Economía
O perigoso pensamento único no Parlamento galego

Todos os grupos políticos galegos a prol dunha vía imposible para o noso futuro económico.

Lemmings
Imaxe de r2hox en Wikimedia.

Coordinador do Instituto Resiliencia

29 ene 2020 06:03

A pasada semana o Parlamento de Galicia acordou instar á Xunta a adoptar as medidas necesarias para reorientar o país “cara a unha economía verde, con alto contido tecnolóxico e xeradora de novas fontes de emprego”. O texto partiu do Grupo Común da Esquerda, e foi defendido pola súa representante na Comisión de Economía, Facenda e Orzamento, Julia Torregrosa, mais, tras as modificacións propostas polos outros grupos, contou tamén co apoio de PP, PSOE e BNG (En Marea non estivo presente na votación, mais podemos sospeitar, pola súa defensa do Green New Deal, que non se terían oposto).

A proposta de consenso pretende demandar do goberno galego que se atendan as recomendacións que emitira o Consello Económico e Social (CES) de Galicia como resposta á chamada “desaceleración” económica. A PNL tamén solicita que as medidas que se adopten nesta liña dean pulo a “unha transición ordenada e xusta, que non deixe atrás a ninguén, solicitando ao Goberno de España que asuma esta prioridade” e achegue o financiamento preciso.

Na defensa realizada pola propoñente diante da devandita comisión parlamentar, a arquitecta, docente e autora de BD Torregrosa cualificou a diagnose do CES de “moi acertada” e afirmou que resulta “imprescindible a aceleración da transición cara a unha economía verde, cun alto contido tecnolóxico e creadora de novas fontes de emprego. Un novo modelo de crecemento económico apoiado cada vez máis na economía circular”. Fixo fincapé en que o crecemento económico é preciso para “manter a taxa de emprego” e que se precisa construír un “novo motor económico”, mais sen se deter a explicar cal vai ser a enerxía que mova ese “motor” cunha potencia en constante aumento (xa que pretende seguir a medrar indefinidamente).

Os grupos políticos galegos reclaman unanimemente á Xunta continuar co “crecemento económico” cun texto contraditorio e acrítico coas recomendacións do CES

Ante a crítica, a propoñente do texto lava as mans: “non o inventamos nós”, e remite ao devandito informe do CES, un órgano no que son maioría os representantes do empresariado galego e do sindicalismo industrialista galego, e que apenas conta con tres representantes do mundo académico (os tres, economistas). Se cadra, e inadvertidamente, a representante de Podemos sinalou con ese comentario cal é precisamente o problema: a nosa esquerda renega de “inventar” novas solucións, baseadas na ciencia e na racionalidade —ademais dunha ética de esquerdas que se lles supón, mais que debería estar ampliada a prol da emancipación e da supervivencia, como di Riechmann— e limítase a avalar, sen a máis mínima crítica, o que “inventan” desde a rama da Economía que hoxe determina o pensamento único, e que, lonxe de se poder considerar como ciencia, reúne máis características dunha relixión baseada na fe.

Así, as nosas esquerdas con representación parlamentar non se diferencian do que promove a dereita na cuestión máis básica que ha determinar o noso futuro: a transformación metabólica das nosas sociedades. No noso parlamento escóitase a única voz da ortodoxia suicida da economía do crecemento infinito, cun acompañamento musical de tonalidade máis ou menos verde, segundo quen fale, pero amosando unha sólida harmonía no fundamental. Pola contra, noutros parlamentos da nosa contorna xa hai tempo que se comezaron a escoitar notas disonantes que promoven un troco de melodía: EH-Bildu en Euskadi, a CUP en Cataluña, se cadra tamén Compromís en Valencia.

No Parlamento galego non se atopa disidencia ningunha co pensamento económico hexemónico na cuestión fundamental do noso tempo: a imposibilidade de continuar crecendo

Mais volvamos á nosa sede parlamentar e debullemos os conceptos perigosos incluídos nesta proposición aprobada por unanimidade. Primeiro, buscar “un novo modelo de crecemento” implica teimar nun imposible, sinalado en innumerables ocasións non só polas ciencias duras como a Física, a Ecoloxía, a Xeoloxía e máis modernas como a Dinámica de Sistemas, senón tamén por correntes das ciencias sociais como a Economía Ecolóxica.

