Resiliencia_2

Decrecimiento
Dicir adeus ao PIB despois da COVID-19

Académicos de Euskal Herria e Países Baixos reclaman medidas de economía ecolóxica comezando polo abandono do PIB como guía da política económica.

Coordinador do Instituto Resiliencia

7 may 2020 06:03

A estas alturas da pandemia xa son numerosos os pronunciamentos públicos de moi diversos sectores sociais, en forma de manifestos ou artigos de opinión, que apuntan a diferentes criterios que, segundo estes sectores, deberían guiar as sociedades pos-COVID-19. Nestes últimos días chamáronnos poderosamente a atención dous textos que desde ambientes relativamente achegados política e culturalmente a nós, como son Euskal Herria e os Países Baixos, apuntan nunha mesma dirección.

O primeiro en ver a luz foi un manifesto asinado por 170 persoas do mundo académico neerlandés que directamente propón un novo modelo económico baseado no Decrecemento. O documento, que leva por título Un plan post-coronavirus: Cinco propostas para deseñar un mundo radicalmente máis sustentable e igualitario, propón como primeira medida “abandonar o desenvolvemento centrado no crecemento do PIB” limitando os esforzos de crecemento aos sectores públicos que atenden necesidades “críticas” (e aí mencionan “a enerxía limpa, a educación, a sanidade”...) e facendo “decrecer” outros debido ao seu carácter “insustentable” e promotores do consumo “continuo e excesivo” (e como tales citan expresamente a industria “petroleira e gasista, a minaría e a publicidade”).

A continuación reclaman tamén unha economía “redistributiva”, cunha “renda básica universal”, a “redución e reparto do tempo de traballo”, ou unha “forte carga fiscal” sobre a riqueza e os beneficios, e que recoñeza o papel dos coidados e do sector público como intrinsecamente valiosos. Como terceiro punto apunta á necesidade de transformar a agricultura cara a un modelo “rexenerativo”, baseado na biodiversidade e nunha dieta maiormente “vexetariana e local”, ao tempo que reclaman salarios e condicións laborais xustas neste sector. O cuarto punto fai fincapé na necesaria redución do consumo, con especial mención ás viaxes (é dicir, o turismo e a mobilidade). E no derradeiro punto o manifesto defende a “cancelación da débeda”, especialmente para a clase traballadora, as pequenas empresas e os países do Sur. O manifesto neerlandés advirte, así mesmo, que resulta “crítico ver esta pandemia en contexto histórico para evitar repetir pasados erros á hora planear o futuro”.

As persoas asinantes do manifesto neerlandés avogan por cinco puntos para unha reconstrución en clave ecosocial que comezan polo arrombamento do PIB como guía da economía

Non é casual que xurdan este tipo de pronunciamentos agora que moitos países comezan a poñer en marcha os seus propios plans de reconstrución nacional, que moitos equiparan aos que se puxeron a andar tras a Segunda Guerra Mundial. E tamén parece axeitado facelo poñendo claramente en cuestión o indicador do PIB, que xa viña sendo criticado pola heterodoxia económica e polos movementos polo Decrecemento, cando menos desde que nos anos 1970 a ciencia comezara a advertir con contundencia de que o crecemento continuado era imposible nun planeta finito.

Sostibilidade
Imaxe de Kamiel Choi en Pixabay

Nun mundo así, que sentido pode ter manter un indicador que mide crecemento, como guía das políticas económicas? Agora que se prevén caídas sen precedentes históricos en tempos de paz como é o caso do 9% para España neste ano (o presidente Sánchez xa está a advertir que non se vai recuperar até 2023 o nivel de PIB pre-pandemia), parece abrir unha ocasión inaudita para substituílo por outro obxectivo principal de política económica, facendo da necesidade virtude. Outro apoio importante a este xiro podería vir das advertencias científicas previas á pandemia de que os plans da necesaria Transición Enerxética poscombustibles fósiles só se podería lograr se se reducía de maneira importante o tamaño do metabolismo socioeconómico para adaptalo ás posibilidades das chamadas enerxías renovables. É dicir: Transición Enerxética (ou Ecolóxica) e crecemento do PIB son obxectivos incompatibles.

