Euskera
Euskararen auzi sozialaren hipotesiak ziklo berrirako

Langile-belaunaldi berrietan zabaltzen ari den politika sozialistak atxikimendu berri bat sor dezake, euskararen auzia zapalkuntza ororen aurkako kausaren barruan artikulatuta.
Trimestral 72 Hordago  Zonificación Lingüistica
Manifestación en Tudela (Navarra) contra la zonificación lingüistica.

Euskara «bidegurutzean» dagoela edonon entzun daiteke, baina finean adierazi nahi dena da euskararen biziberritzearen eta euskalgintzaren ziklo bat agortu egin dela. Iñaki Iurrebaso soziolinguistak, berriki argitaratutako doktorego-tesian, zenbakitan erakusten du zikloaren amaiera hori. 1971tik aurrera, aurretik zetorren ordezkapen linguistikoari buelta ematea eta euskara indarberritzea lortu bazen ere –biztanleen % 17tik % 27ra–, 2001tik hona «geldotzearen aroa» esaten dionean gaude, ezin kopuru horietatik aurrera eginda. Bi ezaugarri nagusitan laburtzen du legazpiarrak egungo egoera soziolinguistikoa: alde batetik, euskararen «minorizazio gorria», erdaren aurrean eutsi ezinak eta euskaldun gaituak sortzeko ezintasunak ezaugarritua, eta, bestetik, «bizinahia», eroso egiten zaien euskararen aldeko jarrera indartsua, baina hiztun gehiagok erabiltzeak erakusten ez duena.

“Hiru dira euskararen ziklo agorpenaren elementu nabarmenak: instituzionalizazioaren mugak, euskararen klase-gotortzea eta aldeko konpromiso politikoaren galera”

Uste dut ezinbestekoa dela beste zenbait elementu hona ekartzea, zikloaren agorpen garaiotan gero eta nabarmenago ageri direnak eta maizago aipatzen direnak, baina ez behar adinako garrantziaz. Hiru dira, nire ustez: instituzionalizazioaren mugak, euskararen klase-gotortzea eta aldeko konpromiso politikoaren galera.

Lehenengo elementuak, aurreko indarberritze-zikloan erabateko zentraltasuna izan duen hizkuntzaren instituzionalizazioak azaleratu dituen ajeei egiten dio erreferentzia. Hizkuntza ororen modernizazio-prozesua pasa da instituzionalizatzetik eta, beraz, gizarte kapitalistan eta bertako erakundeetan hizkuntza eraginkorki txertatzetik; baita euskararena ere. Dena dela, minorizazio-egoera dela eta, erakundetze-prozesu prekario eta subordinatua ez da erabateko normalizazio linguistikoaren berme izan. Are, euskararen diglosiaren izaera aldatu egin dela esan daiteke: aurreko mendearen hasieran euskarak gizarteko goi-funtziorik betetzen ez bazuen, gaur egun eremu instituzionalari eta jarduera formalei lotutako funtzioak betetzen ditu indartsuen eta zailtasun handiak ditu, aldiz, bizitza zibilerako hizkuntza eraginkorra izateko. Euskarazko hezkuntzak, normalizazio-prozesuaren zutabe izan den eta EAEn unibertsalizatze-bidean dagoen D ereduak ere, zailtasun handiak ageri ditu euskaldun gaituak sortzeko: azken urteotako datuek erakusten dute D ereduko hamar ikasletik lauk ez dutela oinarrizko euskara-maila eskuratzen eta gainontzeko askok ere ez dute euskara erraztasunez erabiltzeko gaitasunik.

Euskera
La hegemonía educativa del euskera
La matriculación en los distintos modelos lingüísticos se ha invertido en las últimas décadas. El euskera es hoy la opción educativa hegemónica.

