Medio rural
Habitar o rural en compañía: os xeitos de compartir o espazo e a vida cos animais

A relación cotiá coa fauna esperta sensibilidades, produce varios tipos de coñecementos e dá a pauta para unha coexistencia harmónica.
Ovellas no monte
23 may 2020 09:00

Se algo se aprende de vivir no rural é que non estamos —nin podemos estar— sós.

Xa sexa para baixar á cidade ou para segar unha finca de herba nunha tarde asollada, precisamos da axuda da veciñanza. Mais o sentido de comunidade non é só unha cuestión de relacións sociais entre persoas. Tamén os animais ensinan, acompañan e axudan a vivir. Son personaxes fundamentais da vida no campo en todos os aspectos da mesma. Porque requirimos a axuda dun can para coidar o gando, pero tamén para que nos fagamos compañía un a outro. E non só iso. A veces créanse relacións interdependentes aínda sen sabelo sequera: precisamos da axuda dos gatos e raposas para erradicar ás pragas de ratos e teipas; das arañas e morcegos, para controlar a poboación de insectos... 

A relación cos animais nas contornas rurais é diferente que a que se dá nas urbes. Mentres que nas cidades parecera que os animais se dividen entre os domesticados e os salvaxes; os que podes chamar teus e os que non queres ter dentro da túa casa, no campo o encontro continuo con animais xera outros xeitos de relación e comprensión das outras especies. 

A extrema humanización dos animais de compañía, por exemplo, algo tan común de ver nas rúas das cidades, xera simpatía ou risa nas conversas da miña veciñanza, mais nunca é, nin creo que sexa, unha práctica. 

Penso que o feito de compartir os espazos é un dos moitos determinantes do tipo de vínculos que se poden establecer. Aínda coa inxustificable invasión humana aos seus hábitats, os animais teñen certa liberdade de movemento polos espazos. Por sorte, aínda é posible atoparse cunha raposa cando se sae correr pola mañá, ou cun cervo cando se pasea polo monte.

Cando acababa de chegar á aldea e marchaba tarde da casa dalgunha veciña, sempre me preguntaba se non tiña medo. Eu, que vivín nunha cidade cun alto índice de delincuencia, sorprendinme e dixen que non. Cando marchei a casa un pouco máis tarde entendín: cando se camiña pola noite na aldea, non se pode ver nada alén de dous metros. Non se ten medo de atoparse con algunha persoa, cun atracador, senón cun “porco bravo”.

Porque a presenza dos animais está sempre alí a onde se vaia, en todo o que se fai. Tes que protexer o millo das aves, as galiñas dos seus depredadores, as patacas dos ratos... Mais esa procura por separar os espazos só evidencia o xuntos que vivimos. Detrás deses actos de protección, hai unha serie de coñecementos empíricos inestimables sobre o comportamento, a dieta ou a expresión corporal dos animais, que foron transmitidos de xeración en xeración grazas ao habitar en común milenario.

Unha cabriña que me atopei nun paseo polo monte 

É dende esa experiencia como se pode saber se algunha vaca se atopa mal só con ver o xeito no que camiña. A vida cos animais desenrola unha sensibilidade particular que chega ata o propio corpo e se manifesta na forma na que falamos e nos movemos ao redor de cada animal. Nunca antes vin a alguén coma o meu veciño Alfonso, quen ten un xeito de camiñar entre os animais tan relaxado e coidadoso, que ningún gato, galiña ou ‘cabrito’ corre cando percibe a súa presenza. Mais eu, aínda tratando de non facer nin ruído nin movementos bruscos, non logro facer que as ovellas non saian correndo cada vez que me achego. Aprender a mover o corpo para convivir cos animais é unha danza e, como tal, require de práctica e experiencia. 

Nese sentido, paréceme natural que nunha vida chea destes encontros e desencontros entre persoas e outras especies, os animais formen parte dos relatos da cultura rural. 

A vida no campo se ordena pouco polo calendario. Todos os días da semana excepto o domingo xa que non se traballa— son iguais. A xente guía as súas tarefas pola lúa, estacións, climas, brotes de árbores e flores... pero tamén polos comportamentos e coincidencias cos animais. Fai uns meses, xusto antes de que empezara o confinamento, a miña veciña Carmen calou de súpeto en medio dunha conversa. “Escoita”, dixo. Eu non escoitaba nada. “É o cuco. Nesta tempada se casan os cucos, se xuntan. Quere dicir que xa está a chegar a primavera”. 

Duqui acompaña a recolleita anual de patacas

Mais tamén hai especies que se fan presentes nos relatos pola súa ausencia. “Hai moito que deixei de ver vagalumes, cando era unha rapaza había dabondo aquí no eido”, contábame a outra noite unha veciña. Ás veces as historias anuncian un cambio, un problema ambiental e o paso do tempo. 

Alén de todo isto, a complexa relación que se entala no rural cos animais pode espertar a capacidade que temos todas as persoas de sentir empatía incluso con aquilo que nos impón respecto, que nos resulta alleo. Para min, isto é a base de toda a vida en común, o xerme de unha coexistencia harmónica. 

A vida no monte tenme ensinado con claridade que nos necesitamos os uns aos outros. Para coidarnos, respectarnos e acompañarnos nesta viaxe.

Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Galicia
Galicia La Xunta del PP recibe al embajador de Israel en funciones mientras Gaza agoniza al borde de la hambruna
El Gobierno de Alfonso Rueda escenifica su buena sintonía con la Administración de Benjamín Netanyahu apenas unas horas después de que Israel bombardease una escuela que servía de refugio y ordenase una evacuación masiva en Gaza.
Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Xunta de Galicia
Política A Xunta recibe ao embaixador de Israel en funcións mentres Gaza agoniza ao bordo da fame
O Goberno de Alfonso Rueda escenifica a súa boa sintonía coa Administración de Benjamín Netanyahu apenas unhas horas despois de que Israel bombardease unha escola que servía de refuxio e ordenase unha evacuación masiva en Gaza.
Palestina
Genocidio La ONG anti-UNRWA lanzada por exespías y marines de EEUU siembra el caos en el reparto de alimentos en Gaza
La Fundación Humanitaria de Gaza (GHF) creada a comienzos de este año y vinculada a agentes del ejército y la inteligencia estadounidense ha sido acusada de desaparecer a una persona y disparar a quienes estaban esperando ayuda.
Alemania
Litigio climático Un tribunal alemán abre la puerta a que grandes emisores puedan ser responsabilizados de daños climáticos
El jurado descarta la demanda del agricultor peruano Saúl Luciano Lliuya por entender que el riesgo a su propiedad es demasiado bajo, pero esta misma argumentación podría llevar a condenas en otros casos.
Madrid
Derecho a la vivienda Victoria contra la Sareb: 16 familias consiguen firmar contratos después de años de lucha
Un bloque en lucha de Casarrubuelos (Comunidad de Madrid) consigue formalizar contratos con el banco malo, al que acusan de actuar “como un fondo buitre”. En Catalunya, diez ayuntamientos apoyan los reclamos de 62 hogares en huelga contra La Caixa.

Últimas

Universidad
Genocidio Las universidades españolas han firmado 44 proyectos con Israel desde septiembre de 2024
Los acuerdos dentro del programa Horizon Europe se han sucedido a pesar de las declaraciones de decenas de universidades de suspensión de relaciones con Israel.

Recomendadas

Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.