Decrecimiento
Adeus sustentabilidade, ola resiliencia

Hai quen apunta que o obxectivo da sustentabilidade xa non é posible e compre substituílo por un novo: a resiliencia.

Outras voces que se unen a este reforzado intento de derrubar o tótem civilizatorio do Produto Interior Bruto, representante da fe no crecemento económico ilimitado, chegaron uns días despois desde o País Vasco. Nesta ocasión, mesmo con difusión en medios públicos de comunicación, unha cantidade moi notable de académicos e académicas vascos acaban de avogar pola “Economía Ecolóxica” como guía para a reconstrución social e económica do país, o cal implica unha emenda á totalidade ao sistema económico actual, rexido polo capitalismo e pola doutrina acientífica da economía chamada neoclásica. Ademais, apunta para “a proximidade, o público e o ben común”, no que poderiamos denominar un plan claramente ecosocial e pro-resiliencia. Sinalan tamén que a crise do coronavirus ten “raíces profundas na nosa relación irresponsable coa natureza” e que forma parte entrelazada con outras diversas crises preexistentes, ao tempo que subliñan a necesidade de “resiliencia e capacidade de transformación” para superar a pandemia, e mais o perigo dun incrementado “risco asociado ao control social” mediante as TIC, na liña doutro manifesto orixinado en Francia e recentemente publicado en España contra unha “Doutrina do Shock dixital”.

En cuestión duns poucos días o manifesto decrecentista da Academia dos Países Baixos inspirou outro entre os académicos vascos que concitou aínda máis apoios e que reclama que a Economía Ecolóxica lidere a reconstrución pospandemia

Chama especialmente a atención o notable apoio concitado entre a comunidade científica vasca deste manifesto Por unha economía ecolóxica na Euskal Herria pos-COVID. Conta con 350 adhesións de persoas procedentes de 25 universidades e centros de investigación (tamén da diáspora vasca), que representan máis de 100 áreas do saber. Na onda do manifesto neerlandés no que se inspira, o texto fala en termos moi claros do necesario abandono do PIB como medida de progreso, de que hai sectores que deben decrecer, da defensa da soberanía alimentaria fundamentada na agroecoloxía, de reducir a produción até a encaixar nos límites ecolóxicos, do abandono da hipermobilidade e das súas infraestruturas, etc.

Decrecimiento
Triaxe e decrecemento

O concepto médico de triaxe pódese aplicar ao colapso civilizatorio para salvar o que debe ser salvado.

Neste caso parece correcto afirmar que a comunidade científica vasca está maioritariamente disposta a se pronunciar e a suxerir liñas políticas que guíen o inmediato futuro, nunha saída decrecentista e ecolóxica á crise do coronavirus, dentro dun debate ecosocial máis amplo que se intensifica a medida que o impacto da pandemia se estende pola xa enferma civilización industrial mundial. E estes pronunciamentos poderían atopar sociedades xa previamente máis predispostas do que se adoita pensar, a aceptar unha mudanza de metas políticas nestes termos.

Da mesma maneira que a carencia de petróleo na Cuba do Período Especial sacou do ostracismo aos académicos defensores da agroecoloxía na illa caribeña, agora a carencia súbita de crecemento poderíalles achegar a oportunidade definitiva ás persoas de ciencia que defenden unha nova economía poscrecemento. Se perdemos esta ocasión que nos brinda a pausa económica obrigada pola pandemia, sería, como afirma o manifesto vasco, “un erro estratéxico de custos incalculables”.

