Opinión
Hauteskundeen irabazleak, galtzaileak eta umezurtzak

Aldaketa giroko hauteskundeetan, ia guztiak irabazle Ezker Konfederalaren espazioa salbu. Galtzaileak betikoak, umezurtz politikoak, abstentzionistak, zalantzatiak edo eskola segregazioa jasaten dutenak.
Alba García Yolanda Díaz
La candidata de Sumar en Euskadi, Alba García, junta a la líder del partido y vicepresidenta segunda del Gobierno, Yolanda Díaz.
Zientzia Politikoetan doktorea eta EHUko Soziologia Saileko irakaslea.
7 may 2024 05:00

Apirilaren 21eko gauak emaitza nahiko argiak utzi zituen hauteskundeetako alderdi irabazle eta galtzaileen inguruan. Ortuzarrek ongi adierazi bezala, boto emaileek beste aukera bat eman diote EAJri eta alderdi bozkatuena izan da EAEn; Araban eta Gipuzkoan garaipena EHBilduk lortu badu ere, historikotzat jo ahal diren emaitzak lortuz. PSE-EEk eta PPk ere igoera izan dute, baina ez zuten zaila 2020ko emaitzak nahiko kaxkarrak izan bait ziren bi alderdientzat. Vox-ek ere lortu du berea Eusko Legebiltzarrean eserleku bat eskuratuz. Hortaz, ia guztiak irabazle Ezker Konfederalaren espazioa salbu, izan ere, Elkarrekin Podemos Legebiltzarretik desagertuko da eta Sumar-ek ozta-ozta lortu du eserlekua Araban, EPKko Jon Hernandez izango delarik koalizioaren ordezkaria. Oso laburrean, hauxe litzateke hauteskunde gaueko irabazle eta galtzaileen lehen argazkia.

EAJ “irabazletzat” hartu ahal da lau puntu eta lau eserleku galduta, eta aldiz, ia bost puntu igo eta sei eserleku irabazi dituen EHBildu “galtzaile” izan daiteke gobernagarritasun parametroetan behinik behin

Irabazi eta galdu

Irabaztea edota galtzea ordea, lehen argazki horretatik haratago doa. Hauteskunde gauean alderdiek erakutsitako indar korrelazioak ez du zertan izan, eta ez du izango, islarik eratuko den gobernu berrian. Gauzak honela, EAJ “irabazletzat” hartu ahal da lau puntu eta lau eserleku galduta, eta aldiz, ia bost puntu igo eta sei eserleku irabazi dituen EHBildu “galtzaile” izan daiteke gobernagarritasun parametroetan behinik behin. Zentzu honetan, gobernua osatzen duten, eta osatuko duten bi alderdiak garaile atera dira. EAJk bere helburua lortu du, lehen indarra izatea botoetan eta PSErekin batera gehiengo absolutua izatea. PSE-EE alderdia ere garaile atera da, bi eserleku irabazteak posizio onean utzi duelako gobernuko kargu ezberdinen negoziazio prozesurako, eta tira, EAJk ez bezala, ez duelako zigorrik jaso boto emaileen aldetik.

Hauteskunde emaitzek beraz, EAEko hauteskunde mapa berri bat erakutsi digute, eta lehen aldiz, abagune berri bat ireki da, EHBilduk indar abertzaleen baitan EAJk zuen nagusitasuna auzitan ipintzea lortu baitu. Eratuko den gobernuak ordea, ez du jasoko legebiltzarrean eman den aldaketa. Gehiengo “abertzale” eta gehiengo “ezkertiarra” izango duen legebiltzarra hizpide izan da hauteskunde emaitzen analisi eta balorazio ezberdinetan. Zer den abertzale izatea eta zer den ezkertiarra izateak luzerako emango liguke, baina marko hau ontzat emanik ere, aurreko legebiltzarrean ere gehiengo abertzale bat egon bazegoen. Batuketek eman ahal dute, baina abertzaletasunaren baitan, une honetan bederen, ez dago proiektu politiko amankomunik. Ezkerrak, elkarguneak izan baditu, konplexuak eta ezin ikusiak ere, eta esparru politiko honetako bi alderdi nagusiek EAJren zentralitate politikoa berresten dute. Ez batak ez besteak ez du bere burua erakutsi alternatiba gisa hauteskunde kanpainan zehar. Ezker Konfederalak soilik plazaratu du EAJrik gabeko gobernu baten hautua, baina emaitzak ikusirik, oso arrakasta eskasarekin. EAJk denboraldi bat “basamortuan” igarotzearen ideiak ez du babes handiegirik gure alderdi politikoetan, ez eta hautesleriaren artean. Hau da dagoena, eta asko esaten du gure kultura politikoaz, eta “gure” kasu honetan EAE da, Nafarroan bestelakoa delako kontua, eta bestelakoa ere indar korrelazioa eta errealitate politikoa.

