Medio rural
Habitar o rural en compañía: os xeitos de compartir o espazo e a vida cos animais

A relación cotiá coa fauna esperta sensibilidades, produce varios tipos de coñecementos e dá a pauta para unha coexistencia harmónica.
Ovellas no monte
23 may 2020 09:00

Se algo se aprende de vivir no rural é que non estamos —nin podemos estar— sós.

Xa sexa para baixar á cidade ou para segar unha finca de herba nunha tarde asollada, precisamos da axuda da veciñanza. Mais o sentido de comunidade non é só unha cuestión de relacións sociais entre persoas. Tamén os animais ensinan, acompañan e axudan a vivir. Son personaxes fundamentais da vida no campo en todos os aspectos da mesma. Porque requirimos a axuda dun can para coidar o gando, pero tamén para que nos fagamos compañía un a outro. E non só iso. A veces créanse relacións interdependentes aínda sen sabelo sequera: precisamos da axuda dos gatos e raposas para erradicar ás pragas de ratos e teipas; das arañas e morcegos, para controlar a poboación de insectos... 

A relación cos animais nas contornas rurais é diferente que a que se dá nas urbes. Mentres que nas cidades parecera que os animais se dividen entre os domesticados e os salvaxes; os que podes chamar teus e os que non queres ter dentro da túa casa, no campo o encontro continuo con animais xera outros xeitos de relación e comprensión das outras especies. 

A extrema humanización dos animais de compañía, por exemplo, algo tan común de ver nas rúas das cidades, xera simpatía ou risa nas conversas da miña veciñanza, mais nunca é, nin creo que sexa, unha práctica. 

Penso que o feito de compartir os espazos é un dos moitos determinantes do tipo de vínculos que se poden establecer. Aínda coa inxustificable invasión humana aos seus hábitats, os animais teñen certa liberdade de movemento polos espazos. Por sorte, aínda é posible atoparse cunha raposa cando se sae correr pola mañá, ou cun cervo cando se pasea polo monte.

Cando acababa de chegar á aldea e marchaba tarde da casa dalgunha veciña, sempre me preguntaba se non tiña medo. Eu, que vivín nunha cidade cun alto índice de delincuencia, sorprendinme e dixen que non. Cando marchei a casa un pouco máis tarde entendín: cando se camiña pola noite na aldea, non se pode ver nada alén de dous metros. Non se ten medo de atoparse con algunha persoa, cun atracador, senón cun “porco bravo”.

Porque a presenza dos animais está sempre alí a onde se vaia, en todo o que se fai. Tes que protexer o millo das aves, as galiñas dos seus depredadores, as patacas dos ratos... Mais esa procura por separar os espazos só evidencia o xuntos que vivimos. Detrás deses actos de protección, hai unha serie de coñecementos empíricos inestimables sobre o comportamento, a dieta ou a expresión corporal dos animais, que foron transmitidos de xeración en xeración grazas ao habitar en común milenario.

Unha cabriña que me atopei nun paseo polo monte 

É dende esa experiencia como se pode saber se algunha vaca se atopa mal só con ver o xeito no que camiña. A vida cos animais desenrola unha sensibilidade particular que chega ata o propio corpo e se manifesta na forma na que falamos e nos movemos ao redor de cada animal. Nunca antes vin a alguén coma o meu veciño Alfonso, quen ten un xeito de camiñar entre os animais tan relaxado e coidadoso, que ningún gato, galiña ou ‘cabrito’ corre cando percibe a súa presenza. Mais eu, aínda tratando de non facer nin ruído nin movementos bruscos, non logro facer que as ovellas non saian correndo cada vez que me achego. Aprender a mover o corpo para convivir cos animais é unha danza e, como tal, require de práctica e experiencia. 

Nese sentido, paréceme natural que nunha vida chea destes encontros e desencontros entre persoas e outras especies, os animais formen parte dos relatos da cultura rural. 

A vida no campo se ordena pouco polo calendario. Todos os días da semana excepto o domingo xa que non se traballa— son iguais. A xente guía as súas tarefas pola lúa, estacións, climas, brotes de árbores e flores... pero tamén polos comportamentos e coincidencias cos animais. Fai uns meses, xusto antes de que empezara o confinamento, a miña veciña Carmen calou de súpeto en medio dunha conversa. “Escoita”, dixo. Eu non escoitaba nada. “É o cuco. Nesta tempada se casan os cucos, se xuntan. Quere dicir que xa está a chegar a primavera”. 

Duqui acompaña a recolleita anual de patacas

Mais tamén hai especies que se fan presentes nos relatos pola súa ausencia. “Hai moito que deixei de ver vagalumes, cando era unha rapaza había dabondo aquí no eido”, contábame a outra noite unha veciña. Ás veces as historias anuncian un cambio, un problema ambiental e o paso do tempo. 

Alén de todo isto, a complexa relación que se entala no rural cos animais pode espertar a capacidade que temos todas as persoas de sentir empatía incluso con aquilo que nos impón respecto, que nos resulta alleo. Para min, isto é a base de toda a vida en común, o xerme de unha coexistencia harmónica. 

A vida no monte tenme ensinado con claridade que nos necesitamos os uns aos outros. Para coidarnos, respectarnos e acompañarnos nesta viaxe.

Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Tribuna
Tribuna Ladrones de guante blanco en el Parlamento de Galicia
Los trabajadores y trabajadoras de la CRTVG pagaremos las consecuencias de una ley antidemocrática que nos quita algunas de las pocas herramientas para defendernos y exigir respeto a la misión de servicio público encomendada a la corporación.
Galicia
Galicia La Xunta entorpece el acceso a más de 8.500 contratos que suman 57 millones de gasto
La Axencia de Doazón de Órganos e Sangue indexa miles de pagos sin concepto e imposibilita su fiscalización. La Xunta de Alfonso Rueda aduce que la opacidad es causada por “un fallo de codificación”. Sin embargo, esa práctica se repite desde 2018.
Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Feminismos
Feminismos As mulleres galegas ocupan o segundo posto de menor retribución por hora de todo o Estado español
A súa precariedade maniféstase na contratación temporal, oportunidades limitadas de promoción e acceso limitado a postos de dirección. A desigualdade estrutural afecta especialmente ás traballadoras do sector primario, onde permanecen invisibles.
Historia
Descifrando a historia As 4.000 cigarreiras da Coruña: a primeira folga de mulleres na historia de Galiza
O 7 de decembro de 1857, as mulleres da Real Fábrica de Tabacos iniciaron unha revolta polos seus dereitos que fixo historia no imaxinario do sindicalismo galego.
Culturas
Cultura ‘O minuto heroico’ racha co silencio sobre o Opus: “É un documental sobre a vulneración sistemática de dereitos”
Dirixido pola prestixiosa xornalista Mònica Terribas, o documental destaca os testemuños de 13 mulleres que relatan os malos tratos e coaccións sufridos no seo da organización. Falamos con Terribas e Marina Pereda, antiga membro do Obra.
Tribuna
Tribuna Ladróns de luva branca no Parlamento
As traballadoras e traballadores da CRTVG pagaremos os efectos dunha lei antidemocrática que nos retira algunhas das poucas ferramentas que tiñamos para defendérmonos e esixir respecto pola misión de servizo público que a corporación ten encomendada.

Últimas

Argentina
Argentina Milei pisa el acelerador en Argentina con la represión feroz de una protesta frente al Congreso
Una marcha de jubilados respaldada por aficionados de fútbol desata la mayor violencia desplegada por el Gobierno del presidente argentino desde el comienzo de su mandato hace más de un año.
València
València Podemos pide a la jueza las grabaciones del Cecopi y Compromís los brutos del canal À Punt
Podemos ha presentado una diligencia en el juzgado de Catarroja y Compromís, una petición parlamentaria tras conocer la exclusiva de este medio sobre la foto de Mazón entrando al Cecopi.
Sevilla
Derecho a la vivienda La última noche de Cristina antes de ser desahuciada en Sevilla
La Asamblea por la Vivienda de Sevilla señala a la compañía hostelera La Vida en Tapas de que Cristina y su hija, menor de edad, se queden sin la casa en la que llevan más de diez años.
Serbia
Protestas estudiantiles Belgrado se prepara para una protesta multitudinaria
El Gobierno de Aleksandar Vučić se enfrenta a una de las manifestaciones más importantes en la historia reciente del país
Comunidad de Madrid
Protocolos de la vergüenza Las mentiras de Ayuso en el quinto aniversario de la pandemia
La presidenta de la Comunidad de Madrid intenta lavar su imagen con un vídeo y un comunicado plagados de maquillaje.
Precariedad laboral
Migraciones La nueva diáspora española: entre la precariedad y el activismo
En “No nos vamos, nos echan” se recogen las experiencias de movilización social protagonizadas por los emigrados españoles tras la crisis de 2008.
Badajoz
Derechos laborales Denuncian la privatización y precariedad en la muerte en el piso tutelado en Badajoz
Los sindicatos y consejos profesionales señalan que las subcontrataciones limitan los recursos humanos y materiales, poniendo en riesgo a menores y profesionales.
Feminismos
8M Lluvia feminista para un 8M antirracista en Madrid
VV.AA.
Más de 80.000 personas, según los datos de la organización, han secundado la marcha que la Comisión 8M ha organizado entre Atocha y Plaza España, cuyo eje principal ha sido el antirracismo como antídoto necesario para conseguir derechos para todas.

Recomendadas

África
Alima Ngoutme “La solidaridad femenina es importante para que en África logremos la inclusión de los niños con discapacidad”
A través de su asociación, Alima Ngoutme, y a partir de una experiencia personal, ha concentrado sus esfuerzos por conseguir la plena inclusión social de los niños y niñas con discapacidad en su país natal, Camerún.
Migración
Migraciones Bruselas anuncia un nuevo proyecto de ley para acelerar las deportaciones de personas migrantes
La Comisión Europea ha presentado este martes un nuevo proyecto de ley que tiene como objetivo intensificar y acelerar las deportaciones de personas indocumentadas a sus países de origen o países de tránsito.
Culturas
Cultura ‘O minuto heroico’ racha co silencio sobre o Opus: “É un documental sobre a vulneración sistemática de dereitos”
Dirixido pola prestixiosa xornalista Mònica Terribas, o documental destaca os testemuños de 13 mulleres que relatan os malos tratos e coaccións sufridos no seo da organización. Falamos con Terribas e Marina Pereda, antiga membro do Obra.