Decrecimiento
Francia a prol do Decrecemento

Unha enquisa revela que a maioría da poboación francesa é máis favorable ao Decrecemento có Crecemento Verde.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Opinión
Opinión Cinco ideas decrecentistas frente al apagón
El autor de ‘La espiral de la energía’ (Libros en Acción, 2014) reflexiona sobre las lecciones que se pueden extraer del corte de suministro eléctrico del pasado 28 de abril.
Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
#59637
7/5/2020 16:06

O shift project está a realizar um plano com um certo detalhe para um modelo económico respeitoso das leis da natureza, que entre outras cousas nom fala de "euros, crescimento e débeda" mas de "trabalhos, toneladas e joules". Veja-se em: https://theshiftproject.org/article/crise-climat-plan-transformation-economie-chantier-urgence-crowdfunding/

0
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Investigación
Investigación Varios refuxiados denuncian á ONG Rescate Internacional por explotación laboral e agresión sexual
A Garda Civil investiga o centro de Mondariz-Balneario tras varias denuncias por parte de voluntarios migrantes que aseguran traballar sen contrato a cambio de 50 euros semanais. A ONG xestiona 1.700 prazas do programa estatal de acollida.
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Reducción de jornada
Laboral El ‘obstáculo’ catalán a la jornada de 37,5 horas semanales
Frente al ‘no’ de Junts, los sindicatos desmontan los argumentos de la oposición y la patronal a lo que consideran “un avance” en los derechos de los y las trabajadoras.
Yemen
Yemen Los hutíes de Yemen, única milicia en Oriente Medio que sigue bombardeando Israel “en solidaridad” con Gaza
El grupo armado ha lanzado decenas de misiles contra territorio israelí desde que el Gobierno de Netanyahu retomó el bloqueo total de ayuda humanitaria en el enclave a inicios de marzo.
Estados Unidos
Roberto Montoya “Nos dicen que hay que armarse contra Putin cuando el mayor peligro para el mundo es Trump”
Más Donald Trump que nunca, el multimillonario ha regresado para terminar lo que no pudo hacer en su primer mandato. El periodista Roberto Montoya bucea en el personaje y su contexto en el libro ‘Trump 2.0’ (Akal, 2025).
Palestina
Ocupación israelí Miles de personas se manifiestan en Madrid contra el genocidio en Palestina
La organización cifra en 50.000 las personas asistentes a la convocatoria unitaria de todas las organizaciones que forman la Rescop, a la que se han sumado cientos de colectivos ciudadanos con una voz común: Muévete por Palestina.
La vida y ya
La vida y ya Algo más que leer
“Cuéntale hasta cuándo estuviste trabajando”, le dicen a otra. “Yo trabajé hasta los setenta y pico”, comenta sin orgullo pero sin resignación.

Últimas

Opinión
Opinión Cinco ideas decrecentistas frente al apagón
El autor de ‘La espiral de la energía’ (Libros en Acción, 2014) reflexiona sobre las lecciones que se pueden extraer del corte de suministro eléctrico del pasado 28 de abril.
Más noticias
Análisis
Energía El apagón de la liberalización: cómo el mercado eléctrico ha fallado a la ciudadanía
La liberalización no ha cumplido ninguna de sus promesas y ha generado riesgos estructurales para la economía, el medioambiente y la cohesión social
Opinión
Opinión ¡A la mierda Europa!
Hay otra Europa que es víctima de la Europa neoliberal y belicista que apuesta por la industria de las armas a costa de los derechos sociales, es una Europa que se muere de vergüenza cada vez que ve imágenes de Gaza o Cisjordania.
Laboral
Laboral Al borde de la huelga en la educación pública vasca
Los cuatro sindicatos convocantes denuncian que el Departamento de Educación vasco no se han sentado a dialogar hasta este viernes pocos días antes de los paros
Laboral
Laboral Los sindicatos convocan huelga en Mediapro durante las últimas jornadas de la liga de fútbol
El final de la liga de fútbol podría no verse en televisión si la empresa HBS, nueva adjudicataria de la producción de La Liga, no garantiza la subrogación del personal. Los sindicatos han convocado huelga del 13 al 27 de mayo en el grupo Mediapro.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Cine
Cine Colectivo y sin autor: breve historia de otro cine
La película ‘Una isla y una noche’, autoproducida y autodistribuida por el colectivo francés Piratas de Lentillères, es la puerta de entrada para recordar otros modos de hacer cine, alejados de la firma de autor y los grandes estrenos.
Historia
Historia El largo viaje de Pepe Díaz
Se cumplen 130 años del nacimiento en Sevilla de una figura carismática y trágica del movimiento obrero español.