Segundo, a “economía verde” é un significante baleiro se non se dota dalgunha interpretación precisa, que mesmo podería cualificar unha economía como a da Galiza preindustrial; porén, coidamos que non é por aí por onde vai o texto aprobado, pois se nos remitimos ao informe do CES no que se apoia, a única mención (sen definición) que fai, é “unha economía verde con alto contido tecnolóxico”, o cal é unha contradición, pois a tecnoloxía realmente existente (e previsible no futuro inmediato) é calquera cousa menos “verde”, se entendemos por tal, “ecolóxica”, non contaminante ou baseada en fluxos de enerxía renovable e materiais 100% reciclados e reciclables. Así que, ou é “verde” ou é “tecnolóxica”, pero as dúas cousas é hoxe por hoxe un imposible, polo menos se falamos de tecnoloxías complexas e non-renovables. E o mesmo cabería dicir da mención á “economía circular”, que, por definición, non pode soster un crecemento económico, pois se non aumenta a enerxía (e polo tanto entra máis do que sae) pérdese a circularidade. “Economía verde” high-tech e “economía circular” son dúas plasmacións máis do perigoso mito do technofix (amaño tecnolóxico) ao camiño sen saída civilizatorio no que estamos.

Decrecimiento
O consumo da economía desmaterializada

A desmaterialización da economía converteuse nun mantra da política moderna que agacha unha gran mentira.

Terceiro, fálase dunha “transición ordenada e xusta” (suponse que enerxética ou ecolóxica, tampouco se concreta), e se nos remitimos ao informe do CES (p. 41 das conclusións da súa Memoria 2018), vemos que se fala nos habituais termos tecnoutópicos pouco coherentes coa realidade biofísica: “A economía dixital, a intelixencia artificial, a transición enerxética ou o a xestión do Big Data son retos ós que deberá enfrontarse a nosa economía produtiva”, obviando que precisamente é o reto dunha transición enerxética realista o que obriga a reconsiderar de plano eses camiños de máis tecnoloxía e, en consecuencia, máis consumo material e enerxético.

Non é o deber da esquerda “inventar” alternativas ao sistema que nos leva á catástrofe?

Cuarto, o vencello implícito entre crecemento e creación de emprego é un clásico da política económica que está sobradamente demostrado para este tipo de sistema económico capitalista. Porén, cómpre preguntarmos: non é deber precisamente da esquerda ollar alén do capitalismo, un sistema de organización socioeconómico que nos leva de cabeza á catástrofe? Non deberían ser elas e eles quen propuxesen outras vías para procurar o pleno emprego, máxime cando a ciencia nos avisa de que non é factible continuar cun crecemento que é conditio sine-qua-non dese sistema? Porque as formacións políticas da esquerda non poden alegar ignorancia: deberían ser conscientes a estas alturas de que non se trata dun ciclo económico, dunha fase de “desaceleración”, senón da ruptura absoluta coa continuidade dun metabolismo civilizatorio en continua expansión, isto é, da fin do crecemento, que por unha banda vén motivada polo esgotamento das enerxías fósiles e a incapacidade das mal chamadas renovables para as substituíren na mesma escala e usos, e pola outra, é requirido para poñer fin ás emisións destruidoras da estabilidade climática (algo que se sabe desde hai tempo, pero que a mentalidade económica dominante non remata de aceptar).

