Minería
Guerra xudicial da patronal mineira contra ecoloxistas que denuncian as súas verteduras contaminantes

“Asalto violento con intimidación”. Esas son as palabras que decidiu empregar a patronal galega das empresas mineiras, a Cámara Oficial Mineira de Galicia (COMG), para referirse a unha acción pacífica coa que Ecoloxistas en Acción trataba de poñer sobre a mesa os perigos das verteduras contaminantes das minas coruñesas de San Finx e Touro. Tras pedir permiso para entrar as oficinas do organismo localizadas nun edificio público da Xunta en Expocoruña, varios activistas quixeron facer entrega dunhas botellas de auga recollida nas verteduras de ambas minas para invitar, simbolicamente, á cúpula da patronal a bebela. “O persoal da Cámara rechazou a invitación”, chancea Cristóbal López, voceiro da organización. Con todo, a directiva da Cámara Mineira anunciou “medidas legais” contra os activistas que, grazas gravar todo o proceso pacífico, probablemente se sumen á cada vez máis longa lista de sobresementos do que semella ser unha sorte de estratexia de lawfare desordenado que está por ver se acabará callando. Por agora, entre as persoas que conforman a organización non teñen dúbida de que é outro caso máis de preitos estratéxicos contra a participación pública (SLAPP, polas súas siglas en inglés).

A loita polo maior banco de berberechos de Galicia: “As verteduras vannos deixar sen futuro"

Javier H. Rodríguez

Medio ambiente

Medio ambiente A loita polo maior banco de berberechos de Galicia: “As verteduras vannos deixar sen futuro"

Javier H. Rodríguez

A Xunta autoriza o baleirado de 890.000 metros cúbicos de augas con metais pesados nun río para reactivar a mina de volframio de San Finx.

É probable que nas oficinas deste organismo financiado pola Xunta de Galicia non pasaran inadvertidos as últimas análises da propia Consellería de Medio Ambiente sobre as aguas fluviais da controna de San Finx que constataron niveis de cadmio ata 78 veces por riba do permitido por lei. Non só de cadmio. As anáises dos técnicos de Augas de Galicia tamén atoparon niveis preocupantes doutros metais pesados como cobre ou zinc e que superan 48 veces e 8 veces respectivamente os valores máximos permitidos. “E a pesar destes datos totalmente obxectivos pretenden intimidarnos con accións xudiciais que é evidente que non van ir a ningures”, despacha a polémica López. 

Mais o que semellaba unha acción para pretender infundir medo entre activistas converteuse nun motivo máis de acción social. Esta mesma semana, Ecoloxistas puxo en coñecemento á Relatora Especial das Nacións Unidas sobre a situación das persoas defensoras de dereitos humanos, Mary Lawlor, o que consideran un “uso sistemático de denuncias abusivas e infundadas” tamén por parte da empresa mineira que explota San Finx, Tungsten Sano Finx SL. “Son denuncias con afán intimidatorio contra as organizacións ecoloxistas e sociais que vimos denunciando a situación ilegal da explotación e os danos ambientais que causan as súas verteduras”, sinalan. Fano a tan só sete quilómetros da ría de Muros e Noia, onde se atopa o maior banco de berberechos de Galicia e onde a poboación local vive fundamentalmente do mar.

Varios ecoloxistas taponan as verteduras contaminantes da mina de San Finx que autorizou a Xunta

O Salto Galiza

Medio ambiente

Minería Varios ecoloxistas taponan as verteduras contaminantes da mina de San Finx que autorizou a Xunta

O Salto Galiza

Colocan un tapón de cortiza na balsa de decantación da mina para tratar de frear verteduras con altas concentracións de metais pesados que poñen en xaque a biodiversidade da ría de Muros e Noia.

Medio ambiente A loita polo maior banco de berberechos de Galicia: “As verteduras vannos deixar sen futuro"

De feito, hai apenas unhas semanas que a empresa mineira se querelou contra a organización pola realización de acto simbólico de protesta do pasado 5 de xullo no que bloquearon brevemente a canalización pola que a empresa realiza “verteduras ilegais”. Precisamente, a raíz desta protesta e das cartas enviadas á Consellería de Medio Ambiente por ese grupo e a plataforma rexional contra as verteduras, iniciouse un procedemento sancionador que podería impoñer unha multa de ata 300.000 euros á empresa, unha vez comprobados os alarmantes niveis de metais contaminantes nas inmediacións de San Finx.

