ETA
Herri esaten diogun hori

Hilketez ari gara, zapalketaz, bazterketaz, mehatxuez, estortsioaz, doluaz, bakardadeaz, eta minaren kontzientzia hartzen ez duen jende-gizarte-herria nekez izango da askea.
Herriak ez du barkatuko. Irati Goikoetxea
XXII. Igartza saria (Elkar, 2021)

Eta halako batean marra batek traza egiten du eta historiaren denbora kronologikoak kokatzen gaitu ezaugarri jakin batzuk dituen espazio zehatz batean. Marra bat izan daiteke, adibidez: 2011ko urriak 20. Marra horretan hain justu ere, zerbait lehertzen da. Lehertzen dira ahots, begirada eta jarrera batzuk, eta komunikabideek horiek guztiak bildu eta plasta-plasta-plasta zaparra bihurtzen dute. Gizartearen gehiengoak aterkia erabiltzeko ohitura duenez, inor gutxi bustitzen da, eta plasta-plasta, plasta-plasta, ile kizkur, ile-leun, gorri-hori eta beltzaran, motz eta luze, inork ez dio inori etxera iristen denean galdetzen: zergatik zatoz blai eginda? Pasatzen dira hamar urte eta euriak zirri-marra jarraitzen du, eta sortzen dira marra berriak, urteurren berriak, hitz-hartze berriak, zarata berriak eta isiltasun berriak. Eta jarraitzen dugu orduko aterki berekin edo berriekin; baina, edonola ere, sorbaldak ur-tanten norantzan orekatzen ibili beharrik gabe.

“Bizilagun, auzokide, herrikide diren biktimen mina bere egiten ez duen jende-gizarte-herri-esaten diogunak zein baloreren baitan eraiki behar duen hurbileko etorkizun hori da nire kezka eta nire beldurra”

Zirkulu intimoak, zirkulu estatikoak, zirkulu hermetikoak, kobazulo diren zirkuluak, nekatzen diren zirkuluak, klonatzen direnak. Zirkulu horiek barne oihartzun dei diezaiekegun burrunbetan mugitzen dira. Jende-gizarte-herri-esaten-diogun hori, gainerakoak alegia, gehiengoa alegia, badoa kalean gora eta kalean behera beste lurrikara batzuekin dantzan, beste kanpo-musika baten erritmoan. Eta zilegi da, nork bere interesen arabera luzatzen du begia hona edo hara; nork bere nahi-gogo-ilusio-kezka-jakin-min-zaletasun-bizipen-amets-etabarren arabera aukeratzen du pausoa hemen, hor, bertan, harago edo honantz luzatu; nork bere zirkuluaren arabera eraikitzen ditu karratu berriak, horiek ere intimoak, estatikoak, hermetikoak, kobazulo direnak, nekatu edo klonatzen direnak. Eta zilegi da, eta noski, errespetagarri. Baina ni kezkatu egiten nau. Oso. Gehiegi. Besteen minaren kontzientzia barneratzeko dugun moduak.

Editorial
ETA, de principio a fin
No toda violencia política es terrorismo, pero cuando se persevera en dinámicas y métodos cuyas consecuencias trágicas son previsibles, sí que lo es.

Hamar urte. ETAren amaiera. Jarri naiz marra estu-fin-ikusezin horren gainean. Saiatu naiz bi besoak zabal, alde banatara luze, orekari eusten. Amaiera batek, amaiera izate hutsagatik, aldaketa eragiten du, neurri handiagoan edo txikiagoan, espazioak-atmosferak-mugimenduak aldatu egiten ditu. Kezka dut jende-gizarte-herri-esaten-diogun horrentzat, baina batzuk bai, asko bai horretatik haragokoentzat, gainerakoentzat alegia, gehiengoarentzat alegia, ez zuela emozio-sentipenetan aldaketarik eragin. Susmoa dut jende-gizarte-herri-esaten-diogun hori ez zela bereziki poztu ETAk borroka armatuaren behin betiko amaiera iragarri zuenean, ez zuela bereziki horrek esan nahi duenaren kontzientzia barneratu. Eta ez zuela egin ordura arte gertatzen ari zenaren kontzientzia errealik ere ez zuelako. Eta hori tristea. Hori nire kezka. Jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo horrek, banako bakoitzak duen arduratik, ez zuela marra estu-fin-ikusezin horren aurre eta ondorenak bereizteko nahikoa erremintarik. Eta hilketez ari gara, zapalketaz, bazterketaz, mehatxuez, askatasun faltaz, estortsioaz, minaz, sufrimenduaz, doluaz, bakardadeaz. Bizitzaz ari gara; zer absolutu horretaz bai, baina, batez ere, egunerokotasunaren motor diren zer txiki horiez. Eta ari gara bizilagun, auzokide, herrikideez. Ari gara lankide, lagunen guraso edo ezagunen seme-alabez. Ari gara jende-gizarte-herri-esaten-diogun horretako pertsonez. Humanoez. Ari gara oso urrutiko sentitu nahi zen oso gertuko zerbaitez. Marra estu-fin-ikusezin horrek milaka pertsonen bizi-askatasunean eragin zuen une batetik bestera, onerako noski, eta horren balioak ez dakit zenbaterainoko dimentsioa hartu duen gainerako guztiongan.

