Opinión
Hauteskundeen irabazleak, galtzaileak eta umezurtzak

Aldaketa giroko hauteskundeetan, ia guztiak irabazle Ezker Konfederalaren espazioa salbu. Galtzaileak betikoak, umezurtz politikoak, abstentzionistak, zalantzatiak edo eskola segregazioa jasaten dutenak.
Alba García Yolanda Díaz
La candidata de Sumar en Euskadi, Alba García, junta a la líder del partido y vicepresidenta segunda del Gobierno, Yolanda Díaz.
Zientzia Politikoetan doktorea eta EHUko Soziologia Saileko irakaslea.
7 may 2024 05:00

Apirilaren 21eko gauak emaitza nahiko argiak utzi zituen hauteskundeetako alderdi irabazle eta galtzaileen inguruan. Ortuzarrek ongi adierazi bezala, boto emaileek beste aukera bat eman diote EAJri eta alderdi bozkatuena izan da EAEn; Araban eta Gipuzkoan garaipena EHBilduk lortu badu ere, historikotzat jo ahal diren emaitzak lortuz. PSE-EEk eta PPk ere igoera izan dute, baina ez zuten zaila 2020ko emaitzak nahiko kaxkarrak izan bait ziren bi alderdientzat. Vox-ek ere lortu du berea Eusko Legebiltzarrean eserleku bat eskuratuz. Hortaz, ia guztiak irabazle Ezker Konfederalaren espazioa salbu, izan ere, Elkarrekin Podemos Legebiltzarretik desagertuko da eta Sumar-ek ozta-ozta lortu du eserlekua Araban, EPKko Jon Hernandez izango delarik koalizioaren ordezkaria. Oso laburrean, hauxe litzateke hauteskunde gaueko irabazle eta galtzaileen lehen argazkia.

EAJ “irabazletzat” hartu ahal da lau puntu eta lau eserleku galduta, eta aldiz, ia bost puntu igo eta sei eserleku irabazi dituen EHBildu “galtzaile” izan daiteke gobernagarritasun parametroetan behinik behin

Irabazi eta galdu

Irabaztea edota galtzea ordea, lehen argazki horretatik haratago doa. Hauteskunde gauean alderdiek erakutsitako indar korrelazioak ez du zertan izan, eta ez du izango, islarik eratuko den gobernu berrian. Gauzak honela, EAJ “irabazletzat” hartu ahal da lau puntu eta lau eserleku galduta, eta aldiz, ia bost puntu igo eta sei eserleku irabazi dituen EHBildu “galtzaile” izan daiteke gobernagarritasun parametroetan behinik behin. Zentzu honetan, gobernua osatzen duten, eta osatuko duten bi alderdiak garaile atera dira. EAJk bere helburua lortu du, lehen indarra izatea botoetan eta PSErekin batera gehiengo absolutua izatea. PSE-EE alderdia ere garaile atera da, bi eserleku irabazteak posizio onean utzi duelako gobernuko kargu ezberdinen negoziazio prozesurako, eta tira, EAJk ez bezala, ez duelako zigorrik jaso boto emaileen aldetik.

