Resiliencia_2

Decrecimiento
Dicir adeus ao PIB despois da COVID-19

Académicos de Euskal Herria e Países Baixos reclaman medidas de economía ecolóxica comezando polo abandono do PIB como guía da política económica.

Coordinador do Instituto Resiliencia

7 may 2020 06:03

A estas alturas da pandemia xa son numerosos os pronunciamentos públicos de moi diversos sectores sociais, en forma de manifestos ou artigos de opinión, que apuntan a diferentes criterios que, segundo estes sectores, deberían guiar as sociedades pos-COVID-19. Nestes últimos días chamáronnos poderosamente a atención dous textos que desde ambientes relativamente achegados política e culturalmente a nós, como son Euskal Herria e os Países Baixos, apuntan nunha mesma dirección.

O primeiro en ver a luz foi un manifesto asinado por 170 persoas do mundo académico neerlandés que directamente propón un novo modelo económico baseado no Decrecemento. O documento, que leva por título Un plan post-coronavirus: Cinco propostas para deseñar un mundo radicalmente máis sustentable e igualitario, propón como primeira medida “abandonar o desenvolvemento centrado no crecemento do PIB” limitando os esforzos de crecemento aos sectores públicos que atenden necesidades “críticas” (e aí mencionan “a enerxía limpa, a educación, a sanidade”...) e facendo “decrecer” outros debido ao seu carácter “insustentable” e promotores do consumo “continuo e excesivo” (e como tales citan expresamente a industria “petroleira e gasista, a minaría e a publicidade”).

A continuación reclaman tamén unha economía “redistributiva”, cunha “renda básica universal”, a “redución e reparto do tempo de traballo”, ou unha “forte carga fiscal” sobre a riqueza e os beneficios, e que recoñeza o papel dos coidados e do sector público como intrinsecamente valiosos. Como terceiro punto apunta á necesidade de transformar a agricultura cara a un modelo “rexenerativo”, baseado na biodiversidade e nunha dieta maiormente “vexetariana e local”, ao tempo que reclaman salarios e condicións laborais xustas neste sector. O cuarto punto fai fincapé na necesaria redución do consumo, con especial mención ás viaxes (é dicir, o turismo e a mobilidade). E no derradeiro punto o manifesto defende a “cancelación da débeda”, especialmente para a clase traballadora, as pequenas empresas e os países do Sur. O manifesto neerlandés advirte, así mesmo, que resulta “crítico ver esta pandemia en contexto histórico para evitar repetir pasados erros á hora planear o futuro”.

As persoas asinantes do manifesto neerlandés avogan por cinco puntos para unha reconstrución en clave ecosocial que comezan polo arrombamento do PIB como guía da economía

Non é casual que xurdan este tipo de pronunciamentos agora que moitos países comezan a poñer en marcha os seus propios plans de reconstrución nacional, que moitos equiparan aos que se puxeron a andar tras a Segunda Guerra Mundial. E tamén parece axeitado facelo poñendo claramente en cuestión o indicador do PIB, que xa viña sendo criticado pola heterodoxia económica e polos movementos polo Decrecemento, cando menos desde que nos anos 1970 a ciencia comezara a advertir con contundencia de que o crecemento continuado era imposible nun planeta finito.

Sostibilidade
Imaxe de Kamiel Choi en Pixabay

Nun mundo así, que sentido pode ter manter un indicador que mide crecemento, como guía das políticas económicas? Agora que se prevén caídas sen precedentes históricos en tempos de paz como é o caso do 9% para España neste ano (o presidente Sánchez xa está a advertir que non se vai recuperar até 2023 o nivel de PIB pre-pandemia), parece abrir unha ocasión inaudita para substituílo por outro obxectivo principal de política económica, facendo da necesidade virtude. Outro apoio importante a este xiro podería vir das advertencias científicas previas á pandemia de que os plans da necesaria Transición Enerxética poscombustibles fósiles só se podería lograr se se reducía de maneira importante o tamaño do metabolismo socioeconómico para adaptalo ás posibilidades das chamadas enerxías renovables. É dicir: Transición Enerxética (ou Ecolóxica) e crecemento do PIB son obxectivos incompatibles.

Decrecimiento
Adeus sustentabilidade, ola resiliencia

Hai quen apunta que o obxectivo da sustentabilidade xa non é posible e compre substituílo por un novo: a resiliencia.