Bigarren elementua, euskara erdi-mailako klaseetan gotortzearen prozesuarena, estuki lotzen zaio aipatu berri dugun instituzionalizazioari, baina hortik harago doa. Ez da inolako epai morala, konstatazioa baizik: klase ertainak izan ohi dira instituzio burgesen integrazio sozialaren oinarri eta euskarak atxikimendu eta presentzia handiagoa du errenta ertain-altuetan. Horren ifrentzuan dago sektore proletarizatuetan euskarak presentzia urriagoa izatea, eskola-segregazioari buruzko eztabaidek eta hainbat ikerketek erakusten duten bezala. Immigrazioaren eta euskararen arteko harremana ere, egun hitzetik hortzera dabilena, ikuspuntu beretik ulertu beharra dago funtsean: jatorriak bere eragina badu ere, klasea da faktore determinantea.

Azkenik, hirugarren elementua euskararen aldeko konpromiso politikoari dago lotuta. Iurrebasok euskal hiztunen «bizinahia» azpimarratzen badu ere, nabarmena da atxikimenduaren eta jarrera militantearen galera, euskalgintzako hainbat ahotsek edo azkenaldiko mobilizazio-saiakera desesperatu samarrek adierazten duten bezala. Finean, aurreko zikloko inertzia batzuek oraindik badirauten arren, nabarmena da despolitizazio- eta desmobilizazio-prozesu bat gertatu dela euskararen aldeko borrokan, Euskal Herriko langile-mugimendu iraultzailearen neutralizazioaren ondorio dena, lehenik, eta ezkerreko abertzaletasunaren behin betiko integrazioarena, bestetik.

“Abertzaletasun integratuak euskararen biziraupena eskakizun administratiboekin lotzen duenean, erreformismo espainolistak hizkuntz eskakizunen injustizia salatzen du, euskararen biziberritzea eta justizia soziala faltsuki kontrajarriz"

Euskararen egungo egoera, alde on eta txar, aurreko ziklo soziopolitikoaren emaitza da. Kostata baina bizirik dagoen hizkuntza bat daukagu, baina, ohartzerako, badirudi orain arteko normalizazio-paradigmak bere mugak jo dituela. Euskararen egoera partikularra, gainera, auzi sozial gisa ulertu behar da: euskarazko hezkuntzaren disfuntzioa hezkuntza-sistema kapitalistaren krisi edukatibo eta sozialarekin dago estu lotua, migratzaileen eta sektore proletario gero eta handiagoen instituzio burgesekiko desatxikimendua –eskola, administrazioa, zerbitzu sozialak– desafekzioari lotuta dago, eta baita estatuek sektore horien integrazio sozialerako dituzten gero eta zailtasun handiagoekiko. Halaber, euskara politika instituzionalera mugatuta, euskara administrazio-kuotengatiko borrokan katramilatuta ageri zaigu: abertzaletasun integratuak euskararen biziraupena eskakizun administratiboekin lotzen duenean, erreformismo espainolistak hizkuntz eskakizunen injustizia salatzen du, eta, hala, euskararen biziberritzea eta justizia soziala faltsuki kontrajartzen dituzte.

Dikotomia faltsu hori politika sozialista iraultzaileak sintetizatzen du. Ez da soilik zapalkuntza linguistikoaren erroa gainditzeko eta hizkuntzen dibertsitatea eta garapenerako aukera bakarra, ziklo politiko berriaren atarian euskarari leku berri bat egin diezaiokeena ere bada. Langile-belaunaldi berrietan zabaltzen ari den politika sozialistak atxikimendu berri bat sor dezake, euskararen auzia zapalkuntza ororen aurkako kausaren barruan artikulatuta, iraultza sozialistaren auzi bihurtuta.

Tribuna
Euskara Una política lingüística con unas exigencias razonables en las que quepamos todas y todos
CC OO considera necesario un sistema de perfiles que garantice derechos lingüísticos en la Administración pública, pero considera igualmente esencial la negociación con los agentes sociales, que no ha existido.