Hauteskunde emaitzek beraz, EAEko hauteskunde mapa berri bat erakutsi digute, eta lehen aldiz, abagune berri bat ireki da, EHBilduk indar abertzaleen baitan EAJk zuen nagusitasuna auzitan ipintzea lortu baitu. Eratuko den gobernuak ordea, ez du jasoko legebiltzarrean eman den aldaketa. Gehiengo “abertzale” eta gehiengo “ezkertiarra” izango duen legebiltzarra hizpide izan da hauteskunde emaitzen analisi eta balorazio ezberdinetan. Zer den abertzale izatea eta zer den ezkertiarra izateak luzerako emango liguke, baina marko hau ontzat emanik ere, aurreko legebiltzarrean ere gehiengo abertzale bat egon bazegoen. Batuketek eman ahal dute, baina abertzaletasunaren baitan, une honetan bederen, ez dago proiektu politiko amankomunik. Ezkerrak, elkarguneak izan baditu, konplexuak eta ezin ikusiak ere, eta esparru politiko honetako bi alderdi nagusiek EAJren zentralitate politikoa berresten dute. Ez batak ez besteak ez du bere burua erakutsi alternatiba gisa hauteskunde kanpainan zehar. Ezker Konfederalak soilik plazaratu du EAJrik gabeko gobernu baten hautua, baina emaitzak ikusirik, oso arrakasta eskasarekin. EAJk denboraldi bat “basamortuan” igarotzearen ideiak ez du babes handiegirik gure alderdi politikoetan, ez eta hautesleriaren artean. Hau da dagoena, eta asko esaten du gure kultura politikoaz, eta “gure” kasu honetan EAE da, Nafarroan bestelakoa delako kontua, eta bestelakoa ere indar korrelazioa eta errealitate politikoa.

Ortuzarrek EHBilduren igoera Ezker Konfederalen ahulezian eta boto transferentzian kokatu bezain pronto, Otegik EAJtik jaso dituzten botoak gogorarazi zizkion

Irabazi eta galdu. Alderdiez eta gobernagarritasunaz aritu natzaizue. Baina ze proiektuk irabazi du? EAJ betidanik ongi kokatu izan da erdigune politikoan eta EHBilduren hauteskunde kanpainako estrategiak hortik ere edan du. Catch all party edo alderdi orohartzaile gisa kokatzeko aukera izan du, eta maila batean lortu ere. Ikusi besterik ez dago boto transferentzien haritik Ortuzarrek eta Otegik izandako ika-mika. Ortuzarrek EHBilduren igoera Ezker Konfederalen ahulezian eta boto transferentzian kokatu bezain pronto, Otegik EAJtik jaso dituzten botoak gogorarazi zizkion. Nola baloratu behar da hau? EHBilduk erdigunean kokatzeko izan duen gaitasuna eztabaidaezina dela esango nuke eta egun zentralitate politiko horretan hobekien kokatzen asmatzen duenak lortuko du ziurrenik hauteskunde garaipena. Politikoa ere? Hautesleriaren nahietara egokitzeak ere badu bere arriskua…irabazi eta galdu berriro ere.

Umezurtzak

Aldaketak eman dira EAEko hauteskunde ondorengo mapan, alderdien indargune eta ahuleziak ikusi dira ere, baina beste kontu(txo) batzuei iskin egin diete alderdiek. Inork gutxi erreparatu dio “demokraziaren festan” parte hartzen ez dutenei, eta are gutxiago atsekabe politiko horren oinarriei. EAEko herritarren heren batek baino gehiagok ez du botoa ematen. Datu hau bera aztertzekoa da, baina esanguratsuena da abstentzio hau gizartean ez dela era homogeneo batean banatzen. Hiriburuei erreparatuz, bataz besteko errenta baxuena duten sekzioak dira abstentzio tasa altuenak dutenak. Ziurrenik hauexek lirateke eskuhartze politiko-publikoa gehien “beharko” luketenak eta hara nondik, hauteskunde prozesuetan gutxien parte hartzen dutenak dira. Politikaren, politikarien eta euren bizitzaren arteko arrakala oso handia da eta alderdi batek ala besteak irabazteak euren bizitza hobetuko duenaren gaineko espektatibak oso baxuak dira. Partehartze politikoa kutsatu egiten da eta abstentziorako joera ere. Ez dirudi halere, alderdi politikoak oso arduratuak direnik, galdutzat eman dituztelako, edo finean ez direlako bere hautesleria potentzialaren parte.