Outras voces que se unen a este reforzado intento de derrubar o tótem civilizatorio do Produto Interior Bruto, representante da fe no crecemento económico ilimitado, chegaron uns días despois desde o País Vasco. Nesta ocasión, mesmo con difusión en medios públicos de comunicación, unha cantidade moi notable de académicos e académicas vascos acaban de avogar pola “Economía Ecolóxica” como guía para a reconstrución social e económica do país, o cal implica unha emenda á totalidade ao sistema económico actual, rexido polo capitalismo e pola doutrina acientífica da economía chamada neoclásica. Ademais, apunta para “a proximidade, o público e o ben común”, no que poderiamos denominar un plan claramente ecosocial e pro-resiliencia. Sinalan tamén que a crise do coronavirus ten “raíces profundas na nosa relación irresponsable coa natureza” e que forma parte entrelazada con outras diversas crises preexistentes, ao tempo que subliñan a necesidade de “resiliencia e capacidade de transformación” para superar a pandemia, e mais o perigo dun incrementado “risco asociado ao control social” mediante as TIC, na liña doutro manifesto orixinado en Francia e recentemente publicado en España contra unha “Doutrina do Shock dixital”.

En cuestión duns poucos días o manifesto decrecentista da Academia dos Países Baixos inspirou outro entre os académicos vascos que concitou aínda máis apoios e que reclama que a Economía Ecolóxica lidere a reconstrución pospandemia

Chama especialmente a atención o notable apoio concitado entre a comunidade científica vasca deste manifesto Por unha economía ecolóxica na Euskal Herria pos-COVID. Conta con 350 adhesións de persoas procedentes de 25 universidades e centros de investigación (tamén da diáspora vasca), que representan máis de 100 áreas do saber. Na onda do manifesto neerlandés no que se inspira, o texto fala en termos moi claros do necesario abandono do PIB como medida de progreso, de que hai sectores que deben decrecer, da defensa da soberanía alimentaria fundamentada na agroecoloxía, de reducir a produción até a encaixar nos límites ecolóxicos, do abandono da hipermobilidade e das súas infraestruturas, etc.

Decrecimiento
Triaxe e decrecemento

O concepto médico de triaxe pódese aplicar ao colapso civilizatorio para salvar o que debe ser salvado.

Neste caso parece correcto afirmar que a comunidade científica vasca está maioritariamente disposta a se pronunciar e a suxerir liñas políticas que guíen o inmediato futuro, nunha saída decrecentista e ecolóxica á crise do coronavirus, dentro dun debate ecosocial máis amplo que se intensifica a medida que o impacto da pandemia se estende pola xa enferma civilización industrial mundial. E estes pronunciamentos poderían atopar sociedades xa previamente máis predispostas do que se adoita pensar, a aceptar unha mudanza de metas políticas nestes termos.

Da mesma maneira que a carencia de petróleo na Cuba do Período Especial sacou do ostracismo aos académicos defensores da agroecoloxía na illa caribeña, agora a carencia súbita de crecemento poderíalles achegar a oportunidade definitiva ás persoas de ciencia que defenden unha nova economía poscrecemento. Se perdemos esta ocasión que nos brinda a pausa económica obrigada pola pandemia, sería, como afirma o manifesto vasco, “un erro estratéxico de custos incalculables”.

Decrecimiento
Francia a prol do Decrecemento

Unha enquisa revela que a maioría da poboación francesa é máis favorable ao Decrecemento có Crecemento Verde.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Opinión
Opinión Cinco ideas decrecentistas frente al apagón
El autor de ‘La espiral de la energía’ (Libros en Acción, 2014) reflexiona sobre las lecciones que se pueden extraer del corte de suministro eléctrico del pasado 28 de abril.
Crisis climática
Un 50% entre 2070 y 2090 Decrecer de forma planificada o a la fuerza: el PIB mundial se hundirá por la crisis climática
Economistas y científicos británicos dan por hecho que el crecimiento se desplomará en las próximas décadas por los “shocks climáticos”.
El Salto Radio
El Salto Radio Viaje hacia la destrucción
La ONU denuncia que las lluvias e inundaciones sin precedentes de Octubre pasado en España, se unen a una serie de catástrofes por inundaciones que han afectado a comunidades de todo el mundo.
#59637
7/5/2020 16:06

O shift project está a realizar um plano com um certo detalhe para um modelo económico respeitoso das leis da natureza, que entre outras cousas nom fala de "euros, crescimento e débeda" mas de "trabalhos, toneladas e joules". Veja-se em: https://theshiftproject.org/article/crise-climat-plan-transformation-economie-chantier-urgence-crowdfunding/

0
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Materias primas
Consumo España entra en déficit ecológico este 23 de mayo
El país ya ha consumido, a fecha de este viernes, todos los recursos naturales por año que le corresponderían en un reparto justo que permitiera al planeta regenerarse.
Culturas
Bob Pop “Mis poemas son unas croquetas sabrosas y no congeladas”
Escritor y vedete intelectual, acaba de publicar ‘De cuerpo presente’, un poemario donde responde 27 años y un diagnóstico de esclerosis múltiple después a sus miedos ante la enfermedad en la juventud.
Albania
Albania Albania: más de 30 años de democracia corrompida
El Partido Socialista de Edi Rama se mantiene en el poder gracias a un sistema de redes clientelistas y una desilusión que ha hecho que más de la mitad de la población se haya resignado.
Opinión
Opinión La hidra de la lucha por la vivienda
Un sector del movimiento de vivienda pone el foco en los grandes propietarios y los fondos de inversión para entender la actual crisis de vivienda. Otro, a la clase media propietaria. Cada enfoque lleva a estrategias distintas.

