Educación
Pandemia, krisi ekosoziala eta hezkuntza

Hezkuntza da gakoa berriz ere, beharrezko hezkuntza trantsizioa, ekoherritar ahaldunduak heziko dituena eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko erresilientzia garatuko duena. Hezkuntza trantsizioak bizitza jarri behar du hezkuntzaren erdigunean, jardueraren eta eskola curriculumaren muinean.

Tradener.org y miembro de la campaña No a los TCI

Euskal Gune Ekosozialistako kideak.
9 jul 2020 08:00

Lur klasera itzuli da gaur goizean. Bi hilabete baino gehiago zeramatzan ezagutzaren, arauen, lagunen, irakasleen, adiskidetasunaren, maitasunen eta abarren eguneroko leku hori zapaldu gabe. Itzulera emozioz betetako lurralde batera. Baina, oraingoan, kontrako inpresioak ditu. Orain, atera iristen da, bere txandaren zain egon behar du, araututako distantzia zaindu, pozik eta adi, bere lagunek maskara jantzita duten look berriari so. Begiradak eta begi keinu konplizeak bilatzen ditu, ahoa estalita duenetik horiek antzematen ikasten ari baita. Apur bat urduri dago, ez baitaki hurrengo egunetan gauzak nola joango diren eta zer exijentzia maila eskatuko zaien.

Badirudi urrun geratu direla besarkadak, eskutadak, belarrira esandako konfidentziak, poza, haserrea, keinu baten bidez adierazitako konplizitatea. Askoz urrunago daude Greta Thunbergen deiarekin bat egin eta klima aldaketaren aurkako geldotasunari aurre egiteko kanpaina pozgarri eta dibertigarri hura egin zuten egunak. Aurreko beste bizitza bateko oroitzapen bat dirudi. Bien bitartean, itxialdia. Etxean giltzapean. Badira familian bizitzera, ohitura berri batzuetara eta ordenagailuarekin lan egitera egokitu direnak. Badira etxean familia-jazarpena jasan dutenak, etxeko lanak egiteko baliabide digitalik ez zutenak, ikasteko laguntza zutenak eta laguntzarik ez zutenak eta, familia-nukleoko beste pertsona batzuk ere telelana egiten ari zirelako, baliabideak partekatu behar izan dituztenak.

Hezkuntza al da hori? Ez. Urrutiko irakaskuntza, teleirakaskuntza, irakaskuntza digitala edo antzeko zerbait izan daiteke, baina ez hezkuntza.

Emozio berriak sentitzen ditu Lurrek, eta zaharrak gogoratzen ditu. Eta erdian? Beldurra, tristura, gabezia, motibaziorik eza, larritasuna, antsietatea, atsekabea –batez ere urtebetetze-eguna familiarekin eta logelan igaro behar izan duelako, egoera berri horretan lagunen zorioneko mezu eta bideo andanaren zain, urduri– eta dolua, ia azaldu ezin duen nahaste batean. Lurren amonak 32 egun eman zituen ZIUn hil aurretik, eta ezin izan ziren harekin egon, ezta ikusi ere.

Mundua, Lurrentzat gutxi gorabehera segurua zena (bere mugak zituen, jarraitu beharreko arauak, zaintzak…), egun batetik bestera erori eta ziurgabetasunean murgildu zen. Zer gertatu da? Zergatik? Zergatik guri? Zer gertatuko da? Nola egongo da amona? Zenbat iraungo du honek? Nolakoa izango da aurreko bizitzara itzultzea? Nola sentitzen naiz? Nola sentitzen dira nire lagunak?

Lurrek egoera hori bizi/jasan du. Eta ikastetxera joatera behartzen duen hezkuntza sistemak etxean babes hartzea eta bere autonomia bat-batean handitzea inposatu zion, erronka berriei aurre egiteko. Eta hezkuntza sistemak zer eskaini dio? Edukiak (ezin konta ahala) etxetik lantzea, shock egoeran zeuden eta zenbaitetan trebetasun digital mugatuak zituzten irakasleen laguntzarekin, baita etxean izan zezaketen laguntzarekin ere.

Hezkuntza al da hori? Ez. Urrutiko irakaskuntza, teleirakaskuntza, irakaskuntza digitala edo antzeko zerbait izan daiteke, baina ez hezkuntza. Emozio positiboak ezinbestekoak dira hezkuntzan, ikaskuntzan, eta egoera horretan nagusitu diren emozioak negatiboak dira. Zein hezkuntza administrazioak jarri du arreta emozioen eta sentimenduen zaintzan eta kudeaketan, hau da, gure ikasleek gehien behar zuten horretan, ikasgai zerrenda kosta ahala kosta amaitzeko tematu beharrean? Gainera, non geratu dira lankidetza proiektuak, ikaskuntza komunitateak eta lantalde inklusiboak, besteak beste? Eta beste hainbeste gauza.

Hezkuntza sistemak, gizarte zerbitzu gisa, instituzio segurua, inklusiboa, bidezkoa eta etikoa izan beharko luke. Alabaina, oso urrun egon da horretatik.