Tristemente, a esquerda presente no noso parlamento, apenas ten traza de ser algo máis ca unha póla socioliberal do pensamento hexemónico dominante, e nin tan sequera podemos esperar dos autodenominados socialistas ou comunistas unha defensa da alternativa ecosocialista que sería precisa para rachar a dependencia do emprego con respecto ao crecemento permanente da economía. E o máis lamentable de todo é que xa non é polo emprego, senón que precisamos a valentía de rachar o pensamento único por unha simple cuestión de supervivencia.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Análisis
Energía El apagón de la liberalización: cómo el mercado eléctrico ha fallado a la ciudadanía
La liberalización no ha cumplido ninguna de sus promesas y ha generado riesgos estructurales para la economía, el medioambiente y la cohesión social
Economía
Inflación El IPC baja al 2,2% en abril y el PIB crece un 0,6% en el primer trimestre
La economía crece una décima menos que el último trimestre de 2024 y la inflación subyacente sube cuatro décimas hasta el 2,4%.
Opinión
Opinión La coherencia de las políticas de Trump
No se pueden entender los aranceles de Trump sin su lucha por el control de los recursos minerales, sin Groenlandia, Ucrania o la República Democrática de Congo.
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Investigación
Investigación Varios refuxiados denuncian á ONG Rescate Internacional por explotación laboral e agresión sexual
A Garda Civil investiga o centro de Mondariz-Balneario tras varias denuncias por parte de voluntarios migrantes que aseguran traballar sen contrato a cambio de 50 euros semanais. A ONG xestiona 1.700 prazas do programa estatal de acollida.
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Reducción de jornada
Laboral El ‘obstáculo’ catalán a la jornada de 37,5 horas semanales
Frente al ‘no’ de Junts, los sindicatos desmontan los argumentos de la oposición y la patronal a lo que consideran “un avance” en los derechos de los y las trabajadoras.
Yemen
Yemen Los hutíes de Yemen, única milicia en Oriente Medio que sigue bombardeando Israel “en solidaridad” con Gaza
El grupo armado ha lanzado decenas de misiles contra territorio israelí desde que el Gobierno de Netanyahu retomó el bloqueo total de ayuda humanitaria en el enclave a inicios de marzo.
Estados Unidos
Roberto Montoya “Nos dicen que hay que armarse contra Putin cuando el mayor peligro para el mundo es Trump”
Más Donald Trump que nunca, el multimillonario ha regresado para terminar lo que no pudo hacer en su primer mandato. El periodista Roberto Montoya bucea en el personaje y su contexto en el libro ‘Trump 2.0’ (Akal, 2025).
Palestina
Ocupación israelí Miles de personas se manifiestan en Madrid contra el genocidio en Palestina
La organización cifra en 50.000 las personas asistentes a la convocatoria unitaria de todas las organizaciones que forman la Rescop, a la que se han sumado cientos de colectivos ciudadanos con una voz común: Muévete por Palestina.
Cine
Cine Colectivo y sin autor: breve historia de otro cine
La película ‘Una isla y una noche’, autoproducida y autodistribuida por el colectivo francés Piratas de Lentillères, es la puerta de entrada para recordar otros modos de hacer cine, alejados de la firma de autor y los grandes estrenos.

Últimas

Opinión
Opinión Cinco ideas decrecentistas frente al apagón
El autor de ‘La espiral de la energía’ (Libros en Acción, 2014) reflexiona sobre las lecciones que se pueden extraer del corte de suministro eléctrico del pasado 28 de abril.
Más noticias
Análisis
Energía El apagón de la liberalización: cómo el mercado eléctrico ha fallado a la ciudadanía
La liberalización no ha cumplido ninguna de sus promesas y ha generado riesgos estructurales para la economía, el medioambiente y la cohesión social
Opinión
Opinión ¡A la mierda Europa!
Hay otra Europa que es víctima de la Europa neoliberal y belicista que apuesta por la industria de las armas a costa de los derechos sociales, es una Europa que se muere de vergüenza cada vez que ve imágenes de Gaza o Cisjordania.
Laboral
Laboral Al borde de la huelga en la educación pública vasca
Los cuatro sindicatos convocantes denuncian que el Departamento de Educación vasco no se han sentado a dialogar hasta este viernes pocos días antes de los paros
Laboral
Laboral Los sindicatos convocan huelga en Mediapro durante las últimas jornadas de la liga de fútbol
El final de la liga de fútbol podría no verse en televisión si la empresa HBS, nueva adjudicataria de la producción de La Liga, no garantiza la subrogación del personal. Los sindicatos han convocado huelga del 13 al 27 de mayo en el grupo Mediapro.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Historia
Historia El largo viaje de Pepe Díaz
Se cumplen 130 años del nacimiento en Sevilla de una figura carismática y trágica del movimiento obrero español.
México
Recursos naturales Los “millonarios del agua” aumentan el estrés hídrico de México
Bancos españoles y grandes corporaciones obtienen beneficios del agua ante un Estado que incumple su obligación de garantizarla. Más de un millón de viviendas en México se abastecen de forma recurrente por servicios de entrega privada de agua.