Últimas

Comunidad de Madrid
Pseudomedios Ayuso y Almeida han inyectado más de 400.000 euros a ‘Periodista Digital’ en cuatro años
El medio de Alfonso Rojo que emplea al agitador Bertrand Ndongo ha recibido más dinero que medios con mucho más alcance como ElDiario.es mientras El Salto sigue siendo totalmente discriminado por el Partido Popular.
LGTBIAQ+
Sentencia El TSXG reconoce que el asesinato de Samuel Luiz fue un crimen de odio
El tribunal ha ratificado las penas de entre 20 y 24 años para los tres acusados y ha absuelto al joven condenado a diez años de cárcel como cómplice del asesinato.
Navarra
Opinión Diez años de corralito progre en Navarra
VV.AA.
En las elecciones municipales y forales del 24 de mayo de 2015 se propagó la confianza en un futuro en el que la hegemonía conservadora del corralito foral diera paso a algo muy diferente y mejor.
Educación
Educación Ayuso elimina feminismo de selectividad: por una educación que fomente la igualdad
Alumnado y Dirección del posgrado de Género, Masculinidades y Acción Social de la UPV-EHU/UCM denunciamos la decisión de eliminar los temas de feminismo y de Objetivos de Desarrollo Sostenible de la ONU.
València
València Víctimas de la dana comparecerán en la investigación del Congreso, pero no en la de Les Corts
Las asociaciones pactaron también en su reunión con Pedro Sánchez un funeral de estado laico y una reunión el próximo jueves con la vicepresidenta y ministra de Transición Ecológica, Sara Aagesen.
Más noticias
Comunidad de Madrid
Sanidad pública Una cita médica para dentro de 20 días: la ciudadanía vuelve a la calle contra las políticas de Ayuso
En la Comunidad de Madrid hay más de un millón de personas en las listas de espera hospitalarias y más de 700.000 sin médico de familia asignado. Este domingo 25 de mayo la ciudadanía vuelve a salir a la calle contra la política sanitaria de Ayuso en una gran manifestación compuesta de cuatro columnas que confluirán en Cibeles a las 13:00 horas.
El Salto Radio
EL SALTO RADIO Natalia García Freire: escritora de una generación volcánica
Sexto capítulo de la serie Aleteo sonoro, en el que volamos a los Andes ecuatorianos para conocer la infancia y las motivaciones literarias de la autora.
València
València El País Valencià se prepara para la huelga general del 29 de mayo contra la gestión de Mazón
Siete meses después de la dana, mientras la justicia apunta al Consell, los sindicatos combativos preparan la huelga general con el respaldo de amplios sectores sociales.
Poesía
Poesía Por qué vive Roque Dalton: 50 años del asesinato del poeta de El Salvador
El poeta Roque Dalton sigue desaparecido desde que aquel día murió “muchacho” con 40 años de edad. Que Roque Dalton murió muchacho lo escribió su amigo Mario Benedetti, también poeta.

Recomendadas

México
México Desenterrar el dolor: los desaparecidos de Jalisco
El colectivo Guerreros Buscadores de Jalisco, el mismo que descubrió el campo de exterminio de Teuchitlán, halla un punto de venta de droga activo del Cártel Jalisco Nueva Generación con varios cuerpos enterrados.
Gordofobia
Lara Gil “Es más peligroso para la salud una cirugía de reducción de estómago que ser una persona gorda”
Lara Gil (Madrid, 1988) es antropóloga y activista antigordofobia. Ha escrito un libro, 'Manual para romper un cuerpo', en el que cuenta como una cirugía bariátrica ha destrozado su cuerpo. Denuncia que nadie habla sobre las consecuencias de mutilar el estómago cuando está sano.
Medio ambiente
Medio ambiente A loita polo monte galego: lumes, eucalipto e ameazas á propiedade común
Galiza concentra un terzo dos incendios forestais rexistrados no Estado. Mentres a Xunta apunta aos montes veciñais, comuneiros e ecoloxistas denuncian unha estratexia política para favorecer a privatización e a expansión da industria madereira.