Opinión
Herri esaten diogun hori

Eta halako batean marra batek traza egiten du eta historiaren denbora kronologikoak kokatzen gaitu ezaugarri jakin batzuk dituen espazio zehatz batean. Marra bat izan daiteke, adibidez: 2011ko urriak 20. Marra horretan hain justu ere, zerbait lehertzen da. Lehertzen dira ahots, begirada eta jarrera batzuk, eta komunikabideek horiek guztiak bildu eta plasta-plasta-plasta zaparra bihurtzen dute. Gizartearen gehiengoak aterkia erabiltzeko ohitura duenez, inor gutxi bustitzen da, eta plasta-plasta, plasta-plasta, ile kizkur, ile-leun, gorri-hori eta beltzaran, motz eta luze, inork ez dio inori etxera iristen denean galdetzen: zergatik zatoz blai eginda? Pasatzen dira hamar urte eta euriak zirri-marra jarraitzen du, eta sortzen dira marra berriak, urteurren berriak, hitz-hartze berriak, zarata berriak eta isiltasun berriak. Eta jarraitzen dugu orduko aterki berekin edo berriekin; baina, edonola ere, sorbaldak ur-tanten norantzan orekatzen ibili beharrik gabe.

“Bizilagun, auzokide, herrikide diren biktimen mina bere egiten ez duen jende-gizarte-herri-esaten diogunak zein baloreren baitan eraiki behar duen hurbileko etorkizun hori da nire kezka eta nire beldurra”

Zirkulu intimoak, zirkulu estatikoak, zirkulu hermetikoak, kobazulo diren zirkuluak, nekatzen diren zirkuluak, klonatzen direnak. Zirkulu horiek barne oihartzun dei diezaiekegun burrunbetan mugitzen dira. Jende-gizarte-herri-esaten-diogun hori, gainerakoak alegia, gehiengoa alegia, badoa kalean gora eta kalean behera beste lurrikara batzuekin dantzan, beste kanpo-musika baten erritmoan. Eta zilegi da, nork bere interesen arabera luzatzen du begia hona edo hara; nork bere nahi-gogo-ilusio-kezka-jakin-min-zaletasun-bizipen-amets-etabarren arabera aukeratzen du pausoa hemen, hor, bertan, harago edo honantz luzatu; nork bere zirkuluaren arabera eraikitzen ditu karratu berriak, horiek ere intimoak, estatikoak, hermetikoak, kobazulo direnak, nekatu edo klonatzen direnak. Eta zilegi da, eta noski, errespetagarri. Baina ni kezkatu egiten nau. Oso. Gehiegi. Besteen minaren kontzientzia barneratzeko dugun moduak.

Hamar urte. ETAren amaiera. Jarri naiz marra estu-fin-ikusezin horren gainean. Saiatu naiz bi besoak zabal, alde banatara luze, orekari eusten. Amaiera batek, amaiera izate hutsagatik, aldaketa eragiten du, neurri handiagoan edo txikiagoan, espazioak-atmosferak-mugimenduak aldatu egiten ditu. Kezka dut jende-gizarte-herri-esaten-diogun horrentzat, baina batzuk bai, asko bai horretatik haragokoentzat, gainerakoentzat alegia, gehiengoarentzat alegia, ez zuela emozio-sentipenetan aldaketarik eragin. Susmoa dut jende-gizarte-herri-esaten-diogun hori ez zela bereziki poztu ETAk borroka armatuaren behin betiko amaiera iragarri zuenean, ez zuela bereziki horrek esan nahi duenaren kontzientzia barneratu. Eta ez zuela egin ordura arte gertatzen ari zenaren kontzientzia errealik ere ez zuelako. Eta hori tristea. Hori nire kezka. Jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo horrek, banako bakoitzak duen arduratik, ez zuela marra estu-fin-ikusezin horren aurre eta ondorenak bereizteko nahikoa erremintarik. Eta hilketez ari gara, zapalketaz, bazterketaz, mehatxuez, askatasun faltaz, estortsioaz, minaz, sufrimenduaz, doluaz, bakardadeaz. Bizitzaz ari gara; zer absolutu horretaz bai, baina, batez ere, egunerokotasunaren motor diren zer txiki horiez. Eta ari gara bizilagun, auzokide, herrikideez. Ari gara lankide, lagunen guraso edo ezagunen seme-alabez. Ari gara jende-gizarte-herri-esaten-diogun horretako pertsonez. Humanoez. Ari gara oso urrutiko sentitu nahi zen oso gertuko zerbaitez. Marra estu-fin-ikusezin horrek milaka pertsonen bizi-askatasunean eragin zuen une batetik bestera, onerako noski, eta horren balioak ez dakit zenbaterainoko dimentsioa hartu duen gainerako guztiongan.

“Halakorik berriro ez gertatzeko beharrezkoa da indarkeriaren aurrean jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo gisa hartu ditugun jarrerak, hartzen ari garen jarrerak eta hartuko ditugun jarrerak aztertzea”

Horra nire kezka eta nire beldurra. Bizilagun, auzokide, herrikide diren biktimen mina bere egiten ez duen jende-gizarte-herri-esaten diogunak (izan ere, bai, izan ziren batzuk-asko, baina ez ziren izan beste guztiak, eta ari gara bizitzaz, zer absolutu horretaz, bai, baina...) zein baloreren baitan eraiki behar duen hurbileko etorkizun hori (pasa dira hamar urte), zein baloreren zer transmisio egin behar dien ondorengo belaunaldiei. Bizikidetza eraikitzeko ez da nahikoa memoria egin eta gogoratzea. Halakorik berriro ez gertatzeko beharrezkoa da indarkeriaren aurrean jende-gizarte-herri-esaten-diogun kolektibo gisa hartu ditugun jarrerak, hartzen ari garen jarrerak eta hartuko ditugun jarrerak aztertzea.

Eta bai, nork bere interesen arabera luzatzen du begia hona edo hara. Baina ez dezagun ahaztu bizitzaz ari garela, jende-gizarte-herri-esaten-diogun horretako pertsonen zer absolutu horretaz. Minaren kontzientzia hartzen ez duen jende-gizarte-herria nekez izango da askea.