Ortuzarrek EHBilduren igoera Ezker Konfederalen ahulezian eta boto transferentzian kokatu bezain pronto, Otegik EAJtik jaso dituzten botoak gogorarazi zizkion

Irabazi eta galdu. Alderdiez eta gobernagarritasunaz aritu natzaizue. Baina ze proiektuk irabazi du? EAJ betidanik ongi kokatu izan da erdigune politikoan eta EHBilduren hauteskunde kanpainako estrategiak hortik ere edan du. Catch all party edo alderdi orohartzaile gisa kokatzeko aukera izan du, eta maila batean lortu ere. Ikusi besterik ez dago boto transferentzien haritik Ortuzarrek eta Otegik izandako ika-mika. Ortuzarrek EHBilduren igoera Ezker Konfederalen ahulezian eta boto transferentzian kokatu bezain pronto, Otegik EAJtik jaso dituzten botoak gogorarazi zizkion. Nola baloratu behar da hau? EHBilduk erdigunean kokatzeko izan duen gaitasuna eztabaidaezina dela esango nuke eta egun zentralitate politiko horretan hobekien kokatzen asmatzen duenak lortuko du ziurrenik hauteskunde garaipena. Politikoa ere? Hautesleriaren nahietara egokitzeak ere badu bere arriskua…irabazi eta galdu berriro ere.

Umezurtzak

Aldaketak eman dira EAEko hauteskunde ondorengo mapan, alderdien indargune eta ahuleziak ikusi dira ere, baina beste kontu(txo) batzuei iskin egin diete alderdiek. Inork gutxi erreparatu dio “demokraziaren festan” parte hartzen ez dutenei, eta are gutxiago atsekabe politiko horren oinarriei. EAEko herritarren heren batek baino gehiagok ez du botoa ematen. Datu hau bera aztertzekoa da, baina esanguratsuena da abstentzio hau gizartean ez dela era homogeneo batean banatzen. Hiriburuei erreparatuz, bataz besteko errenta baxuena duten sekzioak dira abstentzio tasa altuenak dutenak. Ziurrenik hauexek lirateke eskuhartze politiko-publikoa gehien “beharko” luketenak eta hara nondik, hauteskunde prozesuetan gutxien parte hartzen dutenak dira. Politikaren, politikarien eta euren bizitzaren arteko arrakala oso handia da eta alderdi batek ala besteak irabazteak euren bizitza hobetuko duenaren gaineko espektatibak oso baxuak dira. Partehartze politikoa kutsatu egiten da eta abstentziorako joera ere. Ez dirudi halere, alderdi politikoak oso arduratuak direnik, galdutzat eman dituztelako, edo finean ez direlako bere hautesleria potentzialaren parte.

Hain gizarte zaharkitua izanik, euskal gizartearen erronka beharko luke berau nola bideratu, baina hauteskunde kanpainako protagonista izan diren gizon eta aholkulariek beste auzi batzuk lehenetsi dituzte

Zalantzatien datuak ere badu mamia. Datuei erreparatzen badiogu, emakumezko gehiago daude gizonak baino, eta 44-65 urte bitarte dituztenen artean ere joera hau nabarmenagoa da. Hor dago “Sandwich belaunaldia”, bilobak zaintzen dituzten aiton-amonak eta orain guraso eta osaba-izenak ere zaindu behar dituztenak. Eta jakin badakigu zaintzak emakume aurpegia duela, eta maitasunaren xantaian harrapatuak diren emakume asko ere umezurtz geratu dira. Res publikoa oraindik ere gizonen esparrua da, eta agerian geratu da hauteskunde kanpainan. Ez da muzin egin dioten gai bakarra, baina argi geratu da zaintza emakumezkoen auzia eta arazo dela. Denok dakigu zaintzaren ondo kalteak gizonek biziko balituzkete, agenda politiko eta elektoralean beste protagonismo bat izango lukeela. Hain gizarte zaharkitua izanik, euskal gizartearen erronka beharko luke berau nola bideratu, baina hauteskunde kanpainako protagonista izan diren gizon eta aholkulariek beste auzi batzuk lehenetsi dituzte. Eta niri behin eta berriro Onintza Iruretak Bizkaiko erresidentziako greben haritik idatzitako liburuaren izenburua datorkit burura: “Ez ziren langileak, emakumeak soilik”.