Baina, izan ere, hezkuntzaren helburuetako bat, indarrean dagoen legearen arabera, “hezkuntza gure gizartearen eta ekonomiaren erdigunean kokatuko duten jokabide eredu berriak sartzea” da, “gero eta globalagoa den eta langileen eta enpresarien prestakuntzari dagokionez zorrotzagoa den egungo ekonomian (…), enplegagarritasunean eta lehiakortasunean eragiten du ezinbestean”. Eta hor dago gakoa. Hezkuntza sistemak, gizarte zerbitzu gisa, instituzio segurua, inklusiboa, bidezkoa eta etikoa izan beharko luke. Alabaina, oso urrun egon da horretatik; haren helburua merkatu ekonomiaren eta enpresen lehiakortasunaren premien zerbitzura jartzea da, pertsonen eta bizi garen komunitatearen premiak alde batera utzita.

Beraz, hurrengo urteetan, sistemaren hezkuntzan murgilduta egongo da Lur; alegia, balioak, ezagutzak, kezkak, jarrerak edo errealitatearen irakurketak ekoizpen eta kontsumo sistemaren mende jartzen dituen hezkuntzan. Eta horren helburua da Lurrek ekonomia hegemonikoaren zerbitzura dauden “jokabide eredu berriak” bereganatzea.

Osasun krisi tragiko hau gure planetako izaki bizidun gehienek pairatzen duten eta Antropozenora ekarri gaituen krisi ekosozial handiaren zati bat da; larrialdi sistemiko bat da. Ekonomiak eragindako krisi ekologikoa eta soziala da, erreferentziazko hezkuntza legea goraipatu eta indartu nahi duena. Krisi global hori gaindituko badugu, ezinbestekoa izango da beharrezkoak diren trantsizio sozialak eta ekologikoak egitea, gizarte zuzenagoak, bidezkoagoak, biosferaren zikloetara egokituagoak… eta etorkizuneko gertaerekiko erresilienteagoak lortzeko. Eta hor, hezkuntza da gakoa berriz ere, beharrezko hezkuntza trantsizioa, ekoherritar ahaldunduak heziko dituena eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko erresilientzia garatuko duena.

Hezkuntza trantsizioak bizitza jarri behar du hezkuntzaren erdigunean, jardueraren eta eskola curriculumaren muinean.

Aipatutako helburuak ez bezala, hezkuntza trantsizioak bizitza jarri behar du hezkuntzaren erdigunean, jardueraren eta eskola curriculumaren muinean. Eta bizitza hori hauskorra eta mugatua da, pertsonen ekomendekotasunari eta interdependentziari dagokienez. Printzipio horiek hezkuntza ekosozial berri baten zutabeak izan behar dute. Horretan oinarrituta, ikasleen garapen integrala gidatu behar du hezkuntza ekosozialak, eta tokiko arazoei zein arazo globalei eta curriculumean ezkutuan dauden subjektuei eta kolektiboei erantzun (klima aldaketa, biodibertsitatearen galera –pandemiaren faktoreetako bat–, zaintza krisiak, beste ekonomia posible batzuk, osasuna, energia trantsizio… eta premia espezifikoak dituzten pertsonak, emakumeak, migratzaileak, etxegabetuak, esplotatuak…). Hori guztia oinarri ekosozialak diren gizarte ekitatean, ondasun komunen erabileraren iraunkortasunean eta demokrazia parte-hartzailean oinarrituta.

Hezkuntza-trantsizio ekosozialak barne hartzen ditu gizarteratzea eta ahalduntzea, alternatiben proposamena eta ekosozialki eraldatzaileak diren ekintzen garapena. Eta horretarako, behar-beharrezkoa da hezkuntza sisteman gaitasun berri bat –zaharrena izan beharko lukeena– txertatzea: iraunkortasunerako gaitasun ekosoziala. Ingurumen krisia ulertzeko eta adierazteko eta etorkizuneko trantsizio saihestezinetan benetan parte hartzeko modu bat erakusten duten ahalmenen, trebetasunen eta jarreren multzoa, hain zuzen. Iraunkortasunerako gaitasun ekosozialak hainbat ardatz ditu: pertsona bakoitzak bere burua ezagutzea eta ulertzea, eta bere burura, bere taldera eta bizi den mundura behar bezala egokitzea;gertakari berriei aurre egiteko beharrezkoak diren natura eta gizarte zientziei buruzko ezagutzak eskuratzea; gure planetako bizitza, mugak eta fluxu energetiko, material eta biofisikoak nola garatzen diren jakitea; ingurumen krisi sakonaz, krisi horrek gizartean dituen eraginez eta aldaketa sistemiko sakonen saihestezintasunaz jabetzea; gizarte guztiz demokratikoa, parte-hartzailea, solidarioa, inklusiboa eta anitza garatzen laguntzea; arazoak kritikoki aztertzea, alternatibak bilatzea eta aldaketarako gizarte eragile aktiboa izateko irtenbide irudimentsuak proposatzea.

