omnipresente eucalipto, xuntos cos choupos, o xénero Pinus, a palmeira aceiteira e mesmo o bambú (especie forestal aínda que non arbórea), é das árbores sobre as que máis están a traballar, co obxectivo de dar con plantacións máis “produtivas” no negocio da pasta de papel ou dos biocombustibles. Resulta doado imaxinar o que pasará nun país coma o noso onde o único factor físico que detiña a invasión eucalíptica eran as xeadas do interior, cando se introduzan especies cun ADN alterado no laboratorio para facelas máis resistentes non só ao frío, senón tamén á seca, á salinidade ou aos herbicidas e insecticidas, para poder rocialos masivamente cos velenos químicos que máis lles interesen ás empresas, ou mesmo poder capturar máis carbono e así aproveitar as axudas públicas destinadas a mitigar o caos climático. De feito, xa hai empresas especulando cos gaños que a venda dos correspondentes créditos de carbono derivados destas plantacións de AXM lles van fornecer aos seus investidores. En España téñense concedido nos últimos anos  licencias para a Universidade Politécnica de Madrid experimentar co ADN dos choupos coa idea de fabricar máis axiña biomasa coa que substituírmos, supostamente, os combustibles fósiles.

Actualmente está en andamento nos EUA, dentro da campaña STOP GE Trees, unha recollida de apoios para solicitar ao departamento de agricultura daquel país que impida a liberación dunha versión XM do Castanea dentata, o castiñeiro americano, que algunhas entidades conservacionistas como o Sierra Club defenden porque supostamente vai permitir librar esta especie dunha doenza que a ameaza, o cancro do castiñeiro, producido polo fungo Cryphonectria parasitica, un problema fitosanitario que tamén temos en Europa. Mais cabe preguntarse: por que apostar por tecnoloxías xenéticas arriscadas cando unha simple hibridación con especies resistentes, como a que se fixo hai décadas na Galiza, librou os nosos castiñeiros hai décadas da tinta? Ou por que non basear a defensa do castiñeiro americano na loita biolóxica mediante o virus CHV1, extendido nos soutos europeos, e que ataca ese fungo? E aínda máis: se para salvar o Castanea dentata temos que convertelo (substituílo) por outra cousa, fabricada en laboratorio, non estamos ao final acabando tamén coa especie que pretendiamos salvar? Organizacións do ecoloxismo social coma Global Justice Ecology Project opóñense radicalmente á liberación destes castiñeiros XM en Norteamérica, non como plantacións comerciais máis ou menos controladas senón directamente na natureza, porque con ese tipo de liberación no medio ambiente non habería posibilidade de control unha vez liberados, nin de reverter a súa extensión se algo saír mal.

Pretenden modificar o ADN co castiñeiro americano coa excusa de salvalo, contra as advertencias das organizacións ecoloxistas.

En Europa as probas de campo limítanse polo de agora a Suecia, Finlandia e Bélxica, e estanas a realizar diversas universidades xunto á empresa de biotecnoloxía forestal sueca SweTree. Mais a presión para espallar as AXM por todo o mundo está a medrar. O greenwashing que está a levar a cabo o lobby das AXM pretende que as entidades de certificación forestal coma o FSC, acepten este tipo de plantacións, o cal abriría a porta a plantacións por todo o mundo, que se presentarían, aínda por riba, coma sustentables ou mesmo coma solucións ao cambio climático baseadas na natureza.

Mais as organizacións ecoloxistas levan anos advertindo: aparte dos impredecibles efectos sobre a biodiversidade que ten calquera organismo XM liberado no medio natural, e mais os coñecidos efectos tóxicos dos herbicidas e praguicidas sintéticos habitualmente asociados a elas, no caso das árbores XM a súa expansión exacerbaría os impactos ecosociais causados polas plantacións industriais en monocultivo, ao facelas máis extensivas e máis intensivas: lumes, deterioro do solo e dos recursos hídricos, da biodiversidade e dos medios de vida sustentables e destrución das culturais tradicionais implantadas secularmente nos territorios. O aviso queda lanzado: pode haber algo mesmo peor có deserto verde dos eucaliptos, e é un deserto verde de eucaliptos transxénicos.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

El Salto n.79
Altri A celulosa ou a vida: xornalismo situado e loita social para frear un ecocidio
O xoves 17 de xullo esperámosvos no CS 'A Nubeira' de Vigo para presentar o último número da revista El Salto xunto a algunhas das súas principais protagonistas: as que loitan contra o macroproxecto de celulosa liderado por Altri e avalado pola Xunta.
Ecologismo
Ecotopías La Estación
“La Estación” ha sido uno de los relatos finalistas en el certamen de relatos ecotópicos 2024 de Ecologistas en Acción
Río Arriba
Río Arriba Yayo Herrero: “El holocausto nazi no es una excepcionalidad en la historia de Europa, es un modus operandi”
Nueva entrevista de Río Arriba en formato podcast y vídeo en el que hablamos de ecofeminismo, transiciones ecosociales justas, decrecimiento, colapso, poner la vida en el centro y mucho más.
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
CRTVG - Corporación Radio y Televisión de Galicia
CRTVG A Xunta do PP remata o seu plan de control sobre a CRTVG tras escoller á súa nova directora en solitario
A xornalista Concepción Pombo substituirá, co único aval do Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. O Goberno de Alfonso Rueda modificou a lei de medios para que os votos do seu partido fosen suficientes para elixila.
Altri
Altri A Plataforma Ulloa Viva cambia a súa directiva para os vindeiros anos de loita contra Altri
A veciñanza da comarca máis afectada escolleu entre dúas listas logo de non chegar a un consenso. A gañadora tratará de ampliar a súa base de socias e socios por toda Galiza e abrirá máis as portas ás grandes organizacións do país, como a CIG.
El Salto n.79
Altri A celulosa ou a vida: xornalismo situado e loita social para frear un ecocidio
O xoves 17 de xullo esperámosvos no CS 'A Nubeira' de Vigo para presentar o último número da revista El Salto xunto a algunhas das súas principais protagonistas: as que loitan contra o macroproxecto de celulosa liderado por Altri e avalado pola Xunta.
Altri
Altri Galiza elixe o rumbo da loita contra Altri nas eleccións á directiva da plataforma Ulloa Viva
A veciñanza da comarca máis afectada presenta dúas listas separadas logo de non chegar a unha proposta de consenso. Por unha banda, concorre unha candidatura continuísta e, pola outra, unha alternativa que se achega máis o nacionalismo institucional.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'
Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.
A Catapulta
A Catapulta O tempo, o espazo e a poesía de Estíbaliz Espinosa
A poeta visita A Catapulta para conversar sobre o seu traballo e a súa traxectoria literaria

Recomendadas

Medio rural
Medio rural A esperanza da xestión colectiva fronte ao espolio: os comuneiros de Tameiga contra o Celta
Mentres varios proxectos industriais tentan privatizar e destruír os ecosistemas galegos, algúns grupos de veciños e veciñas organizadas fan oposición social construíndo alternativas comunitarias. Ás veces, tamén gañan ao xigante.
Feminismos
Feminismo Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo
Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.
Ourense
Ourense Ourense organízase para loitar contra patrullas de extrema dereita nos barrios máis empobrecidos da cidade
A veciñanza e os movementos sociais responden ao discurso do medo promovido por Frente Obrero e sinalan a súa estratexia de criminalizar a pobreza e sementar odio en contextos de exclusión e abandono institucional.