Arquivado en: Euskal Herria Euskera
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Opinión
Guggenheim Urdaibai Respuesta al Agirre Center: no participaremos en este juego con cartas marcadas
VV.AA.
El “proceso de escucha” se invalida a sí mismo al existir un plan ya elaborado y no publicado “de expansión discontinua del Guggenheim de Bilbao en Urdaibai”.
Racismo
Euskal Herria El discurso reaccionario gana enteros en Euskal Herria
La simbología fascista, las patrullas ciudadanas y los postulados políticos antimigratorios ganan terreno emulando al resto de Europa.
Salud
El precio justo La nueva ley del medicamento o estrategias para bajar el precio de los genéricos (que es caro)
En España pagamos de media un 10% más por los medicamentos genéricos que consumimos que en el resto de la UE. Al mismo tiempo, nuestro gasto farmacéutico ha aumentado un 33% en la última década.
Israel
España El Gobierno español vuelve a romper su compromiso de no comprar armas a Israel
El Ejecutivo de Pedro Sánchez adquiere armamento israelí por valor de 6,6 millones de euros a pesar de haberse comprometido a un “embargo total”.
Gobierno de coalición
Carrera armamentística Izquierda Unida denuncia incumplimiento del PSOE y habla de “crisis de Gobierno”
El aumento del gasto en defensa y la compra de armas a Israel, a pesar del compromiso de no hacerlo, ha enfadado a tres pesos pesados de la coalición.
There Is Alternative
There Is Alternative De redes, software, cacharritos y todo lo que no sea Elon Musk | TINA #1
Primer programa del podcast There Is Alternative de El Salto Radio sobre el lado oscuro de la tecnología y sus alternativas éticas y responsables.

Últimas

Estados Unidos
Extrema derecha Los beneficios de Tesla caen un 71% y Musk anuncia que reducirá su colaboración con Trump
Las protestas contra Elon Musk funcionan y hacen caer los beneficios y el valor en bolsa de la compañía. El anuncio del millonario hace que las acciones de Tesla crezcan cerca de un 5% en apenas unas horas.
Laboral
Laboral Tres nuevos días de huelga para parar el ERE en Bridgestone
Los sindicatos de forma unánime convocan paros los días 24, 25 y 26 de abril y no descartan ampliar las acciones de lucha para evitar el despido de 546 trabajadores.
Opinión
Opinión Contextos de la guerra en Ucrania
El historiador Antonio Fernández Ortiz repasa la relación entre Occidente, la Revolución Rusa y distintos proyectos de construcción nacional.
Gasto militar
Rearme Pedro Sánchez anuncia un aumento del gasto militar de más de 10.000 millones de euros
El presidente del Gobierno ha anunciado la intención de cumplir este año con el objetivo de invertir el 2% del PIB en Defensa, para lo que se van a gastar 10.471 millones de euros.
Sáhara Occidental
Sáhara Occidental Crece la indignación por el apoyo de Sánchez a los planes expansionistas de Marruecos en el Sáhara
Los socios del Gobierno y el Frente Polisario acusan al Ejecutivo de Sánchez de dar la espalda al derecho internacional y usar el Sáhara como “moneda de cambio” para mejorar las relaciones con Rabat.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Que papel xoga Abanca no proxecto da celulosa de Altri en Galiza?
A sociedade público-privada Impulsa Galica, que cimentou os primeiros plans da multinacional papeleira e Greenalia está participada fundamentalmente pola Xunta e polo banco que xurdiu da desastrosa fusión das caixas de aforro galegas.
Medio ambiente
Crise climática Sarria, cun dos peores índices de calidade do aire de Galiza, á espera dunha nova planta contaminante
Sarria convive dende hai décadas coa contaminación provocada pola cementeira do Oural. Agora, Votorantim Cimientos proxecta a instalación dunha nova planta para a produción de combustible a partir da coincineración de residuos.
El Salvador
El Salvador El caso Ábrego García destapa el turbio pacto de Trump con Bukele
El joven salvadoreño no ha sido condenado ni en Estados Unidos ni en su país de origen, pero es uno de los cientos de personas con la vida pendiente de un hilo por las políticas de Trump y Bukele.
Historia
Historia Miguel Martínez: “En Villalar, la izquierda arrancó los comuneros al franquismo”
Miguel Martínez, profesor de historia y literatura españolas en la Universidad de Chicago, analiza desde una óptica progresista la Edad Moderna, el momento histórico fetiche de las derechas españolistas.