Honela, Lurrek konfinamendua, bere harremanetara eta klasera itzultzea baldintza hobeetan bizi izango zituen, bere komunitatean agente aktiboa izango zen. Lurrengatik, beharrezko trantsizio sozialagatik eta ekologiagatik: jasangarritasunerazko hezkuntza ekosoziala!

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Universidad
Educación El Gobierno anuncia el endurecimiento de la normativa para la creación de universidades privadas
El Consejo de Ministros aprueba la tramitación urgente de una modificación en la legislación que regula la creación de centros privados de enseñanzas universitarias.
La vida y ya
La vida y ya Cinco chimpancés
Les dijo que cuando se caza a una cría en su entorno natural, de media se mata a diez chimpancés de su grupo.
Estados Unidos
Estados Unidos Estudiantes de Columbia luchan contra las amenazas de deportación
Los estudiantes de Columbia se unen mientras el ICE y el Departamento de Policía de Nueva York (NYPD) atacan el activismo palestino. “[Columbia] está dispuesta a concederle al gobierno de Trump todo lo que quiera”, declara un estudiante a Mondoweiss.
Culturas
Culturas Lorca fue también un visionario que intuyó los vínculos entre la música negra y el flamenco
La 24ª edición del Festival de Flamenco de Nueva York abrió un espacio de debate para analizar el impacto que tuvo el movimiento cultural del Renacimiento de Harlem en la obra del poeta granadino.
Ecuador
Hacia el 13 de abril Acuerdo histórico de la izquierda y el movimiento indígena para la segunda vuelta de las elecciones en Ecuador
La alianza entre la Revolución Ciudadana y Pachakutik, el brazo político del movimiento indígena, no se producía desde 2006 y podría ser determinante para la victoria de la candidata correísta, Luisa González, en las elecciones del 13 de abril.
Análisis
Análisis Algunas preguntas incómodas sobre el rearme europeo
Si la UE ha de librar un conflicto con Rusia o China, no sería convencional y en teatro europeo, sino con más seguridad en África, donde se desplazarán con toda probabilidad gradualmente buena parte de las contradicciones del sistema.

Últimas

Aviación
Travel Smart Las multinacionales españolas, a la cola de la reducción de emisiones por vuelos de negocios
Un estudio publicado este martes por organizaciones ecologistas señala que las emisiones por vuelos de negocios a nivel global se han reducido un tercio, pero las empresas españolas van a la zaga y suspenden en transparencia u objetivos concretos.
Universidad
Educación El Gobierno anuncia el endurecimiento de la normativa para la creación de universidades privadas
El Consejo de Ministros aprueba la tramitación urgente de una modificación en la legislación que regula la creación de centros privados de enseñanzas universitarias.
Represión
Policía infiltrado La Directa destapa un nuevo caso de policía infiltrado, esta vez, en el activismo de Lleida
Bajo la identidad falsa de Joan Llobet García, un agente de la trigesimosegunda promoción de la Academia de Ávila, pasó dos años infiltrado en espacios independentistas, estudiantiles y ecologistas.
Maltrato animal
Maltrato animal Lidl denuncia a los animalistas que detectaron afecciones en la carne de pollo de la cadena
El Observatorio de Bienestar Animal asegura que el departamento legal de la cadena les pidió que eliminaran todas las publicaciones sobre ellos y creen que es una estrategia legal para silenciarles.
Madres protectoras
Madres protectoras Una madre, condenada a tres años y medio por secuestrar a su propia hija, solicita su indulto
La libertad de Jewel Lázaro depende de la respuesta del Ministerio de Justicia de España a su petición de indulto con el fin de no separarla de otro bebé de nueve meses.

Recomendadas

Violencia obstétrica
Violencia obstétrica Helena Eyimi, matrona: “El parto es un misterio y queremos controlarlo todo, pero no podemos”
Consentimiento informado, trato personalizado y libertad de elección. Para Helena Eyimi (Madrid, 1975) , matrona asesora de Naciones Unidas, es fundamental que las mujeres se sitúen en el centro de las decisiones durante el parto y esos tres conceptos son clave.
Redes sociales
El asesino de los CEO El fenómeno fan Luigi Mangione, ¿por qué tanta gente apoya a un asesino?
El caso del chico de clase alta que disparó sobre un CEO de una aseguradora médica ha desatado una ola cultural y de apoyo como no se había visto antes.
Militarismo
Alejandro Pozo “El oportunismo de la industria militar española aprovechando lo que pasa en Gaza es grave”
Este investigador sobre paz, conflictos armados, desarme y acción humanitaria denuncia que el rearme ya está teniendo lugar y que el Ejecutivo escamotea información sobre las relaciones comerciales de la industria con Israel.
Literatura
Silvia Nanclares “Moratalaz nace como barrio franquista, solo que no contaban con la presión vecinal”
Con ‘Nunca voló tan alto tu televisor’ la escritora madrileña regresa a su barrio y examina lo que quedaba debajo de la cáscara de progreso que supuso la construcción del edificio de Torrespaña, aun hoy uno de los más reconocibles de la ciudad.