Umezurtz geratu dira baita eskola segregazioa jasaten dutenak. Hezkuntza da egun kohesio sozial eta ekitaterako bide nagusia, igogailu sozialaren ideia ahultzen doan arren. Hala eta guztiz ere, gai hau ere desagertu da hauteskunde eztabaidatik. Zerikusia izango ote dute eskola segregazioa jasaten dutenak egoera sozio-ekonomiko okerrenak dutenak izatea (tira, galdera erretorikoa da), eta hortaz, alderdien arrantza eremutik at izatea. Hezkuntza Legeak izan duen ibilbideak agerian utzi ditu alderdien lehentasunak. Auzolotsa, harridurarik ez. “Hego Euskal Herriko eliteak. Boterearen azterketa” liburuaren ondorio bat da Euskal Herrian etorkizun oparoa nahi dutenek unibertsitate pribatura joan behar dutela. Elitea, beti elite.

Asko esaten du honek guztiak gutaz, gustatuko litzaigukeena baino gehiago ziurrenik. Aldaketa giroko hauteskunde ingurumarian ere, galtzaileak betikoak.

Elecciones
Elecciones Euskadi Sumar araña un escaño, pero la izquierda confederal se hunde en Euskadi
Elkarrekin Podemos desaparece del Parlamento Vasco tras perder seis escaños y casi 50.000 votos que Sumar no recoge al completo, pero que le permiten acceder a un acta de diputado por Araba.
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Extremadura
25-m, Día de Extremadura El 25 de marzo como ‘Día de Extremadura’ se celebrará este año en Los Santos de Maimona
La jornada se celebrará el próximo sábado 22 de marzo en el espacio de ‘La Fábrika detodalavida’, comenzando a las 10 de la mañana con charlas y debates y continuando por la tarde con conciertos.
Extremadura
Acuerdo PP-Vox PP y Vox sellan su reconciliación en Extremadura sacrificando la Ley de Memoria Histórica
La aprobacion del decreto de medidas fiscales de Guardiola contó con los votos de Vox y desbloquea parcialmente una legislatura gobernada en minoría y sin Presupuestos Generales. Como moneda de cambio: la derogación de la Ley de Memoria Histórica.
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.
Música
Música Pervertidos y puritanos, a los pies de Ethel Cain
Proyectos musicales como ‘Perverts’ de Ethel Cain son capaces de imponer silencio en medio de tanto ruido para pensar en un momento en que las redes sociales son herramientas tendenciosas para la difusión de propaganda de ultraderecha.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Más noticias
Tribuna
Tribuna Carta aberta a José Soares de Pina, CEO de Altri: “Paren este proxecto que Galicia nin quere nin necesita”
Os argumentos para apoiar o que dicimos son moitos. Situaríanse nun terreo no bordo da ZEC Serra do Careón; provocarían un novo ciclo de plantación masiva de eucalipto ou de importación de países do Sur; e o máis importante: non teñen licenza social.
Memoria histórica
Extremadura 25 de marzo 25 marzo de 1936 / 25 Marzo de 2025: aniversario de la reforma agraria en Badajoz
Texto de Francisco Espinosa leído en la entrega del Premio 25 de Marzo celebrada en los actos conmemorativos de dicha fecha en Los Santos de Maimona.
Comunidad de Madrid
Fin a la privatización Un tsunami marcha por Madrid por la gestión totalmente pública de los servicios a la ciudadanía
La plataforma Tsunami por los Servicios Públicos nace este domingo para aglutinar a decenas de organizaciones sociales que quieren hacer frente al “modelo neoliberal de destrucción masiva de los derechos humanos y sociales”.
México
Opinión El umbral hacia el fin
Las autoras expresan los malestares de ellas y otras mujeres mexicanas que han tenido que migrar a consecuencia de la violencia desatada por “la guerra contra las drogas” impulsada por el expresidente mexicano, Felipe Calderón, en 2012.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.
Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Nature, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Argentina
Estela de Carlotto “Faltan todavía muchos nietos por encontrar”
Al cumplirse 49 años del golpe cívico-militar, la presidenta de Abuelas de Plaza de Mayo dialogó con El Salto y apuntó contra el Gobierno de Milei y su ministra de Seguridad, Patricia Bullrich, que encabeza la represión de la protesta social.