“Halakorik berriro ez gertatzeko beharrezkoa da indarkeriaren aurrean jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo gisa hartu ditugun jarrerak, hartzen ari garen jarrerak eta hartuko ditugun jarrerak aztertzea”

Horra nire kezka eta nire beldurra. Bizilagun, auzokide, herrikide diren biktimen mina bere egiten ez duen jende-gizarte-herri-esaten diogunak (izan ere, bai, izan ziren batzuk-asko, baina ez ziren izan beste guztiak, eta ari gara bizitzaz, zer absolutu horretaz, bai, baina...) zein baloreren baitan eraiki behar duen hurbileko etorkizun hori (pasa dira hamar urte), zein baloreren zer transmisio egin behar dien ondorengo belaunaldiei. Bizikidetza eraikitzeko ez da nahikoa memoria egin eta gogoratzea. Halakorik berriro ez gertatzeko beharrezkoa da indarkeriaren aurrean jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo gisa hartu ditugun jarrerak, hartzen ari garen jarrerak eta hartuko ditugun jarrerak aztertzea.

Eta bai, nork bere interesen arabera luzatzen du begia hona edo hara. Baina ez dezagun ahaztu bizitzaz ari garela, jende-gizarte-herri-esaten-diogun horretako pertsonen zer absolutu horretaz. Minaren kontzientzia hartzen ez duen jende-gizarte-herria nekez izango da askea.

ETA
La violencia que fue en Euskal Herria y que nunca más ha de ser
Los relatos diferentes deberán llegar a la conclusión compartida de que el terrorismo de ETA fue un error injusto que provocó multitud de traumas
ETA
Un mar de pequeños procesos de paz
A falta de más avances en la primera línea de los focos es de rigor prestar atención a acciones más discretas con participación plural de la ciudadanía
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Literatura
Iban Zaldua “El mercado no llega a todos los rincones. Entonces, bueno, hay que introducir la fantasía”
En el cómic ‘Botere handi batek’ trata lo cotidiano mediante elementos irónicos, como los superhéroes y los seres superpoderosos, que nos conectan con la realidad histórica del conflicto vasco.
Opinión
Opinión La infiltrada y el relato de ETA
La historia moderadamente entretenida sobre la desarticulación del Comando Donosti se muestra como otra decepcionante contribución al relato oficialista sobre el conflicto vasco.
Feminismos
Conflicto vasco Andrea García González: “No callar ni olvidar supone desvelar las violencias para eliminarlas”
La antropóloga aporta al relato sobre ETA sus propios apuntes feministas en ‘Calla y olvida’, un libro para poner palabras al conflicto en el País Vasco y mirar a todas las violencias, también las que son invisibles.
Medio rural
Medio rural A esperanza da xestión colectiva fronte ao espolio: os comuneiros de Tameiga contra o Celta
Mentres varios proxectos industriais tentan privatizar e destruír os ecosistemas galegos, algúns grupos de veciños e veciñas organizadas fan oposición social construíndo alternativas comunitarias. Ás veces, tamén gañan ao xigante.
Ourense
Ourense Ourense organízase para loitar contra patrullas de extrema dereita nos barrios máis empobrecidos da cidade
A veciñanza e os movementos sociais responden ao discurso do medo promovido por Frente Obrero e sinalan a súa estratexia de criminalizar a pobreza e sementar odio en contextos de exclusión e abandono institucional.
O Salto medra contigo
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'
Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.
A Catapulta
A Catapulta O tempo, o espazo e a poesía de Estíbaliz Espinosa
A poeta visita A Catapulta para conversar sobre o seu traballo e a súa traxectoria literaria
Medio ambiente
Medio ambiente A loita polo monte galego: lumes, eucalipto e ameazas á propiedade común
Galiza concentra un terzo dos incendios forestais rexistrados no Estado. Mentres a Xunta apunta aos montes veciñais, comuneiros e ecoloxistas denuncian unha estratexia política para favorecer a privatización e a expansión da industria madereira.

Recomendadas

Feminismos
Feminismo Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo
Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.
Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.
Medio ambiente
Medio ambiente Iberdrola proxecta un parque eólico que pon en risco un dos maiores xacementos fortificados de Galiza
A Xunta vén de declarar a utilidade pública para o parque eólico Castro Valente, a pesar de que a súa construción está suspendida cautelarmente polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.