Hain gizarte zaharkitua izanik, euskal gizartearen erronka beharko luke berau nola bideratu, baina hauteskunde kanpainako protagonista izan diren gizon eta aholkulariek beste auzi batzuk lehenetsi dituzte

Zalantzatien datuak ere badu mamia. Datuei erreparatzen badiogu, emakumezko gehiago daude gizonak baino, eta 44-65 urte bitarte dituztenen artean ere joera hau nabarmenagoa da. Hor dago “Sandwich belaunaldia”, bilobak zaintzen dituzten aiton-amonak eta orain guraso eta osaba-izenak ere zaindu behar dituztenak. Eta jakin badakigu zaintzak emakume aurpegia duela, eta maitasunaren xantaian harrapatuak diren emakume asko ere umezurtz geratu dira. Res publikoa oraindik ere gizonen esparrua da, eta agerian geratu da hauteskunde kanpainan. Ez da muzin egin dioten gai bakarra, baina argi geratu da zaintza emakumezkoen auzia eta arazo dela. Denok dakigu zaintzaren ondo kalteak gizonek biziko balituzkete, agenda politiko eta elektoralean beste protagonismo bat izango lukeela. Hain gizarte zaharkitua izanik, euskal gizartearen erronka beharko luke berau nola bideratu, baina hauteskunde kanpainako protagonista izan diren gizon eta aholkulariek beste auzi batzuk lehenetsi dituzte. Eta niri behin eta berriro Onintza Iruretak Bizkaiko erresidentziako greben haritik idatzitako liburuaren izenburua datorkit burura: “Ez ziren langileak, emakumeak soilik”.

Umezurtz geratu dira baita eskola segregazioa jasaten dutenak. Hezkuntza da egun kohesio sozial eta ekitaterako bide nagusia, igogailu sozialaren ideia ahultzen doan arren. Hala eta guztiz ere, gai hau ere desagertu da hauteskunde eztabaidatik. Zerikusia izango ote dute eskola segregazioa jasaten dutenak egoera sozio-ekonomiko okerrenak dutenak izatea (tira, galdera erretorikoa da), eta hortaz, alderdien arrantza eremutik at izatea. Hezkuntza Legeak izan duen ibilbideak agerian utzi ditu alderdien lehentasunak. Auzolotsa, harridurarik ez. “Hego Euskal Herriko eliteak. Boterearen azterketa” liburuaren ondorio bat da Euskal Herrian etorkizun oparoa nahi dutenek unibertsitate pribatura joan behar dutela. Elitea, beti elite.

Asko esaten du honek guztiak gutaz, gustatuko litzaigukeena baino gehiago ziurrenik. Aldaketa giroko hauteskunde ingurumarian ere, galtzaileak betikoak.

Elecciones
Elecciones Euskadi Sumar araña un escaño, pero la izquierda confederal se hunde en Euskadi
Elkarrekin Podemos desaparece del Parlamento Vasco tras perder seis escaños y casi 50.000 votos que Sumar no recoge al completo, pero que le permiten acceder a un acta de diputado por Araba.
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Política
El Salto Radio Podcast | ¿Cancelar la cancelación?
Hablamos con Antonio Gómez Villar, a partir de su libro “Cancelar no es transformar” sobre malos entendidos y límites de esta acción política
Política
CIS PP y PSOE, en situación de empate técnico mientras Vox crece al calor de Trump
Durante el último mes, la llegada de Trump a la Casa Blanca, en el plano internacional, y la caída del Real Decreto-ley ómnibus del Gobierno, en el plano nacional, han acabado con la estabilidad que dominaba la situación política en España.
València
Lawfare Mónica Oltra es absuelta de calumnias contra el presidente de Ribera Salud
Alberto de Rosa, responsable de la empresa que gestiona las concesiones de sanidad pública de gestión privada, retiró su demanda un día antes del juicio, por lo que ha sido condenado a costas.
Xunta de Galicia
Sanidade A Xunta de Feijóo, condenada por negar as visitas a unha muller falecida de cancro por ter covid-19
A xuíza di que a situación requiriu medidas de prevención “flexibilizadoras”. Faleceu a principios de 2022 no Hospital Álvaro Cunqueiro durante os últimos meses de administración do xefe do PP con Julio García Comesaña como conselleiro.
Madrid
La burbuja del alquiler Sumar, Podemos y sindicatos de inquilinos presionan para convertir en indefinidos los contratos de alquiler
Sumar lanza una propuesta legislativa para transformar en indefinidos los contratos de alquiler, una de las principales demandas de la manifestación por la vivienda del 5 de abril. Una moción de Podemos, rechazada en el Congreso, pedía lo mismo.