É a segunda vez en menos dun ano que esta mineira presenta unha denuncia contra Ecoloxistas cun pretexto similar

É a segunda vez en menos dun ano que o grupo australiano que é propietario de San Finx presenta unha “denuncia falsa” contra Ecoloxistas en Acción, que xa fora denunciada en 2022 ante o xulgado de Negreira cun pretexto similar, meses antes de que a Xunta declarara a caducidade das concesións mineiras e que se iniciara un procedemento sancionador por verteduras ilegais en contra da mina Santa Comba. Nese momento, o tribunal arquivou de inmediato a demanda por falta de fundamento. Aínda que a organización ecoloxista confía en que o resultado esta vez vai ser idéntico, decidiron denunciar o caso ante a relatora especial da ONU porque se trata “dun uso sistemático do acoso xudicial intentando criminalizar e frear os movementos sociais para que non denuncien as ilegalidades cometidas polas empresas”, denuncia o voceiro de Ecoloxistas en Acción.

Un acoso xudicial que vén de atrás

A mineira de San Finx é coñecida entre o ecoloxismo galego por utilizar este tipo de estratexias de ataque xudicial. Xa en 2017 denunciara ante os xulgados de Noia a outras dúas organizacións ecoloxistas con pretextos similares. Verdegaia fora denunciada por fotografar “obras ilegais”, o que deu lugar a un procedemento sancionador en Augas de Galicia no que a empresa foi multada con varios miles de euros e obrigada a derrubar todo o construído. No caso da Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), o grupo ambientalista foi denunciado por tomar mostras de auga que, tras ser analizadas, tiraron graos de contaminación preocupantes con metais pesados. En ambos casos, a Fiscalía solicitou o arquivo das accións por tratarse de denuncias infundadas.

A mineira de San Finx é coñecida entre o ecoloxismo galego por utilizar este tipo de estratexias de ataque xudicial. Tanto Adega como Verdegaia sufriron intentos similares

Perigos para o medio ambiente e a saúde

Pero o problema que subxace vai moito máis aló das accións xudiciais contra Ecoloxistas, Verdegaia ou Adega. As verteduras de substancias tóxicas como o cadmio, o cobre e o zinc convertéronse nunha crecente preocupación medioambiental en todo o mundo. Estes metais, que se atopan en numerosas actividades industriais e mineiras, representan unha seria ameaza para os ecosistemas acuáticos e terrestres, fundamentais na economía do litoral galego, así como para a saúde humana. A medida que a demanda de produtos manufacturados aumenta, tamén o fai produción e liberación destes contaminantes nos Estados onde se explotan.

A acumulación de cadmio, a vertedura máis preocupante en San Finx, no corpo humano ao longo dos anos pode provocar enfermidades crónicas graves como enfermidades renais e óseas

O cadmio acumúlase nos solos e corpos de auga, contaminando os cultivos e afectando á fauna acuática, on son especialmente sensibles os bancos marisqueiros.Ademais, o bioacumulativo, é dicir, que se concentra a medida que avanza na cadea alimentaria, podendo alcanzar niveis perigosos nos seres humanos que consumen alimentos contaminados. Xunto a el, o cobre, cando se deposita en ríos e océanos, pode interferir na reprodución de peixes e outros organismos acuáticos e afectar gravemente os ecosistemas acuáticos. Ademais, o cobre é tóxico para moitas formas de vida microscópica, o que desencadea desequilibrios nas cadeas alimentarias e prexudica a biodiversidade.

A exposición continua a estes metais pesados ao longo do tempo pode ter efectos devastadores na saúde humana. A literatura científica ao respecto demostrou que a acumulación de cadmio no corpo humano ao longo dos anos pode levar a enfermidades crónicas graves como enfermidades renais e óseas. Ademais, a exposición a longo prazo ao zinc e o cobre en niveis elevados pode contribuír ao desenvolvemento de enfermidades neurodexenerativas.