Opinión
Euskararen gatazkarako bost irudi

Nortzuk bultzatuko dute euskal orden berria eraldaketa sozialaren begiradatik? Nortzuk dira gaur egun zapalduenak Euskal Herrian?
Euskaltegi
Detalle de una clase en un euskaltegi Ione Arzoz
Nerea Fillat
14 may 2024 05:10

Bat: 24-25 ikasturterako matrikulazio kanpaina hasi da Nafarroan. NIZEk (D ereduko ikastetxe publikoen sareak) ume arrazializatu baten irudia erabili du matrikulazioa sustatzeko. D ereduko ikastetxe horietan etorkinen umeen ehunekoa oso txikia da: zintzoki esatearren, argazkiak ez du errealitatea islatzen. Kanpainaren bidez euskara pertsona arrazializatuena ere badela komunikatu nahi da, baina ez ote gara blackwashingean erortzen ez garena komunikatu nahian? Komunitatean aldaketarik gabe D ereduko Nafarroako ikastetxeen matrikulazio tendentzia aldatzeko aukerarik dago? Argazkiaz baino, argazkiak islatzen duenari eutsi beharko genioke.

Bi: Nafarroako egoeraren inguruan hausnartzen, eta oro har mundu euskaldunean gertatzen ari denaz, 60-70 hamarkadetako antzeko momentu batean gaudelako sentsazioa daukat. Ez, noski, orden politikoari edo ekonomikoaren dagokienez, baina bai orden sozialaren aldaketen inguruan; hamarkada horietan gaur arte iraun duen antolakuntza soziala sortu baitzen emantzipazio orokorraren aldeko borrokaren ondoren. Orduan hasi ziren greba handiak, mugimendu feministaren lehen pausuak, euskararen aldeko borroka eta ikastolen antolakuntza, osasungintza publikoaren sorrera, auzo elkarteena eta abar luze bat.

Baina berrogeita hamar urteren ondoren, muga blindatuen Europak, neoliberalismoaren garapenak, finantziarizazioak eta beste hamaika prozesu sozioekonomikoek gure hiriak eta herriak erabat aldatu dituzte. Mapa berria ulertzeko bidean bi galderei erantzuteak pista handiak emango lizkiguke: nortzuk bultzatuko dute euskal orden sozial berria behetik eta eraldaketa sozialaren begiradatik? Eta eskutik doakiona: nortzuk dira gaur egun zapalduenak Euskal Herrian?

Funtzio publikoan lan egiten ez dutenak eta herritar arrazializatuak dira euskararen auzia eraldatzeko sujektuak

Hiru: Gure historian euskarak aurrera egin du pribilegiorik ez dutenen hizkuntza izan denean. Gaur egunera translazioa eginen bagenu, hauek lirateke eraldaketa subjektu: auzo pobreagotan etxebizitzak alokatzen dituztenak, etxeko langileak, kualifikaziorik behar ez duten zerbitzuetan lan egiten dutenak, zaintzaileak, obretako langileak, supermerkatuetakoak... askoz gehiago ere bai. Zenbait kontu dituzte komunean: ez dute funtzio publikoan lan egiten eta horietako gehienak arrazializatuak dira.

Baina, kontua da, klase honek, historiaren motorra den honek, ez duela euskararen segregazioa bizi; ez dio eragiten; bere egunerokotasunetik at dago. Are okerrago, zaintzen dituen pertsona helduak euskaldunak dira, bizi diren pisu alokatuaren edo garbitzen dituzten etxeen jabeak euskaldunak dira. Gure gizartean %25 horrentzat euskaldunok ditugun eztabaida sutsu eta gordinak bost. Eta alderantziz ere bai: euskaldunoi bost pertsona horien gatazkak.

Lau: Duela bost hamarkada euskaldunon hiztun komunitateak urraketaren eskubideen salaketa erabili dugu gure egoera salatzeko. Euskararen normalizazioa demokrazia, justizia eta giza eskubide kontua dela esan da. Baina feminismoarekin gertatu zen bezala, posible ote da XXI. mendeko lehen laurden honetan klase begiradarik gabeko soziolinguistikarik egitea? Posible ote da estatugintzaren begiradarik gabekoa? Horren bidea asmatzerik besterik ez dugu hurrengo hamarkadetan klase ertainen eta goikoen hizkuntz arrakala euskararen aurka joan ez dadin.

Bost: Eztabaida zintzo baten beharra dugu euskararen aferaren inguruan ikuspuntu intesekzionaletik; klasea, arraza, generoa eta baita politika alde batera utziko ez dituena. Gure gizartearen materialtasun berritik abiatuko dena, ez ideologiatik pentsatuko dena. Beste edozein bidezidorrek auskalo hemendik berrogeita hamar urtetara non kokatuko gaituen euskaldunak gizartearen piramidean.

Literatura
NEREA FILLAT “Beti iruditu izan zaigu testuak gertu izanda gauza gehiago gertatzeko aukera dagoela”
Nerea Fillat Katakrak-eko kidea da eta Hordago-ren sortzaileetako bat. Bere iritzi zutabeak jasotzen dituen liburua argitaratu du, 'Adostasunik gabe. Burutazio deserosoak feminismo autonomotik'.
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Euskera
Aresti 50 urte Mailukadaren oihartzuna Arestiren ahotsan
Ekidak bederatzi artisten abestiak bildu ditu disko batean, 'Bigarrenez Aresti' egitasmoaren baitan. Ez da omenaldi soila, ezta bilduma hutsa ere: Gabriel Arestiren berrirakurketa eta berreskuratze saiakera da. Poetaren heriotzaren urteurrenean aurkeztu zuten lana Bilboko Bira espazioan.
Iritzia
Aresti 1975-2025 Aresti, komunismoa eta hatxearen afera euskaran
Gabriel Arestik alde egin zuen hatxea instalatuta daramagu, baina alde ere egin zuen komunismoa instalatzeko dago, eta bere irudi eta metaforetan murgilduta berreskuratu daiteke.
Iritzia
50 urte Arestiren Bilbao
Hitzetan gordeko ditugu sentsibilidadeak, Arestirenak eta bere legatutik eratorritako beste hainbesterenak, eta kale libreak izan daitezela entzule.
Medio rural
Medio rural A esperanza da xestión colectiva fronte ao espolio: os comuneiros de Tameiga contra o Celta
Mentres varios proxectos industriais tentan privatizar e destruír os ecosistemas galegos, algúns grupos de veciños e veciñas organizadas fan oposición social construíndo alternativas comunitarias. Ás veces, tamén gañan ao xigante.
Ourense
Ourense Ourense organízase para loitar contra patrullas de extrema dereita nos barrios máis empobrecidos da cidade
A veciñanza e os movementos sociais responden ao discurso do medo promovido por Frente Obrero e sinalan a súa estratexia de criminalizar a pobreza e sementar odio en contextos de exclusión e abandono institucional.
O Salto medra contigo
Crowdfunding O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.
Feminismos
Feminismo Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo
Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'
Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.
A Catapulta
A Catapulta O tempo, o espazo e a poesía de Estíbaliz Espinosa
A poeta visita A Catapulta para conversar sobre o seu traballo e a súa traxectoria literaria

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Iberdrola proxecta un parque eólico que pon en risco un dos maiores xacementos fortificados de Galiza
A Xunta vén de declarar a utilidade pública para o parque eólico Castro Valente, a pesar de que a súa construción está suspendida cautelarmente polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.
Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.