Últimas

Historia
Descifrando a historia Así foi a rebelión antifiscal galega de 1790 contra a burocracia española
A monarquía española quixo implantar a Contribución Única, algo que provocou fortes protestas. A máis coñecida foi o motín da Ulloa, chamado así porque se produciu nas zonas desta comarca. Foi a maior revolta antifiscal do Antigo Réxime en Galiza.
Comunidad de Madrid
Sanidad Pública Sindicatos piden el cese de la dirección del Hospital 12 de Octubre tras las obras de remodelación
Los problemas con las nuevas instalaciones han cristalizado en una unión sindical que ha reclamado formalmente el fin de la cúpula de dirección tras ser “ignorados” de manera “sistemática”.
Madrid
Acusaciones de violencia sexual Monedero, bajo investigación de la Universidad Complutense por la denuncia de acoso sexual de una alumna
La confidencialidad del expediente no permite saber cuándo se presentó la denuncia ante la Unidad de Igualdad o cuánto se demorará la resolución. La Complutense afirma que la Inspección de Servicios está tramitando la acusación.
Más noticias
Justicia
Justicia Rubiales, condenado por agresión sexual y absuelto del delito de coacciones
18 meses de multa con cuota de 20 euros al día por un delito de agresión sexual. Es la condena al expresidente de la RFEF Luis Rubiales por los hechos ocurrido en la ceremonia de entrega e medallas del pasado mundial celebrado en agosto en Sidney.
Egipto
Egipto Ashraf Omar continúa en prisión provisional por dibujar
Ashraf Omar, caricaturista político del medio digital AlManassa, sigue en prisión preventiva indefinida tras ser arrestado violentamente en su domicilio el 22 de julio de 2024.
Fascismo
Memoria antifascista Allí donde hay humo, hay fuego
A unos días de las elecciones alemanas, donde la ultraderecha acude fortalecida, un repaso sobre el proceso de desnazificación posterior a la Segunda Guerra Mundial y sus medias verdades.
Xunta de Galicia
Vivenda O ‘teléfono antiokupas’ da Xunta recibiu só tres chamadas por ocupacións en 2024
O servizo foi renovado este ano cun orzamento de 61.000 euros, coa colaboración do Consello da Avogacía Galega e 135 avogados para atender as consultas. O pasado ano atenderon 109 consultas, a maioría sobre desafiuzamentos.

Recomendadas

Feminismos
Ana Bueriberi “El activismo tiene que ser colectivo: para contribuir al cambio es imprescindible despersonalizar la causa”
La periodista madrileña Ana Bueriberi reconoce que no sintió la discriminación hasta que llegó a la Universidad. Hoy, desde el proyecto Afrocolectiva reivindica una comunicación antirracista, afrofeminista y panafricanista.
Inteligencia artificial
Militarismo La máquina de los asesinatos en masa: Silicon Valley abraza la guerra
Las fantasías distópicas sobre los futuros usos de las máquinas en la guerra están más extendidas que el relato de lo que ya está pasando en los campos de batalla.
América Latina
Extrema derecha Los soldados de Donald Trump en América Latina
Mientras algunos presidentes latinoamericanos, con mayor o menor ímpetu, intentan ponerle freno, otros tantos se arrodillan y le rinden pleitesía sin recibir nada a cambio. ¿Quiénes son los súbditos latinoamericanos de Trump?