Migración
Ana Elena Altuna: “Gauza txikiak egiten ere mundua alda daiteke”

Ana Elena Altuna (Bergara, 1957) betidanik militante izan da. Bizkaiko Antisida Komisoaren edo Ongi Etorri Errefuxiatuaken hasierako pausuetatik lanean egon da. Azkenengo 20 urteak Zorrotzako institutuan eman ditu biologiako irakasle gisa eta 7 urte daramatza abuzturo Melillara bidaiatzen gazte migratzaileei laguntzeko. Jubilatu berri bada ere, ez du elkarlana lagatzeko asmorik eta pertsona guztiek eskubide berberak izan dezaten jarraituko du borrokan.

Norbanakoak mundua aldatu dezake?
Beti sinistu izan dut munduko gauzak aldatzeko zerbait egin dezakegula. Eta mundua esaten dudanean, gure inguruari deritzot. Jende txikiak, toki txikietan, gauza txikiak egiten mundua alda dezake. Pertsona guztiek eskubide berdinak ditugula defendatzen dut. Nire inguruan gertatzen dena ikusten dut eta horretan sinesten dut. Militantea ez naiz bakarrik talde antolatuetan, baita gertu dudan jendearekin ere. Beti joan naiz ildo beretik.

Zerk eraman zintuen gaur egun duzun kontzientzia izatera?
Etxean bi egoera desberdin bizi izan nituen. Nire aitarentzat kanpotarrak maketoak ziren eta ezin nituen horrelako lagunak izan. Nire amaren aldetik berriz, kontrakoa. Lehengusina bat Salamancako gizon batekin ezkondu zen eta aita ez zen ezkontzara joan. Ama ordea, amabitxia izan zen. Hor mugitu naiz beti. Batzuek nazionalista naizela esaten didate bertsoek hunkitzen nautelako, edo Melillan norbait euskaraz entzuten dudanean poztu egiten naizelako. Baina horrek beste kulturen garrantzia gogorarazten didate. Ni ez naiz inor baino hobea euskalduna izateagatik.

Etxean ikusitakoa kanpoan aldatzen saiatu zara?
Ni ez nengoen ados ikusten nuenarekin, eta agian egoera hori konpentsatzeko egiten dut lan hau. Zorrotzako institutuan biologia euskaraz irakasten nuenean, pare bat ikasle ziren bakarrik euskaldunak. Beste asko Espainiako hainbat lekutatik etorritako familien seme-alabak ziren eta gaur egungo migratzaileekin oso kritikoak gainera. Ikasle hauek udak Villanueva de la Serenan pasatzen bazituzten, ez zen bereziki han hondartzarik dagoelako. Ez ziren kontziente nondik zetozen.

“Kulturek ez dute talka egiten, batu egiten gaituzte”

Osatu duzun familian kultura aniztasuna nagusitu da.
Nire bi alaben aita marokoarra da, Casablancakoa. Denon artean gaztelaniaz hitz egiten dugu, aitonak alabekin arabieraz eta alabek nirekin euskaraz. Kulturek ez dute talka egiten, batu egiten gaituzte. Bergaran, gure kausan, ospakizunak mezan hasi eta bazkaltzen bukatzen dira. Marokon berriz, mezkitatik edo otoitzetik bazkarira. Hurbiltzen gaituzten gauza gehiago partekatzen ditugu banatzen gaituztenak baino.

Gazteek mugimenduetan egoteari utzi diote?
Askok gazteak inplikatzen ez direla diote, baina nik beste formatu batzuetan ikusten ditut, arlo desberdinetan, baina lanean. Gehienbat sare sozialetan aritzen direnak ezagutzen ditut, esan bezala, beste formatu batzuetan. Nire aburuz, gure ardura gazte horien lana ere aitortzea da. Ez daude gure asanbladetan, baina horrek ez du esan nahi ez daudela ezer egiten. Gu kapazak izan behar gara hori onartzeko. Koherenteak izan behar gara gure bizitzetan.

Zergatik Ongi Etorri Errefuxiatuekin lan egin?
Migratzaileek gaur egun pairatzen duten egoera beldurgarria delako, legeek zein eguneroko errealitateak hori ekartzen dietelarik. Guk ez dugu arazorik seme-alabak eskolan matrikulatzeko edo kontu korronte bat irekitzeko. Udaltzainek ez gaituzte pertsona zuriak itxuragatik identifikatzen… Hori dena ezagutzen ari naiz.

Irakaskuntzan jubilatu zara, baina ez ekintza militanteetatik.
Ni fisikoki ondo nago eta urte hauek guztiek jakintza eta esperientzia eman didate. Ongi Etorri Errefuxiatuakeko partaideok asko ikasi dugu eta pribilegio horiek komunitatearen zerbitzura jartzea gozamena da. Niri asko gustatzen zait, adibidez, nire lankideak, laurogei urte dituztenak, martxan jarraitzen dutela ikustea. Lan honek ez dit inolako sufrimendurik eragiten, Maroko eta Melillako kaleetan nahikoa ikusten dugu.

“Ongi Etorri Errefuxiatuakeko partaideok asko ikasi dugu eta pribilegio horiek komunitatearen zerbitzura jartzea gozamena da”